Sɔhɛwo Biana Be

Aleke maɖe nu si Biblia gblɔ le vidzinuɖekatɔwo ƒe dɔdɔ ŋu me na amewo?

Ɣli ɖi hoo esi fefewɔla eve siwo nye nyɔnuwo la va nɔ nu gbugbɔm na wo nɔewo, wònye gbe domee wole na wo nɔewo, le wɔna aɖe si wowɔ be woana nunana fefewɔlawo la me! Gbã la, ewɔ mo yaa na amewo, kasia wode asi vividodo ɖe wo ŋu me kple ɣli hoo. Ame siwo ƒoa wo ɖokuiwo ɖe vidzinuɖekatɔwo ƒe dɔdɔ me gblɔ be enye aʋa dzi ɖuɖu. Ke bubuwo gblɔ be ɖeko wodi be yewoahe susu ava yewo ɖokui dzi ko. Aleke kee wòɖale o, le ŋkeke siwo kplɔe ɖo me la, woɖe nuwɔna sia enuenu le television dzi nyadzɔdzɔwo me, eye wodae ɖe Internet dzi ame miliɔn geɖe kpɔ.

ABE ale si wòdze le nudzɔdzɔ sia me ene la, womeƒoa nu le nu bubuwo ŋu fũu le nyadzɔdzɔgblɔmɔnuwo me abe ale si wònɔna ne ame xɔŋkɔ aɖe va gblɔe gaglãa be yekpɔa gome le vidzinuɖekatɔwo ƒe dɔdɔ me alo be yedɔna kple ŋutsuwo kple nyɔnuwo siaa ene o. Ame aɖewo kafua ame siawo ɖe woƒe dzinɔameƒo ta; ke ame bubuwo ya ƒoa nu tsia tsitre ɖe wo ŋu be wole agbe vlo nɔm. To vovo na nukpɔsusu eve siawo la, ame geɖe bua nuwɔna sia be enye agbe bubu ƒomevi nɔnɔ ko. Daniel, si xɔ ƒe 21 la, gblɔ be: “Esi menɔ suku la, sukuvi siwo dɔna kple ame siwo ƒe vidzinu to vovo na wo tɔ kura gɔ̃ hã susui be ne mèda asi ɖe nuwɔna ma dzi o la, ke efia be èle susu vɔ̃ bum ɖe wo ŋu alo be èle ʋɔnu drɔ̃m wo.”a

Ale si amewo bua vidzinuɖekatɔwo ƒe dɔdɔ le dukɔ aɖe me la, ate ŋu ato vovo na ale si wobunɛ le bubu me, eye ate ŋu atrɔ ne dzidzimewo va le yiyim. Gake Kristotɔwo ya meɖea mɔ ‘nufiafia ƒe ya sia ya ƒona wo yina gagbɔna’ o. (Efesotɔwo 4:14) Ke boŋ woléa nu si Biblia gblɔ la me ɖe asi goŋgoŋ.

Nu kae Biblia gblɔ tso nuwɔna sia ŋu? Ne ènɔa agbe ɖe agbe nyui nɔnɔ ƒe dzidzenu siwo le Biblia me nu la, aleke nàte ŋu aɖo nya ŋu na ame siwo gblɔna be èlé fu ame siwo kpɔa gome le vidzinuɖekatɔwo ƒe dɔdɔ me, alo be èle susu vɔ̃ bum ɖe wo ŋu, alo be èle ʋɔnu drɔ̃m wo la? De ŋugble le nyabiase siwo gbɔna kple nya siwo nàte ŋu agblɔ atsɔ aɖo wo ŋui la ŋu.

Nu kae Biblia gblɔ tso vidzinuɖekatɔwo ƒe dɔdɔ ŋu? Biblia na eme kɔ ƒãa be srɔ̃tɔwo koe Mawu ɖe mɔ na be woadɔ kple wo nɔewo, eye ŋutsu kple nyɔnu ɖeɖe ko domee wòle be wòayi edzi le. (1 Mose 1:27, 28; 3 Mose 18:22; Lododowo 5:18, 19) Le Biblia me la, ne woƒo nu tsi tsitre ɖe agbe gblẽ nɔnɔ ŋu la, ekuna ɖe gbɔdɔdɔ ƒe nuwɔna si yia edzi le ŋutsu kple nyɔnu dome kpakple esi yia edzi le vidzinuɖekatɔwo dome la sia ŋu.b—Galatiatɔwo 5:19-21.

Ne ame aɖe bia wò be: “Nu kae nye wò susu le vidzinuɖekatɔwo ƒe dɔdɔ ŋu?”

Àte ŋu aɖo eŋu be: “Nyemelé fu ame siwo wɔa nu sia o, ke hã, nyemeda asi ɖe woƒe nuwɔnaa dzi kura o.”

✔ Ðo ŋku nya sia dzi: Ne nya si Biblia gblɔ ku ɖe agbe nyui nɔnɔ ŋu dzi zɔmee nèle la, ekema alea nètiae be yeanɔ agbee, eye èkpɔ mɔ awɔ nyametsotso sia. (Yosua 24:15) Megakpe nu na wò be nàwɔ ɖe wò nyametsotsoa dzi o.—Psalmo 119:46.

Ðe mele be Kristotɔwo nade bubu ame sia ame ŋu, metsɔ le eme gbɔdɔdɔnuwɔna si me amea ƒoa eɖokui ɖo oa? Nenema tututue. Biblia gblɔ be: “Mibu ame ɖe sia ɖe ƒomevi.” (1 Petro 2:17) Eya ta Kristotɔwo meléa fu ame siwo ƒoa wo ɖokui ɖe vidzinuɖekatɔwo ƒe dɔdɔ me o. Wonyoa dɔme na ame sia ame, ame siwo wɔa nu sia hã le eme.—Mateo 7:12.

Ne ame aɖe bia wò be: “Ðe ale si nèbua ame siwo ƒoa wo ɖokui ɖe vidzinuɖekatɔwo ƒe dɔdɔ me la mana amewo nabu susu vɔ̃ ɖe wo ŋu oa?”

Àte ŋu aɖo eŋu be: “Kura o. Woƒe nuwɔnae metsri, ke menye ameawo o.”

✔ Àte ŋu agblɔ kpee be: “Le kpɔɖeŋu me, metiae be nyemano atama o. Le nyateƒe me la, mekɔa lãme nam gɔ̃ hã be mabu enono ŋu o. Gake mítsɔe be wò ya mekpɔe nenema o, eye nènoa atama. Nyemanɔ susu vɔ̃ bum ɖe ŋuwò le wò nyametsotsoa ta o, abe ale si ko meka ɖe edzi be wò hã màbu susu vɔ̃ ɖe ŋunye le nye nyametsotsoa ta o ene, alo? Nenema kee wòle le ale si mía kpli wò ƒe susu to vovo le vidzinuɖekatɔwo ƒe dɔdɔ ƒe nyaa hã gome ene.”

Ðe Yesu mefia nu be woaɖe mɔ na amewo woawɔ nu si wodi oa? Ne nenemae la, ke ɖe mele be Kristotɔwo nada asi ɖe vidzinuɖekatɔwo ƒe dɔdɔ dzi oa? Yesu megblɔ na eyomedzelawo be woada asi ɖe agbenɔnɔ ƒomevi ɖe sia ɖe ko dzi o. Ke boŋ nu si wòfia amewoe nye be mɔ si kplɔa ame yia ɖeɖekpɔkpɔ me la le ʋuʋu ɖi na “ame sia ame si ɖenɛ fiana be yexɔ edzi se.” (Yohanes 3:16) Be míaɖee afia be míexɔ Yesu dzi se la bia be míanɔ agbe abe ale si Mawu di tso mía si ene, eye esia fia be míatsri agbenɔnɔ aɖewo ƒomevi—vidzinuɖekatɔwo ƒe dɔdɔ hã le eme.—Romatɔwo 1:26, 27.

Ne ame aɖe gblɔ be: “Ame siwo ƒoa wo ɖokui ɖe vidzinuɖekatɔwo ƒe dɔdɔ me mate ŋu atrɔ o, ɖe wodzii kpli wo.”

Àte ŋu aɖo eŋu be: “Biblia meƒo nu tso nu si yia edzi le amewo ƒe ŋutilã me si wɔnɛ be wòdzroa wo be woaƒo wo ɖokui ɖe nuwɔna sia me o, gake egblɔ be nɔnɔme aɖewo ƒoa ke ɖe to sesĩe ɖe ame me. (2 Korintotɔwo 10:4, 5) Ne edzroa ame aɖewo be woaƒo wo ɖokui ɖe nuwɔna sia me gɔ̃ hã la, Biblia de se na Kristotɔwo be woaƒo asa na nuwɔna ma.”

✔ Aɖaŋuɖoɖo: Le esi nàɖe mɔ woahe wò ade nyahehe siwo ku ɖe nu si gbɔ wòtso be wòdzroa amewo woƒoa wo ɖokui ɖe vidzinuɖekatɔwo ƒe dɔdɔ me teƒe la, te gbe ɖe edzi be Biblia tsri nuwɔna mawo. Àte ŋu awɔ kpɔɖeŋu na amea ale: “Ènyaa, ame geɖe gblɔna be ame aɖewo nyia ŋutasesẽ ƒe nɔnɔmea dome tso wo dzilawo gbɔ, si wɔnɛ be dzi kua wo kabakaba. (Lododowo 29:22) Tsɔe be nya ma nye nyateƒe. Eye ɖewohĩ ele nyanya na wò be Biblia ƒo nu tsi tsitre ɖe dɔmedzoedodo ŋu. (Psalmo 37:8; Efesotɔwo 4:31) Ke ɖe wòfia be nya ma si Biblia gblɔ la mesɔ o, le esi wòsesẽna na ame aɖewo be woaɖu wo ɖokui dzi le ŋutasẽnuwɔwɔ gome ta koa?”

Nu ka ta wòle be Mawu nagblɔ na ame si wòdzrona be wòaƒo eɖokui ɖe vidzinuɖekatɔwo ƒe dɔdɔ me la be wòaƒo asa na nuwɔna sia? Ðe menye tagbɔsesẽe nye ema oa? Nuwo ŋu bubu alea nɔ te ɖe susu totro si nye be ele be amegbetɔ naɖi kɔ na eƒe gbɔdɔdɔ ƒe dzodzrowo la dzi. Biblia de bubu amegbetɔwo ŋu le esi wòka ɖe edzi na wo be woate ŋu atiae be woaɖu woƒe gbɔdɔdɔ ƒe dzodzro vɔ̃wo dzi ne wodi vavã be yewoawɔe nenema.—Kolosetɔwo 3:5.

Ne ame aɖe gblɔ na wò be: “Ne mèƒoa ɖokuiwò ɖe vidzinuɖekatɔwo ƒe dɔdɔ me o gɔ̃ hã la, ele be nàɖe asi le ale si nèbua nuwɔna mae la ŋu.”

Àte ŋu aɖo eŋu be: “Tsɔe be nyemedaa tsatsa o gake wò ya èdanɛ. Ðe wòasɔ be nàte tɔ ɖe edzi be matrɔ susu, le esi ame miliɔn geɖe daa tsatsa ta koa?”

✔ Ðo ŋku nya sia dzi: Ame akpa gãtɔ (siwo dome ame siwo ƒoa wo ɖokui ɖe vidzinuɖekatɔwo ƒe dɔdɔ me hã le la) léa dzidzenu nyui aɖewo me ɖe asi si wɔnɛ be wobua nuwɔna aɖewo be womenyo o, abe fififi, ametafatafa, alo aʋawɔwɔ ene. Biblia tsri nuwɔna mawo; tsɔ kpe ɖe eŋu la, eƒo nu tsi tsitre ɖe gbɔdɔdɔ ƒe nuwɔna aɖewo abe vidzinuɖekatɔwo ƒe dɔdɔ ene ŋu.—1 Korintotɔwo 6:9-11.

Mawu da sɔ le nu siwo wòdi tso mía si le eƒe Nya, Biblia me la me, eye medea susu vɔ̃ bubu ɖe ame ŋu ƒe dzi ƒo o. Nya si Biblia gblɔ bena, “misi le agbe gbegblẽ nɔnɔ nu” la, yi na ame siwo wòdzrona be woaƒo wo ɖokui ɖe vidzinuɖekatɔwo ƒe dɔdɔ me la kpakple ame siwo wòdzrona be woadɔ kple ame si ƒe vidzinu to vovo na wo tɔ la siaa.—1 Korintotɔwo 6:18.

Nyateƒeae nye be ame miliɔn geɖe li siwo mekpɔa gome le vidzinuɖekatɔwo ƒe dɔdɔ me o, siwo di be yewoawɔ ɖe Biblia ƒe nudidiwo dzi, eya ta woɖua wo ɖokui dzi le agbe gbegblẽ nɔnɔ ƒe tetekpɔ ɖe sia ɖe si dze ŋgɔ wo la me. Wo dometɔ aɖewo nye tre siwo mɔkpɔkpɔ boo aɖeke meli be woava ɖe srɔ̃ o, kpakple ame siwo srɔ̃ zu nuwɔametɔ, si wɔe be womegatea ŋu kpɔa gome le gbɔdɔdɔ me o. Woli ɖekae le dzidzɔ me togbɔ be womete ŋu le kɔ ɖim na woƒe gbɔdɔdɔ ƒe dzodzrowo o hã. Ame siwo wòdzrona be woaƒo wo ɖokui ɖe vidzinuɖekatɔwo ƒe dɔdɔ me la hã ate ŋu aɖu wo ɖokui dzi nenema ke ne wodi ŋutɔŋutɔ be yewoadze Mawu ŋu.—5 Mose 30:19.—g10-E 12.

Àkpɔ “Sɔhɛwo Biana Be” ƒe nyati bubu geɖewo le míaƒe Nyatakakadzraɖoƒe si nye www.watchtower.org/ype

[Etenuŋɔŋlɔwo]

BU NYA SIAWO ŊU

● Nu ka tae Mawu de agbe nyui nɔnɔ ƒe sewo na amegbetɔwo?

● Ne èwɔ ɖe agbe nyui nɔnɔ ƒe se siwo le Biblia me dzi la, aleke wòaɖe vi na wòe?

[Aɖaka si le axa 24]

KE NE AME AÐE DƆNA KPLE ŊUTSU KPLE NYƆNU SIAA YA ÐE?

Togbɔ be ŋutsuviwo kple nyɔnuviwo siaa ƒoa wo ɖokui ɖe nuwɔna sia me hã la, edze abe nyɔnuviwo va le ewɔm geɖe wu ene. Bu nu siwo tae wòle alea la dometɔ ʋɛ aɖewo ŋu kpɔ.

● Didi be woatsɔ ɖe le eme na yewo

“Ŋutsuviwo ʋua eme faa be yewokpɔe be nyɔnuvi siwo dɔna kple nyɔnuvi bubuwo la ƒe nu doa dzidzɔ na yewo. Nyɔnuvi siwo sena le wo ɖokui me be yewomele ɖeke me o la wɔa nu sia nu si woate ŋui be yewo tɔwo natsɔ ɖe le eme na yewo.”—Jessica, exɔ ƒe 16.

● Didi be yewoanya ale si wòle

“Ne woɖe nyɔnuviwo wole nu gbugbɔm na wo nɔewo le video kple television dzi fefewo, hadzidziwo, kple wɔna bubuwo me la, edzroa sɔhɛwo be yewoatee akpɔ, vevietɔ ne womebunɛ nu gbegblẽ o.”—Lisa, exɔ ƒe 26.

● Dzodzro

“Medo go nyɔnuvi eve aɖewo siwo dɔna kple nyɔnuvi bubuwo hegadɔna kple ŋutsuviwo hã le kplɔ̃ɖoƒe aɖe, emegbe xɔ̃nye aɖe gblɔ nam be nye nu do dzidzɔ na wo. Meva nɔ “text message” ɖom ɖe wo dometɔ ɖeka, eye eƒe nu va nɔ dzi lém nam.”—Vicky, exɔ ƒe 13.

Ne èdi be wò nu nadze Mawu ŋu la, ele be nàƒo asa na nuwɔna siwo Biblia gblɔ be wonye nuwɔna makɔmakɔwo. (Efesotɔwo 4:19; 5:11) Ke nu kae nàwɔ nenye be ŋutsuwo kple nyɔnuwo siaa ƒe nu dzroa wò? Ame geɖe agblɔ na wò be nàxɔe ade eme ko be nenemae wò hã nèle. Ke hã, ele be nànya be zi geɖe la, ɣeyiɣi kpui aɖe koe vidzinuɖekatɔwo ƒe dɔdɔ ƒe dzodzroa nɔa anyi. Lisette, si xɔ ƒe 16 la, kpɔe be nya sia nye nyateƒe. Egblɔ be: “Esi meƒo nu tso nye seselelãmewo ŋu na dzinyelawo la, mekpɔ gbɔdzɔe vie. Megasrɔ̃ le dzɔdzɔmeŋutinunya me le suku hã be le sɔhɛmenɔɣiwo me la, tɔtrɔ geɖewo vana le míaƒe ŋutinuwo me siwo nana gbɔdɔdɔ ƒe dzodzrowo nu sẽna. Meka ɖe edzi be ne ɖe sɔhɛwo nya nu tso woƒe ŋutilã ŋu nyuie la, woanya be ɣeyiɣi kpui aɖe ko ƒe nue seselelãme ma nye, eye womasee le wo ɖokui me be ele be yewoakpɔ gome le nuwɔna sia me o.”

Gake ne edzɔ be le gowòme la, wò seselelãmewo ƒo ke ɖe to wu ema gɔ̃ hã la, ɖo ŋku edzi be Mawu to Biblia dzi le nanam be nànya be àte ŋu atiae be yeaɖu dzodzro vɔ̃ ɖe sia ɖe si anyɔ ɖe mewò la dzi.c

[Etenuŋɔŋlɔ]

[Nɔnɔmetata si le axa 23]

Ne ame akpa gãtɔ ƒe susu le ɖeka hã la, dzi nɔa Kristotɔwo ƒo be woaganɔ ha yome o