Nte Ọfọn Nditịm N̄kere M̀mê Ewe Ido Ukpono ke Afo Ekpemek?
KE INI ikade ndidep n̄kpọ, ata ediwak nnyịn imesima ndika ebiet oro n̄kpọurua ẹwakde man imemek se ididepde. Ke ini ẹnyamde nsio nsio mfri ye ikọn̄ efere ke urua, nnyịn imesimek mbon oro nnyịn ye ubon nnyịn isinen̄erede ima. Edieke ikụtde ndiye ọfọn̄ oro ẹmemde urua ke itie unyam-ọfọn̄, nnyịn imekeme ndimek enye oro nnyịn imade ikan. Ndusụk n̄kpọ oro nnyịn isimekde ẹsidi se nnyịn ikam imade. Nte ededi, enyene mme n̄kpọ efen oro imekde emi ẹnen̄erede ẹtụk uwem nnyịn, utọ nte nti udia ye nti ufan. Ntre, nso kaban̄a ido ukpono oro nnyịn imekde? Ndi ikponyụn̄ ituak ibuot nte imade? Mîdịghe ndi enye enen̄ede otụk uwem nnyịn?
Ediwak nsio nsio ido ukpono ẹdu emi owo ekemede ndimek eke enye amade. Ediwak idụt idahaemi ẹnyene ifụre ido ukpono, ndien mme owo ẹkeme ndiwọrọ n̄kpọn̄ ido ukpono mme ete ye eka mmọ ini ekededi oro mmọ ẹmade. Ndụn̄ọde kiet oro ẹkenamde ke United States owụt ke owo itiaita ke otu mbon America duop “ẹnịm ke idịghe ido ukpono kiet kpọt ekeme ndida owo nsịm edinyan̄a.” Kpa ke ndụn̄ọde oro, “owo kiet ke otu owo ition ọkọdọhọ ke ima ikpụhọ ido ukpono ke ima ikokpon iwọrọ owo.” Ndụn̄ọde kiet oro ẹkenamde ke Brazil ama owụt ke se ikperede ndidi owo kiet ke otu mbon Brazil ition ẹma ẹkpụhọ ido ukpono mmọ.
Ke ini edem, mme owo ẹma ẹsinen̄ede ẹfan̄a ye kiet eken ẹban̄a mme ukpepn̄kpọ oro ẹnamde ido ukpono kiet okpụhọde ye eken. Idahaemi ediwak owo ẹdọhọ ke inamke n̄kpọ m̀mê ewe ido ukpono ke owo aka. Ndi oro edi akpanikọ? Nte ido ukpono oro afo emekde ekeme nditụk uwem fo?
Ukem nte owo emi oyomde ndidep n̄kpọ esibemde iso obụp ebiet oro ẹkenamde n̄kpọ oro, ntre n̄ko ọyọfọn ibụp ite: ‘Kpukpru ido ukpono emi ẹkesan̄a didie ẹdidu, ndien ntak emi mmọ ẹdude?’ Bible ọbọrọ mbụme emi.
Didie ke Ẹsitọn̄ọ Ido Ukpono?
Ke Israel eset, Edidem Jeroboam ama ọtọn̄ọ obufa ido ukpono ke se ibede isua ikie usụkkiet mbemiso Jesus ekedide isọn̄. Jeroboam ekedi akpa edidem obio ubọn̄ edem edere Israel oro akabaharede ada ke idem. Ikememke enye utom ndinam mme owo ẹtiene enye ẹda ke idem. “Edidem ekere, onyụn̄ ada gold anam nditọ enan̄ iba, onyụn̄ ọdọhọ mmọ, ete, Akan mbufo ndidọk ke Jerusalem: O Israel, se mme abasi [mbufo mi].” (1 Ndidem 12:28) Nte an̄wan̄ade, edidem emi okoyom ndida ido ukpono n̄kpan mme owo ndika Jerusalem oro mmọ ẹkesikade ẹketuak ibuot. Ido ukpono oro Jeroboam ọkọtọn̄ọde ama odu ke ediwak isua, edi ke ini Abasi okobiomde idụt Israel oro amade mfiakedem ikpe, ẹma ẹwot ata ediwak mmọ ẹnyụn̄ ẹda ndusụk mmọ ẹka ntan̄mfep. Jeroboam ọkọtọn̄ọ ido ukpono emi man ọsọn̄ọ ifụm ukara esie. Ukem ntak oro akanam ukara ọtọn̄ọ ndusụk ido ukpono oro ikụtde mfịn.
Apostle Paul ama ayarade ntak efen emi esinamde mme owo ẹtọn̄ọ obufa ido ukpono ke ini enye ọkọdọhọde ete: “Mmọfiọk nte ke mma nnyọn̄ mme ndiọi wolf ẹyedụk ke otu mbufo idinyụn̄ inamke n̄kpọ ke mbọm ye otuerọn̄, ndien mme owo ẹyedaha ẹda ke otu mbufo ẹtịn̄ ukwan̄ ikọ man ẹdụri mbet ẹnọ idemmọ.” (Utom 20:29, 30) Mme adausụn̄ oro ẹtan̄de idem ẹsiwak ndisiak obufa ido ukpono man mme owo ẹkpono mmọ. Mme ufọkabasi oro ẹdọhọde ke itiene Christ ẹsitọ ubahade.
Ido Ukpono Ẹyom Ndinem Anie Esịt?
Ndusụk owo ẹkeme nditọn̄ọ ido ukpono man ẹnem mme owo esịt. Ke uwụtn̄kpọ, magazine oro ẹkotde Economist etịn̄ n̄kpọ aban̄a inua-okot ikpọ ufọkabasi ke United States. Magazine oro ọdọhọ ke se inamde mme ufọkabasi emi ẹkụt unen edi ukem n̄kpọ oro esinamde owo okụt unen ke mbubehe, oro edi ndinam se ededi oro edinamde mme owo ẹma mbubehe oro. Ndusụk ikpọ ufọkabasi emi “ẹsinam ederi mmọ enem ke ndisio vidio, ndinam drama, ndinyụn̄ mbre mme ikwọ eyomfịn.” Ndusụk mme adaiso ido ukpono ke mme ufọkabasi emi ẹdọhọ ke mmimọ ikpep mbon ufọkabasi mmimọ “ndidi imọ, ndikop nsọn̄idem, ndinyụn̄ ndu uwem unana mfịna.” Magazine oro ọdọhọ ke okposụkedi ẹsụkde mme utọ ufọkabasi oro uyo ke ntak emi mmọ ẹkabarede ẹdi itie unọ idem inemesịt m̀mê ‘itie un̄wam idem, mmọ ẹnam n̄kukụre se mbon ufọkabasi mmọ ẹyomde.’ Magazine oro eberi ete: “Mme owo ẹnen̄ede ẹnam mbubehe ye ido ukpono ẹdiana kiet.”
Idem ọkpọkọm mme ido ukpono en̄wen inen̄ekede ibiet itie mbubehe, mme ufọkabasi oro ‘ẹnamde se mbon ufọkabasi mmọ ẹyomde’ ẹti nnyịn ntọt oro Paul ọkọnọde. Enye ekewet ete: “Ini eyedi eke mmọ mîdibọhọ eti ukpepn̄kpọ, edi, mmọ ẹyekọ mme andikpep ẹnọ idemmọ man ẹkop se utọn̄ mmọ ẹmade ndikop, nte ekemde ye mme udọn̄ idemmọ; ẹyenyụn̄ ẹwọn̄ọde utọn̄ ẹkpọn̄ akpanikọ, ẹnyụn̄ ẹwọn̄ọde ẹbịne mme nsunsu mbụk.”—2 Timothy 4:3, 4.
Sia ediwak ido ukpono ẹketọn̄ọde ke ntak oro ẹkeyomde ukara, ukpono, ye uma ediwak owo utu ke ndinem Abasi esịt, ikpaha nnyịn idem ndikụt ido ukpono ẹnamde utọ idiọkn̄kpọ nte edisabade nditọwọn̄, edidia n̄wo, ekọn̄, ye edinam oyomonsia. Imesiwak ndikụt ke ido ukpono edi mbubịk. Didie ke afo ekeme ndikpeme idem mbak ẹdibian̄a fi?
[Se Ẹwetde ke Ikpọ Abisi ke page 4]
Ediwak ido ukpono ẹketọn̄ọ ke ntak oro ẹkeyomde ukara, ukpono, ye uma ediwak owo utu ke ndinem Abasi esịt