Пултарнӑ япаласем чӗрӗ Турӑ ҫинчен каласа параҫҫӗ

1. Пирӗн ӗненӳ малашне те ҫирӗп пултӑр тесен пирӗн мӗн тумалла?

НУМАЙӐШӖ ҫапла калать: «Куҫпа курмасӑр ӗненместӗп». Ҫавӑн пек ҫынсене Иеговӑна ӗненме мӗнле пулӑшма пулать? Вӗт Библире те «Турра никам та нихӑҫан та курман» тенӗ-ҫке (Иоанн 1:18). «Курӑнми Турра», Иеговӑна, ӗненни пирӗн малашне те ҫирӗп пултӑр тесе эпир хамӑр енчен мӗн тума пултаратпӑр? (Кол. 1:15.) Чи малтан Иегова ҫинчен калакан чӑнлӑха мӗнле вӗрентӳсем пӑснине пирӗн пӗлмелле. Унтан ҫав вӗрентӳсем «Турӑ ҫинчен тӗрӗс вӗрентнине хирӗҫ пыракан» вӗрентӳсем пулнине кӑтартса парас тесе Библипе пирӗн ӑста усӑ курма вӗренмелле (2 Кор. 10:4, 5).

2, 3. Мӗнле икӗ вӗрентӳ ҫынсене Турӑ ҫинчен калакан чӑнлӑха пӗлме чӑрмантарать?

² Ҫынсене Турӑ ҫинчен калакан чӑнлӑха пӗлме чӑрмантаракан анлӑ сарӑлнӑ суя вӗрентӳсенчен пӗри вӑл — эволюци теорийӗ. Ҫынсем шутласа кӑларнӑ ҫак вӗрентӳ Библире мӗн каланипе килӗшсе тӑмасть, ҫавӑн пекех ҫынсене телейлӗ шанчӑксӑр хӑварать. Эволюци вӗрентӗвӗ тӑрӑх, пурнӑҫ хӑй тӗллӗнех пулса кайнӑ. Ку ҫапла пулсан, ҫакӑ вӑл ҫынсем ҫӗр ҫинче мӗншӗн пурӑннине ӑнлантарса пама май ҫук тенине пӗлтернӗ пулӗччӗ.

³ Тепӗр енчен илес пулсан, фундаменталистсем теекен христиансем Ҫут тӗнче, ҫав шутрах Ҫӗр те, ун ҫинче мӗнпур пурнӑҫ та, темиҫе пин ҫул каялла кӑна пуҫланса кайнӑ тесе шутлаҫҫӗ. Ҫак вӗрентӳ — креационизм теекен вӗрентӳ — майлӑ тӑракансем, тен, Библие питӗ хисеплеҫҫӗ, ҫав вӑхӑтрах Турӑ пурне те ултӑ кун хушшинче темиҫе пин ҫул каялла ҫеҫ тунӑ тесе калаҫҫӗ. Вӗсем наука уҫса панӑ шанӑҫа тивӗҫлӗ пӗлӳсене, хӑйсен ӗненӗвӗпе килӗшсе тӑманнисене, сирсе яраҫҫӗ. Ҫапла тунипе креационизм Турӑ Сӑмахӗ шанӑҫа тивӗҫлӗ тата тӗрӗс пулни пирки ыттисене иккӗлентерет, ҫапла вара Библие хисепрен кӑларать. Ҫавнашкал шухӑшсене тытса тӑракансем пӗрремӗш ӗмӗрте пурӑннӑ хӑш-пӗр ҫынсене аса илтереҫҫӗ. Вӗсем Турӑшӑн «ӗҫлесе тӑрас тӗлӗшпе питӗ тӑрӑшуллӑ» пулнӑ, анчах та ҫавна вӗсем тӗрӗс пӗлӳ тӑрӑх туман (Рим 10:2). Турӑ Сӑмахӗпе усӑ курса эпир эволюци теорийӗн тата креационизм вӗрентӗвӗн «тӗрекӗсем» суя пулнине мӗнле кӑтартса пама пултаратпӑр?a Библи мӗне вӗрентнине хамӑр тӗп-тӗрӗс пӗлме тӑрӑшнипе кӑна эпир ҫакна тума пултаратпӑр.

ТУРРА ӖНЕНЕССИ ФАКТСЕМ ТАТА ТӖПЧЕСЕ ТУНӐ ПӖТӖМЛЕТӲСЕМ ҪИНЧЕ НИКӖСЛЕННӖ

4. Пирӗн ӗненӳ мӗн ҫинче никӗсленсе тӑмалла?

⁴ Библи пире пӗлӗве мула хакланӑ пек хаклама вӗрентет (Ытар. 10:14). Иегова пирӗн ӑна ӗненесси ҫынсен философийӗ е тӗн йӑли-йӗркисем ҫинче мар, фактсем тата тӗпчесе тунӑ пӗтӗмлетӳсем ҫинче никӗсленсе тӑтӑр тет. (Еврейсем 11:1 вуласа пар.) Турра хытӑ ӗненме пуҫлас тесен пирӗн малтан Иегова пуррине пӗлсе ҫитмелле. (Еврейсем 11:6 вуласа пар.) Ҫавӑн пек шухӑш патне эпир хамӑр ҫавнашкал ӗненес килнӗрен мар, фактсене тӗпчесе тухнӑ тата «ӑспа» шухӑшланӑ хыҫҫӑн ҫитрӗмӗр (Рим 12:1).

5. Турӑ пуррине эпир мӗншӗн ӗненме пултаратпӑр?

⁵ Турра эпир курмастпӑр пулин те, Вӑл пуррине эпир мӗншӗн ӗненме пултарнине Павел апостол ҫапла ӑнлантарса панӑ: «Унӑн курӑнми тӑракан ӗмӗрхи хӑвачӗпе Турӑлӑхӗ вара Хӑй пултарнӑ япаласенчен тӗнчене пултарнӑранпах курӑнса тӑрать» (Рим 1:20). Турӑ пурри пирки иккӗленекен ҫынна Павелӑн сӑмахӗсем тӗрӗс пулнине курма эсир мӗнле пулӑшма пултарнӑ пулӑттӑр? Аяларах илсе панӑ пултарнӑ япаласем ҫинчен калакан фактсене — Пултараканӑн вӑйӗпе ӑслӑлӑхне кӑтартса паракан фактсене — вӗсемпе пӗрле пӑхса тухма пулать.

ТУРРӐН ВӐЙӖ ПУЛТАРНӐ ЯПАЛАСЕНЧЕ КУРӐНСА ТӐРАТЬ

6, 7. Ҫӗре хӳтӗлекен мӗнле икӗ щит Иеговӑн вӑйне кӑтартса парать?

⁶ Иеговӑн вӑйне Ҫӗрӗн атмосфери тата магнит уйӗ — пире хӳтлӗх паракан икӗ щит — кӑтартса парать. Сӑмахран, атмосфера пире сывламалли сывлӑш панисӗр пуҫне метеорсенчен тата космосра вӗҫсе ҫӳрекен ытти япаласенчен хӳтӗлет. Вӑйлӑ сиен кӳме пултаракан пысӑк чул катрамӗсем Ҫӗрӗн атмосферине кӗрсен ялан тенӗ пекех ҫунса каяҫҫӗ те ҫӗрлехи тӳпере хӑйсем хыҫҫӑн илемлӗ вутлӑ йӗр хӑвараҫҫӗ.

⁷ Ҫӗрӗн магнит уйӗ те пире хӳтлӗх парать. Ҫак уй ҫӗр тӗпӗнче йӗркеленсе каять. Ҫӗр ядрин тулаш енӗ — тӗпрен илсен, хӗрнӗ тимӗртен тӑраканскер — хӑватлӑ магнит уйне тӑвать, ҫав уй вара ҫӗре хупласа илсе космосаллах тӑсӑлать. Вӑл пире Хӗвел ҫинче сирпӗннине, ялтӑртатса илнине пула пулакан радиацирен хӳтӗлет. Ҫак сирпӗнсе тухакан энергие магнит уйӗ ҫӑтса ярать е каялла космосалла ярать, ҫапла вара ҫӗр ҫинчи пур чӗрӗ япалана ҫунтарса яма памасть. Магнит уйӗ витӗм кӳнине эпир Ҫурҫӗр тата Кӑнтӑр полюсӗсем тӗлнелле тӳпере тӗрлӗ тӗспе тӗлӗнмелле йӑлтӑртатса тӑракан ҫутта сӑнанӑ чухне курма пултаратпӑр. Чӑнах та, Иеговӑн «аслӑ вӑй» пур. (Исаия 40:26 вуласа пар.)

ҪУТҪАНТАЛӐК ТУРРӐН ӐСЛӐЛӐХНЕ УҪСА ПАРАТЬ

8, 9. Иеговӑн ӑслӑлӑхӗ ҫӗр ҫинчи пурнӑҫа тытса тӑракан циклсенче мӗнле курӑнса тӑрать?

⁸ Иеговӑн ӑслӑлӑхӗ ҫӗр ҫинчи пурнӑҫа тытса тӑракан ҫутҫанталӑк пулӑмӗсенче, е циклӗсенче, курӑнса тӑрать. Калӑпӑр, хӳме тытса ҫаврӑннӑ хулара миллион-миллион ҫын пурӑнать. Унта таса шыв илсе килме те, каяшсене кӑларса пӑрахма та май ҫук. Ҫавӑн пек хула часах тасамарланса кайнӑ тата пурӑнма юрӑхсӑр пулса тӑнӑ пулӗччӗ. Пирӗн ҫӗр хӑш-пӗр енчен хӳме тытса ҫаврӑннӑ ҫавнашкал хула евӗрлӗ. Ҫӗр ҫинче шыв саппасӗ вӗҫӗ-хӗррисӗр мар, ҫавӑн пекех эпир каяшсене космоса кӑларса пӑрахма пултараймастпӑр. Анчах та ҫак «хӳме тытса ҫаврӑннӑ хула» миллиард-миллиард чӗрӗ организм пурӑнма пултартӑр тесе вӗсене мӗн кирлине ӗмӗр-ӗмӗрӗпех парса тӑрать. Мӗне пула вӑл ҫавна тума пултарать? Ҫӗр тӗлӗнмелле майпа каяшсене сиенсӗрлетме е вӗсенчен пурӑнма кирлӗ япаласем тума пултарнӑран.

⁹ Сӑмахран, ҫутҫанталӑкра кислород пӗр вӗҫӗмсӗр ҫаврӑнса тӑнине илер. Миллиард-миллиард ҫынпа чӗрчун кислорода хӑйсем ӑшне сывласа илеҫҫӗ те каялла кӑмрӑк йӳҫек газне кӑлараҫҫӗ. Ҫакна пӑхмасӑрах кислород нихӑҫан та иксӗлмест, ҫав вӑхӑтрах атмосфера та «пӑрахӑҫа тухнӑ» газпа, кӑмрӑк йӳҫек газӗпе, тулмасть. Мӗншӗн? Хуравӗ фотосинтез ятлӑ тӗлӗнмелле процесра. Ҫак процеса пула симӗс ӳсентӑрансем хӑйсем ӑшне кӑмрӑк йӳҫек газне, шыва, хӗвел ҫуттине тата тутлӑхлӑ япаласене илеҫҫӗ те углеводсемпе кислород туса кӑлараҫҫӗ. Эпир кислорода сывласа илсен ҫав цикл вӗҫленет. Тӳррӗн каласан, Иегова «пурне те пурӑнӑҫ та, чӗрӗлӗх те» парса тӑрас тесе ӳсентӑрансемпе усӑ курать (Ап. ӗҫ. 17:25). Чӑнах та, тӗлӗнмелле ӑслӑлӑх!

10, 11. Монарх ятлӑ лӗпӗшпе йӗп вӑрри Иеговӑн ӑслӑлӑхне мӗнле кӑтартса тӑраҫҫӗ?

¹⁰ Иеговӑн ӑслӑлӑхӗ пирӗн планета ҫинче пурӑнакан шутласа кӑларма май ҫук тӗрлӗ чӗрӗ япалара та курӑнса тӑрать. Ҫӗр ҫинче пурӑнакан тӗрлӗ йышши чӗрӗ организмсен шучӗ 2 миллионран пуҫласа 100 миллион таран тесе шутлаҫҫӗ. (Псалом 103:24 вуласа пар.) Ҫав хӑш-пӗр пултарнӑ япаласене мӗнле тунинче Иеговӑн ӑслӑлӑхӗ епле курӑнса тӑнине пӑхса тухар.

¹¹ Монарх ятлӑ лӗпӗшӗн пуҫ мимийӗн пысӑкӑшӗ авторучка шарикӗнчен иртмест. Анчах та вӑл Канадӑран пуҫласа Мексикӑри пӗр вӑрмана ҫитес тесе 3 000 ҫухрӑма яхӑн вӗҫме пултарать. Ҫулне вара вӑл хӗвел тӑрӑх тупать. Хӗвел тӳпере пӗр вӗҫӗмсӗр куҫса ҫӳрет пулсан, вӑл ҫавна мӗнле тума пултарать? Иегова унӑн питӗ пӗчӗк пуҫ мимийӗ ӑшне хӗвел куҫни тӑрӑх тӗрӗс ҫул тупма пулӑшакан пултарулӑх хывнӑ. Ҫавӑн пекех йӗп вӑррин (стрекоза) куҫне пӑхса тухар. Ҫак хурт-кӑпшанкӑ фасетлӑ икӗ куҫпа курать. Кашни куҫӗ вара пӗр 30 000 уйрӑм линзӑран тӑрать. Ҫавӑн чухлӗ нумай линза пулнине пӑхмасӑрах, йӗп вӑррин питӗ пӗчӗк пуҫ мимийӗ ҫав линзӑсем парса тӑракан сигналсене ӑнланса илме тата тавралӑхра мӗн те пулин кӑшт хускалса илнине те асӑрхама пултарать.

12, 13. Пирӗн кӗлеткери клеткӑсене Иегова мӗнле тунинче сире мӗн тӗлӗнтерет?

¹² Чӗрӗ организмсен клеткисене илер. Иегова вӗсене мӗнле туни тӗлӗнтермеллипех тӗлӗнтерет. Сӑмахран, пирӗн кӗлетке 100 триллион клеткӑран тӑрать. Кашни клетка ӑшӗнче вӗрен пек явнӑ тытӑм пур, ҫавна ДНК (дезоксирибонуклеин кислоти) теҫҫӗ. ДНКра пӗтӗм кӗлеткене тума кирлӗ информацийӗн чылай пайӗ упранать.

¹³ ДНКра мӗн чухлӗ информаци пур? Пӗр грамм ДНК мӗн чухлӗ упрама пултарнине пӗлес тесе ӑна компакт-дискпа танлаштарса пӑхар. Пластикран тунӑ пӗр пӗчӗк компакт-диск ҫине пысӑк словаре ҫырса хума пулать. Анчах та пӗр грамм ДНКана триллион компакт-дискри информаци вырнаҫма пултарать! Урӑхла каласан, пӗр чей кашӑкӗнчи типӗтнӗ ДНКра 2,5 триллиона яхӑн ҫынна тумалӑх информаци пур!

14. Ученӑйсем тунӑ открытисем ҫинчен пӗлсе пынӑ май Иегова пирки сирӗнте мӗнле туйӑмсем ҫуралаҫҫӗ?

¹⁴ Ҫын кӗлеткине тума кирлӗ информацие Давид патша сӑнарлӑ кӗнекене ҫырса хунипе танлаштарнӑ. Иегова Турӑ пирки вӑл каланӑ: «Санӑн куҫу манӑн чӗрӗ тӗввӗме курнӑ; эпӗ пӗр кун пурӑничченех мана пӳрнӗ пӗтӗм куна [«унӑн пур пайне те», ҪТ] Хӑвӑн кӗнекӳ ҫине ҫырса хунӑ» (Пс. 138:16). Хӑйӗн кӗлеткине мӗнле туни ҫинчен шухӑшланӑ май Давид Иеговӑна мухтасшӑн пулнӑ. Ученӑйсем юлашки ҫулсенче тунӑ открытисем Иегова пире мӗнле туни ҫинчен шухӑшланӑ чухне ҫуралакан хисеп туйӑмне вӑйлатаҫҫӗ кӑна. Ҫав открытисем пире псалом юрлакан Иегова ҫинчен мӗн ҫырнипе килӗшме тата ытларах сӑлтав параҫҫӗ. Вӑл ҫырнӑ: «Сана аслӑлатӑп — Эсӗ мана тӗлӗнмелле пултарнӑ. Санӑн ӗҫӳсем тӗлӗнтермеллипех тӗлӗнтереҫҫӗ, ӑна чунӑм та лайӑх пӗлсе тӑрать» (Пс. 138:14). Пултарнӑ япаласем Турӑ пуррине кӑтартса панине ҫынсем мӗнле-ха курмаҫҫӗ?

ЫТТИСЕНЕ ЧӖРӖ ТУРРА МУХТАМА ПУЛӐШӐР

15, 16. а) Пирӗн публикацисем Иеговӑн пултарулӑхӗпе ӑсталӑхне тата ытларах хаклама мӗнле пулӑшаҫҫӗ? ӑ) Сире «Пурнӑҫа пултарнӑ-и?» брошюрӑн хӑш пайӗ уйрӑмах кӑмӑла кайрӗ?

¹⁵ Вун-вун ҫул хушшинче «Пробудитесь!» журнал миллион-миллион ҫынна Турӑ ҫинчен вӑл пултарнӑ япаласем урлӑ пӗлме пулӑшнӑ. Сӑмахран, 2006-мӗш ҫулта сентябрь уйӑхӗнчи кӑларӑм «Существует ли Творец?» ятпа тухнӑ. Ҫак кӑларӑма эволюципе креационизма ӗненекенсене пулӑшас тӗллевпе хатӗрленӗ пулнӑ. Пӗр хӗрарӑм тӑван Пӗрлешӳллӗ Штатри филиала ҫак ятарлӑ кӑларӑм ҫинчен ҫапла ҫырнӑ: «Ҫак ятарлӑ кӑларӑма салатас компани ӑнӑҫлӑ иртрӗ. Пӗр хӗрарӑм 20 журнал пама ыйтрӗ. Вӑл биологи учителӗ, ҫавӑнпа та хӑйӗн вӗренекенӗсен кашнин пӗр экземпляр пултӑр тенӗ». Пӗр арҫын тӑван ҫырса янӑ: «Эпӗ ырӑ хыпара 1940-мӗш ҫулсен вӗҫӗнчен пуҫласа саратӑп, кӗҫех 75 ҫул тултаратӑп, анчах та ҫав уйӑхра «Пробудитесь!» журналӑн ятарлӑ кӑларӑмне салатнӑ чухнехи пек кӑмӑл ҫӗкленни манӑн нихӑҫан та пулман».

¹⁶ Юлашки ҫулсенче «Пробудитесь!» журналта «Случайность или замысел?» текен ярӑм тухма пуҫларӗ. Ҫак кӗске статьясем пултарнӑ япаласем питӗ тӗлӗнтермелле пулнине тата ҫынсем япаласене Чи Аслӑ Конструктор тунӑ япаласем евӗрлӗрех тӑвас тесе мӗнле тӑрӑшнине кӑтартса параҫҫӗ. «Пурнӑҫа пултарнӑ-и?» брошюра 2010-мӗш ҫулта тухсан эпир Турра мухтама пулӑшакан тата ытти материалсене илтӗмӗр. Ҫак публикацири хитре ӳкерчӗксемпе вӗренме пулӑшакан схемӑсене пире Иеговӑн пултарулӑхӗпе ӑсталӑхне тата ытларах хаклама пулӑшас тӗллевпе хатӗрленӗ. Брошюрӑн кашни пайӗн вӗҫӗнчи ыйтусем вулакана тин кӑна вуласа тухни ҫинчен шухӑшлама пулӑшаҫҫӗ. Ҫак брошюрӑпа сире ырӑ хыпара килтен киле каласа ҫӳренӗ, ҫынсем умӗнче сӑмах тухса каланӑ тата май килнӗ чухне усӑ курма килӗшет-и?

17, 18. а) Ашшӗ-амӑшӗн мӗнле яваплӑх пур? ӑ) Пултарнӑ япаласем ҫинчен калакан ҫак брошюрӑсемпе ҫемьепе пӗрле пуҫҫапнӑ чухне эсир мӗнле усӑ куратӑр?

¹⁷ Ашшӗ-амӑшӗсем, ҫемьепе пӗрле пуҫҫапнӑ чухне эсир хӑвӑр ачӑрсемпе ҫак илемлӗ брошюрӑна сӳтсе яврӑр-и? Ҫакна тунипе эсир вӗсене пирӗн чӗрӗ Турра тата ытларах хаклама пулӑшатӑр. Тен, сирӗн аслӑ классенче вӗренекен ачасем пур. Эволюцие вӗрентекенсем сирӗн ачасене Турӑ ҫук тесе ӗнентерес тесе самаях вӑй хураҫҫӗ. Ученӑйсем, шкул учителӗсем эволюци вӑл факт тесе вӗрентеҫҫӗ. Ҫав шухӑшах ҫутҫанталӑк ҫинчен каласа паракан фильмсенче те, вӑйӑ-кулӑпа ҫыхӑннӑ телекӑларӑмсенче те илтме пулать. Эсир 2010 ҫулта тухнӑ «У истоков жизни — пять вопросов, которые требуют ответа» брошюрӑпа усӑ курса хӑвӑрӑн ҫул ҫитмен ачӑрсене чӑнлӑха хӳтӗлеме вӗрентме пултаратӑр. «Пурнӑҫа пултарнӑ-и?» брошюра пекех ҫак публикаци ҫамрӑксене «ыррипе усаллине уйӑрма пӗлме», урӑхла каласан, ӑс-тӑн пултарулӑхне аталантарма пулӑшать (Ытар. 2:10, 11). Ҫак публикаци вӗсене шкулта мӗн вӗрентни ҫыхӑнуллӑ пулнипе пулманнине уйӑрса илме вӗрентет.

¹⁸ Хӑш-пӗр чухне ученӑйсем ҫӗр айӗнче выртнӑ авалхи чӗрчунсемпе ӳсентӑрансен юлашкийӗсене тупнӑ текен, ҫакӑ вара эволюци тӗрӗс пулнине ҫирӗплетсе парать текен хыпарсем илтме пулать. Ҫавӑн пекех пурнӑҫ хӑйне хӑех пуҫланса кайма пултарнине ученӑйсем лабораторисенче ирттернӗ тӗпчевсем ҫирӗплетсе параҫҫӗ текен хыпарсем те пур. «У истоков жизни» брошюрӑна вӗренекенсене ҫав хыпарсем тӗрӗс пулнипе пулманнине уйӑрса илме пулӑшас тӗллевпе ҫырнӑ. Ашшӗ-амӑшӗсем, сирӗн ачасем мӗншӗн Пултаракана ӗненни пирки ыттисене каласа панӑ чухне ҫавна вӗсем тата ӗнентерӳллӗрех туччӑр тесе ҫак брошюрӑсемпе усӑ курӑр. (1 Петр 3:15 вуласа пар.)

19. Пирӗн пурин те мӗнле май пур?

¹⁹ Эпир Иеговӑн чаплӑ лайӑх енӗсем ҫинчен унӑн организацийӗ урлӑ илсе тӑракан, пултарнӑ япаласем ҫинчен калакан публикацисене вуланӑ чухне нумай пӗлме пултаратпӑр. Ҫак фактсем пурте пире хамӑр Турра мухтаса тӑма хавхалантараҫҫӗ (Пс. 18:2, 3). Иеговӑна, пурне те Пултаракана, тивӗҫлипе мухтаса тӑрасси мӗн тери пысӑк чыс! (1 Тим. 1:17.)