Ṭhen 15

Pathian A Upatmi Innchungkhar Dirhnak

1-3. Zeicahdah micheu cu chungkhar nunnak le nu le pa sinak ah ton tawnmi harnak hna kha an tei khawh tawn lo? Sihmanhsehlaw zeicahdah Baibal nihcun tei awkah a kan bawmh khawh?

NA PUMPAK INN Sak awkah na ruah hei ti u sih. Hmasa bik ah vawlei na cawk. Ruahchannak nganpi he, na inn thar cu na lung mit in na hei hmuh. Sihmanhsehlaw hriamnam zeihmanh na ngei lo i, inn sak thiamnak zong hei ngei hlah law zeitindah a si hnga? Naa zuamnak vialte cu pakpalawng a si dih ko lai.

² Nu le va tampi cu a nuammi innchungkhar pakhat kha an mitthlam ah cuanter in an i ṭhium, asinain cubantuk ngeihnak caah a herhmi hriamnam le thiamnak kha an ngei tawn lo. An i ṭhitumh hnu a rauh hlanah, an zia ṭhalo kha a lang ai. Siknak le velhnak cu nifate an phung tawn ah a hung cang. Fale an hun ngeih tik hna ah, nu le pa thar a simi hna cu a nuammi chungkhar ngeih awkah thiamnak an ngeih lo bantukin nu le pa sinak caah thiamnak an ngeih lo kha an hun hmuh.

³ Sihmanhsehlaw, lunglawmh awk a simi cu Baibal nih an herhmi bawmhnak kha a pek khawh hna. A hrampi phunglam hna cu a nuammi innchungkhar an sakter khomi hriamnam bantuk a si. (Phungthlukbia 24:3) Zeitindah a si khawh ti kha zoh hmanh u sih.

A NUAMMI INNCHUNGKHAR DIRHNAK CAAH HRIAMNAM

4. Zeicahdah i ṭhitumnak ah harnak kan tong te lai tiin i ruahchih cia awk a si? Zeibantuk nunphung dah Baibal nih a pek?

⁴ Aa ṭhiummi nu le va hna cu zeitlukin an i remhmanhah, thinlung umtu ning, ngakchiat lio hmuhtonnak le hnulei innchungkhar umtu ning ah an i dang ko lai. Cucaah an i ṭhit hnuin harnak cheukhat cu kan ton te lai ti an hngalh cia awk a si. Mah hna cu zeitindah tuah awk an si lai? A si, inn pakhat an sak tikah, an saknak ding a muisam an suaimi kha ṭha tein an zoh hmasa. Cu muisam cu an zulh hnga dingmi lamhruainak a si. Baibal nih a nuammi chungkhar dirhnak caah Pathian nunphung kha a langhter. Cu nunphung tlawmpal kha atu zoh tuah u sih.

5. Zeitindah Bibal nih i ṭhitumnak ah zumh awk tlakmi si awk biapi a si zia a langhter?

⁵ Zumh awk tlakmi sinak. Jesuh nih: “Pathian nih hngawngkual a khinh ṭi mi hna cu ahohmanh nih ṭhenter hna hlah seh,”a tiah a rak ti. (Matthai 19:6) Lamkaltu Paul nih: “Ṭhitumnak cu mi vialte hmai ah hmaizah awk tlak siter u law, ṭhitumnak ihkhun cu thurter hlah u, zeitintiah nu le pa sualnak a tuahmi le zuanzamnak a tuahtu hna cu Pathian nih bia a ceih hna lai,” tiah a rak ṭial. (Hebru 13:4) Cucaah aa ṭhium ciami hna cu an innchungle he zumh awk tlak tein um awkah Jehovah hmai ah ṭuanvo kan ngei tiah an ruah awk a si​—⁠Genesis 39:7-9.

6. Zeitindah zumh awk tlakmi sinak nih i ṭhitumnak kha a hmunhter khawh lai?

⁶ Zumh awk tlak sinak nih ṭhitumnak kha hmaizahnak le himnak a pek. Zumh awk tlakmi innchung hna nih zei thil a chuah hmanhah, pakhat le pakhat kan i ṭanpi awk a si ti an hngalh. (Phungchimtu 4:9-12) Harnak tlawmpal a chuah cangka an innchungle a kaltakmi hna he an va thleidang tuk hringhran dah! Cubantuk mi hna nihcun ‘mi thim kan palh,’ cang i ‘pakhat le pakhat kan i daw ti lo,’ innchung thar kawl lawngah thil a ṭha lai tiah khulrangin rikhiahnak an tuah colh. Sihmanhsehlaw hi bantuk rikhiahnak nih cun cu nu le va lak i ahohmanh kha ṭhancho dingah caan ṭha a pe hna lo. Cunakin, cubantuk zumh awk tlaklomi nihcun mahbantuk harnak ṭhiamṭhiam kha innchung thar sinah a ṭhial a si ko. Mi pakhat nih inn ṭha ngai pakhat a ngei i, a cung khuh a zut ti a hngalh ahcunremh aa zuam colh lai ti cu a fiang. Inn dang pakhat ah aa ṭhial men lai lo. Cubantuk incun, innchung i thlen cu chungkhar remlonak teinak lam a si lo. Harnak a chuah tikah, i ṭhitumnak donghter colh awkah i zuam hlah, asinain fek tein hmunhter awk tu fakpiin i zuam deuh. Cubantuk zumh awk tlak sinak nihcun i ṭhitumnak kha runven, zohkhenh le dawt awk tlakmi ah a canter.

7. Zeicahdah aa ṭhium cangmi hna caah i biakchonhnak cu a har tawn? Sihmanhsehlaw “mihring thar” hruknak nih zeitindah a kan bawmh khawh?

⁷ Biakchonhnak. “thli tein i ceih ṭinak a um lo ahcun khuakhannak kha pakpalawng ah a cang tawn,” tiah Baibal phungthlukbia pakhat nih a ti. (Phungthlukbia 15:22) Asinain, biakchonhnak cu aa ṭhiummi nu le va cheukhat caah cun a har tawn. Mah cu zeicahdah a si. Mah nihcun atu le atu i theih sualnak le awlokchonnak tam nawn a chuahter tawn. Kan rak ṭhannak pawngkam ruangah mah cu a si kho. Tahchunhnak ah, micheu cu an nu le an pa aa si lengmangmi hna lakah a rak ṭhangmi an si kho. Atu i aa ṭhium cangmi upa an hung si tikah, an innchunglesinah zangfahnak le dawtnak in bia chim an thiam men lai lo. Asinain nanmah innchungkhar cu ‘siknak he a khatmi inn’ ah a can le a rawh a herh lo. (Phungthlukbia 17:1) Baibal nih “mihring thar” hruknak kong kha biapi ngaiin a chim i, lungthli in huatnak, i aukhuan hnawhnak, le volhpamhnak hna kha a duh hrimhrim lo.—Efesa 4:22-24, 31.

8. Na innchung he nan ruahnak aa khah lo tikah zeinihdah an bawmh khawh hna lai?

⁸ Ruahnak aa khah lo tikah zeidah na tuah khawh? Na thin na sum khawh lo ahcun, Phungthlukbia 17:14 i ruahnak cheuhnak hi zul law a ṭha lai: “Siknak a chuah hlanah, va zamtak colh.” A si ko, nan pahnih in nan lung a daih hlan tiang kha kong i ruah ṭi kha ngol rih u. (Phungchimtu 3:1, 7) Zeikhum a si ah, “bia theihnak ah a khul a rangmi si law, bia chimnak le thinhunnak ah a khul a nuarmi,” si awk i zuam u. (Jeim 1:19) Na tinhmi cu teitu si awk si loin, umtuzia ṭhatter awk tu a si awk a si. (Geneses 13:8, 9) Nan pahnih in nan thin an damter hna hngami biafang le bia chimning kha thim hna. (Phungthlukbia 12:18; 15:1, 4; 29:11) Zei dang vialte cungah, thin dai loin um peng hlah, sihmanhsehlaw tawidor tein hmunkhat ah thla cam ṭiin Pathian he nan i biakchonhnak thawngin bawmhnak hal u.​—⁠Efesa 4:⁠26, 27; 6:18.

9. Zeicahdah i biakchonhnak cu lung chungin aa thawk tiah kan chim khawh?

⁹ Baibal phungthlukbia pakhat nih hitin a ti: “Mifim mi lung nih hngalhnak kha a chuahter i, a hmurka ah mi leem khawhnak a um.” (Phungtulukbia 16:23) Cucaah a hmaan tein, a hlawhtlingmi biakchonhnak tawhfung cu lung chungah a um i hmurka ah a um lo. Na innchung cungah zei ruahnak dah na ngeih? Baibal nih Krifa hna kha “zawn ruahnak” ngei u tiah a kan forh. (1 Piter 3:8) Na innchung nih lung retheihnak a ton tikah cucu na tuah kho lai maw? Na tuah khawh ahcun zeitindah bia leh awk a si ti hngalh awkah an bawmh lai.—Isaiah 50:4.

10, 11. Zeitindah va pakhat nih 1 Piter 3:7 cu a hman khawh lai?

¹⁰ Hmaizahnak le Upatnak: Krifa vale cu an nupile kha “a der deuhmi a simi nu sin bantukin, hngalhthiamnak he aa tlakin, hmaizahnak tein rian nan pek hna lai,” tiahchimh an si. (1 Piter 3:7) Nupile hmaizah timi ahcun a man sunzia hngalhthiam ti zong aa tel ve. A nupi he “hngalthiamnak he aa tlakin” a ummi cu a nupi ruahnak, ṭhawnnak, le upat awk tlak sinak kha sangpiin a ruah lai. Zeitindah Jehovah nih nu pawl cu a hmuh hna i zeitin pehtlai hna seh ti dah a kan duh ti hngalh zong a duh lai.

¹¹ Nan inn ah a kuai a fawi ngai i san a tlai ngai ṭungmi thawl nan ngei hei ti u sih. Mah cucu ralring tein na hmang hnga lo maw? Piter nih hi bantuk ruahnak phun incun “a der deuhmi” timi biafang cu a hman ve i, mah nihcun a dawtmi nupi cungah nemnak le zangfahnak langhter awkah Krifa va cu a lung a thawhter lai.

12. Zeitindah nupi pakhat nih a va cu a upat taktak ti kha a langhter lai?

¹² Sihmanhsehlaw zeibantuk ruahnak dah Baibal nih nupi pakhat cu a pek ve? Paul nih hitin a ṭial: “Nupi nih a va cu a upat taktak lai.” (Efesa 5:33) Nupi pakhat nih ka va nih a ka hmaizah i a ka dawt taktak ti a hngalh a herh bantukin, va pakhat zong nih ka nupi nih a ka upat ti a hngalh a herh ve. Upatnak a ngeimi nupi pakhat nihcun a va cu Krifa pakhat a si zong a si lo zongah, a va palhnak kha ruatrat loin mi vialte hngalh awkin a thanh lai lo. A va kha amah pakhat lawngte a si lio i a si zongah, mi hmai ah a si zongah, soiselnak le nautatnak in a hmai a bitter lai lo.—1 Timote 3:11; 5:13.

13. Zeitindah ruahnak le hmuhnak aa khahlonak kha daihnak lam in langhter khawh a si lai?

¹³ Hi cu nupi pakhat nih a ruahnak kha a chim kho lo tinak a si lo. Thil zeimaw pakhatkhat nih a lungre a theihter a si ahcun, upatnak tein a chim khawh (Genesis 21:9-12) A va sin i ruahnak pakhat langhter cu bawlung pakhat a sin hlonh he tahchunh khawh a si. Din tein a hlonh lai i a va nih fawi tein a rak tlaih khawh lai, asiloah a fakpiin a cheh i mah nihcun a fahter khawh. An pahnih in pakhat le pakhat sual puhnak kha hrial in, zangfahnak le nemnak in i chon hna sehlaw zeitluk in dah a ṭhat deuh lai.—Matthai 7:12; Kolose 4:6; 1 Peter 3:3, 4.

14. Na innchung nih Baibal nunphung kha nan i ṭhitumnak ah hman awkah duhnak a ngeih lo ahcun zeidah na tuah khawh?

¹⁴ Kan hmuh cang bangin, Baibal nih a nuammi innchungkhar dirh awkah an bawmh khawh lai.Sihmanhsehlaw na innchung nih, Baibal a chimmi hi duhnak ngei hlah sehlaw zeitindah na tuah lai? Pathian hngalhnak kha nangmah nih na hman a si ahcun tampi tlam atling kho ko lai. Piter nih hitin a ṭial: “Nannih nupile hna, nan vale nawl kha ngai ko hna u, annih lakah pakhatkhat cu bia kha an ngaih duh lo hmanhah, an nupile ziaza thawngin, nan ziaza thiang le nan upat taktak hna kha an mit in an hmuh caah bia ka khat hmanh chim hau loin tei khawh an si ko lai” (1 Piter 3:1, 2) Baibal duhnak a ngeilomi nupi a ngeimi vale he zong hi cu aa tlaimi a si ve ti cu chim hau lo a si ko. Na innchung nih zei tuah awk aa thim hmanhah, Baibal phunglam nih nangmah cu a ṭha deuhmi minung ah in canter ko seh. Pathian hngalhnak nihcun a ṭha deuhmi nu le pa zongah an canter khawh ve.

PATHIAN HNGALHNAK HE AA TLAKIN FALE ṬHANTERNAK

15. A tlinglomi nu le pa sinak ningcang kha a zeimaw caan ah pek chin a si tawn, sihmanhsehlaw cu ro ṭhalo cu zeitindah thlen khawh a si lai?

¹⁵ Hluah pakhat le sobul pakhat ngeihnak lawng nih mi pakhat cu zungthiammi pakhat ah a canter lo. Cu bantukin, fale ngeihnak sawhsawh nih mi pakhat kha a thiammi nu le pa ah a canter kho ve lo. Nu le pa hna nih anmah an rak ṭhanning inkhan an fale kha hngalhbu in a si zongah, hngalh loin a si zongah, an ṭhanter ve tawn hna. Cuticun, a tlinglomi nu le pa sinak ningcang cu chankhat hnu chankhat ah an i pe chin lengmang tawn. Hlan lio Hebru phungthlukbia pakhat nih hitin a ti: “Pale nih mitsur thei a hmin lomi an ei, sihmanhsehlaw a zaami cu an fale ha a si.” Asinain, Baibal nihcun mi pakhat nih a nu le a pa nih an chiahmi lam kha a zulh a herh lo tiah a langhter. Jehovah a nawlbia nih a hruai mi lam phun dang an i thim kho.—Ezekiel 18:2, 14, 17.

16. Zeicahdah na innchungkhar na zohkhenh awk cu biapi a si, cun cu chung ahcun zeidah aa tel?

¹⁶ Krifa nu le pa hna cu an fale kha a hmaanmi lamhruainak le zohkhenhnak pek awkah Jehovah nih a fial hna. Paul nih hitin aṭial: “Mi pakhatkhat nih amah mi hna, cun a bikin, a innchungkhar mi kha a zohkhenhhna lo ahcun zumhnak kha a hlawt i zumhnak a ngeilomi nak hmanhin a ṭha lo deuh.” (1 Timote 5:8) Zeitluk hmual ngeimi bia dah a si! Fale an pumsalei, thlaraulei, le thinlunglei herhbaumi zohkhenhnak aa telmi innchungkhar zohkhenhtu in na rian tlamtling tein ṭuannak cu Pathian upatnak nunnak a ngeimi pakhat caah caanṭha le ṭuanvo pakhat a si. Fale caah a nuammi pawngkam nunnak tuah awkah nu le pa a bawmmi a hrampi phunglam kha Baibal nih a pek. Cu hna lak i a cheu kha ruat tuah hna.

17. Na fale nih an lung chungah Pathian nawlbia an ngeih nak dingin zeidah a herh?

¹⁷ Zohchunh awk ṭha langhter. Israel nu le pa hna kha: “Na fale kha na inn i na ṭhut ah siseh, lam i na kal ah siseh, na ih ah siseh, na thawh ah siseh [Pathian bia] kha felte in na cawnpiak hna lai i na chimh lengmang hna lai,” tiah nawl a rak pek hna. Nu le pa hna cu an fale kha Pathian nunphung an cawnpiak hna awk a si. Sihmanhsehlaw hi nawlbia cu “Nihin ah kan pekmi bia hi na lung chungah an riak lai,” ti bia in biahram a domh. (Deuteronomi 6:6, 7) A si ko, nu le pa hna nih anmah an ngeihlomi cu an pe kho hna lai lo. Pathian nawlbia kha na fale lung chungah i ṭial seh ti na duh ahcun nangmah lung chungah aa ṭial hmasa lai.—Phungthlukbia 20:7; Luka 6:40 he tahchunh.

18. Dawtnak langhternak ah, nu le pa caah a ṭha ngaimi zohchunh awk kha zeitindah Jehovah nih a langhter?

¹⁸ Na dawtnak ṭha tein langhter. Jesuh tipil a rak in lioah, Jehovah nih: “Nangmah cu ka dawtmi ka Fapa na si; na cungah ka lung a tling,” tiah a rak thanh. (Luka 3:22) Cuticun Jehovah nih a Fapa cu a rak hngalh i, a cung i a lung tlinnak a rak langhter i a dawtnak kha a rak hngalhter. A hnuah Jesuh nih a Pa sinah: “Vawlei ser hlanin na rak ka dawt,” tiah a ti. (Johan 17:24) Cucaah, Pathian upatnak a ngeimi nu le pa hna nih, nan fale kha an caah nan dawtnak kha hmurka in a si zongah, taksa in a si zongah nan langhter hna awk a si—cun atu le atu hihi nan tuah lai. “Dawtnak nih tha a ṭhawnter,” tiah a timi hi a zungzal in philh hlah.—1 Korin 8:1.

19, 20. Aa tlakmi fale chimhhrinnak ah zeidah aa tel i, zeitindah nu le pa hna nih Jehovah a chiahmi zohchunh awkin zei ṭhathnemnak dah an hmuh khawh?

¹⁹ Chimhhrinnak. Baibal nih dawtnak in chimhhrinnaka biapitnak kha a langhter. (Phungthlukbia 1:8) Nihin i an fale lamhruai awk ṭuanvo a hrialmi nu le pa hna cu thaizing ah lungfah awk a phichuak kha pel loin an tong hrimhrim lai ti awk bantuk a si. Asinain nu le pa hna cu khattelei kam ah a luan tukin an kal nak hnga lo ralrin pek an si. “Nannih pale hna, nan fale kha an ing puang seh tiah ti hna hlah u, an lung a dong sual lai,” tiah Paul nih a rak ṭial. (Kolose 3:21) Nu le pa hna cu a luan tukin chimhhrinh a siloah an chamhbaunak kongah atu le atu sik le an i zuamnak kha soisel ti kha an hrial awk a si.

²⁰ Vancung khua ummi kan Pa, Jehovah Pathian nih chimhhrinnak kongah zohchunh awk a kan pek. Amah chimhhrinnak cu zeitik hmanhah a luan tuk bal lo. “Nangmah kha aa tlaknak tiang kan chimhhrin lai,” tiah Pathian nih a miphun kha a rak ti. (Jeremiah 46:28) Hi kong ahhin nu le pa hna nih Jehovah a nawl kha an cawn awk a si. Aa tlaknak ri a lonhmi asiloah chimhhrinhnak le cawnpiaknak a timhnak leng tiang a simi chimhhrinhnak cu ing puannak lawng a si taktak ko.

21. Nu le pa hna nih an chimhhrinnak cu hmual a ngeih le ngeih lo zeitindah an hngalh khawh lai?

²¹ Nu le pa hna nih an chimhhrinhnak cu hmual a ngei maw ngei lo ti kha zeitindah an hngalh khawh lai? Anmah le anmah kha hitin an i hal awk a si, ‘Ka chimhhrinhnak nih zeidah a tlinter?’ Chimhhrinnak cu cawnpiaknak a si awk a si. Na fa zong nih zeicahdah chimhhrinnak ka hmuh ti kha a hngalh awk a si. Nu le pa zong nih an chimhhrinnak a phichuak kongah siaherhnak an ngeih awk a si ve. A hmaan ko, fale dihlak dengmang cu chimhhrinnak an hmuh tikah a hmasa ahcun an thin a hung ko lai. (Hebru 12:11) Sihmanhsehlaw chimhhrinnak nih ngakchia pakhat cu a lauter awk asiloah hlawtmi ka si, kaltakmi ka si, asiloah miṭhalo in a chuak ciami ka si tiah aa ruahter awk a si lo. A miphun kha a rak chimhhrinh hna hlanah, Jehovah nih: “Ṭih hlah, . . . zeicahtiah kan umpi ko,” tiah a rak ti. (Jeremiah 46:28) A si ko, chimhhrinnak nih, na fa cu dawtnak a ngeimi amah bawmh a duhmi nu le pa in amah kha na umpi ko ti ruahnak a ngeihter awk a si.

“THIAMNAK HE A KHATMI LAMHRUAINAK” KAWLNAK

22, 23. A nuammi innchungkhar dirh awkah a herhmi lamhruainak kha zeitindah na kawl khawh lai?

²² Jehovah nih a nuammi innchungkhar dirh khawhnak ah kan herhmi hriamnam a kan pek caah a cungah kan i lawmh awk a si. Sihmanhsehlaw hriamnam ngeihnak lawngin a za lo. A hmaan tein hman thiam awk kan i zuam a hau. Tahchunhnak ah, inn satu pakhat nih a hriamnam hna kha hmannak ah a ṭha lomi ziaza a ngei kho. A cheu kha a ningcang loin a hman khawh men. Cu ruangah, a rian ṭuanning thawngin a kutzung a ṭha lomi thilri an chuak kho. Cubantukin, na innchungkhar chungah san a tlai lomi ziaza a rung luh kha na hngalh men lai. Ziaza cheukhat hna cu a hram a fek tuk cang i thlen khawh awk a har ngai men lai. Sihmanhsehlaw hi Baibal fim chimhnak hi zul hna: “Mifim nih a ngaih lai i, cawnpiaknak kha aa lak chin lai, hngalhnak a ngeimi nih thiamnak he a khatmi lamhruainak kha a kawl.”—Phungthlukbia 1:5.

²³ Pathian hngalhnak hmuh awk i zuam chinnak in thiamnak he a khatmi lamhruainak cu na hmuh khawh lai. Chungkhar nunnak he aa tlaimi Baibal a hrampi nunphung kha hman awkah i zuam law a herhnak bantukin i remh lengmang. Chungkhar ngeimi nu le pa in zohchunh awk ṭha a simi Krifa patling pawl kha ṭha tein zoh hna. Anmah he bia i ruah. A biapi bik cu, na thinphannak le lungretheihnak hna kha Jehovah sinah thlacam in chim. (Salm 55:22; Filipi 4:6, 7) Amah a upat i a nuammi innchungkhar nunnak ngeih awkah amah nihcun an bawmh khawh lai.

[Footnotes]

NA HNGALHNAK KHA I HNEKSAK TUAH

[Caption on page 149]

Zumh awk tlakmi sinak, i biakchonhnak, hmaizahnak, le upatnak nih zeitindah a nuammi innchungkhar dirh awkah a bawmh khawh?

Nu le pa hna nih an fale kha zeibantuk lam indah an dawtnak hna kha fiang tein an hngalhter khawh hna?

Aa tlakmi chimhhrinhnak ah zei hna dah an i tel?