Itre Itus Ka Nyitrepene La Mel Me Huliwa Ne Cainöj Pepa Nyine Huliwan
1-7 JUUN
Troa Sine Thel La Itre Mekune Ka Sisitria
it-1-F 606
Kuie Zezenyi La Itre Ihetr
Ame thene la angetre Iudra me itre atr ne la nöje koië, ketre aqane troa amamane la akötr ngöne la kola mec la ketre sinee. Hnei angatr hna majemine tha zezenyi qëmekene la ihetr matre tro hi a mama la imano.
Ame la pane atr ka tha zezenyi la ihetre i angeic ke, Reubena, pane nekö i Iakobo. Ame la angeic a bëeke kowe la hnaop hna kuië Iosefa ngön, hnei angeic hna tha zezenyi la ihetre i angeic me hape: “Patë hë la thöth ; nge tro pë hë ni ië ?” Pine laka, Reubena la ka tru, hnëqa i angeic troa thupëne la jini angeic. Ame la kola thuemacanyi Iakobo laka, meci hë la nekö i nyidrë, hnei nyidrëti hna tha zezenyi la ihetre i nyidrë, me hetrë bëek, hatrene hnë mec. (Ge 37:29, 30, 34) Ame la kola jele atrekënö Beniamina e Aigupito, hnene la itre trejin me Iosefa hna tha zezenyi la itre ihetre i angatr nyine amamane la akötre i angatr.—Ge 44:13.
w04-F 15/8 15 par. 15
Hna Xele Ma Wang, Ngo Pëkö Kepin
15 Nemene la ka troa xatua së troa loi thina kowe la itre ka xele ma wai së, nge pëkö kepin? The thëthëhmine kö së laka, Satana me itre dremoni la itre ithupëjia me easë. (Efeso 6:12) Nyipici laka, hetre atr ka ajan troa akötrë së. Ngo, alanyimu catre kö la ka kuca thatre, nge ame itre xan hna up. (Daniela 6:4-16; 1 Timoteo 1:12, 13) Aja i Iehova “tro la nöjei pengön atr a mel, me atrehmekune hnyawa la nyipici.” (1 Timoteo 2:4) Ame la itre xan ka xele ma wai së ekö, itre trejin hë angatr me easë, hnene la aqane ujë së. (1 Peteru 2:12) Ketre, hetre ini nyine tro sa xom qathei Iosefa, nekö i Iakobo. Ngacama hna akötrë angeic hnene la itre trejin me angeic, ngo tha hnei angeice kö hna lapa fë trengehni. Pine nemen? Ke hnei angeic hna öhne la iwanakoime i Iehova ngöne la mele i angeic, nge Nyidrëti la ka kuca matre troa eatr la aja i Nyidrë. (Genese 45:4-8) Ketre tune mina fe, jëne la itre akötr hne së hna melën, tro Iehova a atrune la ëje i Nyidrë.—1 Peteru 4:16.
8-14 JUUN
ITRE TRENGAMO QA HNINE LA TUSI HMITRÖTR | GENESE 46-47
“Hna Xatuane Ngöne Ijine Jin”
w87-F 1/5 15 par. 2
Hna Amelene Ngöne La Ijine Jin
2 Thupene la 7 lao macatre ne mana la xen, hna traqa la jin thenge la hna qaja hnei Iehova. Tha hna jin hmekuje kö e Aigupito, ngo hna “jine ngöne la nöjei nöje asë.” Ame la angetre Aigupito a mec hnei pi xen, me treij koi Farao, öni Farao: “Ange trojë koi Iosefa, nge kucajë la ewekë tro nyidëti a qaja koi nyipunie.” Hnei Iosefa hna salemë xen kowe la angetre Aigupito utihë la troa pë mani angatr. Matre hnei angeice pë hë hna kapa la itre öni göi troa nyithupei angeic. Thupene lai, önine la angetre Aigupito koi Iosefa ka hape: “Hawe, itö huni pi me ite zi huni thupene xen, nge tro huni me ite zi huni a ite ewekë i Farao.” Ame hnei Iosefa hna itöne koi Farao la nöjei götran e Aigupito.—Genese 41:53-57; 47:13-20.
Troa Sine Thel La Itre Mekune Ka Sisitria
it-1-F 227 par. 16
Aqane Ujë
Troa amë la iwanakoime hune la luemeke ne la wezipo. Ame la Iehova a qaja koi Iakobo ka hape, ‘tro Iosefa a amë la wanakoime i angeic hune la lue meke i eö’ (Ge 46:4), kösë Nyidrëti a qaja ka hape, tro Iosefa a thinge la lue meke i nyidrë e meci hë nyidrë. Nge hnëqa ne la ka tru. Haawe, Iehova a qaja koi Iakobo laka, Iosefa la ka troa xom la hnëqa ne ka tru.—1Aq 5:2.
nwtsty ithuemacanyi ngöne Hu 7:14
Ala 75 angatr: Tha Setefano kö a amexeje la ketre xötr ne la Itre Hna Cinyihane qene Heberu ngöne la angeic a e la itre matra i Iakobo ka traqa e Aigupito laka, ala 75 angatr. Tha hna qaja kö la etrune cili ngöne la itre texte massorétique ne la Itre Hna Cinyihane qene Heberu. Ame ngöne Ge 46:26, kola hape: “Ame la nöjei ate asë hna ce tro me Iakobo Aigupito eë, hna nyine hnei nyidë, nge the qaja kö la ite ifëtesi Iakobo, te, ala [66] la nöjei ate asë.” Xötre 27 a hape: “Nge ala [70] la nöjei ate asë ne la lapa i Iakobo hna traqa e Aigupito.” Ame e celë, lue aqane e. Ame la hnapan, kolo hi a e la itre sipu matra i Iakobo. Nge ame ngöne la hnaluen, kola e la nöjei atr ka lö e Aigupito. Ame ngöne Es 1:5 me De 10:22, kolo fe a qaja la etrune la itre matra i Iakobo, ka hape, ala “70.” Setefano a e mina fe la itre xa atrene la fami i Iakobo. Itre xan a mekun laka, kola e la itre nekö i Manase me Eferaima (lue nekö i Iosefa) me itre api nyidro, hna qaja ngöne Ge 46:20 ne la Septante. Ame pena itre xan, angatr a mekun laka, kolo fe a e la itre föe ne la itre nekö i Iakobo, hna tha hane kö qaja ngöne Ge 46:26. Haawe, maine jë, ame la “75” ke, kolo etrun asë. Ketre, kola mama la etrun cili ngöne la Itre Hna Cinyihane qene Heberu hna hetrenyi ngöne la itre macatre 100 M.K. Qane ekö, atre hi la itre ka qejepengöne la Tusi Hmitrötr laka, kola mama ngöne Ge 46:27 me Es 1:5 ne la Septante la etrun “75.” Ame ngöne la itre macatre 1 900 hna öhne la lue götrane la Rouleaux de la mer Morte hna cinyihane la Es 1:5 qene Heberu, nge kolo fe a mama la etrun “75.” Maine jë, Setefano a amexeje la itre tusi hna ewath celë. Thatre hnyawa kö së, ngo ame la etrune hna hamën hnei Setefano, ke, ketre aqane e la itre matra i Iakobo.
15-21 JUUN
ITRE TRENGAMO QA HNINE LA TUSI HMITRÖTR | GENESE 48-50
“Easa Xomi Ini Qathene La Itre Qatr”
it-1-F 1228 par. 8
Iakobo
Qëmekene troa mec, hnei Iakobo hna amanathithine la lue api nyidrë, lue nekö i Iosefa. Nge hnei Akötresie hna upi nyidrë troa pane amanathithi Eferaima, lo ka co, nge e thupen Manase, lo ka tru. Nge öni nyidrë koi Iosefa, tro angeic a alua kapa la edrö ne nekön ka tru, me hape: “Ini a hamë eö la kete götrane hmaca hune la nöjei tejine me eö, ene la hnenge hna thapa qa ngöne la ime ne la angete Amora hnene la tauange memine la tane pehnang.” (Ge 48:1-22; 1Aq 5:1) Pine laka, hnei Iakobo hna itöne la ketre götrane Sekema kowe la itre nekö i Hamora (Ge 33:19, 20), kola mama ngöne la itre hnei Iakobo hna qaja koi Iosefa, la lapaune i nyidrë. Iakobo a perofetan la ijine tro la itre matra i nyidrë a thapa la nöje Kanana, nge kösë eatre hë jëne la taua me pehna i nyidrë. (Wange ju la AMORA.) Ame la lue edrö hna kapa hnei Iosefa, ke, hna thawa koi Eferaima me Manase.
it-1-F 623 par. 1
Drai Ne La Pun
Hna Perofetan Hnei Iakobo Hune La Ili Ne Wezipo. Ame la Iakobo a qaja kowe la itre nekö i nyidrë ka hape, “Icasikeujë nyipunie, nge tro ni a amamane koi nyipunie la nöjei ewekë ka troa traqa pe koi nyipunie ngöne la nöjei drai hnapin” maine “ngöne la itre drai ne la pun” (AT), nyidrëti a qaja la ijine troa eatr la itre ithanata i nyidrë. (Ge 49:1) Traqa koi 200 lao macatre qëmeken, hnei Iehova hna thuemacanyi Aberama (Aberahama), qaqa i Iakobo laka, troa akötrëne la matra i nyidrë koi 400 lao macatre. (Ge 15:13) Ame e celë, troa nyiqane la “itre drai ne la pun” hna qaja hnei Iakobo thupene la 400 lao macatre ne iakötrë. (Maine epuni a aja itre xa ithuemacanyi göi Genese 49, wange ju la itre tane mekun ka qaja la itre nekö i Iakobo.) Kolo fe a qaja la ketre hna perofetan göne la “Isaraela i Akötresie” ka troa eatr e thupen.—Ga 6:16; Ro 9:6.
w07-F 1/6 28 par. 10
Itre Qatr—Manathith Kowe La Itre Thöth
10 Ixatua la itre qatr ne la ekalesia kowe la itre xa trejin. Hetre ewekë hna kuca hnei Iosefa, nekö i Iakobo, lo angeic a qatr, nge ka ketr la itre milio lao hlue i Akötresie ka troa mel e thupen. Ame lo angeic a 110 lao macatre, hnei angeic hna upe la angetre Isaraela troa xometrongëne la itre trepe june i angeic la angatr a feke qa Aigupito. (Heberu 11:22; Genese 50:25) Celë hi ka hamë mejiune koi angatr ngöne la itre macatre ne nyihlu angatr, thupene la meci Iosefa. Kola thuecatre koi angatr laka, tro kö a traqa la iamele.
Troa Sine Thel La Itre Mekune Ka Sisitria
w04-F 1/6 15 par. 4-5
Manathith La Itre Ka Atrunyi Akötresie
4 Qëmekene tro la angetre Isaraela a lö kowe la Nöje Hna Thingehnaean, hnene la itre nekö i Gada hna sipone troa lapane la götrane koië ne la hneopegejë ne Ioridrano, götran ga lolo koi hnënge öni. (Numera 32:1-5) Maine tro angatr a lapa e cili, tro angatr a ixelë me itre jol. Ame la itre tribu ka lapane la götrane kuë, troa thupë angatr hnene la itre wetr ne Ioridrano, ke, kösë itre hag. (Iosua 3:13-17) Ngo, öni George Adam Smith ngöne Géographie historique de la Terre sainte (qene Papale) ka hape: “Ame la itre tribu ka lapa ngöne la götrane koië, pëkö wetr ka lapa xötreithi angatr, matre canga tro hi la itre ithupëjia a traqa me thapa la itre götran hnë axö öni.”
5 Nemene la aqane tro la itre nekö i Gada a cil kowe la jole cili? Itre macatre qëmeken, hnei Iakobo hna perofetane hune la ili ne wezipo i nyidrë ka hape: “Tro ha thel troa lepi Gada hnene la itre ka atrekënö, ngo tro pena angeic a lepi angatr.” (Genese 49:19, MN) Easa décourage la easa e la trengewekë celë. Ngo, kolo jë pe a ukune la itre nekö i Gada troa isi. Iakobo a anyipicine kowe la itre nekö i Gada laka, e tro angatr a isi, tro la itre ithupëjia a kötre bëek, me hmahma, nge tro angatr a weje la itre ithupëjia.
it-1-F 299 par. 7
Beniamina
Hnei Iakobo hna perofetane hune la ili ne wezipo i nyidrë laka, tro la itre matra i Beniamina a atreine isi. Öni nyidrë göne la nekö hnimina i nyidrë ka hape: ‘Tro Beniamina a ihej tune la luko ; e hmakanyi tro nyën’ a öni, nge e heji tro nyën’ a thawa la hna thapa.’ (Ge 49:27) Hna atre hnyawa la itre nekö i Beniamina ka hape, itre ka maca la lue iwanakoime troa isi me trehle, nge ka eatre palahi la hnei angatr hna pi humuth. (Ame 20:16; 1Aq 12:2) Ame la ketre atre Beniamina, ke, kolo atre amekötin Ehuda, ka sinewami angeic. Angeice lo ka humuthi Egelona joxu, joxu ka ngazo thina. (Ame 3:15-21) Ketre, “e hmakanyi” maine ngöne la kola xötrei acil la Baselaia i angetre Isaraela, hna iëne qa ngöne la tribu i Beniamina, lo “ka co cate ngöne la ite tribu i angete Isaraela,” la pane joxu, ene Saulo, nekö i Kiso. Angeic la ketre ithupëjia i angetre Filisiti. (1Sa 9:15-17, 21) Tune mina fe e ‘hej,’ hna fetra qathene la tribu i Beniamina la ketre isola, Esetera, memine lo premier ministre Modikaï. Jëne nyidro, hna amelene la angetre Isaraela fene la musi Peresi.—Ese 2:5-7.
22-28 JUUN
Troa Sine Thel La Itre Mekune Ka Sisitria
g04-F 8/4 6 par. 4
Mose—Ketre Ifejicatre?
Ka meköti kö tro la ketre isola ne Aigupito a xome la nekönatre cili? Öö, ke, ame ngöne la hmi i angetre Aigupito, tro angatr a elë hnengödrai, e hnei angatr hna kuca la itre ewekë ka loi. Hnei Joyce Tyldesley ketre archéologue, hna qejepengöne lai, me hape: “Ame thene la angetre Aigupito, ka ceitu hi la itre föe me trahmany. Casi hi la itre föe me trahmany qëmekei mus, ijiji angatre fe troa hane xomi nekönatr.” Ame ngöne la ketre tusi hna ewath ka hekö, kola qaja la ketre föe ne Aigupito ka xome la nekönatr ne la ketre hlu. Hetre kepin matre hna iëne la sipu thine i Mose matre troa thupën la medreng. Önine la ketre diksioner (The Anchor Bible Dictionary) ka hape: “Hna iëne la sipu thine i Mose troa thupë angeic ke . . . celë hi aqane kuca ekö, nge ka mama ngöne la itre pepa ne xomi nekönatr e Mesopotamia.”
w04-F 15/3 24 par. 4
Itre Mekun Ka Sisitria Ne La Tusi Esodo
3:1—Pine nemene matre ka atre huj Iethero? Ame ngöne la ijine la itre keme ne lapa, kem la atre huj ne la fami. Iethero la keme ne la ketre tribu Midiana. Ame la angetre Midiana, ke, itre matra i Aberahama qathei Ketura. Maine jë, atre fe hi angatr la hmi i Iehova.—Genese 25:1, 2.
29 JUUN–5 JULAI
ITRE TRENGAMO QA HNINE LA TUSI HMITRÖTR | ESODO 4-5
“Tro Ni a Ce Memine La Qe i ’ö”
w10-F 15/10 13-14
Tune Ka La Aqane Goeë Së Hnei Iehova La Easa Thele Kepin?
“Tha ijiji ni kö.” Maine jë, ame koi epun, tha ijiji epuni kö troa hane tro fë la maca ka loi. Hnene fe la itre hlue i Iehova ekö hna hane mekun laka, tha ijiji angatre kö troa eatrëne la huliwa hnei Iehova hna upi angatr troa kuca. Ame la Iehova a upi Mose troa kuca la ketre huliwa, öni angeic: “Ekölö hi ni Iehova, thatreine kö ni cainöje qane ekö utihë enehila la nyipëti a ithanata kowe la hlue i nyipë. Nge ka meije ni troa ithanata, nge ka tretr la qeng.” Ngacama hnei Iehova hna xatua angeic, öni angeic: “Ekölö hi ni Iehova, upe jë la ketre atr hnei nyipëti hna ajan.” (Eso. 4:10-13, MN) Nemene la hnei Iehova hna kuca?
w10-F 15/10 14
Tune Ka La Aqane Goeë Së Hnei Iehova La Easa Thele Kepin?
Tha hnei Iehova kö hna xome la hnëqa qathei Mose. Ngo, hnei Nyidrëti pe hna upi Arona troa ce huliwa me Mose. (Eso. 4:14-17) Ame ngöne la itre macatre thupen, hnei Arona hna xatua Mose me hamë angeic la ka ijij matre troa eatrëne la hnëqa. Ketre tune mina fe enehila, tro fe Iehova a upe la itre trejin ka macaj troa xatua epun troa catre cainöj. Nge, tune la hna qaja hnei Tusi Hmitrötr, tro Iehova a atreinë epun göne la huliwa hna ahntih koi epun.—2 Kor. 3:5; wange ju la hna eköhagen, “Les années les plus heureuses de ma vie” (Itre Macatre Ne Madrin Ngöne La Meleng.)
Troa Sine Thel La Itre Mekune Ka Sisitria
w04-F 15/3 28 par. 4
Itre Hnyinge Ne La Itre Ka e
Tha hna majemine kö qaja la trengewekë i Zipora hna hape, “Eö la trahmanyi ate nyi madra.” Nemene la hna amamane göne la pengöi Zipora? Pine laka, hnei eahlo hna canga eatrëne la isisinyikeu göi xötrehatren, eahlo a amamane laka, hetre isisinyikeu me Iehova. Ame la kola acil la isisinyikeu ne la Wathebo memine la angetre Isaraela, Iehova a amamane laka, Nyidrëti la trahmanyi nge angetre Isaraela la föe. (Ieremia 31:32) Ame la Zipora a ithanata koi Iehova (jëne la ketre angela) kösë “trahmanyi ate nyi madra,” Zipora a amamane laka, eahlo a metrötrëne la isisinyikeu. Eahlo a metrötrëne la göhnë i angetre Isaraela laka, föe ngöne la isisinyikeu ne xötrehatren, nge Iehova la trahmany. Hnei eahlo hna amelene la nekö i eahlo hnene la hna canga drengethenge la itre hna amekötine hnei Akötresie.
it-1-F 1257 par. 3
Iehova
Ame la troa “atre,” tha kolo kö a qaja la tro hi a atrepengöne la ketre atr, maine ketre ewekë. Atre hi Nabala, atre hmo, la ëje i Dravita, ngo hnei angeic hna hnying ka hape, “Dei Davita?” maine, “Nemene lae Dravita?” (1Sa 25:9-11; wange ju fe 2Sa 8:13.) Ketre tune mina fe, öni Farao koi Mose: “Ke dei Iehova ma tro ni a denge la aqane ewekë i nyëne troa nue angete Isaraela ? Tha ’te Iehova kö ni, nge tha tro kö ni a nue angete Isaraela.” (Es 5:1, 2) Kösë Farao a qaja ka hape, ame Iehova, tha nyipi Akötresieti kö, nge pëkö musi Nyidrë hune la joxu ne Aigupito me itre huliwa i angeic. Nge tha ijiji Nyidrëti kö troa kuca la aja i Nyidrë thenge la hna qaja hnei Mose me Arona. Ngo, tro hë Farao, me nöje i angeic, memine la angetre Isaraela a atre la aliene la ëje i Iehova, me sipu pengöi Nyidrë. Tune la hnei Iehova hna qaja koi Mose, tro angatr a atre la sipu pengöi Nyidrë ngöne la Nyidrëti a troa eatrëne la aja i Nyidrë göi angetre Isaraela. Tro Nyidrëti a thepe angatr qa Aigupito, me hamë angatr la Nöje Hna Thingehnaean, matre eatrëne jë la hna isisinyikeu memine la itre xötrapane i angatr. Haawe, ame e cili, tune la hna qaja hnei Akötresie, “tro nyipunie a ate laka Iehova ni Akötesi nyipunie.”—Es 6:4-8; wange ju KA TRU TRENGE MEN.