Nte Afo Emenen̄ede Enyene Edu Ediyọ?

NTE akanam afo omokop ọkpọsọn̄ iyatesịt ke ntak emi owo anamde ido oro mîdotke? Nte afo emesinam n̄kpọ ke ibụmede ke ini mme mbiara odudu ẹbede ẹdụk otu mme n̄kpet n̄kpet nsan̄a fo?

Ndusụk ini ẹsiyom ẹnam n̄kpọ usọp usọp ye ke usụn̄ oro enyenede iwụk man ẹtre akwa idiọkn̄kpọ nditara nsuana. Ke uwụtn̄kpọ, ke ini esuene esuene idiọk edinam okoyomde ndisabade nditọ Israel ke ọyọhọ isua ikie 15 M.E.N., Phinehas, eyeyen Aaron ama anam n̄kpọ ye iwụk ndisio se idiọkde mfep. Jehovah Abasi ama enyịme se enye akanamde, ọdọhọde ete: “Phinehas . . . omosụk mi iyatesịt ye nditọ Israel, ke ufụp emi enye ekefịbede ke otu mmọ ọnọ mi.”—Numbers 25:1-11.

Phinehas ama anam n̄kpọ nte odotde nditre idiọkn̄kpọ oro nditara nsuana. Edi nso kaban̄a nnyịn ndiyat esịt nte mîdotke mban̄a n̄kpri ndudue mbon en̄wen? Edieke nnyịn inamde n̄kpọ ibụmede ibụmede m̀mê ye unana akpan ntak, emi ayanam nnyịn ikûdi mbon oro ẹdade ẹnọ edinen ido edi idide mbon oro ẹnanade edu ediyọ—mbon oro mîkereke iban̄a mme unana mfọnmma mbon efen. Nso ikeme ndin̄wam nnyịn ndifep n̄kpọ iduọ emi?

‘Jehovah ke Efen Kpukpru Mme Ukwan̄-N̄kpọ Fo’

Jehovah edi “Abasi emi efịbede ufụp (enyenede ifịk); Abasi emi mîyọhọ ndomoidem.” (Exodus 20:5, ikọ idakisọn̄ NW) Sia edide Andibot, enye enyene unen ndiyom nnyịn inọ enye san̄asan̄a utuakibuot. (Ediyarade 4:10b) Kpa ye oro, Jehovah esiyọ mme mmeme eke owo. Ke ntre, David andiwet psalm ama ọkwọ aban̄a enye ete: “Jehovah emenyene esịt mbọm ye mfọnido, isọpke iyatesịt, ndien awak ima. Enye itọhọke ke nsinsi . . . Enye inamke nnyịn nte mme idiọk ido nnyịn ẹsan̄ade; inyụn̄ isioho usiene ye nnyịn nte mme ukwan̄-n̄kpọ nnyịn ẹdotde.” Ih, edieke nnyịn ikabarede esịt, Abasi ‘efen kpukpru mme ukwan̄-n̄kpọ nnyịn.’—Psalm 103:3, 8-10.

Sia enye ọfiọkde obot idiọkn̄kpọ owo, Jehovah “itọhọke” ye mme anamidiọk oro ẹkabarede esịt. (Psalm 51:5; Rome 5:12) Ke akpanikọ, edi uduak esie ndisio idiọkn̄kpọ ye unana mfọnmma mfep. Tutu ẹnam oro ọyọhọ ọyọhọ, utu ke ndisio usiene nte mme “ukwan̄n̄kpọ nnyịn ẹdotde,” Abasi esida mfọnido efen ọnọ nnyịn ke isọn̄ uwa ufak Jesus Christ. Owo nnyịn ndomokiet ikpodotke ndibọhọ edieke Jehovah mîkpatuaha nnyịn mbọm ke ini odotde. (Psalm 130:3) Nnyịn ikeme ndiwụt esịtekọm didie ntem nte ke Ete nnyịn eke heaven, emi nte enende oyomde san̄asan̄a utuakibuot, edi Abasi mbọm!

Oyom Edida Ukem Ukem

Sia Ọbọn̄ Andikara ekondo owụtde edu ediyọ ke edinam esie ye mme anana-mfọnmma owo, nte nnyịn ikpanamke ukem oro? Ẹkeme ndikabade ediyọ nte edu edime ime ye mme ekikere m̀mê mme edinam mbon efen. Nte nnyịn imenyene utọ edu oro—unyịme ndime ime nnyụn̄ nyọ ke ini mbon efen ẹtịn̄de m̀mê ẹnamde mme n̄kpọ oro mînen̄ekede idiọk edi oro ẹkemede ndidi ikọ m̀mê edinam oro mîdotke?

Edi akpanikọ, oyom nnyịn ifep ndiyọ n̄kpọ mbe ubọk. Ke uwụtn̄kpọ, ẹsinam enyene-ndịk idiọk ke ini ikpọ owo ido ukpono ẹyọde ndiọi oku oro ẹkade-ka iso ndisabade nditọiren ye nditọiban. Ọkọmbụk n̄kpọntịbe kiet ke Ireland ọkọdọhọ ete: “Sia ẹdade se itịbede inọ nditọ oro nte ikpîkpu edinam idiọkn̄kpọ, ikpọ owo ufọkabasi n̄kukụre ẹsisio mme oku oro ẹduede [ẹnọ ẹka itie en̄wen].”

Nte ikpîkpu edinọ utọ owo oro aka itie en̄wen edi uwụtn̄kpọ eti edu ediyọ? Baba-o! Yak ida nte ke otu mme ọnọ-usọbọ ẹyak asiakidem emi mîfiọkke utom aka iso ndinam usiakidem, ẹnọde enye oto ufọkibọk kiet aka efen, idem okposụkedi enye okowotde m̀mê okobiomode mbon udọn̄ọ esie ndo. Ukwan̄ edimụm mbọbọ oro odude ke ufọt mme ọnọ-usọbọ n̄kama akpada esịm utọ “ediyọ” oro. Edi nso kaban̄a mme owo oro ẹkeduọkde uwem mmọ m̀mê oro ẹkebiomode ndo idiọk idiọk ke ntak unana editịn̄ enyịn m̀mê idem ke ntak mme edinam ubiatibet ọnọ-usọbọ emi?

N̄kpọndịk odu n̄ko ke ndinana edu ediyọ. Ke ini Jesus okodude ke isọn̄, ndusụk mme Jew oro ẹkediọn̄ọde nte N̄ka Ukwan̄ Ifiopesịt ẹma ẹyom ndida uwụtn̄kpọ Phinehas nte mîdotke ke edidomo ndiwụt nte ke mme edinam mmimọ ẹma ẹnen. Kiet ke otu mme ebeubọk edinam N̄ka Ukwan̄ Ifiopesịt ekedi “ndibuaha ye otuowo ke Jerusalem ke mme ini usọrọ ye mme ini utọ edinam ntre ndien ke ndueidem ẹda afaka ẹkịm mme owo oro mmọ mîkamaha ẹwot.”

Nte mme Christian, tutu amama nnyịn idikaha anyan nte mbon N̄ka Ukwan̄ Ifiopesịt oro ke ndiwot mbon oro ẹyatde nnyịn esịt. Edi nte ndusụk udomo edu unana ediyọ esida esịm nnyịn ndin̄wana ye mbon oro nnyịn mîmaha ke mme usụn̄ efen—ndusụk ebe ke ndisụn̄i mmọ? Edieke nnyịn inen̄erede inyene edu ediyọ, nnyịn iditịn̄ke mme utọ ikọ oro ẹkemede ndinọ unan do.

Mme Pharisee eke akpa isua ikie ẹkedi otu efen oro ẹkenanade edu ediyọ. Kpukpru ini mmọ ẹma ẹsibiom mbon efen ikpe inyụn̄ ikereke iban̄a unana mfọnmma mbon efen. Mme atan̄-idem Pharisee ẹma ẹsise mme usụhọde owo ke ndek, ẹkotde mmọ “mbukpo owo.” (John 7:49) Ye eti ntak, Jesus ama asua ọnọ mme utọ okụtidem ke edinen oro, ọdọhọde ete: “Ọyọdọdiọk ọnọ mbufo, mme scribe ye mme Pharisee, mbon mbubịk! koro mbufo ẹsiode ubak ikọn̄ ye mfri ye n̄kpasịp kiet ke itie duop ẹnọ Abasi, ẹnyụn̄ ẹtrede ndinam ikpọ n̄kpọ ibet, ikpe, ye mbọm, ye mbuọtidem. Edi mbufo ẹkpenam mme n̄kpọ emi, ikponyụn̄ itreke ndinam mmọ eken.”—Matthew 23:23, 24.

Ke nditịn̄ ntem, Jesus ikọdọhọke ke ndinịm Ibet Moses idịghe akpan n̄kpọ. Enye n̄kukụre okowụt ete ke okoyom ẹda “ikpọ n̄kpọ,” m̀mê mme akpan ikpehe Ibet ẹnam n̄kpọ ye eti ibuot ye mbọm. Jesus ye mme mbet esie ẹkeda san̄asan̄a didie ntem ẹkpọn̄ mme Pharisee ye N̄ka Ukwan̄ Ifiopesịt oro ẹkenanade edu ediyọ!

Jehovah Abasi m̀mê Jesus Christ isifụmike idiọkn̄kpọ. Ibịghike, ‘ẹyesio usiene ẹnọ mmọ emi mîfiọkke Abasi, mînyụn̄ isụkke ibuot inọ gospel.’ (2 Thessalonica 1:6-10) Nte ededi, kpa ye ifịk oro enye ekenyenede kaban̄a edinen ido, akananam Jesus iketreke ndiwụt ime, mbọm, ye ima ima edikere mban̄a oro Ete esie eke heaven esiwụtde kpukpru mbon oro ẹyomde ndinam se inende. (Isaiah 42:1-3; Matthew 11:28-30; 12:18-21) Nso eti uwụtn̄kpọ ke Jesus ekenịm ntem ọnọ nnyịn!

Ẹme Ime ye Kiet Eken

Okposụkedi nnyịn ikemede ndinyene akwa ifiopesịt nnọ se inende, ẹyak nnyịn inam item apostle Paul emi: “Ẹme ime ye kiet eken, ẹnyụn̄ ẹfen kiet eken, edieke owo mbufo ekededi enyenede ikọ ye owo; kpa nte Ọbọn̄ ekefende mbufo, ẹfen mmọ en̄wen kpasụk ntre.” (Colossae 3:13; Matthew 6:14, 15) Ndinyene edu ediyọ oyom ete nnyịn ime ime ke mme ndudue kiet eken ke anana-mfọnmma ererimbot emi. Oyom nnyịn iwụt eti ibuot ke mme n̄kpọ oro iyomde ito mbon efen.—Philippi 4:5, NW.

Ndinyene edu ediyọ iwọrọke ndinyịme idiọk edinam m̀mê nditre ndikụt ndudue ke baba usụn̄ kiet. Ndusụk ikpehe ekikere m̀mê edu uwem ekemmọ andinịm ke akpanikọ ekeme nditre ndidu ke n̄kemuyo ye mme idaha Jehovah ke ndusụk udomo. Okposụkedi ekemede ndidi edinam oro inen̄ekede idiọk ikem ndinam Abasi esịn enye, oro ekeme ndinọ idiọn̄ọ owụtde nte ke oyom ẹnen̄ede enye. (Genesis 4:6, 7) Owụt ima didie ntem ke ini mbon oro ẹdide mbon spirit ẹdomode ndinen̄ede owo oro eduede do ke sụn̄sụn̄ ido! (Galatia 6:1) Nte ededi, man ẹkeme ndinam emi, oyom ẹnam n̄kpọ ye edikere mban̄a utu ke ndinam ye edu ukụt ndudue.

“Ke Sụn̄sụn̄ Ido ye ke Ido Uten̄e”

Nso kaban̄a ndime ime ye mme owo oro mme ekikere ido ukpono mmọ ẹkpụhọrede ye eke nnyịn? “Akpan Ukpepn̄kpọ” oro ẹkediande ke kpukpru Ufọkn̄wed Obio oro ẹkesiakde ke Ireland ke 1831 okot ete: “Jesus Christ ikoyomke ẹda afai afai usụn̄ ẹnyịk mme owo ẹsịn ke ido ukpono esie. . . . Nditọhọ utọk ye mme mbọhọidụn̄ nnyịn nnyụn̄ nsụn̄i mmọ idịghe usụn̄ ndinam mmọ ẹnịm ke akpanikọ nte ke nnyịn idu ke nnennen usụn̄ ndien mmọ ẹdu ke ukwan̄ usụn̄. Enen̄ede etie nte oro edinam mmọ ẹfiọk nte ke nnyịn inyeneke edu Christian.”

Jesus ekesikpep onyụn̄ anam n̄kpọ ke usụn̄ oro okodụride mme owo owụt Ikọ Abasi, ndien nnyịn ikpenyene ndinam ntre. (Mark 6:34; Luke 4:22, 32; 1 Peter 2:21) Nte mfọnmma owo oro Abasi ọkọnọde san̄asan̄a ikike, enye ama ekeme ndifiọk se idude ke esịt owo. Ke ntre, ke ini oro ekedide se ẹyomde, Jesus ama esikeme nditan̄a n̄kpọsọn̄ ubiomikpe ndori mme asua Jehovah. (Matthew 23:13-33) Enye ndikanam emi ikedịghe edu unana ediyọ.

Sia nnyịn mîtiehe nte Jesus, nnyịn ikemeke ndifiọk se idude owo ke esịt. Ntem, nnyịn ikpenyene nditiene item apostle Peter: “Ẹten̄e Christ ke esịt mbufo nte Ọbọn̄. Kpukpru ini ẹben̄e idem ndibọrọ kpukpru owo eke ẹdibụpde mbufo ntak idotenyịn emi mbufo ẹnyenede; edi ẹkpeme ndibọrọ ke sụn̄-sụn̄ ido ye ke ido uten̄e.” (1 Peter 3:15) Nte mme asan̄autom Jehovah, nnyịn ikpenyene ndida nnọ se nnyịn inịmde ke akpanikọ koro enye enen̄erede ọkọn̄ọ ke Ikọ Abasi. Edi oyom nnyịn inam emi ke usụn̄ oro owụtde ukpono ọnọ mbon efen ye se mmọ ẹnịmde ke akpanikọ ke ofụri esịt. Paul ekewet ete: “Ẹyak nneme mbufo enyene inem ke esịt kpukpru ini, nte ẹsịnde inụn̄ ke esịt, kpan̄ mbufo ẹdiọn̄ọ nte mbufo ẹkpemende ikọ ẹnọ kpukpru owo ibọrọ.”—Colossae 4:6.

Ke ọwọrọetop Ukwọrọikọ oro ke Obot, Jesus ọkọdọhọ ete: “Sededi mbufo ẹyomde owo ẹnam ye mbufo, ẹnam kpa ntre ye mmọ.” (Matthew 7:12) Ntre, ndien, ẹyak nnyịn ika iso ndime ime ye kiet eken inyụn̄ iwụt ukpono inọ mbon oro nnyịn ikwọrọde eti mbụk inọ. Ebede ke ndinam ifịk oro nnyịn inyenede inọ edinen ido ada ukem ukem ye edu ediyọ oro ọkọn̄ọde ke Bible, nnyịn iyenem Jehovah esịt, iyonyụn̄ idi mbon oro ẹnen̄erede ẹnyene edu ediyọ.

[Ndise ke page 23]

Fep edu unana ediyọ oro mme Pharisee ẹkenyenede

[Ndise ke page 23]

Jesus ama enyene edu ediyọ oro Ete esie enyenede. Nte afo emenyene?