Ibuot Ition
Ufụn Oro Mme Andituak Ibuot nnọ Jehovah Ẹwọrọde
1, 2. (a) Nso orụk ifụre ke Abasi ọkọnọ akpa owo iba oro? (b) Siak ndusụk ibet oro ẹkekarade edinam Adam ye Eve.
KE INI Jehovah okobotde akpa eren ye n̄wan, mmọ ẹma ẹnyene ifụre oro etịmde okpon akan ekededi oro mme owo ẹnyenede mfịn. Ebietidụn̄ mmọ ekedi Paradise, kpa ediye In̄wan̄ Eden. Udọn̄ọ ndomokiet ikabiatke inem uwem mmọ, koro mmọ ẹkenyenede mfọnmma ekikere ye ikpọkidem. Mmọ ikodorike enyịn ndikpa nte kpukpru owo ẹdoride enyin ọtọn̄ọde ke ini oro. N̄ko, mmọ ikedịghe mme owo ukwak edi ẹma ẹnyene utịbe utịbe enọ ifụre edimek, kpa ukeme ndinam mme ubiere idemmọ. Nte ededi, man ẹka iso ẹnyene utọ utịbe utịbe ifụre oro, mmọ ẹkenyene ndikpono mbet Abasi.
2 Ke uwụtn̄kpọ, kere ban̄a mme ibet obot oro Abasi enịmde. Nte ededi, ekeme ndidi owo iketịn̄ke-tịn̄ mme ibet oro, edi ẹkebot Adam ye Eve ke usụn̄ oro akakam anamde edi ndammana n̄kpọ ndinịm mmọ. Udọn̄ udia mmọ ama ọnọ idiọn̄ọ nte ke oyom ẹdia udia; nsatitọn̄ mmọ owụt ke oyom ẹn̄wọn̄ mmọn̄; utịn ndisop ama owụt ke oyom ẹde idap. Jehovah n̄ko ama ọnọ mmọ utom ndinam. Ke nditịm ntịn̄, utom oro ekedi ibet koro enye ayakara usụn̄ edinam mmọ. Akana mmọ ẹnyene nditọ, ẹkara ediwak orụk uwem ke ofụri isọn̄, ẹnyụn̄ ẹtat adan̄a Paradise tutu enye esịm ofụri ererimbot. (Genesis 1:28; 2:15) Nso inem inem ibet oro enyenede ufọn ke oro ekedi ntem! Enye ama ọnọ mmọ utom oro ekenen̄erede ọnọ uyụhọ, anamde mmọ ẹda ukeme ukere n̄kpọ mmọ ẹnam n̄kpọ ọyọhọ ọyọhọ ke nti usụn̄. N̄ko, mmọ ẹma ẹnyene ifụre oro ekemde man ẹnam mme ubiere ke nte mmọ ẹdinamde utom mmọ. Nso efen ke owo okpoyom?
3. Didie ke Adam ye Eve ẹkpekekpep ndida ifụre unam ubiere mmọ nnam n̄kpọ ọniọn̄ ọniọn̄?
3 Nte ededi, ke ini ẹkenọde Adam ye Eve ifet ndinam mme ubiere, emi ikọwọrọke ite ke ubiere ekededi oro mmọ ẹkpekam ẹnamde akpakada nti utịp edi. Ẹkenyene ndida ifụre unam ubiere mmọ nnam n̄kpọ ke idak mbet ye mme edumbet oro Abasi enịmde. Didie ke mmọ ẹkpekeme ndikpep mmọ emi? Ebe ke ndikpan̄ utọn̄ nnọ Andibot mmọ ye ke ndise mme utom esie. Abasi ama ọnọ Adam ye Eve ifiọk oro ẹkeyomde man ẹda se mmọ ẹkekpepde ẹsịn ke edinam. Sia ẹkebotde mmọ ke mfọnmma usụn̄, ndammana ntụhọ mmọ ekedi ndiwụt mme edu Abasi ke ini ẹnamde mme ubiere. Ke akpanikọ, mmọ ẹkenyene ndinam oro ye ntịn̄enyịn edieke mmọ ẹkenen̄erede ẹwụt esịtekọm ẹban̄a se Abasi akanamde ọnọ mmọ ẹnyụn̄ ẹyomde ndinem enye esịt.—Genesis 1:26, 27; John 8:29.
4. (a) Nte ewụhọ oro ẹkenọde Adam ye Eve ẹte ẹkûdia mfri eto kiet ama ọbọ mmọ ifụre? (b) Ntak emi se ẹkeyomde oro okodotde?
4 Do nte enende, Abasi ama emek ndidomo uten̄e oro mmọ ẹkenyenede ẹnọ enye nte Andinọ mmọ uwem ye unyịme mmọ ndidu ke ebiet oro enye ekenịmde. Jehovah ama ọnọ Adam ewụhọ emi: “Dia kpukpru eto in̄wan̄; Edi ama edi eto ifiọk, eti ye idiọk, kûdia ke esịt: koro ke usen eke afo adiade ke esịt afo ayakpa n̄kpa.” (Genesis 2:16, 17) Ke ẹma ẹkebot Eve, ẹma ẹtịn̄ ibet emi ẹnọ enye n̄ko. (Genesis 3:2, 3) Nte ukpan emi ama ọbọ mmọ ifụre? Ke akpanikọ ikọbọhọ. Mmọ ẹma ẹnyene akpakịp orụk inem inem udia ndidia ye unana edidia mfri eto kiet oro. (Genesis 2:8, 9) Ama akam odot nte ke mmọ ẹkpenyene ndidiọn̄ọ nte ke isọn̄ enyene Abasi, sia edide Enye okobot enye. Ntre enye enyene unen ndinam mbet oro ekemde ye uduak esie onyụn̄ enyenede ufọn ọnọ ubonowo.—Psalm 24:1, 10.
5. (a) Didie ke Adam ye Eve ẹketaba ubọn̄ ubọn̄ ifụre oro mmọ ẹkenyenede? (b) Nso ikada itie ifụre oro Adam ye Eve ẹkenyenede, ndien didie ke emi otụk nnyịn?
5 Edi nso iketịbe? Ke ibụk ibụk udọn̄ onụkde, angel kiet ama ada ifụre uduak esie anam n̄kpọ ke idiọk usụn̄ onyụn̄ akabade edi Satan, emi ọwọrọde “Andibiọn̄ọ.” Enye ama abian̄a Eve ebe ke ndisọn̄ọ ntịn̄ nnọ enye mban̄a n̄kpọ oro atuahade ye uduak Abasi. (Genesis 3:4, 5) Adam ama adiana ye Eve ke ndibiat ibet Abasi. Ke ndida n̄kpọ oro mîkenyeneke mmọ, mmọ ẹma ẹtaba ubọn̄ ubọn̄ ifụre mmọ. Idiọkn̄kpọ ama akabade akara mmọ, ndien nte Abasi ọkọtọtde, n̄kpa ama etiene ke akpatre. N̄kpọ-akpa oro mmọ ẹkenọde nditọ mmọ ekedi idiọkn̄kpọ—emi owụtde idem ke ndammana ntụhọ unam idiọk. Idiọkn̄kpọ n̄ko ama ada mme mmeme oro ẹdade ẹsịm udọn̄ọ, usọn̄, ye n̄kpa edi. Ntụhọ unam idiọk, emi odudu Satan anamde etetịm ọdiọk, amaman n̄ka ubonowo oro ọyọhọde ye mbụk usua, ubiatibet, ufịk, ye mme ekọn̄ oro ẹdade uwem ediwak miliọn owo. Nso ukpụhọde ke emi edi ntem ye ifụre emi Abasi ọkọnọde ubonowo ke ntọn̄ọ!—Deuteronomy 32:4, 5; Job 14:1, 2; Rome 5:12; Ediyarade 12:9.
Ebiet Emi Ẹkemede Ndikụt Uwọrọ-Ufụn
6. (a) M̀mọ̀n̄ ke ẹkeme ndikụt ata uwọrọ-ufụn? (b) Nso orụk uwọrọ-ufụn ke Jesus eketịn̄ aban̄a?
6 Ke ẹkerede ẹban̄a ndiọi idaha oro ẹdude ke kpukpru ebiet mfịn, idịghe n̄kpọ n̄kpaidem nte ke mme owo ẹyom n̄kponn̄kan uwọrọ-ufụn. Edi m̀mọ̀n̄ ke ẹkeme ndikụt ata uwọrọ-ufụn? Jesus ọkọdọhọ ete: “Edieke mbufo ẹsọn̄ọde ẹda ke ikọ Mi, mbufo ẹdi mbet Mi ke akpanikọ: ndien mbufo ẹyefiọk akpanikọ, akpanikọ oyonyụn̄ anam mbufo ẹwọrọ ufụn.” (John 8:31, 32) Uwọrọ-ufụn emi idịghe orụk oro mme owo ẹdoride enyịn ẹban̄a ke ini mmọ ẹsịnde andikara kiet m̀mê orụk ukara kiet ẹyom efen. Utu ke oro, uwọrọ-ufụn emi otụk ata isọn̄ mfịna owo. Se Jesus eketịn̄de aban̄a ekedi uwọrọ-ufụn idiọkn̄kpọ. (John 8:24, 34-36) Ntem, edieke owo akabarede edi ata mbet Jesus Christ, enye esikụt n̄wọrọnda ukpụhọde ke uwem esie, kpa uwọrọ-ufụn!
7. (a) Ke nso usụn̄ifiọk ke nnyịn ikeme ndibọhọ idiọkn̄kpọ idahaemi? (b) Man iwọrọ ufụn oro, nso ke ana nnyịn inam?
7 Emi iwọrọke ite ke mme Christian akpanikọ idahaemi inyeneke aba ndammana ntụhọ unam idiọkn̄kpọ. Sia mmọ ẹkedade-da idiọkn̄kpọ ẹmana, mmọ ẹsụk ẹnyenyene en̄wan ndin̄wana ke ntak oro. (Rome 7:21-25) Nte ededi, edieke owo enen̄erede odu uwem ke n̄kemuyo ye mme ukpepn̄kpọ Jesus, enye ididịghe aba ofụn idiọkn̄kpọ. Idiọkn̄kpọ iditiehe aba nte andikara inọ enye, emi ọnọde enye mme ewụhọ oro anade enye osụk ibuot ọnọ ye unana mfan̄a. Enye ididụkke afia edidu uwem oro ananade uduak onyụn̄ anamde enye enyene idiọk ubieresịt. Enye eyenyene edisana ubieresịt ke iso Abasi koro ẹfende mme idiọkn̄kpọ esie eke ini edem ke ntak mbuọtidem esie ke uwa Christ. Mme ntụhọ unam idiọk ẹkeme ndidomo ndiwọrọ ndi, edi ke ini enye esịnde ndinam n̄kpọ ekekem ye mmọ koro enye etide ndisana ukpepn̄kpọ Christ, enye owụt nte ke idiọkn̄kpọ ikarake imọ aba.—Rome 6:12-17.
8. (a) Ufụn ewe ke ata Ido Ukpono Christ osio nnyịn? (b) Nso ikpedi edu nnyịn kaban̄a mbon ukara ererimbot?
8 Kere ban̄a ufụn oro nnyịn iwọrọde nte mme Christian. Ẹmenam nnyịn ibọhọ mme odudu nsunsu ukpepn̄kpọ, ufụn nsunsu ekikere, ye ufụn idiọkn̄kpọ. Mme utịbe utịbe akpanikọ ẹban̄ade idaha mme akpan̄kpa ye ediset ke n̄kpa ẹmenam nnyịn ibọhọ ndịk n̄kpa oro mîwụtke eti ibuot. Ndifiọk nte ke edinen Obio Ubọn̄ Abasi ọyọsọp ada itie anana-mfọnmma ukara owo osio nnyịn ke idaha unana idotenyịn. (Daniel 2:44; Matthew 6:10) Nte ededi, utọ uwọrọ-ufụn oro inamke enen nditre ndiwụt ukpono nnọ mme enyene-odudu emi ẹkarade ye mbet mmọ.—Titus 3:1, 2; 1 Peter 2:16, 17.
9. (a) Didie ke Jehovah ke ima an̄wam nnyịn ndinyene n̄kponn̄kan udomo uwọrọ-ufụn oro odude idahaemi ọnọ mme owo? (b) Didie ke nnyịn ikeme ndinam nti ubiere?
9 Jehovah iyakke nnyịn idu uwem ndomonse man ifiọk se idide mfọnn̄kan usụn̄ ndidu uwem. Enye ọfiọk nte ẹnamde nnyịn, se inọde nnyịn ata uyụhọ, ye se inọde nnyịn nsinsi ufọn. Enye ọfiọk mme ekikere ye ido oro ẹkemede ndibiat itie ebuana owo ye Enye ye mme ekemmọ owo, idem ndusụk ọbiọn̄ọde owo oro ndidụk obufa ererimbot. Ke ima, Jehovah etịn̄ kpukpru n̄kpọ emi ọnọ nnyịn ebe ke Bible ye esop esie emi ẹkụtde ke enyịn. (Mark 13:10; Galatia 5:19-23; 1 Timothy 1:12, 13) Do edi mbubehe nnyịn ndida ifụre uduak oro Abasi ọnọde nnyịn mbiere nte nnyịn idinamde n̄kpọ. Ke mîbietke Adam, edieke nnyịn idade se Bible asiande nnyịn isịn ke edinam, nnyịn iyanam nti ubiere. Nnyịn iyowụt nte ke ndinyene eti itie ebuana ye Jehovah edi se inen̄erede ibehe nnyịn ke uwem.
Ndiyom Orụk Uwọrọ-Ufụn Efen
10. Nso orụk uwọrọ-ufụn ke ndusụk Mme Ntiense Jehovah ẹyom?
10 Ke ndusụk idaha, ndusụk n̄kparawa owo emi ẹdide Mme Ntiense Jehovah—ọkọrọ ye mbon eken oro mînen̄ekede ikpri—ẹkeme ndikere ke mmimọ imoyom orụk uwọrọ-ufụn efen. Ererimbot ekeme nditie nte se iyede, ndien adan̄a nte mmọ ẹkerede ẹban̄a enye, ntre ke mmọ ẹnen̄ede ẹnyene udọn̄ ndinam mme n̄kpọ emi ẹwọrọde etop ke ererimbot oro mîdotke ye Christian. Ekeme ndidi utọ mbon oro iduakke ndida ibọk ke idiọk usụn̄, ndin̄wọn̄ mmịn n̄kaha, m̀mê ndinam use. Edi mmọ ẹtọn̄ọ ndibuana ye ndusụk mbon oro mîdịghe mme Christian akpanikọ, ẹyomde mmọ emi ẹnyịme mmimọ. Mmọ ẹkeme ndikam ntọn̄ọ ndikpebe ikọ ye ido mmọ.—3 John 11.
11. Ndusụk ini etabi ndinam idiọk esito m̀mọ̀n̄?
11 Ndusụk ini etabi ndisịn idem ke ido oro mîdotke ye Christian esito owo oro ọdọhọde ke inam n̄kpọ Jehovah. Emi ama etịbe ye ndusụk mme akpa Christian, ndien ukem oro ekeme nditịbe ke eyo nnyịn. Utọ mbon oro ẹsiyom ndinam mme n̄kpọ oro mmọ ẹkerede ke ayada inemesịt ọsọk mmimọ, edi mme n̄kpọ emi ẹtuaha ye mbet Abasi. Mmọ ẹsikpak mbon en̄wen ẹte “ẹdia uwem.” Mmọ ‘ẹsin̄wọn̄ọ ẹte iyanam owo ẹbọhọ ufụn, kpa ke ini mmọ ke idemmọ ẹdụkde ufụn ẹnọ nsobo.’—2 Peter 2:19.
12. Nso idi mme mfụhọ mfụhọ utịp ido oro atuahade ye mbet ye mme edumbet Abasi?
12 Utịp utọ inua-okot uwọrọ-ufụn oro ọdọdiọk kpukpru ini, sia enye ọwọrọde nditụt utọn̄ ye mbet Abasi. Ke uwụtn̄kpọ, oburobụt ido idan̄ ekeme ndisụn̄ọ ke editịmede esịt, udọn̄ọ, n̄kpa, uyomo idịbi oro owo mîyomke, ye ndusụk n̄wụre ke ndọ. (1 Corinth 6:18; 1 Thessalonica 4:3-8) Edida ibọk ke idiọk usụn̄ ekeme ndisụn̄ọ ke edisọp iyatesịt, editịn̄ ikọ usọn̄enyịn usọn̄enyịn, n̄kịmenyịn, isiọn̄, edibaba ibifịk, edikụt nnyụn̄ n̄kop n̄kpọ ikpọn̄, ye n̄kpa. Enye ekeme ndida nsịm mbumehe, emi ekemede ndida nsịm ubiatibet man owo aka iso ke edu oro. Mme ukem utịp oro ẹsito edida ọkpọsọn̄ mmịn ke idiọk usụn̄. (Mme N̄ke 23:29-35) Mbon oro ẹbuanade ke utọ edu oro ẹkeme ndikere ke mmimọ imọbọhọ, ndien ekem mmọ ẹkụt ke ata idiọk ini ẹte ke mmimọ imakabade idi ifịn idiọkn̄kpọ. Ndien nso ibak ibak eteufọk ke idiọkn̄kpọ edi ntem! Ndikere mban̄a n̄kpọ emi idahaemi ekeme ndin̄wam ke ndikpeme nnyịn mbiọn̄ọ utọ n̄kpọ oro.—Galatia 6:7, 8.
Ebiet Emi Mme Mfịna Ẹsitọn̄ọde
13. (a) Didie ke ẹsiwak ndidemede mme udọn̄ oro ẹsidade ẹsịm mme mfịna? (b) Man ifiọk se “idiọk nsan̄a” edide, ekikere anie ke nnyịn iyom? (c) Nte afo ọbọrọde mme mbụme oro ẹdude ke ikpehe ekikere 13, dori nsọn̄uyo ke ekikere Jehovah.
13 Kere ban̄a ebiet emi mme mfịna ẹsiwakde nditọn̄ọ. Bible anam an̄wan̄a ete: “Idomo iduọ esịm kpukpru owo ke adan̄aemi idiọk udọn̄ atapde enye odụri. Ekem idiọk udọn̄ ama oyomo, aman idiọk-n̄kpọ; idiọk-n̄kpọ ama ọkọkọri, osion̄o n̄kpa.” (James 1:14, 15) Didie ke ẹsidemerede udọn̄ oro? Ebe ke se ibede idụk esịt. Ediwak ini emi esidi utịp edidụk nsan̄a ye mbon oro mîdaha mme edumbet Bible isịn ke edinam. Nte ededi, kpukpru nnyịn imọfiọk ite ke nnyịn ikpenyene ndifep “idiọk nsan̄a.” (1 Corinth 15:33) Edi mme nsan̄a ewe ẹdiọk? Didie ke Jehovah ese n̄kpọ emi? Ndikere mban̄a mme mbụme oro ẹtienede mi nnyụn̄ nse mme itie N̄wed Abasi oro ẹsiakde ẹsịn ekpenyene ndin̄wam nnyịn ndisịm nnennen ubiere.
Nte ndusụk owo nditie nte ke ẹdot ukpono ọwọrọ ke mmọ ẹdi nti nsan̄a? (Genesis 34:1, 2, 18, 19)
Nte nneme mmọ, idem mbubru mmọ, ẹwụt m̀mê nnyịn ikpedi n̄kpet n̄kpet nsan̄a mmọ? (Ephesus 5:3, 4)
Etie Jehovah didie ke idem edieke nnyịn imekde ndinyene n̄kpet n̄kpet ebuana ye mbon oro mîmaha enye? (2 Chronicles 19:1, 2)
Okposụkedi ekemede ndidi nnyịn isinam utom m̀mê isika ufọkn̄wed ye mbon oro mîtieneke inịm mme n̄kpọ oro nnyịn inịmde ke akpanikọ, ntak oyomde nnyịn ikpeme idem? (1 Peter 4:3, 4)
Edise ekebe ndise ye ndise senima, edida Intanet nnam n̄kpọ, ye edikot mme n̄wed, magazine, ye n̄wedmbụk n̄kpọntịbe ẹdi mme usụn̄ ndidụk nsan̄a ye mbon efen. Nso orụk n̄kpọ ẹtode mme utọ ebiet emi ke oyom nnyịn ikpeme idem? (Mme N̄ke 3:31; Isaiah 8:19; Ephesus 4:17-19)
Nso ke nsan̄a oro nnyịn imekde etịn̄ ọnọ Jehovah aban̄a orụk owo emi nnyịn idide? (Psalm 26:1, 4, 5; 97:10)
14. Nso akwa uwọrọ-ufụn ana ke iso ebet mbon oro ẹnen̄erede ẹnam item Ikọ Abasi idahaemi?
14 Se inade nnyịn ke iso idahaemi edi obufa ererimbot Abasi. Ebede ke ukara Obio Ubọn̄ Abasi eke heaven, ẹyenam ubonowo ọbọhọ odudu Satan ye ofụri idiọk editịm n̄kpọ esie. Sụn̄sụn̄, ẹyesio kpukpru utịp idiọkn̄kpọ ẹfep ke ufọt okopitem ubonowo, adade ekesịm mfọnmma ekikere ye ikpọkidem man nnyịn ikeme ndinyene nsinsi uwem ke Paradise. Ke akpatre kpukpru edibotn̄kpọ ẹyenyene ubọhọ-ufụn oro odude ke ọyọhọ n̄kemuyo ye “spirit Ọbọn̄.” (2 Corinth 3:17) Nte okpowụt ifiọk nditaba kpukpru oro ke ntak editre ndinam item Ikọ Abasi idahaemi? Ebede ke ndida ubọhọ-ufụn Christian nnyịn mfịn nnam n̄kpọ ọniọn̄ ọniọn̄, ẹyak nnyịn kpukpru iwụt in̄wan̄-in̄wan̄ nte ke se nnyịn inen̄erede iyom edi “ubọn̄ ubọn̄ uwọrọ-ufụn eke nditọ Abasi.”—Rome 8:21, NW.
Nneme Ndụn̄ọde
• Nso orụk uwọrọ-ufụn ke akpa owo iba oro ẹkenyene? Didie ke oro okpụhọde ye se ubonowo osobode idahaemi?
• Nso uwọrọ-ufụn ke mme Christian akpanikọ ẹnyene? Didie ke emi okpụhọde ye se ererimbot adade nte uwọrọ-ufụn?
• Ntak enen̄erede edi akpan n̄kpọ ndifep idiọk nsan̄a? Ke mîbietke Adam, mme ubiere anie ke nnyịn inyịme kaban̄a se idiọkde?
[Mme ndise ke page 46]
Ikọ Abasi odụri owo utọn̄ ete: “Ẹkûbian̄a idem mbufo ke n̄kpọ emi. Idiọk nsan̄a ababiat eti ido”