Osɔfo kple hakplɔla siwo woxea fe na mele míaƒe habɔbɔa me o. Ke boŋ dzikpɔla siwo dze lae wotiana be ‘woakplɔ Mawu ƒe hame’ la, abe ale si wònɔ le Kristo hame gbãtɔwo me ene. (Dɔwɔwɔwo 20:28) Hamemetsitsi siawo nye ame siwo si tenɔnɔ nyui le le Mawu ŋkume, woxɔa ŋgɔ le hamea me hekplɔa alẽha la nyuie, “menye le dzizizi ta o, ke boŋ kple lɔlɔ̃nu faa; eye menye le viɖe ƒoɖi didi ta hã o, ke boŋ kple didi vevi.” (1 Petro 5:1-3) Dɔ kawoe wowɔna na mí?

Woléa be na mí hekpɔa mía ta. Hamemetsitsiwo naa mɔfiame eye wodzea agbagba kpɔa hamea ƒe gbɔgbɔmenyenye ta. Esi hamemetsitsiawo nya be Mawue de dɔ vevi sia asi na yewo ta la, womeɖua aƒetɔ ɖe Mawu ƒe amewo dzi o, ke boŋ wonana míekpɔa dzidzɔ kple dzidzeme. (2 Korintotɔwo 1:24) Abe ale si alẽkplɔla ŋutɔŋutɔ dzea agbagba be yealé be na yeƒe alẽawo dometɔ ɖe sia ɖe ene la, hamemetsitsiawo hã dzea agbagba be yewoanya hamea me tɔwo katã ɖekaɖeka.—Lododowo 27:23.

Wofiaa ale si míawɔ Mawu ƒe lɔlɔ̃nui la mí. Hamemetsitsiwo xɔa ŋgɔ le kpekpe siwo míewɔna kwasiɖa sia kwasiɖa me eye wofiaa nu hedoa ŋusẽ míaƒe xɔse. (Dɔwɔwɔwo 15:32) Hamemetsitsi siawo siwo tsɔ wo ɖokuiwo na faa la gaxɔa ŋgɔ le gbeƒãɖeɖedɔa me, wowɔa dɔ kpli mí ɖekae, eye wonaa hehe mí le gbeƒãɖeɖedɔa ƒe akpa vovovoawo me.

Wodea dzi ƒo na mía dometɔ ɖe sia ɖe. Be hamemetsitsiwo nate ŋu ado ŋusẽ mía dometɔ ɖe sia ɖe ƒe xɔse la, wowɔa ɖoɖo va srãa mí kpɔ le míaƒe aƒewo me, wotua mí ɖo le Fiaɖuƒe Akpataa me, eye wozaã Ŋɔŋlɔawo tsɔ dea dzi ƒo na mí alo tsɔ faa akɔ na mí.—Yakobo 5:14, 15.

Togbɔ be hamemetsitsi siawo wɔa dɔ geɖe le hamea me hã la, dɔwɔɖui kple ƒomegbanɔamedziwo hã le wo dzi siwo gbɔ wòle be woakpɔ nyuie. Ele be míade bubu hamemetsitsi dovevienu siawo ŋu.—1 Tesalonikatɔwo 5:12, 13.

• Dɔ kawoe hamemetsitsiwo wɔna?

• Mɔ vovovo kawo nue hamemetsitsiwo ɖea ɖetsɔleme fiaa mí ame ɖekaɖekawo le?

Biblia ƒo nu tso Kristotɔ ŋutsuwo ƒe hatsotso eve siwo xɔa ŋgɔ le hamea me ŋu; woawoe nye “dzikpɔlawo kpakple subɔsubɔdɔwɔlawo.” (Filipitɔwo 1:1) Zi geɖe la, ŋutsu siawo dea ha le hame ɖe sia ɖe me. Dɔ kawoe subɔsubɔdɔwɔlawo wɔna na mí?

Wokpena ɖe hamemetsitsiwo ƒe ha la ŋu. Subɔsubɔdɔwɔlawo nye ɖekakpui kple ame tsitsi siwo dea asixɔxɔ ƒomedodo si le woa kple Yehowa dome ŋu, wonye ame siwo dzi woate ŋu aka ɖo, eye wodoa vevie nu. Wokpɔa dɔ vevi vovovo siwo hiã la gbɔ le hamea me be nuwo nazɔ ɖe ɖoɖo nyui nu. Esia nana hamemetsitsiwo tea ŋu kpɔa vovo ɖe nufiafia kple alẽkpɔkplɔ dɔa ŋu nyuie.

Wowɔa dɔ vovovowo. Wodea dɔ asi na subɔsubɔdɔwɔla aɖewo be woanye anyinɔƒegbɔkpɔlawo ado dzaa na kpekpea valawo. Wo dometɔ aɖewo kpɔa nuƒomɔ̃wo dzi, bubuwo kpɔa agbalẽwo kple hamea ƒe gakɔntawo gbɔ, eye bubuwo hã dea anyigbamama si me hamea awɔ dɔ le la asi na gbeƒãɖelawo. Wogakpea asi ɖe Fiaɖuƒe Akpataa me dzadzraɖodɔwo hã ŋu. Hamemetsitsiwo ate ŋu abia tso wo si be woana kpekpeɖeŋu ame tsitsi siwo le hamea me. Dɔ ka kee woɖade asi na subɔsubɔdɔwɔlawo o, ale si wolɔ̃na faa be yewoawɔ dɔ siawo la wɔnɛ be hamea me tɔwo katã dea bubu wo ŋu.—1 Timoteo 3:13.

Woɖoa kpɔɖeŋu nyui si dze Kristotɔ ŋutsuwo. Wotiaa subɔsubɔdɔwɔlawo le esi Kristotɔwo ƒe nɔnɔme nyuiwo le wo si ta. Dɔdeasi siwo wowɔna le kpekpeawo me la doa ŋusẽ míaƒe xɔse. Wotsɔa dzo ɖe gbeadzisubɔsubɔdɔa ŋu, eye esia dea dzo mía me. Esi wowɔa dɔ kple hamemetsitsiwo aduadu ta la, enana dzidzɔ kple ɖekawɔwɔ nɔa hamea me. (Efesotɔwo 4:16) Le ɣeyiɣi aɖe megbe la, woawo hã woate ŋu ava dze anye hamemetsitsiwo.

• Ame kawo ƒomeviwoe subɔsubɔdɔwɔlawo nye?

• Dɔ kawoe subɔsubɔdɔwɔlawo wɔna be nuwo nazɔ nyuie le hamea me?

Kristotɔwo Ƒe Hela Ŋɔŋlɔawo ƒo nu tso apostolo Paulo kple Barnaba ŋu zi geɖe. Ame siawo nye dzikpɔla mɔzɔla siwo yina ɖasrãa hame siwo nɔ anyi le ƒe alafa gbãtɔ me la kpɔna. Nu ka tae? Elabena wotsɔ ɖe le eme na woƒe haxɔsetɔwo vevie. Paulo gblɔ be yedi be ‘yeatrɔ ayi aɖasrã nɔviawo kpɔ’ be yeanya ale si wole. Elɔ̃ faa be yeazɔ mɔ kilometa alafa geɖe be yeayi aɖado ŋusẽ nɔviawo. (Dɔwɔwɔwo 15:36) Didi ma kee le míaƒe dzikpɔla mɔzɔlawo hã me egbea.

Wova dea dzi ƒo na mí. Nutome sue dzikpɔla ɖe sia ɖe srãa hame siwo ade 20 kpɔna zi eve le ƒe ɖeka me eye wònɔa wo gbɔ kwasiɖa ɖeka. Nuteƒekpɔkpɔ siwo su nɔviŋutsu siawo kple wo dometɔ siwo ɖe srɔ̃ ƒe srɔ̃wo si la ɖea vi na mí geɖe. Wodzea agbagba be yewoadze si ɖeviwo kple tsitsiawo siaa eye wodina vevie be yewoazɔ kpli mí le gbeadzisubɔsubɔdɔa me ahade dzi ƒo na míaƒe Biblia nusrɔ̃viwo. Dzikpɔla siawo kple hamemetsitsiwo wɔa alẽkpɔkplɔ ƒe sasrãkpɔwo, wodoa ŋusẽ mí, eye woƒoa nuƒo tuameɖowo le kpekpewo kple takpekpewo me.—Dɔwɔwɔwo 15:35.

Wotsɔa ɖe le eme na mí katã. Nutome sue dzikpɔlawo tsɔa ɖe le ale si hameawo le vevie dom nu le mawusɔbɔsubɔ me la me. Wokpena kple hamemetsitsiwo kpakple subɔsubɔdɔwɔlawo, wodzroa ŋgɔyiyi siwo hamea wɔ la me kpli wo, eye wonaa mɔfiame siwo sɔ la wo le woƒe agbanɔamedziawo tsɔtsɔ me. Wokpena ɖe mɔɖelawo ŋu be woakpɔ dzidzedze le woƒe subɔsubɔdɔa wɔwɔ me, eye wòdzɔa dzi na wo hã be yewoanya ame yeye siwo le ha dem kpli mí ahase nu tso ŋgɔyiyi siwo wɔm wole ŋu. Nɔviŋutsu siawo dometɔ ɖe sia ɖe tsɔa eɖokui nana faa be yeanye míaƒe ‘hadɔwɔla le míaƒe nyonyo ta.’ (2 Korintotɔwo 8:23) Ele be míasrɔ̃ woƒe xɔse kple ale si wodoa vevie mawusubɔsubɔe.—Hebritɔwo 13:7.

• Susu kawo tae nutome sue dzikpɔlawo srãa hamewo kpɔna?

• Nu kawoe nàwɔ be woƒe sasrãkpɔa naɖe vi na wò?

Ne afɔku aɖe dzɔ la, Yehowa Ðasefowo wɔa ɖoɖo enumake ɖe kpekpeɖeŋunana wo nɔvi siwo dzi afɔkua dzɔ ɖo la ŋu. Kpekpeɖeŋunana siawo ɖoa kpe lɔlɔ̃ vavã si le mía si na mía nɔewo la dzi. (Yohanes 13:34, 35; 1 Yohanes 3:17, 18) Kpekpeɖeŋu kawoe míenana?

Míenaa gakpekpeɖeŋu wo. Esi dɔ gã aɖe to le Yudea la, Kristotɔ gbãtɔ siwo nɔ Antioxia la ɖo gakpekpeɖeŋu ɖe wo nɔvi Kristotɔ siwo ɖo xaxa me. (Dɔwɔwɔwo 11:27-30) Nenema kee ne míese be mía nɔvi siwo le dukɔ bubuwo me ɖo xaxa me la, míeɖoa gakpekpeɖeŋu ɖe wo to míaƒe hamea dzi be woatsɔ akpɔ woƒe hiahiãwo gbɔ na wo.—2 Korintotɔwo 8:13-15.

Míenaa kpekpeɖeŋu wo le mɔ vovovowo nu. Hamemetsitsi siwo le nuto si me afɔkua dzɔ le la dia hamea me tɔ ɖe sia ɖe yome mɔ be woakpɔ be ame sia ame le dedie hã. Woɖoa kpekpeɖeŋunakɔmiti be woakpɔ woƒe nuɖuɖu, tsinono, awudodo, mlɔƒe, kple atikewɔnyawo gbɔ na wo. Ðasefo geɖe siwo nya aɖaŋudɔ aɖe si hiã le afi si afɔkua dzɔ le la zãa woƒe kotokumega tsɔ zɔa mɔ yia afi ma ɖanaa kpekpeɖeŋu, eye wodzraa aƒe kple Fiaɖuƒe Akpata siwo gbã la ɖo. Ðekawɔwɔ si le habɔbɔa me kple nuteƒekpɔkpɔ si su mía si le dɔwɔwɔ kple mía nɔviwo ɖekae me la kpena ɖe mía ŋu míetsona kpla ɖe kpekpeɖeŋunana ŋu ne afɔku aɖe dzɔ. Togbɔ be “ame siwo do ƒome kpli mí le xɔse la me” ŋu koŋue míekpena ɖo hã la, míelɔ̃na faa kpena ɖe ame bubuwo hã ŋu ne anya wɔ, subɔsubɔha ka ke mee woɖale o.—Galatiatɔwo 6:10.

Míetsɔa Biblia me nyawo dea dzi ƒo na wo. Nu vevi si ame siwo dzi afɔku dzɔ ɖo la hiãnae nye akɔfafa. Le ɣeyiɣi mawo me la, Yehowa, ‘akɔfafawo katã ƒe Mawu,’ la gbɔe míekpɔa ŋusẽdoame tsona. (2 Korintotɔwo 1:3, 4) Míegblɔa nu nyui siwo ƒe ŋugbe Biblia do la na ame siwo ƒo dzi ɖe le, eye míenana wokpɔa kakaɖedzi be Mawu ƒe Fiaɖuƒea ava ɖe afɔku siwo katã doa vevesese kple nuxaxa na mí la ɖa kpuie.—Nyaɖeɖefia 21:4.

• Nu ka tae Ðasefowo te ŋu tsona kpla ɖe kpekpeɖeŋunana ŋu ne afɔku dzɔ?

• Biblia me nya kawoe míate ŋu atsɔ afa akɔ na ame siwo dzi afɔku dzɔ ɖo?

Hafi Yesu naku la, egblɔ nya vevi aɖe na eƒe nusrɔ̃lawo dometɔ ene, siwo nye Petro, Yakobo, Yohanes, kple Andrea. Esi Yesu nɔ dzesi siwo aɖo kpe eƒe anyinɔnɔ le nuwuɣia me dzi gblɔm ɖi la, ebia nya vevi sia be: ‘Ame ka tututue nye kluvi nuteƒewɔla kple aɖaŋudzela, si eƒe Aƒetɔ ɖo eƒe aƒemesubɔviwo nu, be wòana nuɖuɖu wo le ɣeyiɣi nyuitɔ dzi?’ (Mateo 24:3, 45; Marko 13:3, 4) Yesu to nya siawo dzi na kakaɖedzi eƒe nusrɔ̃lawo be ye, si nye woƒe “aƒetɔ,” yeatia ame siwo ayi edzi anɔ Ŋɔŋlɔawo me nufiame nam ye yomedzelawo le nuwuɣia me. Ame kawoe ava nye kluvi sia?

Wonye Yesu yomedzela vavã siwo wotsɔ gbɔgbɔ kɔkɔe si ami na. “Kluvi” la naa Ŋɔŋlɔawo me nufiame, alo gbɔgbɔmenuɖuɖu, wo hati tadeagulawo ɖe ɣeyiɣi dzi. Kluvi nuteƒewɔla sia ko sinue míekpɔna be wòanɔ ‘nuɖuɖu si asu na mí la nam mí ɣesiaɣi le ɣeyiɣi nyuitɔ dzi.’—Luka 12:42.

Wokpɔa Mawu ƒe aƒemetɔwo dzi. (1 Timoteo 3:15) Yesu de dɔ gã aɖe asi na kluvi la, be wòakpɔ Yehowa ƒe habɔbɔa ƒe akpa si le anyigba dzi la ƒe dɔwo dzi. Dɔ siawo ƒe ɖewoe nye eƒe nunɔamesiwo dzi kpɔkpɔ, mɔfiafia le gbeƒãɖeɖedɔa wɔwɔ me, kple nufiafia mí to hamea dzi. Eya ta ‘kluvi nuteƒewɔla kple aɖaŋudzela’ la toa agbalẽ vovovo siwo wotana be míazã le gbeƒãɖeɖedɔa wɔwɔ me, kpakple nufiame siwo wonana le míaƒe kpekpewo kple takpekpewo me dzi naa gbɔgbɔmenuɖuɖu si tututu míehiã la mí le ɣeyiɣi nyuitɔ dzi.

Kluvi la nye nuteƒewɔla le esi metɔa tsi Biblia me nyateƒea o, eye wòwɔa gbeƒãɖeɖedɔ si wode esi la pɛpɛpɛ ta. Enye aɖaŋudzela hã elabena ekpɔa Kristo ƒe nunɔamesi siwo le anyigba dzi la dzi le mɔ nyuitɔ nu. (Dɔwɔwɔwo 10:42) Ame gbogbo siwo le habɔbɔa me vam kple nufiame gbogbo siwo xɔm míele tso Ŋɔŋlɔawo me la nye kpeɖodzi be Yehowa le kluvia ƒe dɔa yram geɖe.—Yesaya 60:22; 65:13.

• Ame kae Yesu tia be wòanɔ gbɔgbɔmenuɖuɖu nam yeƒe nusrɔ̃lawo?

• Mɔ kawo nue kluvi la nye nuteƒewɔla kple aɖaŋudzela le?

Le ƒe alafa gbãtɔ me la, ƒuƒoƒo sue aɖe, si nye ‘apostolo kple hamemetsitsi siwo nɔ Yerusalem’ lae nye dɔdzikpɔha la, eye woawoe nɔa Kristotɔ amesiaminawo ƒe hame bliboa teƒe wɔa nyametsotso veviwo. (Dɔwɔwɔwo 15:2) Hafi wo katã woada asi ɖe nyametsotso aɖe dzi la, wodzroa Ŋɔŋlɔawo me nyuie eye wonana Mawu ƒe gbɔgbɔa fiaa mɔ wo. (Dɔwɔwɔwo 15:25) Aleae dɔdzikpɔha si li egbea hã wɔa nui.

Mawu le wo zãm be yeana yeƒe lɔlɔ̃nu nava eme. Amesiaminawo dometɔ siwo nye Dɔdzikpɔha la me tɔwo tsɔa ɖe le Mawu ƒe Nya la me vevie, eye nuteƒekpɔkpɔ geɖe su nɔviŋutsu siawo si le hakplɔɖoɖowo kple Ŋɔŋlɔawo me mɔfiamewo nana me. Wokpena kwasiɖa sia kwasiɖa dzroa nɔviwo ƒe habɔbɔ blibo si le xexea me katã la ƒe hiahiãwo me. Abe ale si wònɔ le ƒe alafa gbãtɔ me ene la, egbea hã dɔdzikpɔha la toa lɛtawo, dzikpɔla mɔzɔlawo kple mɔ bubuwo dzi naa Biblia me mɔfiame hameawo. Ðoɖo siawo nana nuwɔwɔ aduadu kple ɖekawɔwɔ nɔa Mawu ƒe amewo dome. (Dɔwɔwɔwo 16:4, 5) Dɔdzikpɔha la kpɔa Ŋɔŋlɔawo me nufiamewo nana dzi, wodoa ŋusẽ mí na Fiaɖuƒegbeƒãɖeɖedɔa wɔwɔ, eye wodaa asi ɖe nɔviŋutsu siwo wotia na agbanɔamedzinɔƒewo dzi.

Wonana Mawu ƒe gbɔgbɔ fiaa mɔ wo le woƒe dɔwo wɔwɔ me. Yehowa, si nye Xexea Me Katã ƒe Dziɖulagã, kple Yesu, si nye hamea ƒe Ta la gbɔe Dɔdzikpɔha la xɔa mɔfiamewo tsonae. (1 Korintotɔwo 11:3; Efesotɔwo 5:23) Nɔviŋutsu siwo nye dɔdzikpɔha la me tɔwo mebua wo ɖokuiwo be yewoe nye Mawu ƒe amewo kplɔlawo o. Woawo kple Kristotɔ amesiamina bubuawo katã “dzea Alẽvi la [si nye Yesu] yome, afi ka kee wòɖayi o.” (Nyaɖeɖefia 14:4) Dɔdzikpɔha la kpɔa ŋudzedze ɖe gbe siwo míedona ɖa ɖe wo ta la ŋu vevie.

• Ame kawoe ƒo ƒu wɔ dɔdzikpɔha la le ƒe alafa gbãtɔ me?

• Mɔ kawo dzie Dɔdzikpɔha si li egbea tona xɔa Mawu ƒe mɔfiamewo?

Betel nye Hebrigbe me nya si gɔmee nye “Mawu ƒe aƒe.” (1 Mose 28:17, 19) Ŋkɔ sia sɔ na dɔwɔƒe siwo Yehowa Ðasefowo ɖo ɖe dukɔ vovovowo me le xexea me katã, eye teƒe mawoe wofiaa mɔ gbeƒãɖeɖedɔa hekpɔa edzi le. Yehowa Ðasefowo ƒe Dɔdzikpɔha la le míaƒe xexea me katã ƒe dɔwɔƒegã si le New York State, U.S.A., eye afi mae wokpɔa dɔ si wowɔna le alɔdzedɔwɔƒe siwo le dukɔ vovovowo me la dzi le. Woyɔa ame siwo le subɔsubɔm le alɔdzedɔwɔƒeawo be Betel-ƒomea me tɔwo. Wowɔa nu sia nu ɖekae abe ƒome ene—wole teƒe ɖeka, wowɔa dɔ aduadu, woɖua nu ɖekae, eye wosrɔ̃a Biblia ɖekae.—Psalmo 133:1.

Enye teƒe tɔxɛ aɖe, afi si ame siwo tsɔ wo ɖokuiwo na faa la wɔa dɔ le. Le Betel-ƒe ɖe sia ɖe me la, míakpɔ Kristotɔ ŋutsu kple nyɔnu siwo tsɔ wo ɖokuiwo ɖo anyi na Mawu ƒe lɔlɔ̃nu wɔwɔ, eye wotsɔ woƒe ɣeyiɣiwo katã ɖo anyi be yewoatsɔ ado Fiaɖuƒea ƒe nuwo ɖe ŋgɔ. (Mateo 6:33) Wo dometɔ aɖeke mexɔa fetu o, ke boŋ wonaa xɔdɔme, nuɖuɖu, kple gakpekpeɖeŋu sue aɖe wo be woatsɔ akpɔ woƒe hiahiã aɖewo gbɔe. Wodea dɔ aɖe koŋ asi na Betel ƒomea me tɔ ɖe sia ɖe, abe ɔfisdɔ, nuɖaɖa, kple kplɔ̃ɖoɖo ene. Wo dometɔ aɖewo nye xɔmedzraɖolawo, eye bubuwo hã wɔa dɔ le agbalẽtaƒe, nunyaƒe, nuwo dzraɖoƒe, kple dɔwɔƒe bubuawo.

Enye teƒe si wowɔa dɔ veviedodotɔe le tsɔ doa alɔ Fiaɖuƒegbeƒãɖeɖedɔa. Susu si koŋ ta woɖoa Betel-ƒewoe nye be, woakpɔ egbɔ be Biblia me nyateƒea ɖo ame geɖe alesinu woate ŋui gbɔ. Agbalẽ sia si wota wòsu asiwò la nye esia ƒe kpɔɖeŋu ɖeka. Woŋlɔe le Dɔdzikpɔha la ƒe mɔfiafia te, woɖoe ɖe míaƒe gbegɔmeɖela alafa geɖe siwo le xexea me godoo to kɔmpiuta dzi be woaɖe egɔme, wotae le míaƒe agbalẽtaƒe gã siwo le Betel, eye woɖoe ɖe hame siwo wu 110,000 sɔŋ le xexea me godoo. Le agbalẽtatadɔ sia ƒe akpa sia akpa la, Betel-ƒomea wɔa akpa vevi aɖe le asikpekpe ɖe nya nyui gbeƒãɖeɖedɔa ŋu me, eye gbeƒãɖeɖedɔ siae nye dɔ vevitɔ kekeake si hiã kpata.—Marko 13:10.

• Ame kawoe subɔna le Betel, eye ɖoɖo kawoe wowɔ na wo?

• Dɔ kae nye dɔ si hiã kpata, eye aleke dɔ siwo wowɔna le Betel la doa alɔ dɔ siae?

Betel-ƒomea me tɔwo wɔa dɔ vovovo le alɔdzedɔwɔƒewo tsɔ doa alɔ gbeƒãɖeɖedɔa le dukɔ si me wole kpakple ɖewohĩ dukɔ bubuwo hã me. Dɔ siwo wowɔna ƒe ɖewoe nye gbegɔmeɖeɖe, agbalẽ kple magazinewo tata, agbalẽwo dzi kpɔkpɔ, nyawo léle ɖe mɔ̃ dzi kple videowo wɔwɔ, kpakple hiahiã bubuwo gbɔ kpɔkpɔ.

Alɔdzekɔmiti ye kpɔa dɔa dzi. Yehowa Ðasefowo ƒe Dɔdzikpɔha la tsɔ alɔdzedɔwɔƒewo dzi kpɔkpɔ de asi na Alɔdzekɔmiti me tɔ siwo nye hamemetsitsi bibi siwo dze la dometɔ etɔ̃ alo esiwo wu nenema. Alɔdzekɔmitia nana Dɔdzikpɔha la nyana ŋgɔyiyi siwo wɔm wole kple ɖewohĩ kuxi siwo wodoa goe le woƒe anyigbamamawo me. Nyatakaka mawo nana Dɔdzikpɔha la nyana nyati siwo woata ɖe míaƒe agbalẽwo me alo esiwo me woadzro le míaƒe kpekpewo kple takpekpewo me. Dɔdzikpɔha la ɖoa amedɔdɔwo ɖa woyina ɖasrãa alɔdzedɔwɔƒewo kpɔna edziedzi be woana mɔfiame Alɔdzekɔmitia le woƒe dɔwo wɔwɔ me. (Lododowo 11:14) Wowɔa ɖoɖo tɔxɛ le dɔwɔƒegã ƒe amedɔdɔ la ƒe sasrãkpɔɣi, si ƒe ɖee nye be wòaƒo nuƒo na ame siwo wokpe tso hame siwo gogo afi si alɔdzedɔwɔƒea le la me.

Wonaa mɔfiame hame siwo le woƒe anyigbamamaa me. Nɔviŋutsu siwo le agbanɔamedzinɔƒewo le alɔdzedɔwɔƒea daa asi ɖe hame yeyewo ɖoɖo dzi. Wonaa mɔfiame mɔɖelawo, dutanyanyuigblɔlawo, kple nutome sue dzikpɔlawo hã. Wowɔa ɖoɖo ɖe takpekpe suewo kple gãwo ŋu, wokpɔa Fiaɖuƒe Akpata yeyewo tutu dzi, eye wokpɔa agbalẽwo ɖoɖo ɖe hamewo me hã dzi. Dɔ sia dɔ si wowɔna le alɔdzedɔwɔƒea la doa alɔ gbeƒãɖeɖedɔa, be woate ŋu awɔe ɖe ɖoɖo nyui nu.—1 Korintotɔwo 14:33, 40.

• Aleke Alɔdzekɔmitiwo kpena ɖe Dɔdzikpɔha la ŋui?

• Dɔ kawoe wowɔna le alɔdzedɔwɔƒewo?

Be míate ŋu awɔ míaƒe ŋutete katã le ‘nya nyuia’ gbɔgblɔ na “dukɔ sia dukɔ kple to sia to kple gbegbɔgblɔ sia gbegbɔgblɔ kpakple ame ɖe sia ɖe ƒomevi” me la, míetaa agbalẽwo ɖe gbegbɔgblɔ siwo wu 750 me. (Nyaɖeɖefia 14:6) Aleke míete ŋu wɔa dɔ gã siae? Míete ŋu wɔnɛ le esi agbãleŋlɔla vovovowo, kple gbegɔmeɖela siwo ade 3,300 le mía si le dukɔ geɖewo me ta—ame siawo katã nye Yehowa Ðasefowo.

Eŋlisigbe mee woŋlɔa nyawo ɖo gbã. Yehowa Ðasefowo ƒe Dɔdzikpɔha lae kpɔa Agbalẽŋɔŋlɔ Dɔwɔƒea ƒe dɔwo dzi le míaƒe xexea me katã ƒe dɔwɔƒegã la. Dɔwɔƒe sia wɔa ɖoɖo ɖe míaƒe agbalẽŋlɔla siwo le míaƒe dɔwɔƒegã kple esiwo le alɔdzedɔwɔƒe bubuwo ƒe dɔwo ŋu. Esi agbalẽŋlɔlawo le mía si le dukɔ vovovowo me ta la, enɔa bɔbɔe na mí be míata nyati siwo asɔ na dukɔ geɖe me nɔlawo.

Woɖoa agbalẽa me nyawo ɖe gbegɔmeɖelawo. Ne woto nyati siwo woŋlɔ la me nyuie heda asi ɖe wo dzi vɔ la, wotoa kɔmpiutakadodo dzi ɖonɛ ɖe míaƒe gbegɔmeɖelawo ƒe hatsotso siwo le xexea me godoo be woaɖe egɔme, ato eme nyuie ahakpɔ be nu sia nu de pɛpɛpɛ eye wosɔ ɖe gbeŋutise nu. Wodzea agbagba be yewoazã ‘nyateƒenya siwo de pɛpɛpɛ’ atsɔ ana gɔmesese si tututu le Eŋlisigbea ŋu nadze le wo degbe me.—Nyagblɔla 12:10.

Kɔmpiuta zazã nana dɔa tsɔna. Kɔmpiuta mate ŋu axɔ ɖe agbalẽŋlɔlawo kple gbegɔmeɖelawo teƒe o. Ke hã, kɔmpiuta dzi dɔwɔɖoɖo siwo dzi nyagɔmeɖegbalẽwo kple numekugbalẽ vovovo le la nana woƒe dɔa tsɔna. Yehowa Ðasefowo to kɔmpiuta nuŋlɔɖoɖo tɔxɛ si nana woŋlɔa nu ɖe gbegbɔgblɔ vovovowo me, si woyɔna be MEPS, vɛ be wòana nuŋɔŋlɔ, nɔnɔmetatawo dede agbalẽawo me, kple etata nanɔ bɔbɔe.

Susu ka tae míele agbagba siawo katã dzem be míata agbalẽwo ɖe gbegbɔgblɔ si ame akpe ʋɛ aɖewo ko dona la gɔ̃ hã me? Esi wònye Yehowa ƒe lɔlɔ̃nu be “woaɖe ame ƒomeviwo katã, eye nyateƒe ƒe sidzedze vavãtɔ la nasu wo si” tae.—1 Timoteo 2:3, 4.

• Aleke míeŋlɔa míaƒe agbalẽwoe?

• Nu ka tae míeɖea míaƒe agbalẽwo gɔme ɖe gbegbɔgblɔ geɖe me?

Yehowa Ðasefowo ƒe habɔbɔa taa Biblia kple Biblia-srɔ̃gbalẽ miliɔn alafa geɖe hemaa wo ƒe sia ƒe, ke hã míedoa asi ɖe wo ŋu o. Míetua Fiaɖuƒe Akpatawo kple alɔdzedɔwɔƒewo heléa be na wo. Míedoa alɔ ame siwo le subɔsubɔm le Betel kple dutanyanyuigblɔla akpe geɖewo, eye míenaa kpekpeɖeŋu mía nɔviwo ne afɔku dzɔ. Eya ta ɖewohĩ àbia be, ‘Afi kae míekpɔa ga le tsɔ wɔa esiawo katãe?’

Míexɔa nu ewolia, dzɔa ga le amewo si, alo kaa ga aɖe koŋ na amewo be woanɔ xexem o. Togbɔ be míezãa ga gbogbo aɖe ɖe nyanyuigbɔgblɔdɔa ŋu hã la, míebiaa gakpekpeɖeŋu amewo o. Anɔ ƒe alafa ɖeka kple edzivɔwoe nye esia la, Gbetakpɔxɔ magazine ƒe tata evelia gblɔ be, míeka ɖe edzi be Yehowa le megbe na mí, eya ta “míaɖe kuku alo aƒo koko na amegbetɔwo gbeɖe be woana gakpekpeɖeŋu mí o”​—eye míewɔ esia kpɔ hã o!​—Mateo 10:⁠8.

Lɔlɔ̃nu faa nudzɔdzɔwoe míetsɔ doa alɔ míaƒe dɔa. Ame geɖe kpɔa ŋudzedze ɖe míaƒe Biblia-fiafiadɔa ŋu, eya ta wodzɔa nu faa tsɔ doa alɔ dɔ sia. Ðasefowo ŋutɔ hã lɔ̃na faa zãa woƒe ɣeyiɣi, ŋusẽ, ga kple nunɔamesi bubuwo tsɔ kpea asi ɖe dɔa ŋu le xexea me godoo hena Mawu ƒe lɔlɔ̃nu wɔwɔ. (1 Kronika 29:⁠9) Nudzɔɖakawo le míaƒe Fiaɖuƒe Akpatawo me kple míaƒe takpekpewɔƒewo, siwo me ame siwo di be yewoadzɔ nu la tsɔa woƒe nudzɔdzɔwo dena. Woate ŋu aɖo nudzɔdzɔwo ɖa to míaƒe Internet nyatakakadzraɖoƒe, jw.org, hã dzi. Ame akpa gãtɔ siwo dzɔa nu la nye ame dahewo abe ahosi dahe si Yesu kafu, si tsɔ gaku sue eve de nudzɔɖakaa me le gbedoxɔa me la ene. (Luka 21:​1-⁠4) Eya ta ame sia ame ate ŋu ‘adzra nane ɖo ɖi’ be yeanɔ dzɔdzɔm edziedzi “abe ale si wòɖo le eƒe dzi me ene.”​—1 Korintotɔwo 16:⁠2; 2 Korintotɔwo 9:⁠7.

Míeka ɖe edzi be Yehowa ayi edzi aʋã ame sia ame si di be ‘yeatsɔ yeƒe kesinɔnuwo ade bubu eŋui’ la ƒe dzi be wòadzɔ nu atsɔ ado alɔ Fiaɖuƒedɔa be eƒe lɔlɔ̃nu nava eme.​—Lododowo 3:⁠9.

• Nu kae na míaƒe habɔbɔa to vovo tso subɔsubɔha bubuwo gbɔ?

• Aleke wozãa lɔlɔ̃nu faa nudzɔdzɔwoe?

Míeyɔa míaƒe tadeaguƒewo be Fiaɖuƒe Akpatawo, elabena Mawu ƒe Fiaɖuƒe, si nye Biblia me nyati si koŋ Yesu ɖe gbeƒãe la ŋuti nyawo mee míedzrona le afi ma.—Luka 8:1.

Wonye tadeaguƒe vavãwo le nutoa me. Fiaɖuƒe Akpatawo mee míexɔa Fiaɖuƒeŋutinya nyuia gbɔgblɔ ŋuti mɔfiamewo le. (Mateo 24:14) Akpataawo ƒe tutume kple lolome le vovovo, gake wo katã wonye xɔ kpokploewo, eye hame siwo wu ɖeka ye kpea ta le wo dometɔ geɖe me. Le ƒe siwo va yi nyitsɔ laa me la, míetu Fiaɖuƒe Akpata yeye akpe geɖewo le xexea me godoo (míetua atɔ̃ gbe sia gbe le mama dedie nu) le esi hameawo le dzidzim ɖe edzi kabakaba ta. Nu kae na míete ŋu le dɔ siawo wɔm?—Mateo 19:26.

Lɔlɔ̃nu faa nudzɔdzɔ ƒe ɖoɖo aɖe koŋue wotsɔ tunɛ. Woɖoa ga si hameawo dzɔ la ɖe alɔdzedɔwɔƒea be woatsɔ akpe ɖe hame siwo hiã Fiaɖuƒe Akpata yeyewo ŋu alo be woatsɔ adzra esiwo wotu xoxo la ɖo na wo.

Lɔlɔ̃nu faa dɔwɔla vovovo siwo womexea fe na o lae tunɛ. Woɖo Fiaɖuƒe Akpata Tuhawo ɖe dukɔ geɖe me. Xɔtudɔwɔla kple lɔlɔ̃nu faa dɔwɔla siawo yia hame vovovowo me le dukɔa me, woyia kɔƒewo gɔ̃ hã me, be woakpe ɖe hamea me tɔwo ŋu le woƒe Fiaɖuƒe Akpatawo tutu me. Le dukɔ bubu aɖewo me la, wotia Ðasefo siwo dze be woakpɔ Fiaɖuƒe Akpatawo tutu kple wo dzadzraɖo dɔwo gbɔ le woƒe nutoa me. Togbɔ be dɔnyala vovovowo hã tsɔa wo ɖokuiwo nana faa le teƒe ɖe sia ɖe si wole xɔtudɔ siawo wɔm le hã la, hamea me tɔwoe nyea ame akpa gãtɔ siwo wɔa dɔ vovovo siwo hiã la. Yehowa ƒe gbɔgbɔ kɔkɔea, kple ale si eƒe amewo tsɔa dzi blibo kpea asi ɖe dɔa ŋui ye na wote ŋu le esiawo katã wɔm.—Psalmo 127:1; Kolosetɔwo 3:23.

• Nu ka tae míeyɔa míaƒe tadeaguƒewo be Fiaɖuƒe Akpatawo?

• Nu kae na míete ŋu le Fiaɖuƒe Akpatawo tum le xexea me godoo?

Woyɔa Mawu ƒe ŋkɔ kɔkɔe la tɔna ɖe Yehowa Ðasefowo ƒe Fiaɖuƒe Akpata ɖe sia ɖe ŋu. Eya ta míesena le mía ɖokui me be asikpekpe ɖe akpataa me dzadzraɖo ŋu be wòanɔ dzadzɛ ahanɔ nɔnɔme nyui me la nye mɔnukpɔkpɔ tɔxɛ kple míaƒe subɔsubɔ kɔkɔea ƒe akpa vevi aɖe. Ame sia ame ate ŋu awɔ akpa aɖe.

Kpɔ gome le akpataa me dzadzraɖo me le kpakpã megbe. Le kpekpe ɖe sia ɖe megbe la, edzɔa dzi na nɔviŋutsuwo kple nɔvinyɔnuwo be yewoakplɔ Fiaɖuƒe Akpataa me, adzra nugododeƒea kple aɖuɖɔɖɔƒea ɖo. Azɔ hã, wogadzraa akpata bliboa me ɖo nyuie kwasiɖa sia kwasiɖa alo ɣleti sia ɣleti. Hamemetsitsi alo subɔsubɔdɔwɔla aɖee kpɔa dɔ siawo wɔwɔ dzi, eye zi geɖe la, wozɔna ɖe mɔfiame aɖewo koŋ dzi. Le ale si hiahiãa le nu la, ame aɖewo kplɔa nu, tutua anyigba, tutua ɖi le nuwo ŋu, ɖea yiyiɖɔwo, dzɔa zikpuiawo, klɔa aɖuɖɔɖɔƒeawo kple nugododeƒeawo hewua atike ɖe teƒea, tutua fesreawo kple ahuhɔ̃eawo ŋu, tsɔa gbeɖuɖɔawo ƒua gbe alo dzraa gota ɖo. Ƒe sia ƒe la, woɖoa ŋkeke aɖe koŋ ɖi na dɔwɔwɔ tsitotsito le xɔ bliboa me kple egodo siaa ŋu. Ne míenana mía viwo hã kpea asi ɖe dɔ siawo wɔwɔ ŋu la, ekema míele kpekpem ɖe wo ŋu be woade bubu míaƒe tadeaguƒewo ŋu.—Nyagblɔla 4:17.

Kpe asi ɖe dɔ sia dɔ si hiã la wɔwɔ ŋu. Wowɔ ɖoɖo be woalé ŋku ɖe Fiaɖuƒe Akpata bliboa me kple egodo siaa ƒe nɔnɔme ŋu tsitotsito ƒe sia ƒe. Esia nana wowɔa dzadzraɖodɔ ɖe sia ɖe si wokpɔ be ehiã la bene akpataa nanɔ nɔnɔme nyui me ɣesiaɣi, ale be woagava zã ga gbogbowo ɖe dzadzraɖodɔ gãwo ŋu emegbe o. (2 Kronika 24:13; 34:10) Fiaɖuƒe Akpata si le dzadzɛ la nye teƒe si sɔ be míade ta agu na mía Mawu la le. Ne míekpɔa gome le dɔ siawo wɔwɔ me la, míeɖenɛ fiana be míelɔ̃ Yehowa eye míedea asixɔxɔ míaƒe tadeaguƒewo ŋu. (Psalmo 122:1) Esiawo katã nana nutoa me tɔwo hã ƒoa nu nyui le mía ŋu.—2 Korintotɔwo 6:3.

• Nu ka tae wòle be míalé be na míaƒe tadeaguƒewo nyuie?

• Ðoɖo kawoe wowɔ be Fiaɖuƒe Akpataa nanɔ dzadzɛ ɣesiaɣi?

Ðe wòadzɔ dzi na wò be nàwɔ numekuku be Biblia me sidzedze geɖe nasu asiwòa? Ðe nèdi vevie be yease mawunyakpukpui aɖe gɔme alo anya Bibliameme aɖe, nyati aɖe, alo teƒe aɖe si woyɔ le Biblia me nyuie wua? Alo èbua ale si Mawu ƒe Nya la ate ŋu akpe ɖe ŋuwò nàkpɔ wò ŋutɔ wò kuxi aɖe gbɔe ŋua? Ekema àte ŋu ayi Fiaɖuƒe Akpataa ƒe agbalẽdzraɖoƒe ava wɔ numekuku.

Àkpɔ agbalẽ vovovo siwo me nàwɔ numekuku le. Anɔ eme be Biblia-srɔ̃gbalẽ geɖe siwo Yehowa Ðasefowo ta la ƒe akpa gãtɔ mele asiwò le mia degbe me o. Gake àkpɔ míaƒe agbalẽ siwo do nyitsɔ laa la dometɔ geɖe le agbalẽdzraɖoƒe si le Fiaɖuƒe Akpataa me. Anɔ eme be àkpɔ Biblia gɔmeɖeɖe vovovowo, nyagɔmeɖegbalẽ, kple numekugbalẽ bubuwo hã le afi ma. Àte ŋu awɔ numekuku le agbalẽdzraɖoƒea do ŋgɔ na kpekpea alo le kpakpã megbe. Ne woda kɔmpiuta ɖe agbalẽdzraɖoƒea la, ke àkpɔ Watchtower Library le edzi. Esia nye kɔmpiuta dɔwɔɖoɖo si ana nàkpɔ míaƒe agbalẽwo ƒe akpa gãtɔ, eye ele bɔbɔe be nàdi nyatiwo, nya vovovowo, alo mawunyakpukpuiwo le edzi.

Ezazã ɖea vi na ame siwo wɔa dɔdeasiwo le Agbenɔnɔ Kple Subɔsubɔdɔ Kpekpea me. Àte ŋu awɔ numekuku le Fiaɖuƒe Akpataa ƒe agbalẽdzraɖoƒe atsɔ adzra ɖo ɖe wò dɔdeasiwo ŋu. Agbenɔnɔ Kple Subɔsubɔdɔ Kpekpea dzi kpɔla lae kpɔa agbalẽdzraɖoƒea dzi. Ekpɔa egbɔ be míaƒe agbalẽ yeyewo katã le afi ma eye woɖo wo ɖe ɖoɖo nyui nu. Eya alo ame si le Biblia srɔ̃m kpli wò ate ŋu akpe ɖe ŋuwò nànya ale si nàwɔ ake ɖe nyati si dim nèle ŋu. Gake mɔɖeɖe meli be woatsɔ agbalẽ siwo le agbalẽdzraɖoƒea adzoe le Fiaɖuƒe Akpataa me o. Anyo hã be míalé be na agbalẽawo nyuie, eye míagaŋlɔ nu alo ade dzesi nuwo ɖe wo me o.

Biblia gblɔ be, hafi wò asi natu “sidzedze Mawu” la, ele be nàlɔ̃ ‘adi eyome mɔ abe kesinɔnu si le to me ene.’ (Lododowo 2:1-5) Fiaɖuƒe Akpataa ƒe agbalẽdzraɖoƒe ate ŋu akpe ɖe ŋuwò nàdze esia wɔwɔ gɔme.

• Nu kawoe le Fiaɖuƒe Akpataa ƒe agbalẽdzraɖoƒe si nàte ŋu azã atsɔ awɔ numekuku?

• Ame kawoe ate ŋu akpe ɖe ŋuwò nànya ale si nàwɔ numekuku le agbalẽdzraɖoƒea?

Yesu Kristo gblɔ na eyomedzelawo be: “Mina miaƒe kekeli naklẽ le amewo ŋkume, bene woakpɔ miaƒe dɔwɔwɔ nyuiwo, eye woatsɔ ŋutikɔkɔe ana mia Fofo si le dziƒowo.” (Mateo 5:16) Míeto egbegbe mɔ̃ɖaŋununya, abe Internet ene, dzi na kekelia le keklẽm ɖe edzi. Yehowa Ðasefowo ƒe Internet nyatakakadzraɖoƒe si nye jw.org/ee lae nye afi si míawo ŋutɔwo míeda nyatakaka vavãwo ɖo ku ɖe míaƒe habɔbɔa kple míaƒe dzixɔsewo ŋu. Nu kawoe le afi ma?

Àkpɔ ale si Biblia ɖo nya vevi siwo amewo biana zi geɖe la ŋui. Nya vevitɔ siwo amewo biana la dometɔ geɖe ƒe ŋuɖoɖowo le míaƒe nyatakakadzraɖoƒea. Le kpɔɖeŋu me, kpɔ trakt siwo nye Ðe fukpekpewo nu ava yia? kple Ðe Ame Kukuwo Agava Nɔ Agbe Akea? siwo le gbegbɔgblɔ siwo wu 600 me le Internet dzi. Àkpɔ Xexe Yeye Gɔmeɖeɖe Biblia hã le afi ma le gbegbɔgblɔ 130 kple edzivɔ me hekpe ɖe míaƒe Biblia-srɔ̃gbalẽwo abe Nuka Tututue Nye Biblia ƒe Nufiafia? kpakple Gbetakpɔxɔ kple Nyɔ! ƒe tata yeyewo hã ŋu. Àte ŋu axlẽ míaƒe agbalẽwo dometɔ geɖe le Internet dzi, ase esiwo woxlẽ helé ɖi alo awɔ woƒe akpa aɖewo ƒe kɔpi wòanye MP3, PDF, alo EPUB. Àte ŋu ata woƒe axa ʋɛ aɖewo gɔ̃ hã na ame siwo dii le woawo ŋutɔwo degbe me! Míeɖe míaƒe agbalẽwo gɔme ɖe tokunɔgbe vovovowo hã me le videowo dzi. Azɔ hã, àte ŋu awɔ Biblia xexlẽ ƒe dramawo, Biblia me ŋutinyawo ƒe dramawo, kple míaƒe hadzidzi lédzinamewo ƒe kɔpiwo hã le afi ma anɔ sesem.

Àkpɔ nyatakaka siwo de pɛpɛpɛ tso Yehowa Ðasefowo ŋu. Míeda video kple nya yeye siwo ku ɖe míaƒe xexea me katã ƒe dɔa ŋu, nudzɔdzɔ siwo ku ɖe Yehowa Ðasefowo ŋu, kple kpekpeɖeŋunana ame siwo dzi afɔku dzɔ ɖo ŋuti nyatakakawo hã ɖe míaƒe nyatakakadzraɖoƒea. Àte ŋu akpɔ takpekpe siwo gbɔna ŋuti nyatakakawo kple míaƒe alɔdzedɔwɔƒewo ƒe adrɛswo hã le afi ma.

Míeto mɔnu siawo dzi na nyateƒea ƒe kekeli klẽ ɖo xexea ƒe akpa siwo sa ɖe aga boo hã. Esia le vi ɖem na ame siwo le anyigba la ƒe akpa sia akpa—le keke Antartica-nyigbawo dzi ke hã. Míele gbe dom ɖa be “Yehowa ƒe nya la nayi edzi aɖe zɔ kabakaba” le xexea ƒe akpa sia akpa hena Mawu ƒe ŋutikɔkɔe.—2 Tesalonikatɔwo 3:1.

• Aleke míaƒe Internet nyatakakadzraɖoƒe si nye is jw.org/ee le kpekpem ɖe amewo ŋu be woasrɔ̃ Biblia me nyateƒea?

• Nu kae nàdi be yeadi le míaƒe Internet nyatakakadzraɖoƒea?