Afo Emekeme Ndinam N̄kọri Eke Spirit
EKEME ndidi ọkpọsọn̄ n̄kpọ ndidiọn̄ọ ata ufọn n̄kpọ. Ntre ke edi ye mme daimọn. Okposụkedi daimọn oro ẹtụkde esisemde-sem, daimọn oro owo mîtụkke esem esitie ndap ndap. Nte ededi, in̄wan̄în̄wan̄ idotenyịn odu ndinyene ọsọn̄urua itiat nto daimọn oro owo mîtụkke.
Mme Christian ẹbiet daimọn oro owo mîtụkke esem ke ediwak usụn̄. Okposụkedi nnyịn mîdịghe kan̄a mfọnmma, nnyịn imenyene mme edu oro Jehovah amade. Ukem nte mme daimọn, kpukpru nnyịn imenyene mme san̄asan̄a edu nnyịn. Ndien nnyịn owo kiet kiet imekeme ndinam n̄kaiso n̄kọri eke spirit edieke oro edide udọn̄ ofụri esịt nnyịn. Ẹkeme ndidiọn̄ mme edu nnyịn, man mmọ ẹtetịm ẹyama ẹnọ Jehovah ubọn̄.—1 Corinth 10:31.
Ke ẹma ẹkesịbe ẹnyụn̄ ẹtụk, ẹsinịm daimọn ke idaha emi etịpde esịn ke edu ediyama esie. Ukem ntre, Jehovah ekeme ndida nnyịn nnam n̄kpọ ke nsio nsio idaha, m̀mê mme ifetutom, edieke nnyịn ‘imende obufa owo isịne, emi ẹbotde ebiet Abasi ke edinen ido ye edisana ido akpanikọ.’—Ephesus 4:20-24.
Utọ n̄kọri eke spirit oro ididịghe ke idemesie, ukem nte daimọn ke obot esie mîsiwakke ndisem nte ọsọn̄urua itiat. Ẹkeme ndiyom nnyịn ision̄o idem ikpọn̄ ndusụk mmeme oro ẹyịrede nnyịn, ikpụhọde edu nnyịn kaban̄a edinyịme mbiomo, m̀mê ndikam nsịn̄ede idem ọkpọsọn̄ ndikpọn̄ edisọn̄ọ nyịre ke ido unam n̄kpọ eke spirit kiet. Edi nnyịn imekeme ndinam n̄kọri edieke nnyịn inen̄erede iyom ndinam, sia Jehovah Abasi ekemede ndinọ nnyịn “akwa ubom odudu.”—2 Corinth 4:7; Philippi 4:13.
Jehovah Ọsọn̄ọ Mme Asan̄autom Esie Idem
Ndisịbe daimọn esiyom uko emi otode nnennen ifiọk, sia ke ẹma ẹkesịbe ubak daimọn emi owo mîtụkke esem ẹsio, enye isiwakke ndinyene ufọn. Ọsọn̄urua n̄kpọ—ndusụk ini se ikponde isịm n̄kpọ nte mbahade iba eke itiat oro owo mîsịbeke—edi se ẹsisịbede ẹduọk man ẹnyene mbiet ẹyomde. Nnyịn n̄ko imoyom uko emi otode nnennen ifiọk man idiọn̄ edu nnyịn inyụn̄ ikọri ke n̄kan̄ eke spirit. Ana nnyịn inyene mbuọtidem akpan akpan nte ke Jehovah ọyọnọ nnyịn odudu.
Nnyịn imekeme ndikere ke nnyịn idotke, nte ededi, m̀mê ndikere ke nnyịn ikemeke ndinam ekese. Ke eset, mme anam-akpanikọ asan̄autom Abasi ẹma ẹkere ntre. (Exodus 3:11, 12; 1 Ndidem 19:1-4) Ke ini Abasi ekemekde enye ndidi “prophet nnọ mme idụt,” Jeremiah ama ofiori ete: “Sese mfiọkke nditịn̄ ikọ: koro ami ndide eyenọwọn̄.” (Jeremiah 1:5, 6) Kpa ye enye ekemen̄ede nditịn̄ ikọ, nte ededi, Jeremiah ama akabade edi prọfet emi enyenede uko oro ọkọnọde mbon usua mme in̄wan̄în̄wan̄ etop. Didie ke ẹkekeme ndinam emi? Enye ama ekpep ndibuọt idem ke Jehovah. Jeremiah ama ewet ke ukperedem ete: “Osụk ọfọfọn ọnọ owo eke ọbuọtde idem ye Jehovah, eke Jehovah onyụn̄ edide ibetedem esie.”—Jeremiah 17:7; 20:11.
Mfịn, Jehovah ọsọn̄ọ mbon ẹmi ẹbuọtde idemmọ ye enye kpasụk ntre. Edward,a ete nditọ inan̄ emi ọkọduọnde ndinam n̄kọri eke spirit, ama okụt nte emi edide akpanikọ. Enye anam an̄wan̄a ete: “Mma ndi kiet ke otu Mme Ntiense Jehovah ke isua usụkkiet, edi eketie nte ntatuak nda ke n̄kan̄ eke spirit. Se idude edi nte ke n̄kenyene ata esisịt nsịnudọn̄ ye unana uko. Ke mma n̄kọwọrọ n̄ka Spain, mma n̄kodu ke ekpri esop emi enyenede ebiowo kiet ye asan̄autom unamutom kiet kpọt. Ke ntak udọn̄ oro okodude, ebiowo oro ama ọdọhọ mi n̄kama ediwak utom. Idem ama enyek mi ke ini n̄kọnọde mme akpa utịn̄ikọ mi ye ikpehe mbono esop. Edi, mma n̄kpep ndiberi edem ke Jehovah. Ebiowo oro ama esitoro mi kpukpru ini onyụn̄ ada usọ ọnọ mme ekikere kaban̄a n̄kọri.
“Ke ukem ini oro, mma nnam n̄kọri ke utom an̄wautom mi nnyụn̄ nnọ eti ndausụn̄ eke spirit ke ubon mi. Nte utịp, akpanikọ ama enyene se enen̄erede ọwọrọ ọnọ ofụri ubon, mma nnyụn̄ ntịm n̄kop uyụhọ. Idahaemi ami ndi asan̄autom unamutom, ndien ke nnam utom ọkpọsọn̄ ndikọri mme edu esenyịn Christian.”
“Ẹsio Akani Owo Ẹduọk”
Nte Edward okokụtde, n̄kọri eke spirit oyom mbuọtidem ke Jehovah. Ndikọri “obufa owo” emi ebietde eke Christ edi akpan n̄kpọ n̄ko. Didie ke ẹkeme ndinam emi? Akpa usio-ukot edi ‘ndision̄o’ mme edu oro ẹdide ubak akani owo nduọn̄ọ. (Colossae 3:9, 10) Ukem nte anade ẹsio unana mfọnmma, utọ nte mme n̄kpatan̄a n̄kpọ isọn̄, ke daimọn emi owo mîtụkke esem man ẹnam enye edi nsem nsem ọsọn̄urua itiat, ntre oyom ẹsana mme edu edinam ẹmi “ẹkarade ererimbot” ẹyak man obufa owo nnyịn ayama.—Galatia 4:3.
Kiet ke otu utọ edu oro edi ndimen̄e ndibọ mbiomo mbiom ke ntak ndịk nte ke ẹyeyom ekese ẹto nnyịn. Edi akpanikọ, mbiomo ọwọrọ utom, edi enye edi utom oro ọnọde uyụhọ. (Men Utom 20:35 domo.) Paul ama enyịme nte ke uten̄e Abasi oyom ete “nnyịn ikpa utom ye en̄wan.” Enye ọkọdọhọ ete ke nnyịn inam ntre ye idatesịt, “koro nnyịn ikodoride enyịn ke odu uwem Abasi,” emi akanam mîfreke utom emi nnyịn inamde ke ufọn mme ekemmọ Christian ye mbon efen.—1 Timothy 4:9, 10; Mme Hebrew 6:10.
Ndusụk daimọn ẹnyene “ndo” ẹmi esidude ke ini mmọ ẹborode ndien oyom ẹkama mmọ ye ntịn̄enyịn. Nte ededi, ye un̄wam ukwak use n̄kpọ kiet ẹkotde polariscope, anditụk ekeme ndidiọn̄ọ itie emi ndo oro odude onyụn̄ ekeme ndinam utom ke itiat oro uforo uforo. Ekeme ndidi nnyịn imenyene ndo ẹtode nnyịn idem, m̀mê ndo ke edu, ke ntak idaha nnyịn ke uwem m̀mê ifiọk eyouwem oro akamade ubiak. Nso ke nnyịn ikeme ndinam? Akpa, oyom nnyịn inyịme mfịna oro ke idem nnyịn inyụn̄ ibiere ndikan enye adan̄a nte ikekeme. Ke akpanikọ nnyịn ikpenyene ndibiomode idem nnyịn mbiomo ke iso Jehovah ke akam, ndusụk iyom un̄wam eke spirit ito ebiowo Christian n̄ko.—Psalm 55:22; James 5:14, 15.
Utọ ndo esịtidem oro ama afịna Nicholas. Enye anam an̄wan̄a ete: “Ete mi ekedi owo mmịn, ndien enye ama esitụhọde mi ye eyeneka mi an̄wan. Ke ini n̄kokụrede ufọkn̄wed, mma ndụk utom ekọn̄, edi edu nsọn̄ibuot mi ama esịn mi ke afanikọn̄. Ikpọ owo ekọn̄ ẹma ẹkọbi mi ke ndinyam n̄kpọsọn̄ ibọk, ndien ini en̄wen mma mfiak utom. Ke akpatre, mma n̄kpọn̄ utom ekọn̄, edi n̄kosụk nyenyene mfịna. Okposụkedi uwem mi mîkọwọrọke n̄kpọ ke ntak edida n̄kpọsọn̄ ibọk ke idiọk usụn̄ ye ebeubọk edin̄wọn̄ mmịn, mma nnyene udọn̄ ke Bible nnyụn̄ nyom ndinyene uduak ke uwem. Ke akpatre, mma nsobo ye Mme Ntiense Jehovah, n̄kpụhọde usụn̄ uwem mi, nnyụn̄ mbọ akpanikọ.
“Ama ada ediwak isua, nte ededi, mbemiso ndide ndikan mme mmeme ke edu mi. Mma nnen̄ede nsua ukara nnyụn̄ mbụmede iyatesịt ke ini ẹnọde mi item ekededi. Okposụkedi n̄koyomde Jehovah ada mi anam n̄kpọ ọyọhọ ọyọhọ, mmeme emi ama ọbiọn̄ọ mi. Ke akpatre, ye un̄wam mbiowo iba ẹmi ẹnyenede ifiọk, mma nnyịme mfịna mi nnyụn̄ ntọn̄ọ ndida ima ima item N̄wed Abasi mmọ nsịn ke edinam. Okposụkedi ekpri iyatesịt esidemerede ke ini ke ini, mmakara edu nsọn̄ibuot mi idahaemi. Mmowụt esịtekọm mban̄a usụn̄ ime Jehovah ke ndinam n̄kpọ ye ami ye ke ima ima un̄wam mbiowo. Ke ntak n̄kọri eke spirit mi, ẹma ẹmek mi asan̄autom unamutom ndondo emi.”
Nte Nicholas okokụtde, ndikpụhọ ido ẹmi ẹma ẹkedọn̄ n̄kam ke idem owo imemke. Nnyịn imekeme ndisobo ukem n̄kpọ-ata oro. Ekeme ndidi n̄kpọ esisọp otụk nnyịn akaha. Ekeme ndidi nnyịn imesisịn utọk ke esịt, mîdịghe ekeme ndidi nnyịn imodori nsọn̄uyo ke edu nda-ke-idem ikaha. Ntem, n̄kọri Christian nnyịn ekeme ndinyene adan̄a. Mme anditụk daimọn ẹsikụt ukem n̄kpọ oro ye itiat emi mmọ ẹkotde naats. Mmọ ẹmi ẹdi itiat iba ẹmi ẹtarade ẹkabade ẹdi kiet ke ini daimọn oborode. Nte utịp, naats ẹnyene idaha iba oro anamde enen̄ede ọsọn̄ ndisịbe ntiene edu esie. Ke eke nnyịn, nnyịn imokụt “edu” unyịmesịt an̄wanade ye “edu” anana mfọnmma obụkidem. (Matthew 26:41; Galatia 5:17) Ndusụk ini, ekeme ndidọn̄ nnyịn nditre en̄wan emi ofụri ofụri, ikerede nte ke mme unana mfọnmma ke edu nnyịn idịghe akpan n̄kpọ. Nnyịn imekeme ndidọhọ, ‘Kamse, ubon ye mme ufan mi ẹsụk ẹmama mi.’
Edieke anade nte inam n̄kpọ inọ nditọete nnyịn inyụn̄ inọ Ete nnyịn eke heaven ubọn̄, nte ededi, oyom nnyịn ‘ikabade idi obufa ke spirit emi odude ke esịt nnyịn’ ebe ke ndimen obufa owo nsịne. Ukeme emi ẹsịnde odot, nte Nicholas ye anana-ibat mmọ eken ẹkemede ndisọn̄ọ. Anditụk daimọn ọdiọn̄ọ nte ke ndo kiet ekeme ndibiat uyai ofụri daimọn. Kpasụk ntre, ke ndifụmi ikpehe kiet ke mmeme nnyịn, nnyịn imekeme ndibiat idaha eke spirit nnyịn. Nte ndiọk n̄kan n̄kpọ, akwa mmeme ekeme ndida n̄kesịm iduọ nnyịn ke n̄kan̄ eke spirit.—Mme N̄ke 8:33.
Nte “Ikan̄” ke Esịtidem Nnyịn
Anditụk daimọn esiyom ndiwụk uyama ikan̄ ke daimọn oro. Ẹnam emi ebe ke nditịm mme iso esie man mmọ ẹnọ se ẹkotde mbuaha uduot ebietde akpara. Ke esịt esịt daimọn oro mbuaha uduot ikan̄ oro esidi ayama aka iso ayama afiak edem, anamde ẹnyene ikan̄ oro esinamde daimọn esem. Ukem ntre, spirit Abasi ekeme nditie nte “ikan̄” ke esịt nnyịn.—1 Thessalonica 5:19; Utom 18:25; Rome 12:11.
Edi nso edieke nnyịn ikụtde ke oyom ẹdemerede nnyịn udọn̄ ke n̄kan̄ eke spirit? Didie ke ẹkeme ndinam emi? Oyom nnyịn ‘ikere usụn̄ nnyịn.’ (Psalm 119:59, 60) Emi ayabuana ndidiọn̄ọ mme n̄kpọ oro ẹnamde nnyịn ikop mmemidem ke n̄kan̄ eke spirit ndien ekem ibiere mme utom ukara Abasi ẹmi anade inen̄ede isịn ifịk inam. Nnyịn imekeme ndikọri ntotụn̄ọ esịtekọm ke n̄kan̄ eke spirit ebe ke ukpepn̄kpọ idemowo ofụri ini ye akam oro otode esịt. (Psalm 119:18, 32; 143:1, 5, 8, 10) Akan oro, ebede ke ndisan̄a ye mbon oro ẹnamde utom ọkpọsọn̄ ke mbuọtidem, nnyịn iyaka iso isọn̄ọ ubiere nnyịn ndinam n̄kpọ Jehovah ifịk ifịk.—Titus 2:14.
Louise, n̄kaiferi Christian kiet enyịme ete: “Mma n̄kere mban̄a utom usiakusụn̄ uyọhọ ini ke isua iba mbemiso n̄kesịnde enyịn̄ nte asiakusụn̄, m̀mê anditan̄a Obio Ubọn̄ uyọhọ ini. N̄kpọ ndomokiet ikọbiọn̄ọke mi, edi n̄kenyene inem inem usụn̄ uwem, n̄konyụn̄ nsịnke ukeme ndikpọn̄ usụn̄ uwem emi. Ekem ete mi ama akpa ke mbuari. Mma ndiọn̄ọ nte edide mmemmem uwem ndibe mfep ye nte ke n̄kadaha okịm nnam n̄kpọ ke mfọnn̄kan usụn̄. Ntre mma n̄kpụhọde idaha ekikere eke spirit mi, n̄kọri utom mi, nnyụn̄ n̄kabade ndi asiakusụn̄ ofụri ini. Akpan un̄wam ke afan̄ emi ekedi eke nditọete mi iren ye iban eke spirit ẹmi ẹkenọde mme ndutịm an̄wautom ibetedem ẹkenyụn̄ ẹsan̄ade ye ami ke utom ukwọrọikọ kpukpru ini. Mma n̄kpep nte ke ọfọnde m̀mê ke ọdiọkde, nnyịn imabuana nti n̄kpọ ye mme utịtmbuba nsan̄a nnyịn.”
Ẹban Ọsọp nte N̄kpọ eke Ẹdade Ukwak Ẹban
Daimọn edi nsọn̄-n̄kan oto-obot n̄kpọ ke isọn̄. Ntem, ẹsida daimọn ndisịbe daimọn eken. Emi ekeme nditi nditọ ukpepn̄kpọ Bible mban̄a n̄ke oro ọdọhọde ete: “Ukwak aban ukwak ọsọp: owo onyụn̄ anam iso ufan esie ọsọn̄.” (Mme N̄ke 27:17) Didie ke ‘ẹban’ iso owo? Owo kiet ekeme ndikụt unen ke ndiban idaha ifiọk ye eke spirit owo efen, kpa nte ẹkemede ndida ubak ukwak mban iso ukem ukwak oro. Ke uwụtn̄kpọ, edieke nnyịn ikpokopde mfụhọ ke ntak ndusụk edikpu, nsịnudọn̄ owo efen ekeme nditịm nnọ un̄wam. Mfụhọ mfụhọ iso nnyịn ekeme ndikabade mfọn n̄kan, ndien ẹkeme ndidemede nnyịn ndifiak nsịn ifịk nnam utom. (Mme N̄ke 13:12) Mbiowo esop akpan akpan ẹkeme ndiban nnyịn ebe ke ndinọ nsịnudọn̄ ye item N̄wed Abasi kaban̄a edinam n̄kọri. Mmọ ẹtiene edumbet oro Solomon ekewetde ete: “Nọ eti owo item, ndien enye ọyọdiọn̄ enyene ibuot: sian edinen owo, ndien enye ọyọkọrọ ke se ẹkpepde.”—Mme N̄ke 9:9.
Edi akpanikọ, ukpep eke spirit esida ini. Ke se iwakde ikan isua duop, apostle Paul ama abuana ifiọkutom ye mme usụn̄ unọ ukpep esie ye Timothy. (1 Corinth 4:17; 1 Timothy 4:6, 16) Ukpep anyan ini oro Moses ọkọnọde Joshua ke se ibede isua 40 ama enyene ufọn ọnọ idụt Israel ke anyan ini. (Joshua 1:1, 2; 24:29, 31) Elisha ama asan̄a ye prọfet Elijah ke n̄kpọ nte isua 6, ọbọde eti ukpep kaban̄a utom esie emi edibịghide ke n̄kpọ nte isua 60. (1 Ndidem 19:21; 2 Ndidem 3:11) Ebede ke ndinọ n̄kaiso ukpep ke ime, mbiowo ẹtiene uwụtn̄kpọ Paul, Moses, ye Elijah.
Ndinọ itoro edi akpan ikpehe unọ ukpep. Mme ikọ uwụt esịtekọm oro ẹtode esịt kaban̄a utom emi ẹnamde nte ọfọnde m̀mê kaban̄a mme edinam ẹmi ẹdotde itoro ẹkeme ndinụk mbon en̄wen ẹyom ndinam n̄kpọ Abasi ọyọhọ ọyọhọ. Itoro esinam enyene uko oro, ke n̄kan̄ eken, ọnọde ukeme edinam n̄kpọ mban̄a mme mmeme. (Men 1 Corinth 11:2 domo.) Nsịnudọn̄ ndikọri ke akpanikọ n̄ko oto ediyọhọ ifịk ifịk ke utom ukwọrọikọ Obio Ubọn̄ ye mme utom esop eken. (Utom 18:5) Ke ini mbiowo ẹnọde nditọete utom nte ekemde ye n̄kọri eke spirit mmọ, emi esinam irenowo ẹmi ẹnyene ọsọn̄urua ifiọkutom onyụn̄ ekeme ndisọn̄ọ udọn̄ mmọ ndika iso nnam n̄kọri ke n̄kan̄ eke spirit.—Philippi 1:8, 9.
Eti Ntak Kaban̄a Edinam N̄kọri eke Spirit
Ẹda daimọn nte ọsọn̄urua n̄kpọ. Ukem oro n̄ko ke edi ye mbon ẹmi ẹbuanade idahaemi ye ubon ofụri ererimbot eke mme andituak ibuot nnọ Jehovah. Ke akpanikọ, Abasi ke idemesie okot mmọ “se mme idụt ẹyomde,” m̀mê “ọsọn̄urua,” n̄kpọ kpukpru mme idụt. (Haggai 2:7, ikọ idakisọn̄ NW) Isua oko, owo 375,923 ẹma ẹkabade ẹdi Mme Ntiense Jehovah oro ẹnade baptism. Man ẹnyene ufan̄ ẹnọ n̄kọri emi, oyom ‘ẹnam ebiet tent an̄wan̄a.’ Ebede ke ndinam n̄kọri ke n̄kan̄ eke spirit—ye ke ndinyanade mbịne mme ifetutom Christian—edi mmemmem n̄kpọ ndinyene udeme ke ndise mban̄a n̄kọri emi.—Isaiah 54:2; 60:22.
Ke mîbietke ediwak ọsọn̄urua daimọn ẹmi ẹnịmde ke mme ufọk isọn̄ ban̄k, ẹmi owo mînyụn̄ iwakke ndikụt, nte nnyịn isọn̄de urua ke n̄kan̄ eke spirit ekeme ndisem nyayama nyayama. Ndien nte nnyịn itụkde inyụn̄ iwụtde mme edu Christian nnyịn kpukpru ini, nnyịn ke inọ Jehovah Abasi ubọn̄. Jesus ama eteme mme anditiene enye ete: “Ẹyak un̄wana mbufo ayama ke iso owo, man mmọ ẹkụt nti utom mbufo, ẹnyụn̄ ẹtoro Ete mbufo emi odude ke heaven.” (Matthew 5:16) Ke akpanikọ, oro ọnọ nnyịn eti ntak ndinam n̄kọri eke spirit.
[Mme Ikọ idakisọn̄]
a Ẹda mme ukpụhọde enyịn̄ ke ibuotikọ emi.