Imagination World/stock.adobe.com
Duoro Naŋ Yi Naaŋmen Yelbiri Na Poɔŋ—Tamaa Naŋ Bebe A Ko Noba Naŋ Bɔ Zo-Lirizie!
Yuoni zaa, yɛlɛ mine maŋ vɛŋeŋ ka noba turituri yaga bare ba yie bee ba paalonne a kyɛ zo gaa ziiri mine a te bɔ sɔglezie. Ho tuoree a yelkpeɛne ŋa taa bee? Ka lɛ la, gaafera, baŋ peɛlaaŋ ka neɛ kaŋa bebeŋ a boɔrɔ ka o soŋ bo. Naaŋmen korɔ boŋ tamaa ka ho na nyɛɛ zemmo naŋ soma nendaarekaŋa, ho na baŋ zannɛɛ a yɛlɛ ŋa yi Naaŋmen Yelbiri na poɔŋ.
Noba Naŋ Bɔ Zo-Lirizie ane noba naŋ zo yi ba yieŋa yɛlɛ mine zuŋ ba maŋ boɔrɔ sommo yoŋ tɔntɔbaalɛ” lɛ ka Christos Stylianides naŋ e European Union commissionerb yeli, o da la yeleeŋ ka “a noba ŋa maŋ boɔrɛɛ nendaarekaŋa tamaa.” Noba naŋ taa tamaa naŋ soma maŋ de la popeɛloŋ ane teɛroŋ soŋ a kyɛllɛ nendaare kaŋa naŋ soma. Kyɛ tamaa yoŋ naane aŋ seŋ ka ba taa, ba maŋ boɔrɛɛ sukyiridii naŋ na soŋ ba ka ba toɔ̃ are ba yelkpeɛne noɔreŋ.
Emmanuel naŋ yi Haiti paaloŋ yeleeŋ ka ‘‘a da fɛrɛɛŋ ka N zo gaa paaloŋ yuo kaŋa kyɛ bare N yideme. Azuŋ eŋkyoɔre neŋ dabeɛ̃ da kpɛ maŋ yaga zaa maŋ nyɛ ka N eɛ N yoŋ lɛ”.
Emmanuel yɛlɛ ŋa taa daaŋ pɔge boŋ hoŋ boɔrɔ ka ho zo yi ho yiri kyɛbee ho paaloŋ bee? Ka hooŋ zo kyɛ bare ho yiri bee ho paaloŋ, nɔkpeɛne zaa kyebe ka ho na boɔrɛɛ sukyiridii ane tamaa. Sobuo ka a Baabole na toɔ̃ soŋ bo a yɛlɛ ŋa poɔŋ?
Te Na Baŋ Nyɛɛ Sukyiridii A Yi Naaŋmen Yelbiri Na Poɔŋ
A Baabole yeleeŋ ka: “Jehoovac . . . nɔŋ la saama.”—Duturoonomi 10:17, 18.
Lɛ wuleeŋ ka ho ba e ho yoŋ: Jehoova Naaŋmen la vɛŋ baŋ sɛge a Baabole, azuŋ o nɔŋ boŋ yaga zaa a lɛ baŋ yɛlɛ na zaa ho naŋ tuoro na, a teɛrɛ ho yɛlɛ a kyɛ e siri meŋ ka o soŋ bo.
A Baabole yeleeŋ ka: “Jehoova peɛlɛɛ noba na zaa naŋ boɔloo.”—Yieme 145:18.
Jehoova maŋ kyɛlle woŋee ho puore sɔroo. O na baŋ soŋ boŋ ka ho taa emmaaroŋ ho zemmo poɔŋ. Ane meŋ O na baŋ tu la a Baabole poɔŋ kyɛ ko bo yɛŋ naŋ na baŋ soŋ bo ka ho toɔ̃ are ho yelkpeɛne noɔreŋ.
A Baabole yeleeŋ ka: “A yelmeŋɛ Naaŋmen daŋ koŋ baŋ e yelfaa zaa. . . A Kpeɛ̃o Zaa Daana koŋ toɔ̃ e yɛlɛ naŋ ba soma.”—Joob 34:10, 12.
Ho dɔgɛɛ na hoŋ dire na, Naaŋmen naaneŋ vɛŋ aŋ pɔge bo. Naaŋmen naaneŋ vɛŋ hoŋ dire a dɔgɛɛ ŋa bee a vɛŋ ka zemmo e kpeɛŋaa ko bo, ka o de pigri bo nyɛ.
Tamaa Na Teŋ Maŋ Nyɛ Yi Naaŋmen Yelbiri Na Poɔŋ
A Baabole wuli teŋ yɛlɛ na Naaŋmen naŋ na e ko te nendaare kaŋa. Te nyɛ lɛ na a tamaa ŋa naŋ sonnɔ noba na naŋ zo kyɛ bare ba yie bee ba paalonne.
A Baabole yeleeŋ ka: “[Naaŋmen] na eɛrɛɛ nentaŋ zaa bare ba nimieŋ, kũũ koŋ la kyebe, woore, konni, ane kpɛlle ŋmeɛbo koŋ la bebe.”—Yel-iriwulaa 21:4.
Lɛ wuleeŋ ka Naaŋmen na wa iree dɔgɛɛ zaa bare kpɛlɛŋkpɛlɛŋ. Naaŋmen eŋɛɛ noɔre ka O na wa iree dɔgɛɛ neŋ toɔrɔ na zaa naŋ vɛŋ ka zemmo e kpeɛŋaa ko te na bare.
Karla naŋ yi El Salvador yeleeŋ ka ‘‘Naaŋmen na wa iree dankyagre neŋ yelfaare na zaa naŋ pɔgrɔ te na bare. Azuŋ a tamaa ŋa soŋ maŋ maŋ de N teɛroŋ zaa eŋ lɛ na zemmo naŋ na soma yaga zaa nendaarekaŋa na eŋɛŋ.’’
A Baabole yeleeŋ ka: “A yelkorɔ na koŋ lɛ wa ba teɛroŋ poɔ, a koŋ la wa ba sukyie poɔŋ meŋ.”—Aizeeya 65:17.
Lɛ wuleeŋ ka ana saŋa yelfaare na zaa naŋ maŋ dɔɔnɔ te na, te koŋ la teɛraa. Ka hooŋ zo kyɛ bare ho yiri bee ho paaloŋ yelkaŋa zuŋ ka a yɛlɛ dɔɔnɔ bo, baŋ peɛlaaŋ ka Naaŋmen na iree ana gaŋ koŋ-gbiri yɛlɛ ŋa zaa a yi ho teɛroŋ poɔŋ kpɛlɛŋkpɛlɛŋ.
“A Baabole eŋɛɛ noɔre ka, te daaŋ koŋ lɛ teɛre yelkpeɛne na teŋ da tuoro aŋ vɛŋ teŋ zo yi te yie bee te paalonne na. A yɛlɛ ŋa maŋ soŋ maŋ maŋ toɔ̃ are yelkpeɛne na maŋ tuoro na noɔreŋ bonso N baŋɛɛŋ ka a koŋ kɔɔre a zaa na baareŋ.”—Lɛ ka Natalia naŋ yi Ukraine paaloŋ yeli.
A Baabole yeleeŋ ka: “A sazu Naaŋmen na na biŋ [la] naaloŋ kaŋa naŋ koŋ sãã zaa.”—Daaniel 2:44.
Lɛ wuleeŋ ka, naaloŋ kaŋa naŋ be sazuŋ a soma gaŋ naalonne zaa la na kaara a tendaa zaa. A koŋ kɔɔre, Naaŋmen na de la o sazu naaloŋ na wa leɛre a naalonne ŋa zaa naŋ be a teŋɛzu na. A gɔmenante ŋa na waneŋ la emmaaroŋ ane gomeŋɛ, a vɛŋ ka dantorii meŋ bebe, ka neɛzaa taa bonzaa o naŋ boɔrɔ.—Maika 4:3, 4.
“Ka maaŋ wa leɛteɛre lɛ na Jehoova naŋ na iri wɛltaa, noba naŋ maŋ erɛ ba taa nimikuonii ane hataa bare o Naaloŋ na poɔŋ na, a maŋ eŋ maŋ faŋa yaga zaa.”—Lɛ ka Mustafa naŋ yi Middle East yeli.
Ho na baŋ nyɛ la sukyiridii a yi tamaa na naŋ be a Baabole poɔŋ
Tɔnɔ Teŋ Na Baŋ Nyɛ Yi Naaŋmen Yelbiri Na Poɔŋ
Yɛŋ naŋ be Naaŋmen Yelbiri poɔŋ na na baŋ soŋ boŋ ka ho baŋ are yelkpeɛne na hoŋ tuoro na noɔreŋ. Haali ka hooŋ kɔŋ ho bontaree a yi yɛlɛ na hoŋ tuori na poɔŋ, kyɛ a Baabole na baŋ soŋ boŋ. Nyɛ lɛ a Baabole naŋ soŋ noba naŋ zo yi ba paaloŋ a te bɔ zo-sɔglezie zie kaŋaŋ:
A Baabole yeleeŋ ka: “Ka neɛ taa boma yaga zaa gba, kyɛ o nyɔvore ba kye a boma na oŋ taa na eŋɛŋ.”—Luka 12:15.
Lɛ a yɛŋ yelbie ŋa naŋ na baŋ soŋ bo ka ho are ho yelkpeɛne noɔreŋ: Ka a yɛlɛ ŋaŋ wa pɔge bo ka ho kɔŋ ho boma, a maŋ vɛŋeŋ ka ho poɔ sãã yaga zaa. Kyɛ ka hooŋ teɛre lɛ na ho nyɔvore naŋ e tegroŋ a seŋ, a na baŋ soŋ boŋ yaga zaa ka ho ta teɛrɛ bon na hoŋ kɔŋ na yɛlɛ.
“Te nyɔvore e la tegroŋ yaga zaa a gaŋ eŋgannoŋ poɔ boma. Ka teneeŋ wa tuoro yelkpeɛne mine, te bontaree bee libie koŋ baŋ deɛ te.”—Lɛ ka Natalia naŋ yi Ukraine paaloŋ yeli.
A Baabole yeleeŋ ka: “Ta maŋ yele [ka]: ‘Wala zuŋ ka a fɔrɔ bebie na seɛ [a] bebie ŋa?’”—Ikilisiasitiz 7:10.
Lɛ a yɛŋ yelbie ŋa naŋ na baŋ soŋ bo ka ho are ho yelkpeɛne noɔreŋ: Yelmeŋɛ la ka a yɛlɛ na hoŋ tuoro pampana na eɛ kpeɛŋaa, kyɛ ka hooŋ ba de a manna neŋ lɛ zemmo naŋ da soma ko bo saŋa kaŋa naŋ pare, lɛ na soŋ boŋ ka ho poɔ ta sãã yaga zaa.
“Te yɔɔpɔge Eli naŋ yi Rwanda paaloŋ yeleeŋ ka, N wa nyɛɛŋ ka, aseŋ ka N sage leɛroo zaa naŋ wa N zemmo poɔŋ, lɛ eebo soŋ maŋ maŋ taa teɛroŋ soŋ.”
A Baabole yeleeŋ ka: “Azuŋ, ka teneeŋ taa bondirii ane bonsuurii, te na vɛmeŋ ka a boma ŋa seŋ te.”—1 Timoti 6:8.
Lɛ a yɛŋ yelbie ŋa naŋ na baŋ soŋ bo ka ho are ho yelkpeɛne noɔreŋ: Mɔɔ kyɛ vɛŋ ka boŋ na hoŋ taa na seŋ bo. Ka hooŋ e lɛ ana soŋ boŋ ka ho teɛroŋ gaŋ ziyeni.
“A Baabole sonnɔ maŋ N ba la derɛ N teɛroŋ ennɛ boma na maŋ kɔŋ na eŋɛŋ. Azuŋ N neŋ N pɔge taa la popeɛloŋ te naŋ voorɔ a kyɛ naŋ taa emmaaroŋ.”—Lɛ ka Ivan naŋ yi Ukraine yeli.
A Baabole yeleeŋ ka: “Azuŋ, yelzaa yɛ naŋ boɔrɔ ka noba erɛ korɔ yɛ, yɛ meŋ erɛ a lɛ korɔ ba.”—Matio 7:12.
Lɛ a yɛŋ yelbie ŋa naŋ na baŋ soŋ bo ka ho are ho yelkpeɛne noɔreŋ: Ka hooŋ taa nimimaaroŋ ane kannyiri ko ho taaba, a na e la mɔlɔ ka ho neŋ ho taaba maŋ laŋ erɛ yɛlɛ. Ka hooŋ wa e lɛ a na vɛŋeŋ ka noba taa teɛroŋ soŋ a kyaare bo a kyɛ sagede bo ka ho poɔ ba poɔŋ.
“Noba maŋ boɔrɔŋ ka te wulo ba gyeremɛ, nimimaaroŋ, ane nɔmmo. A gyogri ŋa meŋ maŋ soŋeŋ ka ho neŋ noba taa niiloŋ naŋ soma.”—Lɛ ka Angelo naŋ yi Sri Lanka paaloŋ yeli.
A Baabole yeleeŋ ka: “Yɛ vɛŋ ka Naaŋmen baŋ yɛ yelfɛree; lɛ la ka Naaŋmen maaroŋ . . . na go yɛ sukyie ane yɛ teɛrɛ.”—Filipae 4:6, 7.
Lɛ a yɛŋ yelbie ŋa naŋ na baŋ soŋ bo ka ho are ho yelkpeɛne noɔreŋ: Puore sɔre Naaŋmen ka o soŋ bo a yi yelkpeɛne ane yɛlɛ na zaa naŋ maŋ eŋnɛ bo dabeɛ̃ na eŋɛŋ. Ana puoruu ŋa taa na baŋ soŋ boŋ ka ho are ho yelkpeɛne noɔreŋ a kyɛ sage leɛroo na naŋ wa ho zemmo poɔŋ na.
“Ka maaŋ wa tuoro yelkpeɛne, N maŋ puore sɔrɛɛ Jehoova, O maŋ kyɛllɛɛ N puoro na meŋ. Yɛlɛ na maŋ zanne yi a Baabole poɔŋ na ko maŋ sukyirimaaroŋ meŋɛmeŋɛ.”—Lɛ ka Yol naŋ yi South Sudan paaloŋ yeli.
“Kawaŋ-sonne na maŋ nyɛ yi a Baabole poɔŋ na soŋ maŋ maŋ toɔ̃ are yelkpeɛne na maŋ tuoro na noɔreŋ a kyɛ taa emmaaroŋ.”— Lɛ ka Valentina naŋ yi Ukraine paaloŋ yeli.
“Ka maaŋ wa teɛre Jehoova nɔ-ennee naŋ soma a kyaare nendaarekaŋa na yɛlɛ, a maŋ eŋ maŋ faŋa yaga zaa.”—Lɛ ka Emmanuel naŋ yi Haiti paaloŋ yeli
A Baabole eŋ la noɔre ka te na baŋ taa la zeŋ laafeɛ ane nendaare kaŋa naŋ soma. Ka lɛ ho na baŋ dɛlɛɛ ana nɔ-ennee ŋa bee? Ho na baŋ yelko la Jehoova Sieree Deme ka ba wa ho zie ka ho neŋ ba zanne a Baabole. A ba seŋ ka ho yɔɔ bonzaa. Ba poɔ na pɛleŋ ka ba wa soŋ bo.
a A UN Refugee Agency tomazie yeleeŋ ka noba naŋ maŋ te bɔ zo-lirizie e la noba naŋ maŋ yi zie na baŋ kpeɛrɛ a te bɔ zo-lirizie ba paaloŋ na zie kaŋa bee a te bɔ zo-lirizie paaloŋ yuo kaŋaŋ yelfaare mine naŋ erɛ zie baŋ be na zuŋ.
b European Union Commissioner for Humanitarian Aid and Crisis Management.
c Naaŋmen yuori meŋɛ la Jehoova. (Yieme 83:18) Kanne a zannoo yɛlɛ ŋa “Who Is Jehovah?”