Nte Edina Mbobi Owụt ke Owo Edi Erenowo?
KE EDIWAK ebiet, ẹsinịm nseknditọ iren mbobi mbak ẹdidọn̄ọ. Edi ke mme ebiet en̄wen, irenowo isinaha mbobi ke ofụri eyouwem mmọ. Ndusụk owo, nte mme Jew ye mbon Muslim, isinaha mbobi ke ntak udọn̄ọ kpọt, edi ẹsina ke ntak ido ukpono.
Nte ededi, ke ndusụk idụt, ẹsinịm eyeneren mbobi ke enye ama okokpon ọwọrọ owo. Ẹsinọ enye aka ufọkn̄wed oro ẹsikpepde ido obio mmọ, do ke ẹdinịm enye mbobi ẹnyụn̄ ẹnịm enye san̄asan̄a ẹkpọn̄ mbon eken ke obio ke ediwak urua tutu unan mbobi oro akpa. Akparawa emi ayanam ido obio, ẹnyụn̄ ẹkpep enye se ndidi erenowo ọwọrọde. Nte eyeneren enyene ndina orụk mbobi emi mbemiso ẹdọhọde ke enye okpon ọwọrọ owo? Ẹyak ise se Bible etịn̄de aban̄a nte Abasi esede n̄kpọ emi.—Mme N̄ke 3:5, 6.
Nte Abasi Esede Edina Mbobi
Ndusụk mbon eset, utọ nte mbon Egypt, ẹma ẹsinịm irenowo mbobi. Abraham ikamanake ke utọ ebiet oro. Ke nditịm ntịn̄, Abraham ama ọsọn̄ mbemiso akanade mbobi. Edi, Abraham ama owụt ke idi eren uko idem ke ini enye mîkanaha mbobi. Enye ama ada owo ifan̄ ebịne onyụn̄ akan udịmekọn̄ oro ndidem inan̄ ẹkedade usụn̄, emi ẹkemụmde Lot eyen eyeneka esie ẹfehe. (Genesis 14:8-16) N̄kpọ nte isua 14 ke oro ebede, Abasi ama ọdọhọ Abraham ana mbobi onyụn̄ enịm ofụri irenowo ke ufọk esie mbobi. Ntak emi Abasi ọkọdọhọde enye anam emi?
Ke akpanikọ, oro ikedịghe ndiwụt ke Abraham okpon ọwọrọ owo. Kamse, enye ekedi ‘isua 99’! (Genesis 17:1, 26, 27, NW) Abasi ama etịn̄ ntak oro ikọnọde ewụhọ emi ete: “Mbufo ẹnyụn̄ ẹsịbe edụt mbufo ẹfep; ndien emi eyedi idiọn̄ọ ediomi ke ufọt mi ye mbufo.” (Genesis 17:11) Ediomi oro Abasi akanamde ye Abraham esịne se enye ọkọn̄wọn̄ọde ọnọ Abraham ete ke edito enye, “kpukpru orụk ererimbot” ẹkụt mfọn. (Genesis 12:2, 3) Mmọdo, Abasi idaha edina mbobi nte se iwụtde ke erenowo okpon ọwọrọ owo. Mbobi akanam ẹfiọk ke owo edi eyen Israel oro otode ubon Abraham, kpa mmọ emi ẹkenyenede san̄asan̄a ifet edidi se ‘ẹyakde edisana ikọ Abasi ẹsịn ke ubọk.’—Rome 3:1, 2.
Nte ini akakade, idụt Israel ẹma ẹwụt ke mmimọ ikodotke se ẹkpenọde orụk ifet oro ke ntak emi mmọ ẹkesịnde akpan Mfri Abraham, kpa Jesus Christ. Mmọdo, Abasi ama esịn mmọ, ndien mbobi mmọ ikọwọrọke aba n̄kpọ ke enyịn Abasi. Nte ededi, ndusụk mme Christian ke akpa isua ikie E.N. ẹma ẹsọn̄ọ ẹyịre ẹte ke Abasi osụk oyoyom owo ana mbobi. (Utom 11:2, 3; 15:5) Emi akanam apostle Paul ọdọn̄ Titus ‘ekenen̄ede se ikwan̄ade’ ke nsio nsio esop. N̄kpọ kiet oro akakwan̄ade, emi Paul ekewetde ọnọ Titus edi emi: “Ediwak mbon nsọn̄ibuot ẹdu, mbon oro ẹtịn̄de ikpîkpu n̄kpọ, ye mbon abian̄a emi ẹbiatde owo ekikere, akpan akpan mbon emi ẹsọn̄ọde ẹyịre ke edina mbobi. Ana ẹkịbi mbon emi inua, sia mmọ ẹkade iso ndiwụri ofụri ufọk ebe ke ndikpep mme n̄kpọ emi mmọ mîkpekpepke man ẹdia idiọk udori.”—Titus 1:5, 10, 11.
Item Paul osụk enyenyene ufọn mfịn. Ekpenen̄ede atuaha ye N̄wed Abasi edieke ata Christian ọkpọdọhọde ke ẹkpenyene ndinịm eyen owo en̄wen mbobi. Utu ke ‘ndinọhọ ke mbubehe mbon en̄wen,’ Christian ekpenyene ndiyak mme ete ye eka ẹnam utọ ubiere oro. (1 Peter 4:15) Akan oro, Abasi ama ọnọ Paul spirit ndiwet mban̄a edina mbobi nte Ibet Moses eketemede, ete: “Nte ẹma ẹkot owo ekededi ke ini ekedide ana mbobi? Yak enye okûkabade edi owo eke mînaha mbobi. Nte ẹma ẹkot owo ekededi ke ini mînaha mbobi? Yak enye okûna mbobi. Mbobi idịghe n̄kpọ ndomokiet, unana edina mbobi inyụn̄ idịghe n̄kpọ, edi edinịm ewụhọ Abasi edi n̄kpọ. Ke se ededi idaha oro ẹkekotde owo kiet kiet, yak enye aka iso odu do.”—1 Corinth 7:18-20.
Nso Kaban̄a “Mme Ufọkn̄wed Unịm Mbobi”?
Nso edieke ete ye eka oro ẹdide Christian ẹbierede ndinịm eyeneren mmọ mbobi? Nte mmọ ndinọ nditọiren mmọ ẹka inua-okot ufọkn̄wed unịm mbobi oro ikebemde iso itịn̄ iban̄a ekem ye Bible? Idịghe mbobi kpọt ke ẹsinịm owo ke ufọkn̄wed emi. Eyen ufọkn̄wed emi edidu ediwak urua ye nditọwọn̄ ye mme andikpep emi mîdịghe mme andituak ibuot nnọ Jehovah. Ekese n̄kpọ oro ẹkpepde ke ufọkn̄wed emi ẹtuaha ye n̄kokon̄ edumbet Bible. Bible odụri owo utọn̄ ete: “Idiọk nsan̄a ababiat eti ido.”—1 Corinth 15:33.
N̄ko-n̄ko, ẹsibiat nditọ ufọkn̄wed emi idem. N̄wed oro ẹkotde South African Medical Journal ama odụri owo utọn̄ ke 2003 ete: “Ẹfiak ẹnọ mme owo ata idiọk unan isua emi n̄ko ke ntak idiọk usụn̄ oro ẹnịmde mbobi, ndien ikpọ itieutom mbụk n̄kpọntịbe ke ofụri ererimbot ẹtọt nte mme owo ẹkpan̄ade ẹnyụn̄ ẹbiomode ndo ke ntak emi. . . . Ke nditịn̄ ibio ibio, ekese ke otu inua-okot ufọkn̄wed unịm mbobi inamke ọfọn, ẹnyụn̄ ẹkeme ndiwot owo.”
Ke adianade ye idiọk unịm mbobi emi ndinọ eyenọwọn̄ udọn̄ọ, enye ekeme n̄ko ndinen̄ede mbiat idaha esie ke n̄kan̄ eke spirit. Se ẹsikpepde ẹnyụn̄ ẹnamde ke mme ufọkn̄wed unịm mbobi ẹsinen̄ede ẹnyene ebuana ye ubụpekpo ye edituak ibuot nnọ mme ete ete oro ẹma ẹkekpan̄a. Ke uwụtn̄kpọ, utu ke ndinyịme ke idiọk ye ndedehe usụn̄ oro ẹkenịmde owo mbobi abiat owo idem, ediwak owo ẹsinịm ke ifọt m̀mê mme ete ete oro mînemke esịt ẹdi ntak. Bible ọnọ ewụhọ emi aban̄a edinyene ebuana ye nsunsu ido ukpono ete: “Ẹkûdian idem utịn̄e utịn̄e ye mmọ eke mînịmke ke akpanikọ. Koro nso ebuana ke edinen ido ye ubiatibet ẹnyene? Mîdịghe nso ebuana ke un̄wana enyene ye ekịm? . . . Jehovah ọdọhọ ete: “‘Ke ntre ẹwọn̄ọ ke otu mmọ, ẹnyụn̄ ẹdianade ẹda ẹkûnyụn̄ ẹtụk n̄kpọ ndek’”; “‘ndien nyadara mbufo.’”” (2 Corinth 6:14-17) Ke ikerede iban̄a item emi, idiwụtke ifiọk mme ete ye eka oro ẹdide Christian ndinọ nditọiren mmọ ẹka ufọkn̄wed unịm mbobi.
Nso Inam Christian Edi Erenowo?
Ndina mbobi m̀mê nditre ndina mbobi inamke Christian edi erenowo. Se inen̄erede ibehe ata Christian edi ndinem Abasi esịt, utu ke ‘ndiyom uma enyịn owo.’—Galatia 6:12.
Nte ededi, ana Christian ‘enịm esịt esie mbobi’ man enye enem Abasi esịt. (Deuteronomy 10:16; 30:6; Matthew 5:8) Idịghe ikwa ke ẹda ẹnam emi, edi ẹnam emi ke ndifep ndiọi udọn̄ ye ntan̄idem, utọ nte edikere ke edina mbobi anam owo edi n̄kpọ akan mbon oro mînaha mbobi. Ke ini Christian ọyọde idomo onyụn̄ ọsọn̄ọde ‘ada ke mbuọtidem,’ enye owụt ke idi erenowo edide enye ana mbobi m̀mê inaha.—1 Corinth 16:13; James 1:12.