An be se ka ladili ɲumanw di tɔɔw ma cogo di?

1. Jɔn lo ka ɲi ka ladili di? A ɲɛfɔ.

A KA di i ye ka tɔɔw ladi wa? A ka di dɔw ye k’o kɛ. Dɔ wɛrɛw be siran wala u be maloya ka ladili di tɔɔw ma. A mana kɛ min o min ye, an bɛɛ waajibiyanin lo ka ladili di tɔɔw ma tuma dɔw la. Mun na do? Sabu Yezu tun y’a fɔ a ka kalandenw ye ko n’u be ɲɔgɔn kanu, mɔgɔw bena a lɔn o le fɛ k’u ye ale ka kalanden sɔbɛw ye (Zan 13:35). Ka fara o kan, Bibulu b’a fɔ ko n’an b’an kɔnɔ gwɛ ka tɔɔw ladi, an ka teriya be sabati.—Talenw 27:9.

2. Diinan mɔgɔkɔrɔw ka ɲi ka se ka mun lo kɛ ani mun na do? (koorilen nin fana lajɛ: “Ladili minw be di kerecɛnw ka ɲɛnamaya n’u ka waajuli baara lajɛn na”).

² Diinan mɔgɔkɔrɔw yɛrɛ le ka ɲi ka se ka ladili ɲumanw di. Jehova tɛmɛna Yezu fɛ k’o cɛɛw sigi kafo kun na walisa u ka balimaw jija (1 Piyɛri 5:2, 3). U bena se k’o kɛ cogo minw na, u la dɔ ye k’u ka ladiliw basigi Bibulu kan n’u be kalan dira kafo kɔnɔ. U ka ɲi ka ladili di balima kelen kelen bɛɛ ma fana hali minw y’u yɔrɔ janya kafo la. Mun lo be se ka diinan mɔgɔkɔrɔw, ani an bɛɛ dɛmɛ ka ladili ɲumanw di?

3. a) Mun lo bena an dɛmɛ ka kɛ ladibaga ɲuman ye? (Ezayi 9:5; koorilen nin fana lajɛ: “Yezu ladegi n’i be ladili dira”). b) An bena mun lo ye barokun nin na?

³ Mɔgɔ dɔw kofɔra Bibulu kɔnɔ minw ye ladili ɲumanw di. N’an y’u ka koo sɛgɛsɛgɛ, o bena an dɛmɛ k’a lɔn an be se ka ladili ɲumanw di cogo min na. Yezu tun be ladili ɲumanw di tuma bɛɛ ani a ka ɲɛyirali ɲɔgɔn tɛ yen. A yɛrɛ weelela ko “Ladibagasɔbɛ.” (Ezayi 9:5 kalan). Barokun nin na, an bena a ye an be se ka min kɛ ni dɔ ye ladili ɲini an fɛ. An bena a ye fana an be se ka min kɛ n’an ka ɲi ka dɔ ladi k’a sɔrɔ a m’o ɲini an fɛ. An bena a ye ko a kɔrɔtanin lo an ka ladili di cogo ɲuman na ani wagati bɛnnin na.

NI DƆ YE LADILI ƝINI AN FƐ

4-5. Ni dɔ ye ladili ɲini an fɛ, an ka ɲi ka kɔn k’an yɛrɛ ɲininga mun lo la? Misali dɔ fɔ.

⁴ Ni mɔgɔ dɔ ye ladili ɲini i fɛ, i ninsɔn be se ka diya sabu o b’a yira ko a lanin b’i la. O la, i be se k’a ɲini ka ladiliw di a ma yɔrɔnin kelen. Nga, i ka ɲi ka kɔn k’i yɛrɛ ɲininga ko: “A be ladili ɲinina n’ fɛ koo min na, yala n’ be dɔ lɔn o koo la ka ɲɛ wa?” Tuma dɔw la, a ka fisa i kana ladili di a tigi ma, nga i k’a ɲɛsin mɔgɔ dɔ ma min b’a ka koo lɔn ka ɲɛ.

⁵ An ka misali dɔ lajɛ: Miiri k’a filɛ ko banajugu dɔ b’i teri sɔbɛ la. A y’a fɔ i ye ko ale y’a daminɛ ka sɛgɛsɛgɛri kɛ furakɛcogo dɔw koo la ani a ko i k’a fɔ a ye furakɛcogo min ka fisa u bɛɛ la. Hali ni ele b’a jati ko furakɛcogo dɔ ka fisa, i tɛ dɔgɔtɔrɔ ye ani i ma fɔrɔmasɔn kɛ walisa k’o bana furakɛ. I be se k’i teri dɛmɛ cogo fisaman min na, o ye k’a dɛmɛ a ka dɔgɔtɔrɔ dɔ sɔrɔ min bena se k’a ka bana furakɛ.

6. An ka ɲi ka mun lo kɛ ka sɔrɔ ka ladili di mɔgɔ dɔ ma?

⁶ Ni dɔ ye ladili ɲini an fɛ koo dɔ la, hali n’an b’a miiri ko an be se k’a tigi ladi, an be se k’a latigɛ ka kɔnɔni kɛ dɔɔni ka sɔrɔ k’a ladi. Mun na do? Talenw 15:28 b’a fɔ ko: “Mɔgɔtilennin be miiri ka sɔrɔ ka jaabili di.” Nga n’an b’a miiri ko an b’o jaabili lɔn do? Hali n’o lo, an bele ka ɲi ka wagati ta ka sɛgɛsɛgɛri kɛ, ka delili kɛ, ani ka miiri fɔlɔ. N’an y’o kɛ, an bena la a la ko an ka jaabili bɛnnin lo ni Jehova ka miiriya ye o koo la. Miiri kira Natan ka koo la.

7. Kira Natan ka koo b’i kalan mun lo la?

⁷ Masacɛ Dawuda y’a fɔ kira Natan ye ko ale b’a fɛ ka batoso dɔ lɔ Jehova ye. Yɔrɔnin kelen, Natan y’a jija ko a k’o kɛ. Nga Natan tun ka ɲi ka kɔn ka Jehova ɲininga fɔlɔ. Mun na do? Sabu Jehova tun t’a fɛ Dawuda lo ka batoso lɔ ale ye (1 Til. Kib. 17:1-4). I ko o koo b’a yira cogo min na, ni dɔ ye ladili ɲini an fɛ, hakilitigiyako lo an “kana teliya ka kuma.”—Zaki 1:19.

8. Kuun wɛrɛ juman lo kosɔn a ka ɲi an ka miiri koɲuman ka sɔrɔ ka ladili di mɔgɔ ma?

⁸ An ka kuun wɛrɛ lajɛ o min kosɔn an ka ɲi ka miiri koɲuman ka sɔrɔ ka ladili di mɔgɔ ma. N’an ye ladili di mɔgɔ dɔ ma o min y’a to a ye desizɔn dɔ ta min ye bɔnɛ lase a ma, u be se ka an fana jalaki o kosɔn. Tiɲɛn na, a kɔrɔtanin lo kosɔbɛ an ka miiri koɲuman ka sɔrɔ ka ladili di mɔgɔ ma.

N’AN KA ƝI KA DƆ LADI K’A SƆRƆ A M’O ƝINI AN FƐ

9. Diinan mɔgɔkɔrɔw ka ɲi k’a ɲini ka mun lo lɔn fɔlɔ ka sɔrɔ ka mɔgɔ dɔ ladi? (Galatikaw 6:1).

⁹ Tuma dɔw la, diinan mɔgɔkɔrɔw ka ɲi k’a bɔ u yɛrɛ la ka balima dɔ ladi n’a sɔrɔla ko a ye “fili dɔ” kɛ (Galatikaw 6:1 kalan). O tigi ma kojuguba kɛ fɔlɔ nga n’a sɔrɔ a be ɲini ka sira ɲuman bila. Diinan mɔgɔkɔrɔw ka laɲinita ye k’a dɛmɛ walisa a ka to ɲɛnamaya banbali sira kan (Zaki 5:19, 20). Nga walisa u ka ladili k’o tigi nafa, diinan mɔgɔkɔrɔw ka ɲi k’a ɲini k’a lɔn n’a ye fili dɔ kɛ tiɲɛn na. Jehova be sira di an kelen kelen bɛɛ ma an ka desizɔnw ta ka kɛɲɛ n’an dusukun ye (Ɔrɔm. 14:1-4). Ni diinan mɔgɔkɔrɔw y’a lɔn ko mɔgɔ dɔ ye fili dɔ kɛ min be se k’ale ni Jehova ka teriya nagasi, u be se k’a ladi cogo di?

10-12. Ni diinan mɔgɔkɔrɔw b’a fɛ ka ladili di mɔgɔ dɔ ma k’a sɔrɔ o tigi m’o ɲini u fɛ, u ka ɲi ka mun lo kɛ do? Misali dɔ fɔ (jaaw lajɛ fana).

¹⁰ A man nɔgɔ diinan mɔgɔkɔrɔw ma ka mɔgɔ dɔ ladi k’a sɔrɔ o tigi m’o ɲini u fɛ. Mun na do? Ciden Pol ko mɔgɔ dɔ be se ka fili dɔ kɛ hali a yɛrɛ tɛ bɔ o kala ma. O la, diinan mɔgɔkɔrɔw ka ɲi ka koo dɔw kɛ fɔlɔ walisa a ka nɔgɔya o tigi ma ka sɔn ladiliw ma.

¹¹ Ka ladili di mɔgɔ dɔ ma k’a sɔrɔ a m’o ɲini i fɛ, o be i n’a fɔ ka danni kɛ dugukolo janin dɔ kan. Sanni sɛnɛkɛla ka danni kɛ, a be kɔn ka dugukolo labɛn fɔlɔ. O kɔ le, a be sɔrɔ ka suman dan. A laban, a be sumanw sɔn jii la walisa u ka falen ka bonya. O cogo kelen na, ni diinan mɔgɔkɔrɔ dɔ b’a fɛ ka ladili di balima dɔ ma k’a sɔrɔ a m’o ɲini a fɛ, a ka ɲi ka koo dɔw kɛ fɔlɔ k’o tigi labɛn walisa a ka nɔgɔya a ma ka sɔn o ladili ma. Misali la, a be wagati ɲuman sugandi ka sɔrɔ ka kuma o balima fɛ, ani a b’a yira a la ko ale b’a janto a la kosɔbɛ. N’a lɔnin lo ko ladili dibaga dɔ be mɔgɔw minɛ ni kanuya ani ɲumanya ye, a bena nɔgɔya tɔɔw ma ka sɔn a ka ladiliw ma.

¹² Walisa a ka nɔgɔya a ma ka sɔn ladiliw ma, o diinan mɔgɔkɔrɔ be se k’o balima hakili jigi ko bɛɛ be fili ani ko an mako be ladiliw la tuma dɔw la (Ɔrɔm. 3:23). O diinan mɔgɔkɔrɔ b’a kaan jigi ka kuma o balima fɛ ni bonya ye, ani a be basigi Bibulu kan k’a yira a la ka gwɛ ko a ye fili kɛ. N’o balima sɔnna a ma ko a ye fili kɛ, o diinan mɔgɔkɔrɔ b’a ɲɛfɔ a ye ka gwɛ a ka ɲi ka yɛlɛmani minw kɛ. A laban, walisa a ka nɔgɔya o balima ma ka sɔn ladiliw ma, o diinan mɔgɔkɔrɔ be se k’a tando ni kɔnɔgwɛ ye ani ka delili kɛ n’a ye.—Zaki 5:15.

13. Diinan mɔgɔkɔrɔw be se ka mun lo kɛ walisa ka la a la ko u be tigi min ladira, a y’u ka ladili faamu?

¹³ Tuma dɔw la, u be min ladira, ale be min mɛn ani ladili dibaga ye min fɔ, o tɛ kelen ye. Diinan mɔgɔkɔrɔw be se ka mun lo kɛ walisa o koo ɲɔgɔn kana kɛ? U be se ka ɲiningali dɔw kɛ ni ɲumanya ye walisa k’a lɔn n’o tigi y’o ladili faamu, ani fana n’a y’a faamu a ka ɲi ka yɛlɛmani minw kɛ.—Waaj. 12:11.

LADILI DI COGO ƝUMAN NA ANI WAGATI BƐNNIN NA

14. Mun na an man ɲi ka mɔgɔ ladi n’an diminin lo?

¹⁴ Komi an bɛɛ ye mɔgɔ dafabaliw ye, a be se ka kɛ ko loon dɔ, an be kuma dɔ fɔ wala ka koo dɔ kɛ min bena dɔ dusu tiɲɛ (Kɔlɔs. 3:13). Ala ka Kuma b’a fɔ ko tuma dɔw la yɛrɛ, dɔw be se k’a kɛ an be dimi wala an fana be se k’a kɛ dɔw be dimi (Efɛz. 4:26). Nga n’an diminin lo, o tɛ wagati ɲuman ye ka mɔgɔ ladi. Mun na do? “Bari mɔgɔ min dusu gwannin lo, o tigi te kotilennin kɛ Ala ɲakɔrɔ.” (Zaki 1:20). N’an be mɔgɔ ladira k’a sɔrɔ an dusu gwannin lo, sanni an ka koo ɲuman kɛ, an ka teli ka koo jugu lo kɛ. O kɔrɔ tɛ ko ni mɔgɔ dɔ y’an dusu gwan, an man ɲi abada k’an ka miiriyaw n’an dusukunnakow fɔ a tigi ye. Nga n’an y’an ɲɛmalɔ walisa an dusu ka suma ka sɔrɔ ka kuma n’a tigi ye, o bena a to an be ɲɔgɔn faamu bɛrɛbɛrɛ. An be se ka kalan sɔrɔ Eliyu fɛ sabu a ye ladili ɲuman di Zɔbu ma.

15. An be kalan juman lo sɔrɔ Eliyu ka koo la? (jaa lajɛ fana).

¹⁵ Tuma min na Zɔbu teri juguw tun b’a jalakira, a y’a yɛrɛ lafasa. Tile caaman kɔnɔ, Eliyu tora ka Zɔbu lamɛn ani Zɔbu makari donna a la. Nga a dimina fana Zɔbu kɔrɔ sabu tuma min na Zɔbu tun b’a ɲinina k’a yɛrɛ lafasa, a ye koo dɔw fɔ Jehova koo la minw tɛ tiɲɛn ye. O bɛɛ n’a ta, Eliyu y’a ɲɛmalɔ walisa kuma ka se a ma. Tuma min na kuma sera a ma, a ye Zɔbu ladi ni dususuman ani bonya ye (Zɔbu 32:2; 33:1-7). Eliyu ka koo b’an kalan koo kɔrɔtanin dɔ la. O ye ko a ka fisa an ka ladili di wagati bɛnnin na ani cogo ɲuman na, o kɔrɔ, ni bonya ani kanuya ye.—Waaj. 3:1, 7.

TO KA LADILI DI ANI SƆƆN MƆGƆ WƐRƐW TA MA

16. Ele be kalan juman le sɔrɔ Zaburuw 32:8 kɔnɔnakumaw na?

¹⁶ Barokun nin ka vɛrise jɔnjɔn kɔnɔ, Jehova b’a fɔ ko ‘ale bena an ladi, a ɲaa tena bɔ an kan.’ (Zaburuw 32:8 kalan). O b’a yira ko Jehova bena an dɛmɛ tuma bɛɛ. A be ladiliw di an ma ani a b’an dɛmɛ ka tugu u kɔ. O ye ɲɛyirali ɲuman yɛrɛ lo ye an fɛ! N’an be mɔgɔ ladira, an ka tugu Jehova ka ɲɛyirali kɔ. An k’a tigi jija ani k’a dɛmɛ walisa a ka desizɔn ɲuman ta.

17. Ni diinan mɔgɔkɔrɔw be basigi Bibulu kan ka ladili tigitigiw di, an be se k’u suma ni mun ye? A ɲɛfɔ (Ezayi 32:1, 2).

¹⁷ Bi ka tɛmɛ sanga ni wagati bɛɛ kan, a kɔrɔtanin lo an ka ladili ɲumanw sɔrɔ ani an fana k’o di tɔɔw ma (2 Tim. 3:1). Ni diinan mɔgɔkɔrɔw be basigi Bibulu kan ka ladili tigitigiw di an ma, u be “i ko jisira, min be woyora yɔrɔ janin” na (Ezayi 32:1, 2 kalan). An teri dɔw b’a lɔn a ka di an ye ka kuma minw mɛn, nga an mako be min na tigitigi, u b’o lo fɔ an ye. U ka kumaw be i ko yiriden “min dilara ni sanu ye k’a bila warijɛ minɛn kɔnɔ.” (Talenw 25:11, Bible senuma). An bɛɛ ka to ka dɔ fara an ka hakilitigiya kan o min bena an dɛmɛ ka sɔn ladili ɲumanw ma ani k’o di tɔɔw ma.