BIBLIOTECA TI INTERNET Watchtower
Watchtower
BIBLIOTECA TI INTERNET
ch'ol
ʌ
  • Λ
  • ʌ
  • ʼ
  • BIBLIA
  • JUN TAC
  • TEMPA BɅ TAC
  • bt cʌntesʌntel 11 i yopol 85-92
  • Tsaʼ bujtʼiyob «tiʼ tijicñʌyel yicʼot ti chʼujul bʌ espíritu»

Ma'añic video cha'an ili.

Ñusʌbeñon lojon, maʼañic tsiʼ jamʌ jiñi video.

  • Tsaʼ bujtʼiyob «tiʼ tijicñʌyel yicʼot ti chʼujul bʌ espíritu»
  • Laʼ lac sub «ti tsʼʌcʌl chaʼan bʌ jiñi i Yumʌntel Dios»
  • Subtítulo
  • Lʌcʼʌ lajal bʌ yicʼot
  • «Yajcʌbeñonla Bernabé yicʼot Saulo come joñon tsaʼ c pʌyʌyob chaʼan miʼ melob jumpʼejl eʼtel» (Hechos 13:1-12)
  • Jumpʼejl tʼan muʼ bʌ i ñuqʼuesʌbeñob i pusicʼal (Hechos 13:13-43)
  • «Mi caj c majlel lon c suben jiñi mach bʌ judíojobic» (Hechos 13:44-52)
  • «Tsiʼ chaʼleyob tʼan yicʼotob i chʼejlel come jiñʌch Jehová tsaʼ bʌ i yʌqʼueyob i yeʼtel»
    Laʼ lac sub «ti tsʼʌcʌl chaʼan bʌ jiñi i Yumʌntel Dios»
  • Bernabé yicʼot Pablo tiʼ sutqʼuiyob ti xcʌntʼan jiñi ñajt bʌ chumulob
    Jun chaʼan lac tempa bʌ: I Subtʼan yicʼot i Melbal jiñi xÑoptʼan (2018)
  • Miʼ pʼojlel xñoptʼañob ti yambʌ lum
    Cʌñʌ am bʌ ti Biblia
  • «Miʼ pʼʌtʼesan jiñi congregación tac»
    Laʼ lac sub «ti tsʼʌcʌl chaʼan bʌ jiñi i Yumʌntel Dios»
Laʼ lac sub «ti tsʼʌcʌl chaʼan bʌ jiñi i Yumʌntel Dios»
bt cʌntesʌntel 11 i yopol 85-92

CAPÍTULO 11

Tsaʼ bujtʼiyob «tiʼ tijicñʌeyel yicʼot ti chʼujul bʌ espíritu»

Pablo miʼ taj lac piʼʌlob muʼ bʌ i contrajiñob jiñi subtʼan

Chucul ti Hechos 13:1-52

1, 2. ¿Chucoch mach lajalic i yeʼtel Bernabé yicʼot Saulo bajcheʼ i chaʼan yambʌ misionerojob? ¿Bajcheʼ mi caj i coltañob ti tsʼʌctiyel Hechos 1:8?

WEN tijicña woli (choncol) i ñusañob jiñi chumuloʼ bʌ ti Antioquía de Siria. Ti ili xʼaltʼañob yicʼot xcʌntesajob añoʼ bʌ yaʼ ti congregación, tsaʼ yajcʌnti Bernabéa yicʼot Saulo ti jiñi chʼujul bʌ espíritu chaʼan miʼ majlel i subob jiñi wen tʼan ti ñajt tac bʌ tejclum (Hech. 13:1, 2). Mach cojic jaxto woli (yʌquel) i chojquel majlel misionerojob ti subtʼan, pero yaʼ jaxto ajñemob baqui añix xsubtʼañob (Hech. 8:14; 11:22). Bernabé yicʼot Saulo mi caj i majlelob yicʼot Juan Marcos baqui maxto wis ujtemic subtʼan.

2 Ñumeñix 14 jab cʼʌlʌl cheʼ bʌ Jesús tiʼ sube jiñi xcʌntʼañob i chaʼan: «Mi caj laʼ sujtel tic testigo ti Jerusalén, tiʼ petol Judea yicʼot ti Samaria, i cʼʌlʌlto ti ñajt bʌ pañimil» (Hech. 1:8). Wʌle ñumen orajix mi caj i tsʼʌctiyel ili profecía come Bernabé yicʼot Saulo mi caj i majlelob bajcheʼ misionero.b

«Yajcʌbeñonla Bernabé yicʼot Saulo come joñon tsaʼ c pʌyʌyob chaʼan miʼ melob jumpʼejl eʼtel» (Hechos 13:1-12)

3. ¿Chucoch wocolʌch chaʼan miʼ majlelob ti yan tac bʌ tejclum cheʼ ti ñaxam bʌ siglo?

3 Ili ora cabʌlix chuqui melbil (pʌtbil) chaʼan ora mi laj cʼotel ti ñajt tac bʌ tejclum. Pero cheʼ ti ñaxam bʌ siglo maxto añic carro yicʼot avión tac. Tiʼ yoc miʼ chaʼleñob xʌmbal i an i tajol mach wen taquic jiñi bij. Wen lujbobix miʼ yujtel ti xʌmbal jumpʼejl qʼuin, i mucʼ jach i xʌñob cheʼ bʌ 30 kilómetro.c Jin chaʼan, anquese Bernabé yicʼot Saulo tijicñayob chaʼan jiñi eʼtel (troñel) tsaʼ bʌ aqʼuentiyob, yujilob chaʼan yom mi caj i wen chaʼleñob wersa yicʼot chaʼan cabʌl chuqui mi caj i ñusañob (Mat. 16:24).

TI JIÑI BIJ TAC

Ti wajali, ñumen wen cheʼ ti mar miʼ chaʼleñob viaje come cheʼ ti lum miʼ ñumen jalʼañob, miʼ ñumen lujbʼañob yicʼot ñumen letsto miʼ loqʼuel. Pero an tejclum tac baqui ti la coc jach mi lac mejlel ti cʼotel.

Juntiquil lac piʼʌl miʼ mejlel i xʌn 30 kilómetro ti jumpʼejl qʼuin. Tsʼʌyʌl ti qʼuin, miʼ tajtʌl ti jaʼal, miʼ ñusan ticwal, tsʌñal yicʼot miʼ taj xujchʼob. Jin chaʼan Pablo tsiʼ yʌlʌ: «Wen chaʼlebil c chaʼan ñajt bʌ xʌmbal, an c ñusa wocol ti colem jaʼ, tiʼ caj xujchʼob» (2 Cor. 11:26).

Yaʼ ti Roma cabʌl bij puru xajlel bʌ. Miʼ tajtʌl posada tac jumpʼejl bʌ qʼuin i ñajtlel. Ti jiñi posada tac an choñoñelʌl tac cʌmbil bʌ bajcheʼ taberna, yaʼi miʼ tajtʌl chuqui i cʼʌjñibal tac bʌ. An muʼ bʌ i yʌlob chaʼan ili posada tac wen bib jax, miʼ yochel jaʼ, an chʼʌc yicʼot cʌlʌxix miʼ cʼotel lac piʼʌlob. Cheʼ jaʼel, mach weñic chuqui miʼ yʌjlel tiʼ tojlel jiñi posada tac come lecojax i melbal jiñi lac piʼʌlob muʼ bʌ i cʼotelob, i jiñi i yumob miʼ xujchʼibeñob chuqui an i chaʼan jiñi muʼ bʌ i cʼotelob yaʼi i miʼ subob chaʼan an xʼixicob muʼ bʌ i choñob i bʌ.

Tsiquil chaʼan jiñi xñoptʼañob miʼ chaʼleñob wersa chaʼan maʼañic miʼ ñumelob yaʼi, pero an i tajol maʼañix chuqui miʼ mejlel i melob cheʼ bʌ miʼ majlelob ti tejclum tac baqui maʼañic i yamigojob o i cʌñʌyoʼ bʌ.

4. a) ¿Bajcheʼ tsaʼ yajcʌnti Bernabé yicʼot Saulo, i bajcheʼ yilal tsiʼ qʼuele jiñi yambʌ hermanojob? b) ¿Bajcheʼ mi laj coltan jiñi hermanojob yajcʌbiloʼ bʌ chaʼan miʼ melob yambʌ eʼtel tac?

4 Jiñi Biblia maʼañic miʼ yʌl chucoch jiñi chʼujul bʌ espíritu jin tsiʼ toj yajca Bernabé yicʼot Saulo (Hech. 13:2). Pero ñuc bʌ i cʼʌjñibal jin cheʼ tiʼ coltayajʌch jiñi chʼujul bʌ espíritu tsaʼ yajcʌntiyob. I maʼañic chuqui miʼ pʌs chaʼan jiñi xʼaltʼañob yicʼot jiñi xcʌntʼañob ti Antioquía de Siria mach weñic tsiʼ qʼueleyob. Ti jumpʼejlob i pusicʼal tsiʼ coltayob, cheʼ jiñi «cheʼ bʌ tsaʼ chaʼ ujtiyob ti chʼajb yicʼot ti oración, tsiʼ yʌcʼʌyob i cʼʌb tiʼ tojlelob i tsiʼ yʌcʼʌyob ti majlel» (Hech. 13:3). Miʼ mejlel lac ñaʼtan chaʼan Bernabé yicʼot Saulo wen tijicñayʌch tsiʼ yubiyob i bʌ. Joñonla jaʼel yomʌch mi laj coltan jiñi muʼ bʌ i yajcʌntelob chaʼan miʼ melob yambʌ eʼtel tac, bajcheʼ jiñi waʼchocobiloʼ bʌ ti congregación. Mach yomic mi lac tsʼaʼ qʼuelob, yomʌch mi lac jacʼ ili ticʼojel: «Ñumen pʌsbenla i yutslel laʼ pusicʼal yicʼot laʼ cʼuxbiya chaʼan jiñi eʼtel muʼ bʌ i melob» (1 Tes. 5:13).

5. ¿Bajcheʼ tsiʼ chaʼle subtʼan Bernabé yicʼot Saulo yaʼ ti Chipre?

5 Bernabé yicʼot Saulo tsaʼ loqʼuiyob ti Antioquía i tiʼ yoc tsaʼ majliyob ti Seleucia. Cheʼ bʌ tsaʼ cʼotiyob yaʼi, ti barcojix tsaʼ majliyob ti Chipre, am bʌ cheʼ bʌ 200 kilómetro i ñajtlel.d Miʼ mejlel la cʌl chaʼan Bernabé wen yomix subtʼan ti Chipre come yaʼʌch chʼoyol yaʼi. Cheʼ bʌ tsaʼ cʼotiyob ti Salamina, «tsaʼ caji i subob i tʼan Dios yaʼ tiʼ sinagoga tac jiñi judíojob» (Hech. 13:5).e Cheʼ jiñi, tiʼ junwejlelto jiñi isla tsaʼ cʼaxiyob majlel, tsiʼ chaʼleyob subtʼan ti jiñi tejclum tac baʼ tsaʼ ñumiyob. Anquese mach la cujilic baqui tsaʼ ñumiyob majlel, tajol tsaʼʌch i xʌñʌyob cheʼ bʌ 160 kilómetro.

I SINAGOGA TAC JIÑI JUDÍOJOB

I sujmlel jiñi tʼan sinagoga jiñʌch «tempa bʌ» o «asamblea». Ti ñaxan, jiñi judíojob mucʼ jach i cʼʌñob chaʼan miʼ tajob ti tʼan cheʼ bʌ miʼ tempañob i bʌ, pero ti wiʼil tsaʼ caji i cʼʌñob chaʼan miʼ tajob ti tʼan yaʼ baqui miʼ tempañob i bʌ chaʼan miʼ chʼujutesañob Jehová.

Miʼ ñaʼtʌntel chaʼan jiñi sinagoga tac tsaʼ caji ti mejlel cheʼ bʌ jiñi judíojob tsaʼ pʌjyiyob majlel 70 jab yaʼ ti Babilonia o wiʼilto. Jiñi judíojob miʼ yajñelob ti sinagoga chaʼan miʼ chʼujutesañob Jehová, chaʼan miʼ cʌñob, chaʼan miʼ pejcʌntel jiñi Tsʼijbujel yicʼot chaʼan miʼ ñʌchʼtañob discurso tac. Cheʼ ti ñaxam bʌ siglo, tiʼ pejtelel jiñi tejclum tac ti Palestina an jumpʼejl sinagoga, i ti jiñi ñumen ñuc bʌ tejclum tac yicʼot ti Jerusalén cabʌlix.

Pero cheʼ bʌ jiñi judíojob tsaʼ loqʼuiyob mach tiʼ pejtelelobic tsaʼ chaʼ majliyob ti Palestina. Cabʌlob tsaʼ bʌ majliyob ti yambʌ país chaʼan miʼ melob i negocio. Cheʼ ti siglo 5 añix xchumtʌlob ti 127 tejclum am bʌ ti Persia (Est. 1:1; 3:8). Ti wiʼil, tsaʼ mejli barrio tac baqui chumul judíojob ti jiñi tejclum tac am bʌ tiʼ joytʌlel jiñi mar Mediterráneo. Ili tejclum tac tsaʼ cʌjñi bajcheʼ diáspora (yom bʌ i yʌl «tsaʼ pam pujquiyob») i cheʼ jaʼel tsaʼ mejli sinagoga tac yaʼi.

Yaʼ ti sinagoga tac tiʼ pejtelel sábado miʼ pejcʌntel yicʼot miʼ tsictesʌntel jiñi Mandar. Jiñi muʼ bʌ i mel iliyi, an ti jumpʼejl plataforma baqui an buchlibʌl am bʌ tiʼ tojel i wut, tiʼ tsʼej yicʼot ti ñoj. I pejtelel jiñi xucʼul bʌ wiñicob miʼ mejlel i pejcañob jiñi Mandar, i tsictesañob yicʼot i yʌcʼob discurso tac.

6, 7. a) ¿Majqui jiñi Sergio Paulo? ¿Chucoch jiñi xyaj eʼtel i chaʼan tsiʼ mʌcta jiñi wen tʼan? b) ¿Chuqui tsiʼ mele Saulo chaʼan Bar-Jesús maʼañic miʼ mʌctan Sergio Paulo chaʼan miʼ ñop jiñi wen tʼan?

6 Ti jimbʌ ora, yaʼ ti Chipre miʼ wen mejlel chuqui mach tac bʌ weñic. I cheʼʌch tsiʼ qʼueleyob Bernabé yicʼot Saulo cheʼ bʌ tsaʼ cʼotiyob ti Pafos. Yaʼi «tsiʼ tajayob juntiquil judío i cʼabaʼ Bar-Jesús, juntiquil xwujt yicʼot xlot bʌ xʼaltʼan. Yaʼan yicʼot jiñi gobernador Sergio Paulo, juntiquil wiñic wen am bʌ i ñaʼtʌbal».f Ti jimbʌ ora, jiñi romanojob tsʼitaʼ añoʼ bʌ i taqʼuin miʼ sʌclañob xwujtob o astrólogojob cheʼ bʌ an chuqui miʼ ñaʼtan i melob. Cheʼʌch miʼ mel jaʼel Sergio Paulo, «juntiquil wiñic wen am bʌ i ñaʼtʌbal». Pero tsaʼʌch i mulaj i ñʌchʼtan chaʼan bʌ jiñi Yumʌntel «come wen yom i yubin i tʼan Dios». Iliyi maʼañic tsiʼ mulaj Bar-Jesús, muʼ bʌ i cʌjñel jaʼel bajcheʼ Elimas, yom bʌ i yʌl «xwujt» (Hech. 13:6-8).

7 Bar-Jesús tsiʼ mʌcta jiñi wen tʼan. Chaʼan maʼañic miʼ cʌy eʼtel yicʼot Sergio Paulo «tsiʼ qʼuele bajcheʼ miʼ mel chaʼan jiñi gobernador maʼañic miʼ ñop lac Yum» (Hech. 13:8). Pero Saulo mach cheʼ jach mi caj i qʼuel chaʼan Sergio Paulo miʼ cʌy i ñop jiñi wen tʼan. Jiñi relato miʼ yʌl chuqui tsiʼ mele: «Saulo, cʌmbil bʌ jaʼel bajcheʼ Pablo, tsaʼ bujtʼi ti chʼujul bʌ espíritu, tsiʼ chʼuj qʼuele i tsiʼ yʌlʌ: ‹Jatet butʼulet bʌ ti baqui jach bʌ lot yicʼot ti baqui jach bʌ jontolil, jatet i yalobilet bʌ Diablo yicʼot i contra bʌ chuqui toj, ¿jalato mi caj a cʌy a wʌsin jiñi toj bʌ i bijlel Jehová? ¡Qʼuele! Jiñi i cʼʌb Jehová an ti a contra: Xpotsʼ mi caj a cʌytʌl yicʼot maʼañic mi caj a poj qʼuelben i sʌclel jiñi qʼuin›. Ti ora tsaʼ yʌjpi majlel i wut i tsaʼ icʼa yilal i tsaʼ caji i sʌclan tiʼ joytʌlel majqui miʼ mejlel i chuc majlel tiʼ cʼʌb».g ¿Chuqui tsaʼ ujti? «Cheʼ bʌ jiñi gobernador tsiʼ qʼuele tsaʼ bʌ ujti, tsaʼ sujti ti xñoptʼan come tsaʼ toj sajti i pusicʼal chaʼan jiñi i cʌntesa tac Jehová» (Hech. 13:9-12).

Juntiquil hermano chucul i chaʼan i Biblia woliʼ coltan jiñi i sujmlel tiʼ tojlel juntiquil juez.

Cheʼ bajcheʼ Pablo, yicʼot lac chʼejlel mi laj coltan jiñi i sujmlel cheʼ bʌ jiñi lac piʼʌlob maʼañic miʼ mulañob.

8. ¿Bajcheʼ miʼ mejlel lac lajiben i chʼejlel Pablo?

8 Cheʼ bajcheʼ mi laj qʼuel, Pablo maʼañic tsiʼ bʌcʼña Bar-Jesús. Cheʼʌch yom mi lac mel jaʼel cheʼ bʌ an majqui miʼ ñop i mʌctan juntiquil lac piʼʌl yom bʌ i ñʌchʼtan jiñi wen tʼan. I sujmʌch chaʼan jiñi lac tʼan lajal bajcheʼ yom an i yʌtsʼʌmlel (Col. 4:6). Pero yomʌch mi lac chaʼlen wersa chaʼan mi laj coltan juntiquil lac piʼʌl yom bʌ i bej cʌn Jehová anquese an muʼ bʌ i michʼañob. Cheʼ bajcheʼ Bar-Jesús, jiñi mach bʌ i sujmic ñopbalʌl woliʼ yʌsin «jiñi toj bʌ i bijlel Jehová». Jin chaʼan, mach yomic mi lac bʌcʼñan lac jamʌ sub chuqui jiñi mach bʌ weñic miʼ melob o miʼ yʌlob (Hech. 13:10). Cheʼ bajcheʼ Pablo, laʼ lac chaʼlen wersa chaʼan mi la cʌcʼ ti cʌjñel jiñi i sujmlel yicʼot chaʼan mi laj coltan jiñi yomoʼ bʌ i cʌn. I sujmʌch chaʼan Jehová maʼañic mi caj i yʌqʼueñonla lac pʼʌtʌlel chaʼan mi lac mel milagro bajcheʼ Pablo. Pero miʼ mejlel lac ñop chaʼan mi caj i cʼʌn jiñi chʼujul bʌ espíritu chaʼan miʼ pʌy tilel lac piʼʌlob yomoʼ bʌ i cʌn (Juan 6:44).

Jumpʼejl tʼan muʼ bʌ i ñuqʼuesʌbeñob i pusicʼal (Hechos 13:13-43)

9. ¿Chuqui wem bʌ ejemplo tsaʼ cʌybentiyob jiñi añoʼ bʌ tiʼ wenta congregación tac?

9 Ti wiʼil, Pablo, Bernabé yicʼot Marcos tsaʼ loqʼuiyob ti Pafos i tsaʼ majliyob ti Perga, am bʌ 250 kilómetro i ñajtlel. Ti Hechos 13:13 miʼ tejchel ti cʼʌñol jiñi tʼan «Pablo yicʼot jiñi i piʼʌlob». Ili miʼ yʌcʼ ti ñaʼtʌntel chaʼan Pablo jiñʌch am bʌ tiʼ wenta jiñi chaʼtiquilob. Pero maʼañic chuqui miʼ pʌs chaʼan Bernabé tiʼ tsʼaʼ qʼuele Pablo. Tsaʼʌch i bej chaʼleyob comol eʼtel chaʼan miʼ melbeñob i yeʼtel Dios. ¡Wem bʌ ejemplo chaʼan jiñi añoʼ bʌ tiʼ wenta i qʼuel jiñi congregación tac! Maʼañic miʼ sʌclañob i bajñel wenlel, miʼ cʼajtesañob ili tʼan tac tsaʼ bʌ i yʌlʌ Jesús: «Luʼ laʼ wermañu laʼ bʌ». Cheʼ jaʼel tsiʼ yʌlʌ: «Jiñi muʼ bʌ i ñuqʼuesan i bʌ mi caj i peqʼuesʌntel, pero jiñi pecʼ bʌ miʼ mel i bʌ mi caj i ñuqʼuesʌntel» (Mat. 23:8, 12).

10. ¿Chucoch wocol chaʼan Pablo yic’ot Bernabé miʼ cʼotelob ti Antioquía de Pisidia?

10 Cheʼ bʌ tsaʼ cʼotiyob ti Perga, Juan Marcos tsiʼ cʌyʌ Pablo yicʼot Bernabé i tsaʼ chaʼ majli ti Jerusalén, mach la cujilic chucoch. Pero Pablo yicʼot Bernabé tsiʼ bej meleyob i yeʼtel i tiʼ yoc tsaʼ majliyob ti Antioquía de Pisidia, jumpʼejl tejclum am bʌ ti Galacia. Wocolʌch chaʼan miʼ cʼotelob yaʼi come an ti chan bʌ wits yic’ot wen an xujchʼob. Tajol ti jimbʌ ora, Pablo añix jumpʼejl i cʼamʌjel.h

11, 12. ¿Bajcheʼ tsiʼ mele Pablo chaʼan jiñi lac piʼʌlob miʼ mulañob i ñʌchʼtan cheʼ bʌ yaʼan ti sinagoga?

11 Yaʼ ti Antioquía de Pisidia, Pablo yicʼot Bernabé ti sábado tsajñiyob yaʼ ti sinagoga. Jiñi relato miʼ yʌl: «Cheʼ bʌ tsaʼ ujti ti pejcʌntel jiñi Mandar yicʼot jiñi i tsʼijbujel Xʼaltʼañob, jiñi añoʼ bʌ tiʼ wenta sinagoga tsiʼ chocoyob ti sujbel: ‹Hermanojob, mi an laʼ tʼan chaʼan mi laʼ ñuqʼuesʌben i pusicʼal jiñi tejclum, alʌla›» (Hech. 13:15). Cheʼ jiñi Pablo tsaʼ waʼle i tsaʼ caji ti tʼan.

12 Jiñi yaʼ bʌ tempʌbilob an judíojoʼ bʌ yicʼot mach bʌ judíojobic, jin chaʼan tsiʼ teche i tʼan bajcheʼ ili: «Wiñicob ti Israel yicʼot pejtelel muʼ bʌ laʼ bʌcʼñan Dios, ubinla» (Hech. 13:16). Jiñi yaʼ bʌ tempʌbilob maxto i ñopoyob chaʼan Jesús jiñʌch jiñi Mesías, jin chaʼan ¿bajcheʼ mi caj i coltañob Pablo chaʼan miʼ chʼʌmbeñob i sujm? Ñaxan, tiʼ sube chuqui ujtem tiʼ tojlel jiñi tejclum Israel. Tsiʼ yʌlʌ chaʼan Jehová «tsiʼ yʌqʼue i ñuclel jiñi tejclum cheʼ bʌ chumulob ti Egipto, yaʼ baqui mach i lumalobic» i cheʼ bʌ tsaʼix i locʼsayob yaʼi «lʌcʼʌ 40 jab tsiʼ cuchbe i melbalob yaʼ tiʼ tiquiñal lum». Cheʼ jaʼel, Pablo tiʼ subeyob bajcheʼ Jehová tsiʼ colta jiñi israelitajob chaʼan miʼ yochelob ti jiñi Lum wʌn albil bʌ i cheʼ bajcheʼ jiñi «tsiʼ yʌqʼueyob jiñi lum chaʼan miʼ chʼʌmob» (Hech. 13:17-19). An muʼ bʌ i yʌlob chaʼan Pablo woliʼ taj ti tʼan jiñi texto tac ujtel bʌ i ñʌchʼtan jiñi lac piʼʌlob yaʼ ti sinagoga. Mi cheʼʌch bajcheʼ jiñi, Pablo wem bʌ ejemplo chaʼan tsaʼʌch mejli i coltan «majqui jach bʌ lac piʼʌlob» (1 Cor. 9:22).

13. ¿Chuqui yom mi lac mel chaʼan jiñi lac piʼʌlob miʼ mulañob i ñʌchʼtan jiñi wen tʼan?

13 La com bʌ jaʼel jiñʌch chaʼan jiñi lac piʼʌlob miʼ mulañob i ñʌchʼtan chuqui mi la cʌl. Jumpʼejl ejemplo, mi lac sʌclan tema tac muʼ bʌ i mulañob yicʼot mach bʌ añic chuqui miʼ yʌl chaʼan jiñi i ñopbalob. I miʼ cʌñʌyob jiñi Biblia miʼ mejlel lac pejcʌbeñob texto tac i cʌñʌyoʼ bʌ. An i tajol ñumen wen cheʼ mi lac subeñob chaʼan miʼ pejcañob yaʼ tiʼ Biblia. Laʼ lac sʌclan bajcheʼ miʼ mejlel lac subeñob jiñi wen tʼan chaʼan miʼ mulañob.

14. a) ¿Bajcheʼ tsiʼ mele Pablo chaʼan ti jiñi tema woliʼ bʌ i yʌl miʼ mejlel i taj ti tʼan Jesús jaʼel, i chuqui tsiʼ wʌn sube jiñi yaʼ bʌ tempʌbilob? b) ¿Bajcheʼ yilal tsiʼ jacʼʌyob?

14 Ti wiʼil, Pablo tiʼ tsictesa chaʼan jiñi reyob ti Israel i ñojteʼelobʌch jiñi «xcoltaya ti Israel, Jesús», yicʼot chaʼan Juan jiñi Xʼacʼ chʼʌmjaʼ tsiʼ wʌn chajpa jiñi tejclum chaʼan miʼ ñopob. I tsiʼ yʌlʌ chaʼan Jesús tsaʼ tsʌnsʌnti pero tsaʼ chaʼ cuxtesʌnti (Hech. 13:20-37). Cheʼ jaʼel, tsiʼ yʌlʌ: «Ñaʼtanla iliyi: Jiñi i ñusʌntel mulil cojach miʼ mejlel tiʼ tojlel Jesús, jiñʌch woli bʌ laʼ subentel wʌleʼli. I tiʼ tojlel jiñi, Dios miʼ mejlel i yʌl chaʼan maʼañobic i mul jiñi mucʼʌch bʌ i ñopob». Pero cheʼ jaʼel, tiʼ subeyob: «Cʌntan laʼ bʌ chaʼan maʼañic miʼ yujtel ti laʼ tojlel muʼ bʌ i yʌjlel tiʼ tsʼijbujel jiñi Xʼaltʼañob: ‹Qʼuelela jatetla, xwajleyajob, laʼ toj sajtic laʼ pusicʼal i chʌmenla come ti laʼ qʼuiñilel woli c mel mach bʌ añic mi caj laʼ ñop anquese an majqui miʼ laj tsictesʌbeñetla›». Jiñi yaʼ bʌ tempʌbilob wen jach tsiʼ jacʼʌyob i tiʼ subeyob Pablo yicʼot Bernabé «chaʼan miʼ yʌlob iliyi ti yambʌ sábado». Cheʼ jaʼel, «cheʼ bʌ tsaʼ ujti jiñi tempa bʌ yaʼ ti sinagoga, cabʌl judíojob yicʼot tsaʼ bʌ ochiyob tiʼ ñopbal judíojob muʼ bʌ i chʼujutesañob Dios tiʼ tsajcayob Pablo yicʼot Bernabé» (Hech. 13:38-43).

«Mi caj c majlel lon c suben jiñi mach bʌ judíojobic» (Hechos 13:44-52)

15. ¿Chuqui tsaʼ ujti ti yambʌ sábado?

15 «Cheʼ ti yambʌ sábado lʌcʼʌ tiʼ pejtelel jiñi tejclum tsiʼ tempayob i bʌ» chaʼan miʼ ñʌchʼtañob jiñi apóstol. An judíojob mach bʌ weñic tsiʼ yubiyob i «tsaʼ caji i yʌlob chaʼan mach i sujmic woli bʌ i yʌl Pablo». Pero cheʼ jiñi, Pablo yicʼot Bernabé maʼañic tsiʼ chaʼleyob bʌqʼuen i tsiʼ yʌlʌyob: «Cʼʌñʌlʌch jatetla mi laʼ ñaxan subentel jiñi i tʼan Dios. Pero come maʼañic tsaʼ laʼ chʼʌmʌ yicʼot mi laʼ ñaʼtan chaʼan mach yomic mi laʼ taj jiñi cuxtʌlel mach bʌ añic miʼ jilel..., mi caj c majlel lon c suben jiñi mach bʌ judíojobic. Jehová jiñʌch tsaʼ bʌ i subeyon lojon cheʼ bʌ tsiʼ yʌlʌ: ‹Tsaʼ c waʼchocoyet bajcheʼ i sʌclel jiñi tejclum tac, chaʼan maʼ chʼʌm majlel coltʌntel cʼʌlʌl tiʼ ñajtlel pañimil›» (Hech. 13:44-47; Is. 49:6).

Junmojt lac piʼʌlob wen michʼoʼ bʌ woliʼ chocob loqʼuel Pablo yicʼot Bernabé ti Antioquía de Pisidia.

«Tsiʼ techbeyob i contrajintel Pablo yicʼot Bernabé», pero «jiñi xcʌntʼañob tsaʼ bej bujtʼiyob tiʼ tijicñʌyel yicʼot ti chʼujul bʌ espíritu» (Hechos 13:50-52).

16. ¿Wem ba tsiʼ yubi jiñi judíojob tsaʼ bʌ i yʌlʌ Pablo yicʼot Bernabé, i chuqui tsiʼ mele ili chaʼtiquilob?

16 Jiñi mach bʌ judíojobic wen tijicña tsiʼ yubiyob i «jiñi tsaʼ bʌ i pʌsʌyob chaʼan yomob ajñel ti jiñi bij muʼ bʌ i pʌyob majlel i taj jiñi cuxtʌlel mach bʌ añic miʼ jilel, tsaʼ sujtiyob ti xñoptʼan» (Hech. 13:48). Cheʼ bajcheʼ jiñi, mach jalic tsaʼ pam pujqui jiñi i tʼan Jehová tiʼ pejtelel jiñi tejclum. Pero jiñi judíojob mach weñic bajcheʼ tsiʼ jacʼʌyob. Pablo yicʼot Bernabé tiʼ subeyob chaʼan jiñʌch tsaʼ bʌ ñaxan subentiyob jiñi wen tʼan chaʼan bʌ Mesías, pero maʼañic tsiʼ jacʼʌyob i Dios mi caj i yʌqʼueñob i toj i mul. Jiñi judíojob tsaʼ wen michʼayob i «tsiʼ ñijcʌbeyob i pusicʼal jiñi wiñicob ñucoʼ bʌ i yeʼtel yaʼ ti tejclum yicʼot jiñi xʼixicob muʼ bʌ i qʼuejlelob ti ñuc [...]. Tsiʼ techbeyob i contrajintel Pablo yicʼot Bernabé i tsiʼ chocoyob loqʼuel yaʼ ti tejclum». ¿Chuqui tsiʼ mele Pablo yicʼot Bernabé? «Tsiʼ tijcayob i tsʼubenlel i yoc tiʼ tojlelob i tsaʼ majliyob ti Iconio». ¿Yaʼ jax ba jaxʌl tsaʼ cʌyle jiñi subtʼan ti Antioquía de Pisidia? ¡Maʼañic!, come yaʼ tsaʼ cʌyleyob xcʌntʼañob tsaʼ bʌ «bej bujtʼiyob tiʼ tijicñʌyel yicʼot ti chʼujul bʌ espíritu» (Hech. 13:50-52).

17-19. ¿Bajcheʼ miʼ mejlel lac lajin Pablo yicʼot Bernabé, i bajcheʼ miʼ coltañonla chaʼan bej tijicña mi la cajñel?

17 ¿Chuqui mi laj cʌn tiʼ tojlel Pablo yicʼot Bernabé? Chaʼan mach yomic mi la cʌcʼ chaʼan jiñi lac piʼʌlob miʼ mʌctañoñobla anquese añob ñuc bʌ i yeʼtel. Cheʼ bʌ jiñi añoʼ bʌ ti Antioquía maʼañic tsiʼ jacʼʌyob jiñi wen tʼan, jiñi chaʼtiquil misionerojob «tsiʼ tijcayob i tsʼubenlel i yoc». Cheʼ tsiʼ meleyob iliyi maʼañic woliʼ pʌsob chaʼan michʼob, yom i yʌl chaʼan maʼañobix tiʼ wenta chuqui miʼ yujtel. Tsaʼʌch i ñaʼtayob chaʼan mach mejlic i wersa xicʼob jiñi lac piʼʌlob chaʼan miʼ jacʼob jiñi wen tʼan. Mucʼʌch bʌ i mejlelob i mel jiñʌch miʼ majlelob ti subtʼan ti yambʌ tejclum, jin chaʼan tsaʼ majliyob ti Iconio.

18 ¿Chuqui tsaʼ ujti tiʼ tojlel jiñi xñoptʼañob ti Antioquía de Pisidia? Cabʌl i tsʼaʼlentelob, pero jiñi i tijicñʌyelob mach yaʼic cʌyʌl ti bajcheʼ miʼ jacʼob wen tʼan jiñi lac piʼʌlob. Jesús tsiʼ yʌlʌ: «¡Tijicñayob jiñi muʼ bʌ i yubiñob i tʼan Dios yicʼot mucʼʌch i melob!» (Luc. 11:28). I jiñʌch tsaʼ bʌ i chaʼle wersa i melob jiñi xñoptʼañob.

19 Cheʼ bajcheʼ Pablo yicʼot Bernabé, jiñi la queʼtel jiñʌch jiñi subtʼan, pero jujuntiquil lac piʼʌl mi caj i ñaʼtan mi mucʼʌch caj i jacʼ o maʼañic. ¿Ixcu mi mach yom i ñʌchʼtañoñobla? Laʼ lac lajin jiñi xñoptʼañob cheʼ ti ñaxam bʌ siglo. Mi mucʼʌch laj qʼuel ti ñuc jiñi i sujmlel yicʼot mi la cʌcʼ chaʼan jiñi chʼujul bʌ espíritu miʼ coltañonla, bej tijicña mi caj la cajñel anquese jiñi lac piʼʌlob miʼ contrajiñoñobla (Gál. 5:18, 22).

BERNABÉ, «I YALOBIL I ÑUQʼUESɅNTEL PUSICʼAL»

Yaʼ ti congregación ti Jerusalén an juntiquil hermano levita bʌ i tsiʼ yila pañimil ti Chipre. I cʼabaʼ jiñʌch José, pero jiñi apóstolob tsiʼ yotsʌbeyob i yʌlas cʼabaʼ tiʼ caj bajcheʼ yilal: Jiñʌch Bernabé, yom bʌ i yʌl «i yalobil i ñuqʼuesʌntel pusicʼal» (Hech. 4:36). Ti ora miʼ coltan jiñi hermanojob cheʼ bʌ miʼ qʼuel chaʼan an chuqui i cʼʌjñibal i chaʼañob.

Bernabé woliʼ yʌcʼ chaʼpʼejl bolsa taqʼuin.

Cheʼ bajcheʼ tsaʼ laj qʼuele, cheʼ ti Pentecostés ti jabil 33 tsiʼ chʼʌmʌyob jaʼ 3 mil xcʌntʼañob. Cabʌlob tsaʼ jach bʌ cʼotiyob yaʼ ti Jerusalén chaʼan jiñi qʼuiñijel, i mach ñaʼtʌbilic i chaʼañob chaʼan muʼto i bej cʌytʌlob. Jiñi congregación tsiʼ ñaʼta i yʌqʼueñob chuqui i cʼʌjñibal i chaʼañob, pero mach jasʌlic jiñi taqʼuin añoʼ bʌ i chaʼan. Jin chaʼan, Bernabé tsiʼ choño i lum i jiñi taqʼuin tsiʼ yʌqʼue jiñi apóstolob (Hech. 4:32-37).

Bernabé tiʼ pejtelel ora yom i coltan yañoʼ bʌ. Jiñʌch tsaʼ bʌ i colta Saulo chʼoyol bʌ ti Tarso cheʼ bʌ maʼañic majqui woliʼ ñop chaʼan tsaʼix sujti ti xcʌntʼan yicʼot miʼ bʌcʼñʌntel (Hech. 9:26, 27). Cheʼ jaʼel, tsiʼ pʌsʌ i pecʼlel cheʼ bʌ tsaʼ tijqʼui yicʼot Pedro, i Pablo tiʼ sube bajcheʼ yilal yom miʼ melob jiñi xñoptʼañob judíojoʼ bʌ yicʼot gentiloʼ bʌ (Gál. 2:9, 11-14). Pejtelel iliyi miʼ pʌs chaʼan weñʌch tsaʼ cʌyle yicʼot jiñi i yʌlas cʼabaʼ.

a Qʼuele jiñi recuadro «Bernabé, ‹i yalobil i ñuqʼuesʌntel pusicʼal›».

b Ti jimbʌ ora añix congregación tac ti jiñi tejclum tac wen ñajt bʌ an ti Jerusalén, bajcheʼ jiñi Antioquía de Siria, am bʌ 550 kilómetro i ñajtlel tiʼ nortejlel Jerusalén.

c Qʼuele jiñi recuadro «Ti jiñi bij tac».

d Jiñi barco tac cheʼ ti ñaxam bʌ siglo miʼ mejlel i xʌn cheʼ bʌ 160 kilómetro cheʼ bʌ wen jach miʼ xitʼ majlel jiñi icʼ. Pero mi mach cheʼiqui, muʼto i ñumen jalʼan.

e Qʼuele jiñi recuadro «I sinagoga tac jiñi judíojob».

f Chipre an tiʼ wenta jiñi romanojob, i jiñʌch muʼ bʌ i yajcan jiñi gobernador chaʼan jiñi isla.

g Ti ili parte cojachix miʼ subentel bajcheʼ Saulo i muqʼuix caj i tech i cʼʌn jiñi i cʼabaʼ bajcheʼ Pablo. An muʼ bʌ i yʌlob chaʼan tsiʼ chʼʌmʌ ili i cʼabaʼ tiʼ caj Sergio Paulo, pero maʼañic miʼ wen ñaʼtʌntel miʼ sujmʌch. Tsaʼʌch caji i bej cʼʌn ili i cʼabaʼ yaʼ ti Chipre, tajol ili i cʼabaʼ wʌn añʌchix i chaʼan cheʼ bʌ alobto i tsaʼix caji i cʼʌn come wʌle apóstolix chaʼan jiñi tejclum tac. Tajol tsiʼ cʌyʌ i cʼʌn jiñi cʼabaʼʌl Saulo come ti griego an jumpʼejl tʼan lʌcʼʌ lajal bʌ bajcheʼ jiñi i mach weñic ti ubintel (Rom. 11:13).

h Ti jiñi carta tsaʼ bʌ i tsʼijbu Pablo chaʼan jiñi añoʼ bʌ ti Galacia, tiʼ subeyob: «Tiʼ caj jumpʼejl cʼamʌjel tsaʼ mejli c subeñetla jiñi wen tʼan cheʼ bʌ cojaxto tsaʼ c subeyetla» (Gál. 4:13).

    Jun tac ti chol (2006-2025)
    Loq'uel
    Ochen
    • ch'ol
    • Chocben majlel
    • Bajcheʼ a wom
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Condiciones de uso
    • Política de privacidad
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Ochen
    Chocben majlel