Ibuot 5
Ifụre Oro Mme Andituak Ibuot Nnọ Jehovah Ẹnyenede
1, 2. (a) Nso orụk ifụre ke Abasi ọkọnọ akpa owo iba oro? (b) Siak ndusụk ibet oro akakarade edinam mmọ.
KE INI Jehovah okobotde akpa owo iba oro, mmọ ẹma ẹnyene ifụre oro otịmde okpon akan ekededi oro ubonowo enyenede mfịn. Ebietidụn̄ mmọ ekedi Paradise. Udọn̄ọ ndomokiet ikọbiọn̄ọke inem inem uwem mmọ. N̄kpa ikanaha ibet mmọ. Edi ukpono oro ẹnyenede ẹnọ ibet Abasi ekedi akpan n̄kpọ ke mmọ ndikaiso nnyene utọ ifụre oro.
2 Ekeme ndidi owo ikosioho-sio ndusụk ibet oro itịn̄, edi ẹkenam Adam ye Eve ke utọ usụn̄ oro akanamde edi sụk ndammana n̄kpọ ndisụk ibuot nnọ mmọ. Ntem udọn̄ ndidia udia ọkọnọ idiọn̄ọ nte ke oyom ẹdia udia; nsatitọn̄, nte ke oyom ẹn̄wọn̄ mmọn̄. Utịn ndisop ekesịn udọn̄ ọnọ mmọ ndiduọk odudu nnyụn̄ nde idap nte ẹyomde. Jehovah n̄ko ama etịn̄ ikọ ọnọ mmọ onyụn̄ ọnọ mmọ utom ndinam. Ke akpanikọ utom oro ekedi ibet, koro enye akakarade usụn̄ unam n̄kpọ mmọ. Edi nso eti, ibet oro enyenede ufọn ke emi ekedi ntem! Ibet oro ama ọnọ mmọ utom emi ekenen̄erede ọnọ uyụhọ, an̄wamde mmọ ndida ukeme ukere n̄kpọ mmọ nnam n̄kpọ ọyọhọ ọyọhọ ke nti usụn̄. Mmọ ẹkenyene ndision̄o nditọ ndi, ẹkara uwem unam ke isọn̄ ẹnyụn̄ ẹtat adan̄a Paradise sụn̄sụn̄ tutu enye osịm ofụri isọn̄. (Gen. 1:28; 2:15) Abasi ikobiomke mmọ mbiomo ye mme n̄kpọ oro owo mîyomke. Ẹma ẹnọ mmọ ifụre eke okponde ekem ndinam mme ubiere. Nso efen ke owo okpoyom?
3. Didie ke ekeme ndidi ẹma ẹn̄wam Adam ndida ifụre esie nnam mme ubiere ke ọniọn̄ ọniọn̄ usụn̄?
3 Nte ededi, ke ini ẹkenọde Adam ifet ndinam mme ubiere, oro ikọwọrọke ite ke sededi ubiere eke enye anamde, inamke n̄kpọ m̀mê nso ke oro edi, eyeda nti utịp edi. Ifụre esie ndinam mme ubiere akasan̄a ye mbiomo. Enye ama ekeme ndibọ ukpep ebe ke ndikpan̄ utọn̄ nnọ Ete esie eke heaven nnyụn̄ ntịn̄ enyịn nse mme utom Esie, Abasi ama onyụn̄ ọnọ Adam ifiọk emi akan̄wamde enye ndida se enye ekekpepde nsịn ke edinam. Sia ẹkebotde Adam “ke mbiet Abasi,” ndammana ntụhọ esie ekedi ndiwụt mme edu Abasi ke ini anamde mme ubiere. Enye ke akpanikọ ekenyene ndidu ke ukpeme ndinam oro edieke enye ekenen̄erede owụt esịtekọm ke se Abasi akanamde ọnọ enye onyụn̄ oyomde ndinem Abasi esịt.—Gen. 1:26, 27; men John 8:29 domo.
4. (a) Nte ewụhọ ukpan oro ẹkenọde Adam ama ọbọ enye ifụre? (b) Ntak emi se ẹkeyomde oro okodotde?
4 Nte n̄kpọ editi nte ke owo eberi edem ke Andibot enye ye Ọnọ-Uwem, Jehovah ama ọnọ enye ewụhọ emi: “Dia kpukpru eto in̄wan̄; edi amaedi eto ifiọk, eti ye idiọk, kûdia ke esịt: koro ke usen eke afo adiade ke esịt afo eyekpa n̄kpa.” (Gen. 2:16, 17) Nte ibet oro ama ọbọ owo ifụre? Ke akpanikọ ikọbọhọ. Adam ama enyene ifụre ndisụk ibuot m̀mê ndisọn̄ ibuot. Ukpan oro ikobiomke enye mbiomo ndomokiet. Enye ama enyene n̄kpọ barasuene ndidia ye unana editotụk eto kiet oro. Nte ededi, ama akam odot enye ọdiọn̄ọ ete ke isọn̄ emi imọ idụn̄de enyene Abasi ye ke, nte Andibot, Abasi edi enyene-unen Andikara edibotn̄kpọ esie.—Ps. 24:1, 10.
5. (a) Adam ye Eve ẹkesan̄a didie ẹduọk ubọn̄ ubọn̄ ifụre oro mmọ ẹkenyenede? (b) Nso ikada itie esie, ndien didie ke emi otụk nnyịn?
5 Edi nso ikotịbe? Ke udọn̄ ibụk onụkde, angel kiet ama abian̄a Eve ke ndinam n̄kpọ nte idi eti adausụn̄, ọn̄wọn̄ọde ndinọ enye n̄kpọ oro atuahade ye uduak Abasi. Utu ke ndikop uyo Ete esie, Adam ama adiana ye Eve ke ndinam idiọkn̄kpọ. Ke ndidiọk itọn̄ mbịne n̄kpọ oro mîkenyeneke mmọ, Adam ye Eve ẹma ẹduọk ubọn̄ ubọn̄ ifụre oro mmọ ẹkenyenede. Idiọkn̄kpọ ama akabade akara mmọ ndien, nte Abasi ọkọtọtde, n̄kpa nte an̄wan̄ade ama ana ebet mmọ. Nte utịp, nso n̄kpọ akpa ke mmọ ẹkeyak ẹnọ nditọ mmọ? Idiọkn̄kpọ, oro owụtde idem ke ndammana ntụhọ unam idiọk, ke mme mmeme ẹmi ẹnamde owo ọsọp ndinyene udọn̄ọ, ye ke akpatre idiọk idaha emi otode usọn̄. N̄ko n̄kpa. Ndammana ntụhọ unam idiọk, emi odudu Satan anamde ọdọdiọn̄ ọdiọk akan, amaman n̄kaowo emi uwem ofụri owo odude ke itiendịk. Nso ukpụhọde ke emi edi ntem ye ifụre emi Abasi ọkọnọde ubonowo ke editọn̄ọ!—Rome 5:12; Job 14:1; Edi. 12:9.
EBIET ẸKEMEDE NDIKỤT IFỤRE
6. (a) M̀mọ̀n̄ ke ẹkeme ndikụt ata ifụre? (b) Nso orụk uwọrọ-ufụn ke Jesus eketịn̄ aban̄a ke John 8:31, 32?
6 Ke ntak mme idaha ẹmi ẹdude mfịn, idịghe n̄kpọ n̄kpaidem nte ke mme owo ẹyom ifụre oro okponde akan se mmọ ẹnyenede. Edi m̀mọ̀n̄ ke ẹkeme ndikụt ata ifụre? Jesus Christ ọkọdọhọ ete: “Edieke mbufo ẹsọn̄ọde ẹda ke ikọ Mi, mbufo ẹdi mbet Mi ke akpanikọ: ndien mbufo ẹyefiọk akpanikọ, akpanikọ eyenyụn̄ anam mbufo ẹwọrọ ufụn.” (John 8:31, 32) Ifụre emi idịghe orụk eke enyenede-nyene adan̄a oro mme owo ẹdoride enyịn ẹban̄a ke ini mmọ ẹsịnde akara ukaraidem kiet m̀mê orụk ukara kiet ke ntak efen. Utu ke oro, enye otụk ata orụn̄ mfịna ubonowo. Se Jesus ekenemede aban̄a ekedi ediwọrọ ke ufụn idiọkn̄kpọ, kpa ufụn emi ẹdụkde ẹnọ idiọkn̄kpọ. (Se John 8:24, 34-36.) Ntem edieke owo akabarede edi ata mbet Jesus Christ, emi esisụn̄ọ ke n̄wọrọnda ukpụhọde ke uwem esie, kpa uwọrọ-ufụn.
7. (a) Ke nso usụn̄ifiọk, ndien, ke nnyịn ikeme ndibọhọ idiọkn̄kpọ idahaemi? (b) Man inyene ifụre oro, nso ke ana nnyịn inam?
7 Oro iwọrọke ite ke idahaemi ke mme ata Christian inyeneke aba ndammana ntụhọ unam idiọkido. Ke okpụhọrede ye oro, mmọ ẹnyene en̄wan ndin̄wana ke ntak emi. (Rome 7:21-25) Edi edieke owo enen̄erede odu uwem ke n̄kemuyo ye mme ukpepn̄kpọ Jesus, enye ididịghe aba usụhọde ofụn inọ idiọkn̄kpọ. Idiọkn̄kpọ iditiehe aba nte edidem inọ enye emi ọnọde ewụhọ oro enye anamde. Owo idimụmke enye aba ke usụn̄uwem emi ananade uduak onyụn̄ anamde enye enyene ubieresịt oro mînaha sụn̄. Enye eyenyene edisana ubieresịt ke iso Abasi koro ẹfende mme idiọkn̄kpọ ini edem ke ntak mbuọtidem esie ke uwa Christ. Mme ntụhọ unamidiọk ẹkeme ndidomo ndiwọrọ ndi, edi ke ini enye esịnde ndinam n̄kpọ ekekem ye mmọ koro enye etide ndisana ukpepn̄kpọ Christ enye eyewụt ete ke idiọkn̄kpọ ikarake imọ.—Rome 6:12-17.
8. (a) Nso ifụre efen ke ata Ido Ukpono Christ ọnọ nnyịn? (b) Didie ke emi okpotụk edu nnyịn kaban̄a mme akara ukara ererimbot?
8 Nte mme Christian nnyịn imenyene akwa ifụre. Ẹma ẹsio nnyịn ke ufụn nsunsu ukpepn̄kpọ, ke ufụn nsunsu ekikere ye ke ufụn idiọkn̄kpọ. Ofụri akpanikọ aban̄ade idaha mme akpan̄kpa ye ediset ke n̄kpa omosio nnyịn ke ufụn ndịk unana ifiọk oro ẹnyenede ẹban̄a n̄kpa afai oro anamde mme owo ẹfịk ubieresịt mmọ ẹnịm. Ifiọk oro inyenede nte ke edinen Obio Ubọn̄ Abasi eyeda itie anana-mfọnmma ukara owo osio nnyịn ke ufụn unana idotenyịn. Edi utọ ifụre oro inamke enen ndisịn ibet ke ndek m̀mê ndimiom mme akamautom ukara ye ekikere nte ke ibịghike akani editịm n̄kpọ emi ọmọn̄ ebe efep.—1 Pet. 2:16, 17; Titus 3:1, 2.
9. (a) Didie ke Jehovah ke ima an̄wam nnyịn ndinyene n̄kponn̄kan udomo ifụre oro odude idahaemi ọnọ ubonowo? (b) Ke ndinam mme ubiere, didie ke nnyịn ikeme ndiwụt nte ke imọfiọk in̄wan̄înwan̄ se ikosụn̄ọde ito Adam ndikada ifụre esie nnam n̄kpọ ke idiọk usụn̄?
9 Jehovah iyakke nnyịn idu uwem ndomonse man ifiọk se idide mfọnn̄kan usụn̄ ndidu uwem. Enye ọfiọk nte ẹnamde nnyịn, se ididade ata uyụhọ ye ọkpọkpọ uku isọk nnyịn, ye se ididade mbịghi-n̄kan ufọn isọk nnyịn. Enye n̄ko ọmọfiọk ndutịm ini esiemmọ oro enye oyomde ndinam uduak esie ndien, ke ntre, ọmọfiọk mme edinam ẹmi ẹtịmde ẹdot nnyịn ndisịn idem. Enye ke ukem usụn̄ oro ọmọfiọk mme ekikere ye edu ẹmi ẹkemede ndisụhọde owo itie m̀mê oro ẹkemede ndibiat itie ebuana esie ye mbon efen, idem ọbiọn̄ọde enye ndibọ mme edidiọn̄ Obio Ubọn̄ Abasi. Ke ima enye amasian nnyịn mme n̄kpọ ẹmi ebe ke Bible ye ke esop esie oro ẹkụtde ke enyịn. (Gal. 5:19-23; Mark 13:10; men 1 Timothy 1:12, 13 domo.) Do edi mbubehe nnyịn, ke idade ifụre uduak oro Abasi ọnọde nnyịn inam n̄kpọ, ndibiere nte nnyịn idinamde n̄kpọ. Edieke nnyịn ikpepde n̄kpọ ito se Bible etịn̄de ọnọ nnyịn aban̄a nte Adam ọkọduọkde ifụre oro ẹkenọde ubonowo ke ntọn̄ọ, nnyịn iyenam mme ubiere oro ye eti ibuot. Nnyịn iyewụt ite ke eti itie ebuana ye Jehovah edi se itịmde ibehe nnyịn ke uwem.
NDIYOM ORỤK IFỤRE EFEN
10. Nso orụk ifụre ke ndusụk mbon oro ẹdọhọde ke idi mme Christian ẹnyanarede ẹbịne?
10 Ke ndusụk ini ndusụk n̄kparawa owo oro ẹbọkde nte Mme Ntiense Jehovah, ọkọrọ ye mbon eken oro mîkprike ikaha, ẹsikere ẹte ke mmimọ imoyom orụk ifụre efen. Ererimbot ekeme nditie nte se iyede, ndien adan̄a nte mmọ ẹkerede ẹban̄a enye ntre ke udọn̄ mmọ ndinam n̄kpọ oro mbon ererimbot ẹnamde akabarede ọsọn̄ ubọk akan. Ekeme ndidi mmọ idiomike ndida n̄kpọsọn̄ ibọk man ẹkon̄, ndin̄wọn̄ mmịn mbe ubọk, m̀mê ndinam use. Edi mmọ ẹtọn̄ọ ndibiat ini ke ufọkn̄wed asuanade m̀mê ke utom asuanade ye nsan̄a ẹdide mbon ererimbot. Nte ededi, mmọ ẹyom mbufa nsan̄a mmọ ẹda mmimọ ẹsịn ke otu, anam mmọ ẹtọn̄ọ ndikpebe usụn̄ utịn̄ikọ ye edu mmọ.—3 John 11.
11. Etabi ndinam emi ndusụk ini esito m̀mọ̀n̄?
11 Ndusụk ini etabi ndisịn idem ke ido edinam ererimbot esito owo efen emi ọdọhọde ke inam n̄kpọ Jehovah. Oro edi se ikotịbede ke Eden ke ini Satan akatapde Eve, ndien ekem ke ini Eve akakpakde Adam ete adiana ye imọ. Emi ama otịbe n̄ko ke otu mme akpa Christian, ukem n̄kpọ emi omonyụn̄ otịbe ke eyo nnyịn. Mme utọ owo oro ẹsiwak ndima n̄kpọ nduaidem ẹnyụn̄ ẹyom mme n̄kpọ oro ẹdade akwa inemesịt ẹdi. Mmọ ẹsikpak mbon en̄wen ẹte “ẹdia uwem.” Mmọ ‘ẹsin̄wọn̄ọ ẹte iyenam owo ẹbọhọ ufụn, kpa ke ini mmọ ke idemmọ ẹdụkde ufụn ẹnọ nsobo.’—2 Pet. 2:18, 19.
12. (a) Nso idi mfụhọ mfụhọ utịp ẹtode edu ererimbot? (b) Edieke mbon oro ẹbuanade ẹsifiọkde se ikemede ndidi utịp, ntak emi mmọ ẹsisụk ẹkọbọde ke ndinam mme utọ n̄kpọ oro?
12 Mfri oro emi esision̄ode edi isidịghe eti. Oburobụt ido idan̄ esisụn̄ọ ke ndutịme eke n̄kan̄ ntụk. Enye n̄ko ekeme ndida nsim udọn̄ọ, uyomo idịbi oro owo mîyomke, ye ke ndusụk n̄wụre ke ndọ. (N̄ke 6:32-35; 1 Cor. 6:18; 1 Thess. 4:3-8) Edida n̄kpọsọn̄ ibọk ke idiọk usụn̄ ekeme ndida iyatesịt, editịn̄ ikọ ntịme ntịme, n̄kịmenyịn, isiọn̄, ubaba ibifịk, mbeibuot, ye n̄kpa ndi. (Men Mme N̄ke 23:29-35 domo.) Enye ekeme ndisụn̄ọ ke mbumehe, emi ekemede ndida nsịm ubiatibet man owo akaiso ke edu oro. Mbon oro ẹsịnde idem ke utọ edu oro ẹsiwak ndifiọk se ikemede ndidi utịp. Edi mmọ ndiyom idatesịt ye ediyụhọ udọn̄ idan̄ esinam mmọ ẹsio esịt ẹfep ke se ikemede ndidi utịp. Mmọ ẹsidọhọ idemmọ ẹte ke enye edi ifụre, edi ekem mmọ ẹsikụt, ke ini ebede akaha, ẹte ke mmimọ idi ifụn idiọkn̄kpọ, ndien nso ibak ibak eteufọk ke idiọkn̄kpọ edi ntem! Ndikọk ibuot ke n̄kpọ emi idahaemi ekeme ndin̄wam ndikpeme nnyịn mbiọn̄ọ utọ ifiọk n̄kpọntịbe oro.—Gal. 6:7, 8.
EBIET MFỊNA ẸTỌN̄ỌDE
13. (a) Didie ke mme udọn̄ ẹmi ẹsidade ẹsịm mme mfịna ẹmi ẹsiwak ndidemede? (b) Man ifiọk se “idiọk nsan̄a” edide, ekikere anie ke nnyịn iyom? (c) Nte afo ọbọrọde mme mbụme ẹmi ẹdude ke utịt ikpehe ekikere emi, sọn̄ọ tịn̄ ban̄a ekikere Jehovah. Bọrọ mbụme kiet kpọt ke ini kiet.
13 Tuak da nyụn̄ kere ban̄a ebiet mme mfịna oro ẹsiwakde nditọn̄ọ. Bible anam an̄wan̄a ete: “Idomo iduọ osịm kpukpru owo ke adan̄aemi idiọk udọn̄ atapde enye odụri. Ekem idiọk udọn̄ ama oyomo, aman idiọkn̄kpọ; idiọkn̄kpọ ama ọkọkọri, osion̄o n̄kpa.” (Jas. 1:14, 15) Edi didie ke mme udọn̄ oro ẹsidemerede? Ebe ke se ibede idụk esịt, ndien ediwak ini emi esidi utịp edidụk nsan̄a ye mbon oro mîdaha mme edumbet Bible isịn ke edinam. Nte ededi, kpukpru nnyịn imọfiọk ite ke nnyịn ikpenyene nditre ndidụk “idiọk nsan̄a.” Edi mbụme edi, Mme nsan̄a ewe ẹdiọk? Didie ke Jehovah ese n̄kpọ emi? Ndikọk ibuot ke mme mbụme ye mme itien̄wed Abasi ẹtienede mi ekpenyene ndin̄wam nnyịn ndisịm nnennen ubiere.
Ndi akpanikọ oro nte ke ndusụk owo ẹtie ukpono ukpono ọwọrọ ete ke mmọ ẹyedi nti nsan̄a? (Men Genesis 34:1, 2, 18, 19 domo.)
Nte nneme mmọ, ndusụk mbubru mmọ, ẹwụt m̀mê nnyịn idi n̄kpet n̄kpet nsan̄a mmọ? (Eph. 5:3, 4)
Nte ntak ekededi odu oro anamde ebehe nnyịn edieke mmọ mînịmke ukem n̄kpọ oro aban̄ade uduak Abasi oro nnyịn inịmde? (Men 1 Corinth 15:12, 32, 33 domo.)
Didie ke Jehovah edikere edieke nnyịn imekde ndidụk nsan̄a ye mbon oro mîmaha enye? (Men 2 Chronicles 19:1, 2 domo.)
Okposụkedi nnyịn ikemede ndinam utom ye mbon oro mînịmke ke akpanikọ m̀mê ikade ufọkn̄wed ye mmọ, didie ke nnyịn ikeme ndiwụt nte ke nnyịn imekke mmọ nte mme nsan̄a? (1 Pet. 4:3, 4)
Edise television ye edikot mme n̄wed, mme magazine, ye mme n̄wedmbụk n̄kpọntịbe ẹdi n̄ko mme usụn̄ edidụk nsan̄a ye mbon en̄wen. Kaban̄a nso orụk n̄kpọ ke mme n̄wed ẹmi ke oyom ẹdu ke ukpeme akpan akpan ke eyo ẹmi? (N̄ke 3:31; Isa. 8:19; Eph. 4:17-19)
Nso ke edimek oro nnyịn imekde nsan̄a etịn̄ ọnọ Jehovah aban̄a orụk owo emi nnyịn idide? (Ps. 26:1, 4, 5; 97:10)
14. Nso akwa ifụre ina ke iso ibet mbon oro ke edinam akpanikọ ẹdade item Ikọ Abasi ẹsịn ke edinam idahaemi?
14 Se inade ke n̄kpet n̄kpet ini iso nnyịn edi obufa ererimbot Abasi. Ebede ke Obio Ubọn̄ Esie ẹyenam ubonowo ọbọhọ akama-ufụn odudu Satan ye ofụri idiọk editịm n̄kpọ esie. Sụn̄sụn̄ ẹyesio kpukpru utịp idiọkn̄kpọ ẹfep ke otu ubonowo. Nsinsi uwem ke Paradise eyena mmọ ke iso. Ke akpatre kpukpru edibotn̄kpọ ẹyenyene ubọhọ-ufụn oro odude ke ọyọhọ n̄kemuyo ye “spirit Ọbọn̄.” (2 Cor. 3:17) Ndi okpowụt ifiọk nditaba kpukpru oro ke ntak edida item Ikọ Abasi ke mfefere n̄kpọ idahaemi? Ebede ke usụn̄ emi nnyịn idade ubọhọ-ufụn Christian nnyịn inam n̄kpọ mfịn, kpukpru nnyịn ikpakam iwụt in̄wan̄în̄wan̄ ite ke se nnyịn inen̄erede iyom edi “ubọn̄ ubọn̄ ubọhọ-ufụn eke nditọ Abasi.”—Rome 8:21, NW.
Nneme Ndụn̄ọde
● Nso orụk ifụre ke akpa owo iba oro ẹkenyene? Didie ke ẹmen oro ẹdomo ye se ubonowo osobode kemi?
● Ke okpụhọrede ye ererimbot, nso ifụre ke mme ata Christian ẹnyene? Didie ke emi ekeme nditịbe?
● Nso ekọmurua ke mbon oro ẹyomde orụk ifụre oro ererimbot enyenede ẹsikpe?
● Ntak emi edide ata akpan n̄kpọ nditre ndidụk “idiọk nsan̄a”? Utu ke ndibiet Adam, mme ubiere anie kaban̄a se idiọkde ke nnyịn inyene ndinyịme?