Mɛkalo

Wagati dɔ la, kɔngɔba dɔ donna “diɲɛ yɔrɔ bɛɛ.” O kɔngɔba sera kerecɛn fɔlɔw fana ma. Siga t’a la, sotigiw tun be jɔɔrɔla u ka denbaya baloko la. Nka kanbelew ni sunguruw do? N’a sɔrɔ u dɔw tun b’a fɛ ka dɔ fara u ka waajuli baara kan. Yala u y’a miiri ko a ka fisa u ka kɔnɔni kɛ o kɔngɔba ka ban fɔlɔ wa? O kerecɛnw ka koow tun mana kɛ min o min ye, u tun be koow kɛ ka kɛɲɛ n’o ye. U tora k’u seko bɛɛ kɛ waajuli la. U ninsɔn diyara fana k’u bololafɛnw tilan n’u balimaw ye minw tun be Zude mara la (Kɛw. 11:29, 30). Minw ye dɛmɛ sɔrɔ, u y’a faamu ko Jehova lo tun b’o lasera u ma (Mat. 6:31-33). Siga t’a la, u y’a ye ko u ka jɛnɲɔgɔnya sabatira n’u balimaw ye minw ye dɛmɛ lase u ma. Minw ye niliw kɛ ani minw ye u yɛrɛ di walisa ka dɛmɛ lase u balimaw ma cogo wɛrɛw la, u bɛɛ ye ninsɔndiya sɔrɔ mɔgɔ sɔnni na.—Kɛw. 20:35. w23.04 16 § 12-13

Tuma dɔw la, Jehova be a sagokɛlaw ka deliliw jaabi a kɛtɔ ka dannabaliw lasun u k’u dɛmɛ. Misali la, a ye masacɛ Aritasɛrisɛsi lasun a ye sira di Neemi ma a ka kɔsegi Zeruzalɛmu walisa ka dɛmɛ don ka o dugu lɔ kokura (Neemi 2:3-6). Bi fana, n’an mako be dɛmɛ na, hali minw tɛ a batobagaw ye, a be se k’olu lasun u k’an dɛmɛ. Tuma caaman na, an sankolola Faa t’an ka deliliw jaabi cogo kabakoman na. Nka a b’u jaabi cogo min na, an mako b’o lo la tigitigi walisa ka to kantigiya la. O la, a ɲini k’a lɔn a b’i ka deliliw jaabi cogo min na. Jehova b’i ka deliliw jaabi cogo min na, tuma kelen kelen wagati ta ka miiri o la (Zab. 66:19, 20). An b’a yira ko an limaniyanin lo n’an be Jehova deli. Nka, o dɔrɔn tɛ. A mana an ka deliliw jaabi cogo o cogo, an ka ɲi k’a yira fana ko an sɔnna o ma.—Eburuw 11:6. w23.05 11 § 13; 12 § 15-16

Tuma min na an y’an yɛrɛkun di Jehova ma, an y’an daa di a ma ko an bena a bato ani k’a sago kɛ. An ka ɲi k’o layidu dafa. Doni gwiliman tɛ sabu Jehova y’an dan walisa an k’a sago kɛ (Yir. 4:11). A ye Alako nege don an na ani a y’an dan a yɛrɛ jaa la. O kama, an be se k’an magwɛrɛ a la ani ka ninsɔndiya sɔrɔ a sago kɛli la. N’an be Ala sago kɛ ani k’a Dencɛ sennɔ ta fana, an be “lafiya sɔrɔ.” (Mat. 11:28-30). O la, to k’i ka kanuya bonya Jehova koo la i kɛtɔ ka to ka miiri koo nunu na: Jehova ye koo ɲuman minw bɛɛ kɛ i ye ani a bena minw kɛ i ye sini ma. N’i ka kanuya barika tora ka bonya Ala koo la, a bena nɔgɔya i ma kosɔbɛ ka mɛnni kɛ a fɛ (1 Zan 5:3). Yezu sera ka Jehova Ala sago kɛ sabu a tun be to ka dɛmɛ ɲini a fɛ delili la ani a tun be to ka miiri a ka sara koo la (Eburuw 5:7; 12:2). I ko Yezu, to ka Jehova deli a ka fanga di i ma ani ɲɛnamaya banbali jigiya to i hakili la. w23.08 27-28 § 4-5

Mɔgɔ minw be muɲu, o tigiw koo ka di an bɛɛ ye. Minw be fɛɛn dɔ makɔnɔ ani u tɛ dimi, an be bonya la olu kan. N’an filila ani tɔɔw muɲuna an kɔrɔ, o ka di an ye. An be an ka Bibulu kalanfa waleɲuman lɔn kosɔbɛ. Tuma min na a tun man nɔgɔ an ma ka Bibulu ka kalan dɔ faamu, ka sɔn a ma ani k’a sira tagama, a muɲuna an kɔrɔ. An be Jehova Ala yɛrɛ lo waleɲuman lɔn kosɔbɛ sabu a be muɲu an kɔrɔ! Ni tɔɔw be muɲu an kɔrɔ, o ka di an ye. Nka n’a sɔrɔ a man nɔgɔ anw yɛrɛ ma ka muɲu tuma bɛɛ. Misali la, n’an be bolifɛn kan ani sira degunnin lo, a be se ka gwɛlɛya an ma k’an hakili sigi, sanko n’an be retari la. N’a sɔrɔ an be dimi ni tɔɔw donna an gasi la. Ani Jehova ye layidu ta duniɲa kura min koo la, tuma dɔw la, a be se ka gwɛlɛya an ma ka to k’o makɔnɔ. O koow bɛɛ la, an ka ɲi ka muɲuli kɛ bɛrɛbɛrɛ. w23.08 20 § 1-2

Jehova y’a fɔ Zedeyɔn ye ko a k’a fɔ a ka sɔrɔdasiw fanba ye ko u ka kɔsegi soo. N’a sɔrɔ Zedeyɔn miirila ko: “Yala o bɛnnin lo tiɲɛn na wa? Yala koow bena ɲɛ an bolo wa?” O bɛɛ n’a ta, a ye kanminɛli kɛ. Bi, diinan mɔgɔkɔrɔw be Zedeyɔn ladegi u kɛtɔ ka ɔriganisasiyɔn ka cikanw labato, hali ni yɛlɛmani donna u la (Eburuw 13:17). Min tun ɲinina Zedeyɔn fɛ farati tun b’o la ani a tun siranin lo. O bɛɛ n’a ta, a ye mɛnni kɛ Jehova fɛ (Kirit. 9:17). Jehova ye Zedeyɔn hakili sigi. O kɔ, Zedeyɔn lara a la ko n’ale be Jehova ka jama latanga, a bena ale dɛmɛ siga t’o la. Bali sigira an ka baara kan jamana minw na, o yɔrɔ diinan mɔgɔkɔrɔw be Zedeyɔn ladegi. U be lajɛnw ni waajuli baara ɲɛminɛ ni jagwɛlɛya ye hali k’a sɔrɔ farati nunu be u seen kɔrɔ: polisiw be se k’u minɛ, k’u ɲininga, u be se ka bɔnɛ u ka baara la wala u be se ka fariyakow kɛ u la. Tɔɔrɔba wagati la, diinan mɔgɔkɔrɔw bena cikan minw sɔrɔ, u mako bena kɛ jagwɛlɛya la walisa k’u labato, hali ni faratiw b’u seen kɔrɔ. w23.06 5-6 § 12-13

Jehova y’a kɛ u ye sarakalasebagaw kuntigi Yoyada ka kɛwale ɲumanw lakali Bibulu kɔnɔ an nafa kama (Ɔrɔm. 15:4). Ani tuma min na Yoyada sara, nɛɛmaba dɔ kɛra a ye. U y’a suu don “Dawuda ka ciin na, masacɛw sudonyɔrɔ la, bari a tun ye baaraɲuman kɛ Isirayɛlidenw cɛma, ka boɲa la Ala n’a batoso kan.” (2 Til. Kib. 24:15, 16). Yoyada ka koo be se k’an kelen kelen bɛɛ dɛmɛ an ka kɛ ni Ala ɲɛsiran ye. Diinan mɔgɔkɔrɔw be se ka Yoyada ladegi, u kɛtɔ ka fɛɛrɛw ɲini tuma bɛɛ walisa ka kafodenw latanga (Kɛw. 20:28). Yoyada ka koo b’a yira mɔgɔkɔrɔbaw la ko n’u be siran Jehova ɲɛ ani ka to kantigiya la, a be se ka tɛmɛ u fɛ k’a sago dafa. Jehova ye Yoyada minɛ cogo min na, kanbelew ni sunguruw be se ka kalan sɔrɔ o la. U be se ka Jehova ladegi, u kɛtɔ ka bonya ni danbe la balima mɔgɔkɔrɔbaw kan, sanko n’u be Jehova sago kɛra kabi wagatijan (Talenw 16:31). An ka to k’an ɲɛminɛbagaw dɛmɛ an kɛtɔ ka mɛnni kɛ u fɛ.—Eburuw 13:17. w23.06 17 § 14-15

N’i b’a latigɛra i bena i bolo kɔrɔta siɲɛ daa min na lajɛnw na, o kɛ ni hakilitigiya ye. An kana to k’an bolo kɔrɔta siɲɛ caaman kojugu. N’o tɛ, kalan ɲɛminɛbaga bena a jati ko a waajibiyanin lo ka kuma di an ma siɲɛ caaman na. K’a sɔrɔ mɔgɔ wɛrɛw ma sababu sɔrɔ fɔlɔ ka lakalitaw kɛ. O be se ka tɔɔw fari faga ani u tɛna u bolo kɔrɔta tugun (Waaj. 3:7). Ni weleweledala caaman y’u bolo wuli kalan tuma na, n’a sɔrɔ an tɛna se ka lakalitaw kɛ siɲɛ caaman i ko an b’a fɛ cogo min na. Tuma dɔw la, n’a sɔrɔ ɲɛminɛbaga tɛna se ka kuma di an ma hali siɲɛ kelen yɛrɛ. O be se k’an dusu tiɲɛ. Nka, an kana miiri ko a tugura le k’o kɛ (Waaj. 7:9). N’i ma se ka lakalitaw kɛ siɲɛ caaman i ko i b’a fɛ cogo min na, i be se ka tɔɔw ka lakalitaw lamɛn koɲuman. O la lajɛn bannin kɔ, i be se k’u jija u ka lakalitaw la. I ka lakalitaw tun bena i balimaw jija cogo min na, n’a sɔrɔ i ka tandoli kumaw fana bena u jija o cogo kelen na. w23.04 23-24 § 14-16

Ala ka Kuma sɛgɛsɛgɛ ani miiri a kan. Yiri be lɔ ka ɲɛ n’a liliw donnin lo koɲuman dugukolo kɔnɔ. O cogo kelen na, an be to kantigiya la n’an ka limaniya basiginin lo koɲuman Bibulu kan. Yiri bonyatɔ, a liliw be yɛrɛkɛ ani u be jigi fɔɔ dugukolo jukɔrɔ. N’an be Bibulu sɛgɛsɛgɛ ani ka miiri a kan, an b’an ka limaniya barika bonya ani an be la a la kosɔbɛ ko Ala ka sariyaw ɲɔgɔn tɛ yen (Kɔlɔs. 2:6, 7). Miiri k’a filɛ Jehova ka latangali, a ka cikanw n’a ka ladiliw y’a sagokɛlaw dɛmɛ cogo min na galen. Misali la, Ezekiyɛli ye Alabatosoba min ye yelifɛn na, tuma min na mɛlɛkɛ dɔ tun b’o sumana, Ezekiyɛli ye kɔrɔsili kɛ koɲuman. O yelifɛn ye Ezekiyɛli barika bonya ani bi, o yelifɛn b’a yira an na ko a kɔrɔtanin lo an ka Jehova ka sariyaw lafasa tiɲɛn batoli koo la (Ezek. 40:1-4; 43:10-12). Bibulu yɔrɔ minw faamuyali man nɔgɔ, n’an fana be wagati ta k’o sɛgɛsɛgɛ ani ka miiri o kan, o bena an nafa. An be se k’an hakili sigi ani k’an jigi bɛɛ la Jehova kan.—Zab. 112:7. w23.07 18 § 15-16

Ɲɛyirali ɲumanw ka ca Bibulu kɔnɔ, balima kanbelew be se ka minw ladegi. O cɛɛ minw ye ɲɛnamaya kɛ galen, u tun be Ala kanu ani u tun be u janto Ala ka jama na cogo caaman na. Balimacɛ kolɔnbaga minw ye ɲɛyirali ɲumanw ye, i be se k’u sɔrɔ fana i somɔgɔw ani kafodenw cɛma (Eburuw 13:7). I be se ka Yezu ladegi fana sabu ale ye koow kɛ cogo dafanin na (1 Piyɛri 2:21). N’i b’o cɛɛw ka ɲɛyiraliw sɛgɛsɛgɛra, u ka jogo minw ka di i ye kosɔbɛ, miiri o la (Eburuw 12:1, 2). O kɔ, a filɛ i bena u ladegi cogo min na. Cɛɛ min be jatiminɛ kɛ, a be miiri koɲuman ka sɔrɔ ka koow kɛ. O la, i jija kosɔbɛ ka kɛ n’o setigiya ye ani k’a mara. A daminɛ ka Bibulu ka sariyakolow lajɛ ani miiri k’a filɛ u be se k’i nafa cogo min na. O kɔ, basigi o sariyakolow kan ka desizɔnw ta minw bena diya Jehova ye (Zab. 119:9). O bena i dɛmɛ kosɔbɛ ka kɛ balimacɛ kolɔnbaga ye.—Talenw 2:11, 12; Eburuw 5:14. w23.12 24-25 § 4-5

Bangebagaw be se k’u deenw kalan koɲuman walisa u ka koow kɛ ni dususuman ye ni mɔgɔw be u ka lannakow sɔsɔra (Zaki 3:13). Bangebaga dɔw be o koo ɲɔgɔn kɛ k’a filɛ n’u deenw ye gwa kɔnɔ batoli tuma na. Lakɔlidenw ka teli ka baro kɛ koo minw kan, u be u dɔw sugandi. U be baro kɛ n’u deenw ye u kan ani k’a yira u la u be se k’u jaabi cogo min na. U b’o kɛ walisa k’u deenw dɛmɛ u ka koow kɛ ni dususuman ye ani ka kuma diimanw fɔ. N’aw be koow ɲɛyira denbaya kɔnɔ, o be kanbelew ni sunguruw nafa kosɔbɛ. O b’a to u be la a la kosɔbɛ ko u ka lannakow ye tiɲɛn ye ani u bena se k’u ɲɛfɔ tɔɔw ye. Barokun dɔw labɛnna jw.org kan minw kuun ko: “Kanbelew ni sunguruw ka ɲiningaliw.” Fɛɛn wɛrɛw be yen fana minw be weele ko “fiches de réflexion.” O barokunw n’o ɲiningaliw labɛnna walisa ka kanbelew ni sunguruw ka limaniya barika bonya ani k’u dɛmɛ k’u ka jaabiliw labɛn u yɛrɛ kumacogo la. N’aw be baara kɛ n’o fɛɛnw ye denbaya kɔnɔ, o bena bɛɛ dɛmɛ k’a lɔn a be se k’a ka limaniya lafasa cogo min na ni dususuman ye ani ka kuma diimanw fɔ. w23.09 17 § 10; 18 § 15-16

Yala i delila ka laɲinita dɔ latigɛ Alako ta fan fɛ, nka a tun man nɔgɔ i ma k’o dafa wa? N’o lo i kelen tɛ. Misali la, Philip tun b’a fɛ k’a ka delili kɛcogo fisaya ani ka delili kɛ tuma o tuma. Nka, a tun man nɔgɔ a ma ka wagati sɔrɔ ka delili kɛ. Erika ka laɲinita tun ye ka na lɛri la waajuli baara lajɛn na tuma o tuma. Nka a bele tun be to ka na lajɛnw fanba daminɛnin kɔ. Ni laɲinita dɔ b’i fɛ i ma se ka min dafa fɔlɔ, kana i fari faga. Walisa ka laɲinita dɔ dafa hali ni laɲinita nɔgɔman lo, o be wagati ta ani o tɛ ɲɛ jijaliba kɔ. I bele b’a fɛ minkɛ k’i ka laɲinita dafa, o b’a yira ko i be jɛnɲɔgɔnya min kɛra ni Jehova ye, o kɔrɔtanin lo kosɔbɛ i fɛ. O b’a yira fana ko i b’a fɛ k’i seko bɛɛ kɛ a ka baara la. I be jijali minw kɛra, o ka di Jehova ye kosɔbɛ. Tiɲɛn na, a tɛ koo dɔ ɲini i fɛ i tɛ se ka min kɛ (Zab. 103:14; Mise 6:8). O la, i be se ka laɲinita minw dafa, o latigɛ. w23.05 26 § 1-2

Siranya be se ka mɔgɔ jagwɛlɛw minɛ, nka u t’a to o siranya k’u bali ka koo tilennin kɛ. Kanbele Daniyɛli jaa tun ka gwɛlɛ kosɔbɛ. A ye Zeremi ka kiraya kumaw ani kiraya kuma wɛrɛw sɛgɛsɛgɛ. O y’a dɛmɛ k’a faamu kɔfɛ ko Yahutuw tun be jɔnya min na Babilɔni kabi wagatijan, o tun bena ban yanni dɔɔni (Dan. 9:2). Daniyɛli y’a ye k’o kiraya kuma dafara ani o y’a to a lara Jehova la kosɔbɛ. Mɔgɔ do mana la Jehova la kosɔbɛ, a jaa be gwɛlɛya yɛrɛ le! (Ɔrɔmukaw 8:32, 37-39 lajɛ). Min yɛrɛ kɔrɔtanin lo kosɔbɛ, o ye ko Daniyɛli tun be to k’a sankolola Faa deli tuma o tuma (Dan. 6:11). A y’a ka filiw n’a dusukunnakow fɔ Jehova ye delili la ani a ye dɛmɛ ɲini a fɛ (Dan. 9:4, 5, 19). Daniyɛli tun ye adamaden ye i ko anw. O la, a ma wolo ni jagwɛlɛya ye. Nka a y’o jogo sɔrɔ a kɛtɔ ka Ala ka Kuma kalan, ka delili kɛ ani k’a jigi la Jehova kan. w23.08 3 § 4; 4 § 7

N’an be kolo faamanw ye, o be an yɛrɛ ni mɔgɔ wɛrɛw nafa. Cogo di do? A fɔlɔ, faamanw tɛna an ɲangi sabu an ma sariyaw labato (Ɔrɔm. 13:1, 4). N’an be mɛnni kɛ u fɛ, u bena a ye ko Jehova Seerew ye jamanaden ɲumanw ye. Misali la a saan caaman ye nin ye, sɔrɔdasiw donna Masaya Boon dɔ kɔnɔ Nizeriya jamana na lajɛn dɔ tuma na. U tun be mɔgɔ murutininw lo ɲinina minw be ban ka lanpow sara. Nka, sɔrɔdasiw kuntigi y’a fɔ sɔrɔdasi tɔɔw ye ko u ka taga sabu “Jehova Seerew tɛ ban ka lanpo sara.” Tuma o tuma n’i be sariya labato, i b’a to Jehova Seerew tɛ bɔnɛ u tɔgɔ ɲuman na. Ani loon dɔ, o tɔgɔ ɲuman be se ka kɛ sababu ye k’i kerecɛnɲɔgɔnw latanga. w23.10 9 § 13

Jehova sagokɛla dɔw be duniɲa nin laban kɔnɔna kabi wagatijan. Mɔgɔ dɔw be se k’a miiri ko Jehova ka loon be mɛɛnna kojugu. Nka Jehova b’a sagokɛlaw dusukunnakow lɔn. O lo kama, a ye kira Abakuki hakili sigi ko: “Koo min lo, a n’a kɛwaati lo, waati surunyana ka ban, siga t’a la. Hali n’a mɛnnin be i ɲana, e k’a kɔnɔ. A bena na se wajibi, siga t’a la.” (Abak. 2:3). Yala Ala ye Abakuki dɔrɔn lo hakili sigi o cogo la wa? Wala a ka kumaw be an fana nafa bi? Hakili senu barika la, ciden Pol y’a sɛbɛ ko o kumaw ɲɛsinna kerecɛnw ma minw be duniɲa kura makɔnɔna (Eburuw 10:37). Jehova ye layidu min ta ko a bena an kisi, n’a sɔrɔ a b’an ɲɛɛ na ko o tɛ dafara joona. Nka, a bena dafa “wajibi, siga t’a la” ani o bena kɛ wagati latigɛnin na! w23.04 30 § 16

Hali k’a sɔrɔ a tun gwɛnin lo ko Jehova be tɛmɛna Musa fɛ ka Israɛldenw ɲɛminɛ, u fanba ma sɔn a ma ko Jehova ka lasigiden lo (Nɔnb. 14:10, 11). Tuma caaman na, u ma sɔn a ma ko Jehova be tɛmɛna Musa fɛ k’u ɲɛminɛ. O kama, Jehova ma sɔn u ka don layidu jamana kɔnɔ (Nɔnb. 14:30). Nka, Israɛlden dɔw sɔnna Jehova ka ɲɛminɛli ma. Misali la, Jehova y’a fɔ ko: “Kalɛbu ye . . . ne sago kɛ sɔbɛ la.” (Nɔnb. 14:24). Ala ye Kalɛbu duga o kosɔn ani a yɛrɛ y’a to a y’a diyanye yɔrɔ sugandi layidu jamana kɔnɔ (Zozuwe 14:12-14). Israɛlden minw sara kongokolon kɔnɔ, olu deenw fana kɛra ɲɛyirali ɲumanw ye sabu u sɔnna Jehova ka ɲɛminɛli ma. Tuma min na Zozuwe sigira Israɛldenw kun na Musa nɔɔ na, “u tun sirann’a ɲa i n’a fɔ u tun be siran Musa ɲa cogo min na a sii bɛɛ la.” (Zozuwe 4:14). O kama, Jehova ye u duga a kɛtɔ k’a to u donna layidu jamana kɔnɔ.—Zozuwe 21:43, 44. w24.02 21 § 6-7

Dɔgɔtɔrɔcɛ be se k’an bolo maga maga walisa k’an dusukun cogoya lɔn. O cogo kelen na, an b’an balimaw kanu cogo min na, o be se k’an dɛmɛ k’a lɔn an ka kanuya barika be cogo min na Ala koo la. N’an ka kanuya barika dɔgɔyara an balimaw koo la, o b’a yira ko an ka kanuya barika dɔgɔyara Ala koo la fana. Nka n’an b’a yira tuma o tuma ko an b’an balimaw kanu, o kɔrɔ ko an be Ala kanu kosɔbɛ. N’an ka kanuya barika be dɔgɔyara an balimaw koo la, an ka ɲi ka jɔɔrɔ o la. Mun na do? Sabu o kɔrɔ ko an be jɛnɲɔgɔnya min kɛra ni Jehova ye, o barika be dɔgɔyara. Ciden Zan y’o lo yira ka gwɛ tuma min na a ko: “Mɔgɔ . . . ɲaa be a mɔgɔɲɔgɔn min na, n’a t’o kanu, a te se ka Ala kanu, a ɲaa te min na.” (1 Zan 4:20). An be kalan juman lo sɔrɔ o la? Walisa Jehova dusu ka diya an kɔrɔ, fɔɔ an ka “ɲɔgɔn kanu.”—1 Zan 4:7-9, 11. w23.11 8 § 3; 9 § 5-6

Masacɛ Zowasi kanbele tuma na, a ye desizɔn ɲuman dɔ ta. A denmisɛn tuma na, a facɛ sara. Sarakalasebagaw kuntigi Yoyada y’a lamɔ ani k’a kalan Jehova koo la. Zowasi ye koow kɛ hakilitigiya la, a kɛtɔ ka sɔn Yoyada ka ladiliw ma. Yoyada ka ɲɛyirali ɲuman ye Zowasi lasun a y’a latigɛ ka Jehova sago kɛ ani ka jama dɛmɛ a k’o kɛ fana. A yɛrɛ y’a kɛ u ye Jehova batosoba lalaga (2 Til. Kib. 24:1, 2, 4, 13, 14). N’i bangebagaw wala mɔgɔ wɛrɛ b’i kalanna walisa i ka Jehova kanu ani k’a ka sariyaw labato, u be koo nafamanba lo kɛra i ye (Talenw 2:1, 10-12). I bangebagaw be se k’i kalan cogo caaman na. I bangebagaw be basigi Bibulu kan ka ladili minw di i ma, n’i be sɔn u ma, u ninsɔn bena diya. Min yɛrɛ kɔrɔtanin lo kosɔbɛ, i bena Ala dusu diya ani i bena teriya kɛ n’a ye fɔɔ abada (Talenw 22:6; 23:15, 24). Yala o t’i lasun ka kanbelenin Zowasi ladegi wa? w23.09 8-9 § 3-5

Jehova y’a daa di ko a bena an ka deliliw lamɛn. An ka Ala b’an kanu sabu an b’a sago kɛra kantigiya la. O la, a tɛna ban k’an ka deliliw lamɛn abada! (Zab. 10:17; 37:28). Nka, o kɔrɔ tɛ ko n’an ye fɛɛn o fɛɛn deli a fɛ, a bena o di an ma. An be fɛɛn minw deli, an bena u dɔw sɔrɔ duniɲa kura kɔnɔ le. Jehova b’a filɛ n’an ka deliliw bɛnnin lo n’a sago ye (Ezayi 55:8, 9). A sagonata dɔ ye ko dugukolo ka fa mɔgɔw la minw be kolo a ye ani u b’a sago kɛ ninsɔndiya ni kelenya la. Nka Sutana ko adamadenw ka koow bena ɲɛ u bolo ni u b’u yɛrɛ marala (Zɛnɛzi 3:1-5). Walisa k’a yira ko Sutana ye ngalontigɛla ye, Jehova y’a to adamadenw k’u yɛrɛ mara. Nka adamadenw ka kuntigiya lo ye an ka gwɛlɛyaw fanba lase an ma (Waaj. 8:9). An b’a lɔn ko Jehova tɛna o gwɛlɛyaw bɛɛ ban sisan. w23.11 21 § 4-5

Jehova y’a daa di ko “siya caaman” bena duga sɔrɔ Ibrayima sababu la. Nka tuma min na Ibrayima tun be ni saan 100 ye ani Sara saan 90, u bele tun ma deen sɔrɔ. A tun be komi u tun tɛ se ka deen sɔrɔ tugun. O koo ye Ibrayima ka limaniya kɔrɔbɔ yɛrɛ le! O bɛɛ n’a ta, a y’a jigi la Ala ka layidu kan. “O la, a kɛra siya caaman faa ye.” (Ɔrɔm. 4:18, 19). Ibrayima jigi tun be min na kabi wagatijan, a laban, o dafara. A kɛra Isiyaka faa ye (Ɔrɔm. 4:20-22). I ko Ibrayima, an koo be se ka diya Ala ye ani a be se k’an jati mɔgɔ tilenninw ani a teriw ye. Pol sinsinna o lo kan tuma min na a y’a sɛbɛ ko: “A fɔra Ala ka kuma na ko: ‘O le y’a to a jatira,’ o kuma nin ma fɔ [Ibrayima] dama kosɔn dɛ. Nga an fana niin b’o la, Ala bena an minw jati mɔgɔtilenninw ye bari an lara Ala la ale min y’an Matigi Yezu kunun a sanin kɔ.” (Ɔrɔm. 4:23, 24). I ko Ibrayima, an ka ɲi ka limaniya Jehova la, ka kɛwale ɲumanw kɛ ani ka la a la kosɔbɛ ko a ka layiduw bena dafa. w23.12 7 § 16-17

Ni gwɛlɛya dɔ b’i kan min be siranya bila i la, kana ɲinɛ ko Jehova b’o kala ma ani a b’a lɔn o gwɛlɛya be min kɛra i la. Misali la, Ezipitikaw tun be sɛgɛn min lara Israɛldenw kan, Jehova y’o ye. A yɛrɛ ko ale be “u ka tɔɔrɔkow kala ma.” (Ɛkiz. 3:7). Ni kɔrɔbɔli dɔ b’i kan, n’a sɔrɔ i ɲɛɛ t’a la Jehova b’i dɛmɛna cogo min na. I be se ka mun lo kɛ do? A deli a k’a to i k’a faamu a b’i dɛmɛna cogo min na (2 Mas. 6:15-17). O kɔ, miiri nin na: Kafo ka lajɛn dɔ la, yala kalan dɔ wala lakalita dɔ m’i ka limaniya barika bonya wa? Yala an ka sɛbɛ, videwo wala an ka dɔnkili diiman dɔ m’i jija wa? Yala mɔgɔ dɔ ma hakilisigi kuma dɔ fɔ i ye wala ka vɛrise dɔ kofɔ i ye wa? An balimaw be kanuya wale minw yira an na ani an be jijali minw sɔrɔ Ala ka Kuma kɔnɔ, o b’an dɛmɛ cogo min na, n’an ma farati, an be se ka ɲinɛ o kɔ. Nka, u ye Jehova ka nilifɛn kabakomanw lo ye (Ezayi 65:13; Mariki 10:29, 30). U b’a yira ko a b’a janto i la ani ko i ka ɲi k’i jigi la a kan.—Ezayi 49:14-16. w24.01 4-5 § 9-10

Dɔɔni sanni Yezu ka kɔsegi sankolo la, a y’a ka kalandenw hakili jigi ko u ka kunkanbaara ye ka seereya kɛ ale koo la “Zeruzalɛmu, ni Zude mara bɛɛ la, ani Samari mara la, fɔɔ ka taga se diɲɛ faan bɛɛ la.” (Kɛw. 1:8; Luka 24:46-48). Dɔɔni o kɔ, Yahutuw ka diinan kuntigiw ye ciden Piyɛri ni Zan minɛ ka taga n’u ye kititigɛso la. U ye kangari la o cɛɛ kantigiw ye ko u ka waajuli dabila (Kɛw. 4:18, 21). Piyɛri ni Zan y’u jaabi ko: “Jumɛn ka di Ala ye koo fila nunu na: k’a ka fɔta bato, walima k’aw ka fɔta bato? Aw yɛrɛ k’o jaabi ɲini aw yɛrɛ ma. Anw kɔni fɛ, anw ye min ye, ka min mɛn, anw te se ka to o fɔbali ye.” (Kɛw. 4:19, 20). Tuma min na u ye Piyɛri ni Zan bɔ kaso la, Yezu ka kalandenw y’u kɔnɔ gwɛ ka Jehova deli ni kaanba ye a sago kɛli koo la. Jehova ye u ka delili jaabi.—Kɛw. 4: 31. w23.05 5 § 11-12

Kabi saan waa caaman, Jehova n’a Dencɛ kanulen be ɲɔgɔn kanu kosɔbɛ. U be ɲɔgɔn fɛ kabi saan miliyari caaman. O saanw bɛɛ la, u y’u magwɛrɛ ɲɔgɔn na kosɔbɛ ani dɔ tora ka fara u ka kanuya barika kan. Bi ka vɛrise kɔnɔ, Jehova y’a yira Yezu la ka gwɛ ko a b’a kanu. Jehova tun be se k’a fɔ dɔrɔn ko: “Ne sagoladen lo.” Nka, a tun b’a fɛ an k’a lɔn ko a be Yezu kanu kosɔbɛ. O kama, a y’a weele ko “ne Dencɛ kanunin.” Jehova dusu diyara Yezu kɔrɔ sabu a sɔnna k’a niin di an kosɔn (Efɛz. 1:7). Yezu tun tɛ sigasiga fewu ko Jehova b’ale kanu. A tun b’a ye ko a Faa b’a kanu tiɲɛn na. A y’a fɔ siɲɛ caaman ko ale Faa b’ale kanu, hali a yɛrɛ ma sigasiga.—Zan 3:35; 10:17; 17:24. w24.01 28 § 8

Miiri k’a filɛ: Mɔgɔ min koo ka gwɛlɛ i ma, o tigi ye ngalonba dɔ tigɛ ka la i kan. I b’a lɔn ko a ye min fɔ o tɛ tiɲɛn ye, nka mɔgɔ dɔw lara o la. Min yɛrɛ ka jugu, o ye ko u y’a daminɛ k’o fɔ mɔgɔ wɛrɛw ye ani mɔgɔ caaman lara o la. O be mun lo kɛ i la do? Siga t’a la o ngalon kuma bena digi i la kosɔbɛ, tiɲɛn tɛ? O koo b’an dɛmɛ k’a faamu Jehova tɔgɔ tiɲɛko be min kɛ a la. Mɛlɛkɛ dɔ kumana muso fɔlɔ Awa fɛ ka ngalonfin tigɛ ka la Jehova kan. Awa lara o ngalon kuma na. O y’a to ale ni Adama murutira Jehova ma. O lo ye jurumu ni saya lase adamadenw ma (Zɛnɛzi 3:1-6; Ɔrɔm. 5:12). Sutana ye ngalon min jɛnsɛn, o lo nana n’an ka gwɛlɛyaw bɛɛ ye i n’a fɔ saya, marifakɛlɛw ani tɔɔrɔw. Yala o ngalon n’a nɔfɛkow be Jehova dusu kasi wa? Ɔnhɔn, siga t’o la. Nka o bɛɛ n’a ta, Jehova ma dimi mara a kɔnɔ. A bele ye “ninsɔndiyatigi Ala” ye.—1 Tim. 1:11, NW. w24.02 8 § 1-2

I be se k’a yira cogo di ko i cɛsirinin lo ka ban ka koo jugu kɛ i ko Yusufu? A latigɛ kabi sisan i bena min kɛ ni kɔrɔbɔli cunna i kan. Koo minw ka gwo Jehova ye, i yɛrɛ degi ka ban u la yɔrɔnin kelen ani kana to ka miiri u la yɛrɛ (Zab. 97:10; 119:165). O la ni kɔrɔbɔli cunna i kan, i tɛna sigasiga hali dɔɔni yɛrɛ. N’a sɔrɔ i b’a lɔn ko i ye tiɲɛn diinan lo sɔrɔ ani i b’a fɛ ka Jehova bato n’i dusu bɛɛ ye. Nka, n’a sɔrɔ i bele be sigasigara k’i yɛrɛkun di Jehova ma. I be se ka masacɛ Dawuda ladegi ka delili kɛ ko: “Ala, ne sɛgɛsɛgɛ ka ne kɔnɔnakow lɔn. Ne kɔrɔbɔ ka ne ka haminakow lɔn. A filɛ ni ne be sirajugu kan. Ne bila i ka sira kan tuma bɛɛ.” (Zab. 139:23, 24). Minw be Jehova ‘yɔrɔ ɲini’ n’u dusu bɛɛ ye, a b’olu duga. I b’a yira ko i be Jehova ɲinina n’i dusu bɛɛ ye, n’i b’i jija k’i ka laɲinita dafa o min ye k’i yɛrɛkun di a ma ani ka batize.—Eburuw 11:6. w24.03 6 § 13-15

Galen, sarakalasebagaw kuntigi lo tun be jama ka sarakaw lase Ala ma. Arɔn lo kɛra sarakalasebagaw kuntigi fɔlɔ ye ani Jehova yɛrɛ lo y’a sugandi tuma min na Israɛldenw tun be fanibugu dira ale Jehova ma. Nka, ciden Pol y’a ɲɛfɔ ko “sarakalasebaga caaman tɛmɛna” Arɔn kɔ, “bari u tun be sa.” (Eburuw 7:23-26). Ani komi u tun ye mɔgɔ dafabaliw ye, o sarakalasebagaw tun be sarakaw bɔ u yɛrɛ ka jurumuw yafa kosɔn. O faranfasiba lo be yen Israɛldenw ka sarakalasebagaw kuntigiw ani sarakalasebagaw Kuntigiba Yezu Krista cɛ. Komi Yezu Krista ye an ka sarakalasebagaw Kuntigiba ye, “a bɛ baara kɛ Alabatosoba min kɔnɔ, o ye finiso sɛbɛ ye min jɔra Matigi fɛ, o ma jɔ mɔgɔ fɛ.” (Eburuw 8:1, 2, Bible senuma). Pol y’a ɲɛfɔ ko komi “Yezu te sa abada, o la, a ka sarakalasebagaya ye tuma bɛɛ ta ye.” Pol y’a ɲɛfɔ fana ko Yezu “ka koo gwɛnin lo, a daan bɔnin be hakɛkɛlaw la” ani a ka koo tɛ i n’a fɔ Israɛldenw ka sarakalasebagaw kuntigiw ta. A mako t’a la ka “saraka lase loon o loon” a yɛrɛ ka hakɛw kosɔn. w23.10 26 § 8-9

“Sankolo fɔlɔ” ɲɛsinna gofɛrɛnɛmanw lo ma minw be Sutana n’a ka jinaw fanga kɔrɔ (Mat. 4:8, 9; 1 Zan 5:19). N’a fɔra Bibulu kɔnɔ ko “dugukolo,” tuma dɔw la o ɲɛsinna dugukolo kan mɔgɔw lo ma (Zɛnɛzi 11:1; Zab. 96:1). O la, “dugukolo fɔlɔ” ɲɛsinna mɔgɔ juguw lo ma. Jehova tɛna “sankolo fɔlɔ ni dugukolo fɔlɔ” lalaga, nka, a bena u halaki pewu pewu le! O kɔ, a bena sankolo kura ni dugukolo kura sigi u nɔɔ na. O kɔrɔ ko gofɛrɛnɛman kura bena mɔgɔ tilenninw mara. Jehova bena dugukolo lalaga k’a kɛ i ko a tun be cogo min na a daminɛ na ani ka adamadenw dɛmɛ u ka kɛ mɔgɔ dafaninw ye. I ko Ezayi tun kɔnna k’a fɔ cogo min na, Jehova bena dugukolo kuru bɛɛ kɛ yɔrɔ cɛɲumanba ye i ko Edɛn nankɔtu tun be cogo min na. Ani a bena an kɛ kura ye, a kɛtɔ ka kɛnɛya dafanin di an kelen kelen bɛɛ ma. A bena senkelenninw, fiyentɔw ni tulogwerenw kɛnɛya ani ka suuw yɛrɛ kunu.—Ezayi 25:8; 35:1-7. w23.11 4 § 9-10

“Tɔɔrɔba” bena cun an kan (Mat. 24:21). Nka, a tɛna kɛ i ko balawow fanba sabu an b’a lɔn ko a bena na. A saan 2000 ɲɔgɔn ye nin ye, Yezu ye a ka kalandenw lasɔmi ko u k’u yɛrɛ labɛn o loon kama. N’an y’o kɛ, a bena nɔgɔya an ma ka muɲuli kɛ o wagati gwɛlɛ na ani ka tɔɔw dɛmɛ u k’o kɛ (Luka 21:36). An mako bena kɛ muɲuli la walisa ka mɛnni kɛ Jehova fɛ ani ka la a la ko a bena an latanga. Ni an balima dɔw bɔnɛna u bololafɛn dɔw wala u bɛɛ la, an bena mun lo kɛ do? (Abak. 3:17, 18). N’an be hinɛ u la, o bena an lasun k’u dɛmɛ. Tuma min na jamanaw bena ɲɔgɔn lajɛn ka wuli an kama, n’a sɔrɔ wagati dɔ la, an bena to yɔrɔ kelen na n’an balima caaman ye. An bena o koo ta cogo di do? (Ezek. 38:10-12). Walisa ka muɲuli kɛ o wagati gwɛlɛ na, a kɔrɔtanin lo an k’an balimaw kanu bɛrɛbɛrɛ. w23.07 2 § 2-3

Furuɲɔgɔnw be se ka kalan sɔrɔ Akilasi ni Pirisili ka koo la. Furuɲɔgɔnw tun lo ani u koo tun ka di saan kɛmɛkulu fɔlɔ kerecɛn caaman ye (Ɔrɔm. 16:3, 4). U tun be baara kɛ ɲɔgɔn fɛ, ka waajuli kɛ ɲɔgɔn fɛ ani ka tɔɔw dɛmɛ ɲɔgɔn fɛ (Kɛw. 18:2, 3, 24-26). Tiɲɛn na, tuma o tuma ni Bibulu be kuma Akilasi koo la, a be kuma Pirisili fana koo la. Furuɲɔgɔnw be se k’u ladegi cogo di? Miiri k’a filɛ ele n’i furuɲɔgɔn ka ɲi ka koo caaman minw kɛ. Mun na aw t’o kɛ ɲɔgɔn fɛ sanni k’o kɛ aw kelen na? Misali la, Akilasi ni Pirisili tun be waajuli kɛ ɲɔgɔn kɛ. Yala aw fana be wagati latigɛ ka waajuli kɛ ɲɔgɔn fɛ wa? Akilasi ni Pirisili tun be baara kɛ ɲɔgɔn fɛ fana. N’a sɔrɔ ele n’i furuɲɔgɔn tɛ baloɲini baara kelen na. Nka, aw tɛ se ka sokɔnɔ baaraw kɛ ɲɔgɔn fɛ wa? (Waaj. 4:9). N’aw be baara dɔ kɛ ɲɔgɔn fɛ, aw ka jɛnɲɔgɔnya bena sabati ani aw bena sababu sɔrɔ ka kuma. w23.05 22-23 § 10-12

An kelen kelen bɛɛ be siran tuma dɔw la. Misali la, tuma min na masacɛ Sayuli tun b’a ɲinina ka Dawuda faga, a bolila ka taga Gati, Filisitikaw ka dugu dɔ la. A ma mɛɛn, Gati masacɛ Akisi bɔra a kala ma ko Dawuda ye kɛlɛkɛla ŋana ye, u tun be dɔnkili lara ka min tando ko a ye Filisitika “waa tan tan faga.” Dawuda “siranna . . . kosɔbɛ.” (1 Sam. 21:11-13). Akisi tun bena min kɛ a la, a tun be siranna o lo ɲɛ. Dawuda ye see sɔrɔ a ka siranya kan cogo di? A dusukunnakow tun ye min ye k’a to Gati dugu la, a y’o fɔ an ye Zaburuw 56nan kɔnɔ. A y’a ɲɛfɔ yen ka gwɛ fɛɛn min kama a tun sirannin lo ani min y’a dɛmɛ ka see sɔrɔ o siranya kan. Tuma min na Dawuda tun sirannin lo, a y’a jigi la Jehova kan (Zab. 56:2-4, 12). Ani Jehova m’a jigi tigɛ. A ka dɛmɛ barika la, Dawuda y’a latigɛ ka koo kabakoman dɔ kɛ. A y’a yɛrɛ kɛ fatɔ ye ani mɔgɔw lara o la! Sisan, masacɛ Akisi tun t’a fɛ ka Dawuda faga tugun, nka a tun b’a fɛ a ka taga ka bɔ ale ɲɛɛ kɔrɔ. O la, Dawuda sera ka boli.—1 Sam. 21:14–22:1. w24.01 2 § 1-3

Jɔnw lo kofɔra bi ka vɛrise kɔnɔ? Kerecɛn mɔlen minw suu kununa! O la, tɔɔrɔba laban fan fɛ, kerecɛn mɔlen tɔɔ minw be dugukolo kan, u bena taga sankolo la. N’u tagara, u ka baara fɔlɔ dɔ bena kɛ min ye, o ye ka kɛlɛ kɛ. U bena fara Yezu ani mɛlɛkɛ senumanw kan ka kɛlɛ laban kɛ: U bena Ala juguw kɛlɛ. Miiri nin na: Dugukolo kan yan, kerecɛn mɔlen dɔw kɔrɔla fɔɔ fanga t’u la tugun. Nka n’u suu kununa ka taga sankolo la, u bena kɛ danfɛn barikamanw ye minw tɛ sa. U bena fara Masacɛ Yezu Krista kan, ale min ye kɛlɛkɛla ŋana ye ka kɛlɛ kɛ. Arimagedɔn kɛlɛ kɔ, olu ni Yezu bena jɛn ka adamadenw dɛmɛ u ka kɛ mɔgɔ dafaninw ye. Tuma min na u tun ye adamaden dafabaliw ye dugukolo kan, u tun be to k’u balima kanulenw dɛmɛ. Nka n’u tagara sankolo la, siga t’a la u bena se k’u balimaw dɛmɛ koɲuman ka tɛmɛ fɔlɔ kan! w24.02 6-7 § 15-16

Dɔw labɛnnin lo k’u yɛrɛkun di Jehova ma ani ka batize, nka u bele be sigasigara. N’a sɔrɔ u b’u yɛrɛ ɲininga ko: “Kɔfɛ ni n’ ye jurumuba dɔ kɛ ani u ye n’ gwɛn ka bɔ kafo kɔnɔ do?” Ni o lo be siranya bilara i la, la a la ko i mako be min o min na walisa ‘i taamacogo ka se ka bɛn ni Matigi sago ye, ani i koo ka diya a ye tuma bɛɛ,’ a bena o di i ma (Kɔlɔs. 1:10). A bena fanga di i ma fana walisa i ka se ka koo tilennin kɛ. A ye mɔgɔ caaman dɛmɛ u sera k’o kɛ (1 Kor. 10:13). O fana lo b’a to mɔgɔ caaman tɛ gwɛn ka bɔ kafow kɔnɔ. Jehova be a sagokɛlaw dɛmɛ u ka to kantigiya la. Komi an si dafanin tɛ, koo jugu nege b’an minɛ tuma dɔw la (Zaki 1:14). Nka, ni koo jugu nege y’i minɛ, ele yɛrɛ lo b’a latigɛ n’i bena a kɛ wala n’i tɛna a kɛ. Tiɲɛn na, ele yɛrɛ lo b’a latigɛ i bena ɲɛnamaya kɛ cogo min na. Dɔw b’a fɔ ko mɔgɔ tɛ se k’a ka miiriya juguw kɛlɛ, nka o tɛ tiɲɛn ye. I be se ka see sɔrɔ i ka miiriya juguw kan. w24.03 5 § 11-12