Ẹnyene Edu N̄waidem!

ROLFa ekedi eti anamutom. Ke ini enye    ekebierede ndibọ utom ibio ini man    ekpekeme nditat udeme esie ke utom ukwọrọikọ Christian, eteutom esie ama ọsọsọp onyịme. Ke ediwak isua Rolf ke ntre ama ekeme ndinam utom usiakusụn̄. Usen kiet, nte ededi, idaha utom ama okpụhọde. Rolf ama owụt ke imọ imenen̄ede inyene ukeme ke utom imọ tutu eyedi se ẹnọde enye itie esenyịn unyamurua ke itieutom. Utom oro akasan̄a ye uwak okụk ye eti idotenyịn kaban̄a n̄kaiso n̄kori. Nte ededi, utom ibio ini idinyeneke ufọn aba.

Rolf ama enyene n̄wan ye nditọ iba ndise mban̄a, ndien nyọhọ nsụhọ okụk eyenyene ufọn. Edi, enye ama esịn ndibọ utom oro onyụn̄ esịn n̄wed oyom utom efen, enyeoro ediyakde enye osịm n̄kpọ eke spirit esie ye mbiomo esie ke n̄kan̄ okụk. Idem ama akpa eteutom Rolf ke ubiere emi. Ke ọfiọkde ete ke idem utom oro ẹkpede okụk oro okponde akan edidi ikpîkpu, etutom esie ama eberi ete: “Ami mmokụt nte ke n̄kemeke ndidomo idem ye ubiere fo.”

Ih, Rolf enyene ubiere. Edi enye ama enyene n̄ko edu efen—kpa edu n̄waidem. Utọ edu oro iwakke ke ererimbot uma idem nnyịn emi. Edi enye ekeme ndida nsịm usụn̄ uwem oro enyenede ufọn onyụn̄ enyenede uyụhọ. Nso idi edu n̄waidem? Nso ke enye abuana? Ndien nso ke nnyịn ikeme ndinam man imụm enye ikama?

N̄kpọ Oro Ẹyomde ke Bible

Ndinam uwa ọwọrọ ndinọ m̀mê ndisana n̄kpọ oro enyenede ufọn nyak nnọ. Uwa edi ubak utuakibuot akpanikọ toto nte akpa anam-akpanikọ ntiense, Abel, akawa “akpa nditọ n̄kpri ufene esiemmọ” ke uwa ọnọ Abasi. (Genesis 4:4) Iren mbuọtidem utọ nte Noah ye Jacob, ẹma ẹnam ukem oro. (Genesis 8:20; 31:54) Mme uwa unam n̄ko ẹkedi akpan ikpehe ke Ibet Moses. (Leviticus 1:2-4) Ke idak Ibet oro, nte ededi, ẹma ẹteme mme andituak ibuot ẹte ẹwa ata mfọnn̄kan n̄kpọ mmọ. Owo ikonyịmeke mmọ ẹwa obiomo-ndo unam nte uwa. (Leviticus 22:19, 20; Deuteronomy 15:21) Ke ini ọsọn̄ibuot Israel akabiatde ibet emi, Abasi ama asua ọnọ mmọ, ọdọhọde ete: “Ke ini mbufo ẹdade nnan ẹdi ẹdiwa [ke uwa, mbufo ẹdọhọ ẹte], idiọkke? Da enye nan̄a sọk ọbọn̄ fo; nte enye edinem esịt ye afo? . . . Nte nyenyịme ndibọ enye ke ubọk mbufo?”—Malachi 1:8, 13.

Ẹma ẹda edumbet aban̄ade uwa ẹbe ẹdụk utuakibuot Christian. Nte ededi, sia Christ ama ekekpe ọyọhọ ọyọhọ ekọmurua ufak, Abasi inyịmeke ndibọ uwa unam aba. Ntre, nso ke mme Christian ẹkeme ndiwa ke usụn̄ oro ẹnyịmede? Paul ewet ke N̄wed Mbon Rome 12:1 ete: “Mmọdo mmada mbọm Abasi n̄kpe mbufo ubọk, nditọete mi, nte ẹda ikpọkidem mbufo ẹnọ Abasi nte odu-uwem uwa, emi asanade, emi onyụn̄ enemde Abasi ndibọ; koro emi edide uwa eke anade ọnọ mbufo ndiwa.” Nso ukpụhọde oro akpade owo idem ke emi edi ntem! Utu ke ndiwa obukpo unam, mme Christian ẹkenyene ndiwa odu-uwem uwa edide idemmọ—odudu, inyene, ye ukeme mmọ. Ndien nte ekedide ke Israel, Jehovah idibọhọ “mbụn̄ọ,” m̀mê uwa oro mîtoho ofụri esịt. Enye oyom ete mme andituak ibuot nnọ enye ẹnọ imọ ata mfọnn̄kan n̄kpọ mmọ, oyom mmọ ẹnam n̄kpọ esie ke ofụri esịt, ukpọn̄, ekikere, ye odudu mmọ.—Mark 12:30.

Edu n̄waidem ke ntre esịne se itịmde ikpon ikan ikpîkpu edisịn idem ke mme ndutịm mbonoesop ye edinam ke utom ukwọrọikọ Christian. Enye ọwọrọ ubiere ndinam uduak Abasi ke sededi edikpade. Enye ọwọrọ ndidu ke mben̄eidem ndiyọ mme nsọn̄ọn̄kpọ ye mme idaha oro mîfọnke. Jesus ọkọdọhọ ete: “Edieke owo ekededi oyomde nditiene mi, yak enye akan̄ idemesie onyụn̄ emen eto ndutụhọ esie onyụn̄ etiene mi kpukpru ini.” (Matthew 16:24, NW) Christian inamke ọkpọkpọ udọn̄ m̀mê utịtmbuba inyene obụkidem edi akpan udọn̄ esie. Uwem esie owụhọ ke ndibemiso nnyom Obio Ubọn̄ Abasi ye edinen ido Esie. (Matthew 6:33) Ke edide se ẹyomde, enye odu ke mben̄eidem “[ndi]men eto ndutụhọ esie,” nyọ ukọbọ, esuene, m̀mê idem n̄kpa!

Mme Edidiọn̄ Ẹtode N̄waidem

Ke ẹsobode n̄kpọsọn̄ idaha ntre, owo ke ndammana usụn̄ ekeme ndikere m̀mê n̄waidem osụk odot do. Ye mbon oro ẹmade Jehovah Abasi ẹnyụn̄ ẹyomde ndikụt nte ẹkponode enyịn̄ esie, enye ke akpanikọ odot. (Matthew 22:37) Kere ban̄a mfọnmma uwụtn̄kpọ oro Jesus Christ okonịmde. Mbemiso ekedide isọn̄, enye ama enyene n̄kokon̄ itie ke heaven nte edibotn̄kpọ eke spirit. Nte ededi, nte enye akasiande mme mbet esie, enye ‘ikanamke uduak idemesie, edi akanam uduak Abasi, emi ọkọdọn̄de enye.’ (John 5:30) Ntre enye ke unyịmesịt ama “an̄wan̄a idemesie onyụn̄ emen mbiet ofụn esịne onyụn̄ edidu ke mbiet owo. Akande oro, ke ini enye okụtde idemesie nte idude ke mbiet owo, enye osụhọde idem onyụn̄ osụk ibuot tutu osịm n̄kpa, ih, kpa n̄kpa ke eto ndutụhọ.”—Philippi 2:7, 8, NW.

Mme utọ uwa oro inanake mfri. Sia Jesus okonyịmede “[ndiyak] uwem esie nduọk kaban̄a mme ufan esie,” enye ama ekeme ndikpe ekọmurua ufak, anamde mme anana mfọnmma owo ẹkeme ndinyene uwem oro mîkemeke ndikpa ke heaven, m̀mê nsinsi uwem ke isọn̄. (John 3:16; 15:13; 1 John 2:2) Ebede ke ndimụm nsọn̄ọnda esie n̄kama ke mfọnmma usụn̄, enye ama anam ẹtoro enyịn̄ Jehovah akamba akamba. (Mme N̄ke 27:11) Eyịghe idụhe Jehovah ọkọdiọn̄de enye kaban̄a usụn̄uwem n̄waidem esie! “Ke ntak oro Abasi ekemenede Enye onịm ke enyọn̄, onyụn̄ ọnọ Enye enyịn̄ oro okon̄de akan kpukpru enyịn̄.”—Philippi 2:9.

Ke akpanikọ, Jesus ekedi ikpọn̄îkpọn̄ edibon Eyen Abasi. Nte Abasi n̄ko ọnọ mbon efen ẹmi ẹwade uwa ẹnọ enye utịp? Ih, ndien ẹwụt emi ke ediwak uwụtn̄kpọ eke ini eset ye eke eyomfịn. Kere ban̄a mbụk Bible aban̄ade Ruth, eyenan̄wan Moab. Enye nte an̄wan̄ade ama ekpep n̄kpọ aban̄a Jehovah oto ebe esie emi ekedide eyen Israel. Ke eren oro ama akakpa, n̄wan emi ekenyene ndinam ubiere. Nte enye eyesụk odu ke idụt ukpono ndem emi enye akamanade, mîdịghe nte enye eyewọrọ aka Isọn̄ Un̄wọn̄ọ ye akanian̄wan ekaebe esie, Naomi? Ruth ama ebiere ndiwọrọ, idem okposụkedi emi ọkọwọrọde nditaba ebuana ye ete ye eka esie ndien iso-ọfọn atabade idem idotenyịn edifiak ndọ ndọ. Edi, Ruth ama edi edidiọn̄ọ Jehovah, ndien udọn̄ ndituak ibuot nnọ enye ke otu ndimek ikọt esie ama onụk enye ndiyịre ye Naomi.

Nte ẹma ẹnọ Ruth utịp ke utọ n̄waidem oro? Ke akpanikọ ẹma ẹnọ! Nte ini akade, enyene-isọn̄ emi ẹkekerede Boaz ama ọdọ enye, ndien Ruth ama akabade edi eka eyeneren ẹkekotde Obed, emi akanamde enye edi ekaeka Jesus Christ.—Matthew 1:5, 16.

Mme utọ edidiọn̄ oro ẹdi se mme asan̄autom Jehovah ẹmi ẹnamde n̄waidem ẹdarade ke eyomfịn. Ke uwụtn̄kpọ, ke 1923, William R. Brown, emi ẹketịmde ẹdiọn̄ọ nte “Bible” Brown, ama ọkpọn̄ obio esie ke West Indies ndikada usụn̄ ke utom ukwọrọikọ ke West Africa. N̄wan ye adiaha esie ẹma ẹtiene enye. Enye ke akpatre ama ọwọrọ aka Nigeria, ke ebiet emi utom ukwọrọikọ akakam ọtọn̄ọde-tọn̄ọ ndin̄wụm mfri. Adianade ye obubịt owo America ẹkekotde Vincent Samuels ye Ntiense efen otode West Indies emi ẹkekotde Claude Brown, “Bible” Brown ama enyene akpan udeme ke ntọn̄ọ ntọn̄ọ ikpehe utom ke West Africa.

Mfịn se iwakde ikan mme asuanetop 187,000 ẹnam utom ke Sierra Leone, Liberia, Ghana, ye Nigeria, kpa mme efakutom ẹmi “Bible” Brown ye mme nsan̄a esie ẹkenamde utom. Mbemiso n̄kpa esie ke 1967, “Bible” Brown ama ọdọhọ ete: “Nso n̄kpọ idaha ke edi ntem ndikụt irenowo ye iban ẹsụkde ibuot ẹnọ eti mbụk Obio Ubọn̄ Abasi!” Ih, ẹma ẹdiọn̄ enye uwak uwak ke usụn̄uwem n̄waidem esie.

Mme Usụn̄ Ndinam N̄waidem

Nso idi ndusụk usụn̄ ẹmi nnyịn ikemede ndiwụt ukem edu oro mfịn? Kiet edi ndinyene ebuana eke urua ke urua kpukpru ini ke utom ukwọrọikọ eke ufọk-ke-ufọk. (Utom 20:20) Ndinam ntre, akpan akpan ke ẹkụrede ọkpọsọn̄ utom idịbi udia ke urua, ekeme ndidi idimemke utom. Enye ekeme ndiyom ntụnọ ye eti ndutịm. Edi idatesịt oro odude okpon akan ndiọi idaha ekededi ẹmi ẹkeyọde. Kamse, afo emekeme ndinyene ifet ndin̄wam owo ndikabade ndi “n̄wed Christ . . . emi mîkewetke ke mmọn̄n̄wed, edi ẹwetde ke spirit Abasi uwem; emi mîwetke ke n̄kpọ uwetn̄wed eke ẹdade itiat ẹnam, edi ẹwet ke n̄kpọ uwetn̄wed eke edide esịt owo.”—2 Corinth 3:3.

Ebede ke ‘ndidedep ifet,’ ye ntịn̄enyịn, iso-ọfọn ẹdepde ẹto utom idịbi udia m̀mê unọ idem inemesịt, ndusụk owo ẹma ẹkọri udeme mmọ ke utom ukwọrọikọ. (Ephesus 5:16) Ediwak owo ẹsidiomi ndutịm mmọ man ẹbuana ke utom usiakusụn̄ unọ-un̄wam ke nsụhọde n̄kaha ini kiet ke isua. Mbon en̄wen ẹkeme ndinam utom usiakusụn̄ unọ-un̄wam ndien ndien m̀mê ndinam utom nte mme asiakusụn̄ ofụri ini. N̄kpọ efen ndikere mban̄a edi ediwọrọ n̄ka mme ebiet ẹmi ẹyomde mme asuanetop Obio Ubọn̄ efen efen. Emi esiwak ndibuana akwa ukpụhọde ke usụn̄uwem, ndiyọ mme idaha oro mîfọnke, ndikpụhọde nda ekekem ye mbufa ido ye edu. Edi mme edidiọn̄ ẹtode edinyene ọyọhọ ebuana ke ndin̄wam mmọ en̄wen ndinyene uwem anam mme utọ uwa oro ẹdot.

John Cutforth emi akamanade ke Canada ama okụt emi ke idemesie. Ke enye ama okokụre ukpep ke Watchtower Bible School of Gilead, ẹma ẹnọ enye aka Australia nte isụn̄utom. Brọda Cutforth eti ete, “Oro ekedi anyanusụn̄ isan̄ didie ntem ọtọn̄ọde ke ufọk! Nte ami nyefiak nsịm Canada man n̄kokụt ete ye eka ye mme ufan mi mbemiso Armageddon? N̄kukụre usụn̄ ndidiọn̄ọ oro ekedi ndika.” Brọda Cutforth ama aka, ndien enye ikatuaha n̄kpọfiọk iban̄a mme uwa oro enye akanamde. Ke mme ukperedem isua enye ama ada usụn̄ ke utom unọ ikọ ntiense ke Papua New Guinea, ke ebiet emi enye osụk anamde utom ifịk ifịk, okụrede isua 50 ke utom uyọhọ-ini. Enye inikiet ama ọdọhọ ete: “Ndiyom nditiene ndausụn̄ Jehovah kpukpru ini, ndinyịme ndinam sededi utom oro enye okụtde ke odot ẹnam, ada idara, inemesịt, uyụhọ ye anana-ibat ufan edi.”

Nte ededi, mme idaha utọ nte unana nsọn̄idem, okụk, ye mme mbiomo ubon ẹkeme ndisụhọde se afo ekemede ndinam; idịghe kpukpru owo ẹkeme ndinam utom nte mme asiakusụn̄ ye mme isụn̄utom. Edi, biere ndinyene ọyọhọ ebuana ke mme mbonoesop ye ke utom an̄wautom nte ekekeme, kûyak n̄kpri idaha oro mîfọnke, utọ nte idiọk eyọn̄, ọbiọn̄ọ fi. (Mme Hebrew 10:24, 25) Afo emekeme n̄ko ndiwa ini efen efen ke ọkpọkpọ ukpepn̄kpọ Ikọ Abasi. Ndusụk ubon ẹsinam ntre ke ndisụhọde ini oro ẹbiatde ke ndise mme edinam TV, iso-ọfọn ẹkam ẹnyenede mbubịteyo oro “TV mîdụhe” ke urua kiet kiet mîdịghe ikam inyeneke-nyene TV. Ebede ke ndinyene ini nnọ ukpepn̄kpọ idemowo, otịm etie nte “uwa ekọm” emi afo “[o]kponode enyịn̄ Esie” ke mme mbonoesop ye ke utom an̄wautom eyetịm edi uwa emi ọfọnde etieti.—Mme Hebrew 13:15.

Ti ete, ke utom ukwọrọikọ odu idahaemi ke akpatre ikpehe esie. Ibịghike Abasi eyebiere ikpe ọnọ ọdiọkitọn̄ ye ama-idem ererimbot emi. (Zephaniah 2:3) Man inyene mfọn Abasi, nnyịn ikemeke ndikop idem nnyịn mbọm. Ana nnyịn ‘inọ ikpọkidem nnyịn nte odu-uwem uwa, emi asanade, onyụn̄ enemde Abasi esịt ndibọ.’ (Rome 12:1) Utọ edu oro eyeda akwa inemesịt ye uyụhọ edi. Enye eyen̄wam nnyịn ndinyene akwa idara ke utom nnyịn. Ndien enye eyenam esịt Jehovah Abasi enem!—Mme N̄ke 27:11.

Ntre nyene edu n̄waidem! Kûmen̄e ndinọ idemfo ke ndin̄wam mmọ en̄wen ye ke ndin̄wam mme udọn̄ Obio Ubọn̄. Paul ọnọ item ete: “Ẹkûfre ndinam eti n̄kpọ ndinyụn̄ mfọn ido ye owo; koro orụk uwa emi enemde Abasi esịt.”—Mme Hebrew 13:16.

[Mme Ikọ idakisọn̄]

[Ndise ke page 26]

Ndinyene ini nnọ ukpepn̄kpọ idemowo ye utom an̄wautom ekeme ndisịne uwa, edi enye akama utịp

[Ndise ke page 28]

Ẹma ẹdiọn̄ W. R. Brown ye John Cutforth uwak uwak ke ntak edinam n̄waidem mmọ