Nte Ẹkemede Ndifiọk Nnyụn̄ N̄kan Mmeme eke Spirit Ekededi
NTE EKEMDE YE N̄KE MBON GREECE, ACHILLES EKENYENE UKO AKAN KE otu mbonekọn̄ Greece ke Ekọn̄ Troy, kpa ekọn̄ oro ẹken̄wanade ye obio Troy. Mbụk ọdọhọ ete ke ini Achilles ekedide nsekeyen, eka esie ama enyịni enye ke mmọn̄ Akpa Styx, ke ntem anamde enye edi se owo mîkemeke ndinọ unan ibọhọke ke itie oro eka esie okomụmde enye—n̄ke etịghitịghi Achilles. Oro ekedi nnennen itie oro idan̄ n̄kpa oro Paris, eyen Edidem Priam eke Troy okotopde, ọkọtọde onyụn̄ owotde Achilles.
Mme Christian ẹdi mbonekọn̄ Christ, ẹmi ẹn̄wanade ekọn̄ eke spirit. (2 Timothy 2:3) Apostle Paul anam an̄wan̄a ete: “Nnyịn [in̄wanake] en̄wan nnyịn ye obụk ye iyịp, edi in̄wana ye mbọn̄, ye mme enyene-odudu ye mme andikara ekịm ererimbot, ye udịm mme idiọk spirit eke ẹdude ke enyọn̄.” Ih, mme asua nnyịn idịghe mbon efen ikan Satan kpa Devil ye mme demon esie.—Ephesus 6:12.
Nte an̄wan̄ade, emi ekpedi en̄wan emi edem kiet okopde odudu akan ke mîkpedịghe un̄wam emi nnyịn ibọde ito Jehovah Abasi, emi ẹketịn̄de ẹban̄a nte “owo ekọn̄.” (Exodus 15:3) Man ikpeme idem nnyịn ibiọn̄ọ ndiọi asua nnyịn, ẹnọ nnyịn n̄kpọekọn̄ eke spirit. Ntak edi oro apostle oro akakpakde ete: “Ẹsịne ofụri n̄kpọ-ekọn̄ Abasi, man mbufo ẹdikeme ndin̄wana ye n̄kari Satan.”—Ephesus 6:11.
N̄kpọekọn̄ oro Jehovah Abasi ọnọde, nte eyịghe mîdụhe, edi mfọnn̄kan, ekemede ndibiọn̄ọ orụk ekọn̄ eke spirit ekededi. Kam se udịm mme n̄kpọ oro Paul ọkọnọde: akpanikọ nte ubọp-isịn, edinen ido nte ukwak ikpanesịt, eti mbụk nte ikpaukot, mbuọtidem nte otuekọn̄, edinyan̄a nte ndụn-ibuot, ye ofụt eke spirit. Nso mfọnn̄kan n̄kpọekọn̄ ke owo okpoyom akan oro? Ke esịnede utọ n̄kpọekọn̄ oro, owoekọn̄ Christian enyene kpukpru ifet ndikan, kpa ye osobode mme enyene-ndịk n̄kpọ ubiọn̄ọ.—Ephesus 6:13-17.
Idem okposụkedi n̄kpọekọn̄ eke spirit otode Jehovah edide mfọnn̄kan ke uduot onyụn̄ edide n̄kpọ ukpeme ọnọ nnyịn, inaha nnyịn ida mme n̄kpọ didie didie. Ke itide Achilles oro ẹkekerede ke owo ikemeke ndikan, ndi ekeme ndidi nte ke nnyịn n̄ko imekeme ndinyene itie mmeme, etịghitịghi Achilles, eke spirit? Oro ekeme ndidi n̄kpọ n̄kpa edieke ẹmụmde nnyịn ke ndueidem.
Dụn̄ọde N̄kpọekọn̄ eke Spirit Fo
Owo emi ọkọbọde gold Olympic ikaba ke mbuba edidiat ke ice, emi eketiede nte ama enyene ata eti nsọn̄idem, ama osụhọ inikiet inikiet onyụn̄ akpa ke ini ukpep. Esisịt ini ke oro ebede ẹma ẹnọ mbụk oro ekedemerede owo ekikere ke The New York Times: “Mbahade iba ke otu mbon America 600,000 ẹmi ẹnyenede ifehesịt ke isua kiet kiet isibemke iso inyene idiọn̄ọ.” Nte an̄wan̄ade, nnyịn ikemeke ndida n̄kukụre nte etiede nnyịn ke idem mbiere idaha nsọn̄idem nnyịn.
Ukem oro ke edi ke ini edide edisịm nsọn̄idem eke spirit nnyịn. Item Bible edi: “Yak owo eke esede ete imọ imọsọn̄ọ ida ekpeme mbak enye ediduọ.” (1 Corinth 10:12) Idem okposụkedi n̄kpọekọn̄ eke spirit nnyịn edide mfọnn̄kan oro odude, ndo ekeme ndikọri. Emi edi koro nnyịn imanade ke idiọkn̄kpọ, ndien idaha idiọkn̄kpọ ye unana mfọnmma nnyịn ekeme ndikan ubiere nnyịn ndinam uduak Abasi ubọk mmemmem mmemmem. (Psalm 51:5) Kpa ye nti uduak nnyịn, abian̄a abian̄a esịt nnyịn ekeme ndibian̄a nnyịn ebe ke nditịbi mme ekikere ye mme ntak ẹtiede nte akpanikọ, anamde nnyịn isọsọp ifụmi mme mmeme nnyịn inyụn̄ ibian̄a idem nnyịn ke ndikere nte ke n̄kpọ ikwan̄ake.—Jeremiah 17:9; Rome 7:21-23.
Ke adianade do, nnyịn idu uwem ke ererimbot emi ẹwakde nditịmede nnyụn̄ n̄kwan̄a ifiọk aban̄ade se inende ye se ikwan̄ade. Ẹkeme ndibiere nte n̄kpọ enende m̀mê akwan̄ade ẹtiene nte etiede owo ke idem. Ẹsịn udọn̄ ẹnọ utọ ekikere emi ke mme usuanetop, mme ọwọrọetop unọ idem inemesịt, ye ndutịm usuanetop. Nte an̄wan̄ade, edieke nnyịn mîkpemeke idem, ẹkeme ndibian̄a nnyịn ndikere n̄kpọ ke usụn̄ oro, ndien n̄kpọekọn̄ eke spirit nnyịn ekeme nditọn̄ọ ndimem.
Utu ke ndiduọ ndụk utọ enyene-ndịk idaha oro, nnyịn ikpenyene ndinam item Bible emi: “Ẹdomo idem mbufo ẹse m̀mê mbufo ẹdu ke mbuọtidem: ẹtịm ẹdomo idem mbufo ẹfiọk.” (2 Corinth 13:5) Ke ini nnyịn inamde ntre, nnyịn iyekeme ndikụt mmeme ekededi oro ẹkpetọn̄ọde ndikọri inyụn̄ inam mme usio-ukot oro ẹyomde man idiọn̄ mmọ mbemiso mme asua nnyịn ẹkụtde mmọ ẹnyụn̄ ẹtọn̄ọde en̄wan. Nte ededi, didie ke nnyịn ikeme ndinam utọ udomo oro? Nso idi ndusụk idiọn̄ọ oro nnyịn ikpodụn̄ọrede iyom ke utọ ndụn̄ọde idemowo emi?
Ndifiọk Mme Idiọn̄ọ
Ọsọ idiọn̄ọ kiet oro ekemede ndiwụt mmeme eke spirit edi nditek ubọk ke edu ọkpọkpọ ukpepn̄kpọ nnyịn. Ndusụk owo ẹkere ke akpana isịn ifịk ke ukpepn̄kpọ, edi mmọ ikam ikemeke ndinam oro. Ye uwem emi ọyọhọde ye utom mfịn, edi mmemmem n̄kpọ ndiduọ ndụk utọ idiọk idaha oro. Nte ededi, se idiọkde ikan edi nte ke mme owo ẹsiwak ndikere ke mmimọ inamke enen̄ede ọdiọk ntre, sia mmọ ẹkotde mme n̄wed Bible ke ini ekededi oro mmọ ẹkemede, mmọ ẹnyụn̄ ẹkemede ndidụk ndusụk mbono esop Christian.
Utọ ekikere oro etie nte owo ndibian̄a idem. Etie nte owo emi ekerede ke imọ imanana ini ikaha ndisụhọde ntetie ndia eti udia, ntre enye eyedi odom inua kiet mi ye ko nte enye ọfrọde oto ke n̄kpọ kiet aka efen. Okposụkedi enye mîdikopke biọn̄, ebebịghi m̀mê awawara udọn̄ọ ekeme ndidi. Ukem ntre, edieke nnyịn mîdiaha eti udia eke spirit ke usụn̄ oro enyenede iwụk, ke mîbịghike nnyịn imekeme nditọn̄ọ ndinyene ndo ke n̄kpọekọn̄ eke spirit nnyịn. Ke isobode nsunsu ekikere ye mme edu ererimbot kpukpru ini, nnyịn imekeme ndiyak idem mmemmem mmemmem nnọ akama-n̄kpa en̄wan Satan.
Idiọn̄ọ mmeme eke spirit efen edi ndifre nte ini edide usọp usọp ke ekọn̄ eke spirit nnyịn. Owoekọn̄ isikereke iban̄a mfịghe ye n̄kpọndịk ekọn̄ ke ini emem. Ntem enye ekeme nditre ndikere nte edide usọp usọp imọ ndidu ke mben̄eidem. Edieke ẹkotde enye ke mbuari edinam n̄kpọ, eyedi enye idiben̄eke idem. Ukem oro ke edi ke n̄kan̄ eke spirit. Edieke nnyịn iyakde ekikere nnyịn kaban̄a nte ini edide usọp usọp osụhọde, nnyịn imekeme nditre ndidu ke mben̄eidem nnọ en̄wan oro nnyịn ikemede ndisobo.
Nte ededi, didie ke nnyịn ikeme ndifiọk m̀mê nnyịn imọduọ idụk idaha emi? Nnyịn imekeme ndibụp idem nnyịn ndusụk mbụme oro ẹkemede ndiyarade mme ata ata idaha: Ndi ami mmenyene ọkpọsọn̄ udọn̄ ndibuana ke utom ukwọrọikọ nte nnyenede ndiwọrọ an̄wa? Ndi ami mmesinyịme ndibiat ini ntịm idem nnọ mme mbono esop nte nsinamde ke ndika n̄kedep n̄kpọ m̀mê ndise TV? Ndi mmafiak n̄kere mban̄a mme n̄kpọ n̄kebịnede m̀mê mme ifet oro n̄kayakde ẹtak mi ke ini n̄kakabarede ndi Christian? Ndi ami mmesịn enyịn ke inua-okot inem uwem oro mbon efen ẹdude? Mmọ ẹmi ẹdi mme mbụme ndụn̄ọde, edi mmọ ẹn̄wam ke ndikụt ndo ekededi ke n̄kpọekọn̄ eke spirit nnyịn.
Sia n̄kpọekọn̄ n̄kpeme idem oro nnyịn inyenede edide eke spirit, edi akpan n̄kpọ spirit Abasi ndifiọrọ ifụre ifụre ke uwem nnyịn. Emi owụt idem ke udomo oro ẹkụtde mbun̄wụm spirit Abasi ke kpukpru edinam nnyịn. Ndi afo emesisọp okop ubiak m̀mê idem ayatde esịt ke ini mbon efen ẹnamde m̀mê ẹtịn̄de n̄kpọ oro afo mûmaha? Ndi esisọn̄ fi idem ndibọ item, mîdịghe ndi esikere ke mbon en̄wen kpukpru ini ẹsikụt ndudue ẹnọ imọ? Ndi afo emenen̄ede esịn enyịn ke mme edidiọn̄ mbon en̄wen m̀mê ke se mmọ ẹnamde? Ndi esidi ọkpọsọn̄ n̄kpọ ọnọ fi ndidu ke edinyịme ye mbon en̄wen, akpan akpan ubọkn̄ka fo? Ndidụn̄ọde idem ke esịt akpanikọ ayan̄wam nnyịn ndikụt m̀mê uwem nnyịn ọyọhọ ye mbun̄wụm spirit Abasi mîdịghe m̀mê mme ubọkutom obụkidem ke ẹwụt idem sụn̄sụn̄.—Galatia 5:22-26; Ephesus 4:22-27.
Mme In̄wan̄în̄wan̄ Usio-Ukot Ndikan Mmeme eke Spirit
Edi n̄kpọ kiet ndifiọk mme idiọn̄ọ mmeme eke spirit; edi ata isio isio n̄kpọ ndisobo mmọ nnyụn̄ nnam n̄kpọ ndinen̄ede mme n̄kpọ mbon. Ke mfụhọ, ediwak owo ẹnyene ntụhọ edinọ ntak, edidomo ndiwụt ke imenen, edinam mfịna etie nte ikponke, m̀mê ndikan̄ nte ke enye idụhe. Oro edi n̄kpọndịk didie ntem—nte ndisịne n̄kpọekọn̄ emi mîkemke n̄ka ekọn̄! Utọ edinam oro oyosio nnyịn anyan in̄wan̄în̄wan̄ ọnọ en̄wan Satan. Utu ke oro, nnyịn ikpenyene ndinam mme in̄wan̄în̄wan̄ usio-ukot inikiet inikiet ndinen̄ede ndo ekededi oro nnyịn ikemede ndikụt. Nso ke nnyịn ikeme ndinam?—Rome 8:13; James 1:22-25.
Ke ndin̄wana ekọn̄ eke spirit—ekọn̄ emi abuanade ndikara ekikere ye esịt Christian—ana nnyịn inam kpukpru se nnyịn ikemede ndikpeme ukeme ukere n̄kpọ nnyịn. Ti ete ke “edinen ido nte ukwak ikpanesịt,” oro ekpemede esịt nnyịn, ye “edinyan̄a nte ndụn ke ibuot,” emi ekpemede ekikere nnyịn ẹdu ke otu mbak n̄kpọekọn̄ eke spirit. Ndikpep ndida mme n̄kpọ ẹmi nnam n̄kpọ uforo uforo ekeme ndinam ẹnyene edikan m̀mê edikpu.—Ephesus 6:14-17; Mme N̄ke 4:23; Rome 12:2.
Ndisịne “edinen ido nte ukwak ikpanesịt” nte odotde oyom nnyịn idụn̄ọde idem nnyịn kpukpru ini kaban̄a ima oro nnyịn inyenede inọ edinen ido ye usua oro isuade idiọkido. (Psalm 45:7; 97:10; Amos 5:15) Nte imosụhọde mme idaha nnyịn ikenịm ye eke ererimbot? Nte nnyịn idahaemi imokụt mme n̄kpọ oro inikiet ko ẹkesifịnade nnyịn m̀mê oro ikesisuade—edide ke ata uwem m̀mê se ẹwụtde ke TV ye mme ndise senima, ke mme n̄wed ye magazine—nte ẹdide se inọde inemesịt? Ima inyenede inọ edinen ido ayan̄wam nnyịn ndikụt nte ke se ẹtorode ke ererimbot nte ifụre ye se iwụtde ifiọk ekeme ndinen̄ede ndi etịme etịme ido ye n̄kụtidem ke uduot efen.—Rome 13:13, 14; Titus 2:12.
Ndiyara “edinyan̄a nte ndụn ke ibuot” abuana ndikere mban̄a mme utịbe utịbe edidiọn̄ oro ẹnade ke iso in̄wan̄în̄wan̄, iyakke mme nsem nsem n̄kpọ ye mme n̄kpọ etabi ererimbot ẹwọn̄ọde ntịn̄enyịn nnyịn. (Mme Hebrew 12:2, 3; 1 John 2:16) Ndinyene ekikere emi ayan̄wam nnyịn ndinịm mme udọn̄ n̄kpọ eke spirit ebem udori n̄kpọ obụkidem m̀mê ọkpọkpọ ufọn, iso. (Matthew 6:33) Ntem, man ikụt nte ke imenyene ubak n̄kpọekọn̄ eke spirit emi ke nnennen itie, ana nnyịn ke esịt akpanikọ ibụp idem nnyịn: Nso ke ami mbịne ke uwem? Nte ami mmenyene mme akpan utịtmbuba eke spirit? Nso ke ami nnam man nsịm mmọ? Edide ibuana ke nsụhọ Christian oro ẹyetde aran m̀mê ke udịm udịm “akwa otuowo,” nnyịn ikpenyene ndikpebe Paul, emi ọkọdọhọde ete: “Mbatke nte mmomụm n̄kpọ oro kan̄a n̄kama; edi n̄kpọ kiet emi ke nnanam; mfefre se idude mi ke edem, nnyụn̄ nnyanade mbịne se inade mi ke iso; mmesịn ifịk n̄ka iso mbịne utịt mbuba.”—Ediyarade 7:9; Philippi 3:13, 14.
Paul eberi editịn̄ oro etịn̄de aban̄a n̄kpọekọn̄ eke spirit nnyịn ye item emi: “Ẹda kpukpru akam ye n̄kpe-ubọk ẹbọn̄ akam ke Spirit kpukpru ini, ẹnyụn̄ ẹkpeme ndinam ntem, ẹnyụn̄ ẹda ofụri ifịk ye n̄kpe-ubọk ẹkpeme ndibọn̄ akam mban̄a kpukpru ikọt Abasi.” (Ephesus 6:18) Emi owụt in̄wan̄în̄wan̄ edinam iba ẹmi nnyịn ikemede ndinam man ikan m̀mê ibiọn̄ọ mmeme eke spirit ekededi: Kọri eti itie ebuana ye Abasi, nyụn̄ nyene n̄kpet n̄kpet itie ebuana ye mme ekemmọ Christian.
Ke ini nnyịn inyenede edu ediwọn̄ọde mbịne Jehovah ye “kpukpru akam” (ediyarade mme idiọkn̄kpọ nnyịn, edikpe ubọk nyom edidahado, ediben̄e ndausụn̄, edinọ ekọm kaban̄a mme edidiọn̄, edinọ itoro otode esịt) ye ke “kpukpru ini” (an̄wan̄wa, ke ndịbe, ọkpọkpọ, otode esịt), nnyịn iyenyene n̄kpet n̄kpet itie ebuana ye Jehovah. Oro edi n̄kponn̄kan ukpeme emi nnyịn ikemede ndinyene.—Rome 8:31; James 4:7, 8.
Ke n̄kan̄ eken, ẹteme nnyịn ndibọn̄ akam “mban̄a kpukpru ikọt Abasi,” oro edi, mme ekemmọ Christian nnyịn. Nnyịn imekeme nditi nditọete nnyịn eke spirit ẹmi ẹdude ke isenidụt ẹmi ẹyọde ukọbọ m̀mê mme nsọn̄ọn̄kpọ eken ke akam nnyịn. Edi, nso kaban̄a mme Christian ẹmi nnyịn inamde utom ye mmọ inyụn̄ ibuanade kiet ke usen ke usen? Odot ndibọn̄ akam mban̄a mmọ n̄ko, idem nte Jesus ọkọbọn̄de aban̄a mbet esie. (John 17:9; James 5:16) Mme utọ akam oro ẹdụri nnyịn ẹdian ọtọkiet ẹnyụn̄ ẹsọn̄ọ nnyịn idem ndisọn̄ọ nda mbiọn̄ọ en̄wan “andidiọk.”—2 Thessalonica 3:1-3.
Ke akpatre, sọn̄ọ mụm ima ima item apostle Peter emi sịn ke esịt: “Utịt kpukpru n̄kpọ ke ekpere. Mmọdo mbufo ẹnyene eti ibuot, ẹnyụn̄ ẹfara ke idem, man ẹkeme ndibọn̄ akam. Akan kpukpru n̄kpọ, ẹnyene ufiop-ufiop ima ke otu idem mbufo; koro ima ofụkde ekese idiọk-n̄kpọ.” (1 Peter 4:7, 8) Edi ata mmemmem n̄kpọ ndiyak mme unana mfọnmma owo—eke mbon efen ye eke nnyịn—ẹbe ẹdụk esịt ye ekikere nnyịn ẹnyụn̄ ẹkabade ẹdi mme n̄kpọ ubiọn̄ọ, mme itiat iduọ. Satan etịm ọfiọk mmeme eke owo emi. Ndibahade nnyụn̄ n̄kan edi kiet ke otu n̄kari n̄kari usụn̄ esie. Ke ntre, ana nnyịn isọsọp ida ufiop ufiop ima oro inyenede inọ kiet eken ifụk mme utọ idiọkn̄kpọ oro ‘ikûnyụn̄ inọ Satan ufan̄.’—Ephesus 4:25-27.
Sọn̄ Idem ke N̄kan̄ eke Spirit Idahaemi
Ke ini okụtde ke idet fo asuahade m̀mê nte ke mbọbọ itọn̄ fo inaha ọfọn, nso ke afo esinam? Eyedi afo emesinen̄ede mmọ usọp usọp nte ekekeme. Ibat ibat owo ẹdikam ẹyak mmọ ẹsuahade ntre, ẹkerede ẹte ke mme utọ edisuahade oro ke enyọn̄ enyọn̄ idem ifịnake. Ẹyak nnyịn inam n̄kpọ usọp usọp ntre iban̄a mme mmeme eke spirit nnyịn. Mme ndo ikpọkidem ẹkeme ndinam mme owo ẹse nnyịn ke idiọk enyịn, edi mme ndo eke spirit oro owo mînen̄ekede ẹkeme ndisụn̄ọ ke Jehovah nditre ndinyịme nnyịn.—1 Samuel 16:7.
Jehovah ke ima ọnọ nnyịn kpukpru se nnyịn iyomde man an̄wam nnyịn ndinen̄ede mmeme eke spirit ekededi inyụn̄ isọn̄ idem ke n̄kan̄ eke spirit. Ebede ke mme mbono esop Christian, mme n̄wed Bible, ye mme ekemmọ Christian oro ẹkọride ẹsịm ọyọhọ idaha ẹnyụn̄ ẹkerede ẹban̄a, enye ọnọ mme n̄kpọ editi ye nti ekikere kpukpru ini aban̄a se anade nnyịn inam. Edi mbubehe nnyịn ndibọ nnyụn̄ nda mmọ nsịn ke edinam. Emi oyom ukeme ye unọ idem ntụnọ. Ti se apostle Paul eketịn̄de ke esịt akpanikọ: “Ami mfehe mbuba; mfeheke nte owo eke mînyeneke iwụk ebiet eke enye akade: ntem n̄ko ke ntop ita; ntopke nte owo ọtọde ofụm; edi ntọn̄ọ idem mi ita, nnam enye odụk ufịn, mbak, ke mma n̄kọkwọrọ nnọ owo en̄wen, ke usụn̄ ekededi ẹdisio mi ke idem mi ẹduọk.”—1 Corinth 9:26, 27.
Du ke edidemede, kûdede uyak etịghitịghi Achilles eke spirit ọkọri. Utu ke oro, ke nsụhọdeidem ye uko ẹyak nnyịn inam se oyomde inam idahaemi man ifiọk inyụn̄ ikan mmeme eke spirit ekededi oro nnyịn inyenede.
[Se Ẹwetde ke Ikpọ Abisi ke page 19]
“ẸDOMO IDEM MBUFO ẸSE M̀MÊ MBUFO ẸDU KE MBUỌTIDEM; ẸTỊM ẸDOMO IDEM MBUFO ẸFIỌK.”—2 Corinth 13:5.
[Se Ẹwetde ke Ikpọ Abisi ke page 21]
“ẸFARA KE IDEM, MAN ẸKEME NDIBỌN̄ AKAM.
AKAN KPUKPRU N̄KPỌ, ẸNYENE UFIOP-UFIOP IMA KE OTU IDEM MBUFO; KORO IMA OFỤKDE EKESE IDIỌK-N̄KPỌ.”—1 Peter 4:7, 8.
[Ekebe/Ndise ke page 20]
BỤP IDEMFO . . .
◆ Ndi ami mmesinyene udọn̄ ndibiat ini ntịm idem nnọ mme mbono esop nte nsinamde ke ndika n̄kedep n̄kpọ m̀mê ndise TV?
◆ Ndi ami mmesịn enyịn ke inua-okot inem uwem oro mbon efen ẹdude?
◆ Ndi ami mmesisọp nyat esịt ke ini mbon efen ẹnamde m̀mê ẹtịn̄de n̄kpọ oro ami mmemaha?
◆ Ndi esisọn̄ mi idem ndibọ item, mîdịghe ndi nsikere ke mbon efen kpukpru ini ẹsikụt ndudue ẹnọ mi?
◆ Ndi esidi ọkpọsọn̄ n̄kpọ ndinyịme ye mbon en̄wen?
◆ Ndi mmosụhọde mme idaha mi n̄kenịm ye eke ererimbot?
◆ Ndi ami mmenyene mme akpan utịtmbuba eke spirit?
◆ Nso ke ami nnam man nsịm mme utịtmbuba eke spirit mi?
[biet ẹdade ndise ẹto ke page 18]
Achilles: Oto n̄wed oro Great Men and Famous Women; mbonekọn̄ Rome ye page 21: Historic Costume in Pictures/Dover Publications, Inc., New York