KALANSEN 2
Bibulu: Kitabu lo min bɔra Ala yɔrɔ
1, 2. Mun na Bibulu ye Ala ka nilifɛn ye min be mɔgɔ ninsɔndiya?
YALA i teri dɔ barila i la ni kado dɔ ye ka ye wa? O ye mun lo kɛ i la do? I ninsɔndiyara k’a ye ko i teri miirila i koo la. N’a sɔrɔ i kɔrɔtɔnin tun lo k’a lɔn o kado ye fɛɛn min ye. I ye i teri fo o kado kosɔn.
2 Bibulu ye Ala ka nilifɛn ye. Kunnafoni minw b’a kɔnɔ, u tɛ sɔrɔ yɔrɔ wɛrɛ. Ɲɛyirali fɛ, a b’a fɔ ko Ala lo ye sankolo ni dugukolo dan ani ka cɛɛ fɔlɔ ni muso fɔlɔ dan fana. Sariyakolow be Bibulu kɔnɔ minw be se k’an dɛmɛ k’an ka gwɛlɛyaw ɲɛnabɔ. Ala bena a sagonata dafa cogo min na walisa hɛɛrɛ ka kɛ dugukolo kan, Bibulu b’o ɲɛfɔ. Bibulu ye nilifɛn ye min be mɔgɔ ninsɔndiya yɛrɛ le!
3. N’i tora ka Bibulu kalan, i bena mun lo faamu?
3 N’i tora ka Bibulu kalan, i bena a faamu ko Ala b’a fɛ i ka kɛ ale teri ye. N’i tora ka dɔ fara i ka lɔnniya kan Ala koo la, aw ka teriya bena barika sɔrɔ.
4. Mun lo b’i kabakoya Bibulu koo la?
4 Bibulu be sɔrɔ kaan 2 600 ɲɔgɔn na ani a deen miliyari caaman lo dilanna. O la duniɲa kɔnɔ, mɔgɔ kɛmɛ kɛmɛ kan, mɔgɔ 90 ni kɔ be se k’a kalan. Lɔgɔkun o lɔgɔkun, Bibulu miliyɔn kelen ni kɔ ɲɔgɔn be tilan ka di mɔgɔw ma! Tiɲɛn na, Bibulu ye kitabu ye min ɲɔgɔn tɛ yen.
5. Mun na an be se k’a fɔ ko Bibulu “sɛbɛnna Ala yɛrɛ ka sebagaya barika la”?
5 Bibulu “sɛbɛnna Ala yɛrɛ ka sebagaya barika la.” (2 Timote 3:16 kalan). Nka dɔw be se k’a miiri ko: ‘Adamadenw lo ma Bibulu sɛbɛ wa? Mun na a do be fɔ ko a bɔra Ala yɔrɔ.’ Bibulu b’a ɲɛfɔ ko: “Nii Senuman yɛrɛ le y’a don u daa la u tora ka kuma Ala tɔgɔ la.” (2 Piyɛri 1:21). A be komi ni patɔrɔn dɔ y’a fɔ a ka sekeretɛri ye ko a ka lɛtɛrɛ sɛbɛ. Jɔn lo ye o lɛtɛrɛ tigi ye? Patɔrɔn lo, a ka sekeretɛri tɛ. O cogo kelen na, Ala lo ye Bibulu tigi ye, a sɛbɛbagaw tɛ. Ala ye u ɲɛminɛ walisa u k’ale ka miiriyaw sɛbɛ a kɔnɔ. Tiɲɛn na, Bibulu ye “Ala ka kuma” lo ye.—1 Tesalonikaw 2:13; kunnafoni wɛrɛw lajɛ, a 2nan.
Les Saintes Écritures— Traduction du monde nouveau be sɔrɔ kaan caaman na
BIBULU KƆNƆ KUMAW YE TIƝƐN YE
6, 7. Mun na an be se k’a fɔ ko Bibulu kɔnɔnakow bɛɛ be ɲɔgɔn minɛ?
6 Bibulu sɛbɛra saan 1 600 ni kɔ kɔnɔ. A sɛbɛbagaw ma ɲɛnamaya kɛ wagati kelen na. U dɔw tun kalanna kosɔbɛ, nka u dɔw tun ma kalan bɛrɛ kɛ. Ɲɛyirali fɛ, u la kelen tun ye dɔgɔtɔrɔ ye. Dɔw tun ye sɛnɛkɛlaw, jɛgɛminɛlaw, bɛgɛndɛndɛlaw, kiraw, kiritigɛlaw ani masacɛw ye. Tiɲɛn lo ko mɔgɔ kelen lo ma Bibulu sɛbɛ. Nka, a kɔnɔnakow bɛɛ be ɲɔgɔn minɛ. A tɛ kuma dɔ fɔ yɔrɔ dɔ la ka tila k’o sɔsɔ yɔrɔ wɛrɛ la.a
7 Adamadenw ka gwɛlɛyaw daminɛna cogo min na, Bibulu ka kitabu fɔlɔ b’o ɲɛfɔ. A ka kitabu laban b’a yira cogo min na Ala bena o gwɛlɛyaw ɲɛnabɔ ani ka dugukolo kɛ alijɛnɛ ye. Adamadenw ka koo minw kɛra saan waa caaman kɔnɔ, Bibulu be kuma o koo la. A b’a yira ko Ala sagonata be dafa tuma bɛɛ.
8. Ɲɛyirali dɔw fɔ k’a yira ko Bibulu be min fɔ lɔnnikow la, o ye tiɲɛn ye.
8 Bibulu ma sɛbɛ walisa k’an kalan duniɲa nin ka lɔnnikow la. Lakɔli gafe fana tɛ. Nka, a be min fɔ lɔnnikow la, o ye tiɲɛn ye tuma bɛɛ. Kitabu min bɔra Ala yɔrɔ, o man kan ka kɛ o cogo la wa? Ɲɛyirali fɛ, Levitiki ka kitabu kɔnɔ, Ala tun ye sariyaw di Israɛldenw ma k’a yira u ka ɲi ka min kɛ walisa banaw kana jɛnsɛn. Wagatijan o kɔ le, mɔgɔw sɔrɔla k’a lɔn banaw be yɛlɛma mɔgɔ la cogo min na. Bibulu b’a fɔ fana ko dugukolo bilanin tɛ foyi kan. O kuma ye tiɲɛn ye (Zɔbu 26:7). Mɔgɔw fanba tun b’a miiri ko dugukolo pɛtɛnin lo. Nka, Bibulu kɔnna k’a fɔ ko a koorilen lo i ko balɔn.—Ezayi 40:22, ABM.
9. Bibulu sɛbɛbagaw ka hɔɔrɔnya be mun lo yira an na?
9 Bibulu be min fɔ tarikikow la, o bɛɛ ye tiɲɛn ye. Nka tariki gafe caaman kɔnɔnakow bɛɛ tɛ tiɲɛn ye sabu u sɛbɛbagaw tun tɛ hɔɔrɔnw ye. Ɲɛyirali fɛ, u ka jamanaw tun mana dɛsɛ kɛlɛ la, u tun man teli k’o koo sɛbɛ. Nka, Bibulu sɛbɛbagaw tun ye hɔɔrɔnw ye. Hali ni Israɛl tun dɛsɛra kɛlɛ la, u tun b’o sɛbɛ. U tun b’u yɛrɛw ka filiw sɛbɛ fana. Ɲɛyirali fɛ, Musa y’a sɛbɛ Nɔnburuw ka kitabu kɔnɔ ko ale ye filibaw kɛ ani ko Ala y’a kolo o kosɔn (Nɔnburuw 20:2-12). Bibulu sɛbɛbagaw ka hɔɔrɔnya b’a yira ko Bibulu bɔra Ala yɔrɔ. O kama, Bibulu be min fɔ, an be se ka la o la.
LADILI ƝUMAN CAAMAN BE BIBULU KƆNƆ
10. Ladili minw be Bibulu kɔnɔ, mun na u be se k’an nafa?
10 Bibulu “sɛbɛnna Ala yɛrɛ ka sebagaya barika la. Nafaba b’o la ka mɔgɔw kalan n’a ye, ani ka galon ban, ani ka mɔgɔw bila siraɲuman kan.” (2 Timote 3:16). Ladili minw be Bibulu kɔnɔ, u be se k’an nafa tiɲɛn na. Jehova b’a lɔn an danna cogo min na. O kama, a be an ka miiriyaw n’an ka dusukunnataw lɔn. A b’an lɔn ka tɛmɛ an yɛrɛ kan ani a b’a fɛ an ka kɛ hɛɛrɛ la. A b’a lɔn min ka ɲi an ma ani min man ɲi an ma.
11, 12. a) Yezu ye ladili ɲuman jumanw di Matiyo sapitiri 5-7nan kɔnɔ? b) Fɛɛn wɛrɛ jumanw be sɔrɔ Bibulu kɔnɔ ani u be se k’an dɛmɛ cogo di?
11 Matiyo sapitiri 5-7 kɔnɔ, Yezu ye ladili ɲuman dɔw di. U b’a yira cogo min na an be se ka hɛɛrɛ sɔrɔ, ka bɛn ni tɔɔw ye ani ka delili kɛ. A y’a yira fana an ka ɲi ka wariko jati cogo min na. A y’o ladiliw di a saan 2 000 ye nin ye. Nka barika b’u la ani u nafa ka bon halibi.
12 Sariyakolow be sɔrɔ Bibulu kɔnɔ fana. U be se k’an dɛmɛ ka jɛnɲɔgɔnya ɲuman kɛ n’an somɔgɔw ye, ka kɛ baarakɛla ɲuman ye ani ka bɛn ni tɔɔw ye. O sariyakolow be se k’an bɛɛ dɛmɛ tuma bɛɛ, an mana kɛ yɔrɔ o yɔrɔ ani an ka gwɛlɛya mana kɛ min o min ye.—Ezayi 48:17 kalan; kunnafoni wɛrɛw lajɛ, a 3nan.
I BE SE KA LA BIBULU KA KIRAYA KUMAW NA
Bibulu sɛbɛbaga Ezayi kɔnna ka Babilonɛ halakili kofɔ
13. Ezayi tun ko mun lo bena Babilonɛ dugu sɔrɔ?
13 Bibulu ka kiraya kuma caaman dafara ka ban. Ɲɛyirali fɛ, kira Ezayi tun kɔnna k’a fɔ ko Babilonɛ dugu bena halaki (Ezayi 13:19). O dugu tun bena minɛ cogo min na, a y’o yira ka gwɛ. Pɔrtibabaw ni baji tun b’o dugu latanga. Nka Ezayi tun kɔnna k’a fɔ k’o baji bena ja ani ko dugu dondaw dayɛlɛnin bena to yen. Sɔrɔdasiw tun tɛna kɛlɛ kɛ ka sɔrɔ ka Babilonɛ dugu minɛ. Cɛɛ min tun bena o dugu minɛ, Ezayi y’o tɔgɔ fɔ yɛrɛ. A ko a tɔgɔ ko Sirusi.—Ezayi 44:27–45:2 kalan; kunnafoni wɛrɛw lajɛ, a 4nan.
14, 15. Kira Ezayi tun kɔnna ka min fɔ, o dafara cogo di?
14 Saan 200 o kiraya kuma sɛbɛnin kɔ, kɛlɛbolo dɔ wulila Babilonɛ kama. Jɔn lo tun b’a ɲɛminɛna? Pɛrɛsi masacɛ dɔ tun lo, min tɔgɔ ko Sirusi. O koo kɛra i ko kira Ezayi tun kɔnna k’a fɔ cogo min na. Koow bɛɛ tun labɛnna walisa kiraya kuma tɔɔ ka dafa.
15 Babilonɛkaw tun be fɛti kɛra o loon sufɛ. U tun b’a miiri ko u be hɛɛrɛ la sabu kogo barikamanw ni baji tun b’u ka dugu latanga. Nka dugu kɔfɛ, Sirusi n’a ka sɔrɔdasiw ye jii sira yɛlɛma walisa baji ka jigi. Baji jigira ani Pɛrɛsiw ka sɔrɔdasiw sera k’a tigɛ seen na. Nka, u tun bena Babilonɛ kogow sago cogo di? I ko kira Ezayi tun y’a fɔ cogo min na, dugu dondaw tun ma datugu. O la, sɔrɔdasiw ye Babilonɛ dugu minɛ, u yɛrɛ ma kɛlɛ kɛ.
16. a) Kira Ezayi tun kɔnna ka mun lo fɔ Babilonɛ koo la? b) An b’a lɔn cogo di k’o kiraya kuma dafara?
16 Kira Ezayi tun y’a fɔ ko a laban, mɔgɔ si tun tɛna sigi Babilonɛ dugu kɔnɔ tugun abada. A y’a sɛbɛ ko: “Mɔgɔ tena sigi yen tugu fewu, a lakolon bena to kudayi.” (Ezayi 13:20). Yala o kuma dafara wa? Babilonɛ dugu tɔɔ lakolon be yen Irak jamana na, Bagdad dugu worodugu fan fɛ. Kilo 80 b’o dugu fila cɛ. Hali bi, o dugu lakolon lo. Jehova ye Babilonɛ ‘filan ni halakili filanan ye.’—Ezayi 14:22, 23, ABM.b
Babilonɛ dugu tɔɔ lakolon
17. Mun na an be se ka la Ala ka layiduw bɛɛ la?
17 An y’a ye ko Bibulu ka kiraya kuma caaman dafara ka ban. O b’a yira ko Bibulu be min fɔ siniɲasigi koo la, an be se ka la o la. Jehova ye layidu ta ko a bena dugukolo kɛ alijɛnɛ ye. An lanin b’a la k’o layidu bena dafa (Nɔnburuw 23:19 kalan). Tiɲɛn na, an be ni ɲɛnamaya banbali jigiya ye. ‘Ala min tɛ nkalon tigɛ, o ye ɲɛnamaya banbali layidu ta sani diɲɛ ka dan.’—Titi 1:2, ABM.c
BIBULU BE SE K’I KA ƝƐNAMAYA KƐCOGO YƐLƐMA
18. Ciden Pol ko “Ala ka kuma” be cogo di?
18 An y’a ye ko Bibulu ye kitabu ye min ɲɔgɔn tɛ yen. A t’a yɛrɛ sɔsɔ, a be min fɔ lɔnnikow ni tarikikow la, o ye tiɲɛn ye tuma bɛɛ. A fana be ladili ɲumanw di an ma ani a ka kiraya kuma caaman dafara ka ban. Nka, Bibulu tɛ dan o dɔrɔn ma. Ciden Pol y’a sɛbɛ ko: “Ala ka kuma ɲanaman lo, fanga b’a la.” O kɔrɔ ko di?—Eburuw 4:12 kalan.
19, 20. a) Bibulu be se k’i dɛmɛ cogo di i k’a lɔn i ye mɔgɔ sifa min ye tigitigi? b) Bibulu ye Ala ka kado ye. I be se ka Ala waleɲuman lɔn cogo di o kosɔn?
19 Bibulu be se k’i ka ɲɛnamaya kɛcogo yɛlɛma. A be se k’i dɛmɛ i k’a lɔn i ye mɔgɔ sifa min ye tigitigi. A be se k’i dɛmɛ fana i k’i ka miiriyaw n’i dusukunnata tigitigiw faamu. Ɲɛyirali fɛ, an be se k’a miiri ko an be Ala kanu. Nka, walisa k’a yira ko an b’a kanu tiɲɛn na, Bibulu be min fɔ, fɔɔ an k’o sira tagama.
20 Tiɲɛn na, Bibulu ye kitabu ye min bɔra Ala yɔrɔ. Ala b’a fɛ i k’a kalan, k’a sɛgɛsɛgɛ, ani a koo ka diya i ye. Ala waleɲuman lɔn o kado kosɔn i kɛtɔ k’a sɛgɛsɛgɛ tuma o tuma. N’i y’o kɛ, Ala sagonata ye min ye adamadenw koo la, i bena o faamu. Kalansen nata bena a yira an na o sagonata ye min ye.
a Mɔgɔ dɔw b’a fɔ ko Bibulu yɔrɔ dɔw be ɲɔgɔn sɔsɔ. Nka, o tɛ tiɲɛn ye. Gafe nin kalansen 7nan lajɛ: La Bible: Parole de Dieu ou des hommes ? Jehova Seerew lo y’a sɛbɛ.
b Kunnafoni wɛrɛw be sɔrɔ Bibulu ka kiraya kumaw koo la gafe nin ɲɛɛ 27-29 kan: Un livre pour tous. Jehova Seerew lo y’a sɛbɛ.
c Bibulu ka kiraya kuma minw dafara, Babilonɛ halakili koo ye olu la kelen dɔrɔn lo ye. N’i b’a fɛ k’a lɔn kiraya kuma minw dafara Yezu Krista koo la, yɔrɔ nin lajɛ: Kunnafoni wɛrɛw, a 5nan.