Wụt ke Amama Nsọn̄ọnda Jehovah ye nte Enye Esifende Ọnọ owo

1, 2. (a) Nso inam ima mme ufan emi ẹsọn̄ọde ẹda ẹsinyụn̄ ẹfende ẹnọ owo? (b) Mme mbụme ewe ke idibọrọ?

NSO utọ owo ke afo ọkpọdọhọ ke edi ata ufan? Eyenete an̄wan kiet emi ekerede Ashley ọdọhọ ete: “N̄kere ke edieke owo esin̄wamde owo onyụn̄ efende ọnọ owo ke ini ẹduede enye, ọwọrọ enye edi ata ufan.” Idụhe owo nnyịn ndomokiet emi mîmaha ufan emi ọsọn̄ọde ada onyụn efende ọnọ enye. Mmọ ẹsinam etie nnyịn nte ke imenyene owo ndien ke ẹma nnyịn.—N̄ke 17:17.

² Idụhe ufan nnyịn ndomokiet emi ọsọn̄ọde ada onyụn̄ efende ọnọ owo nte Jehovah. Edi kpa nte andiwet psalm ekewetde ete: “Koro afo ọfọnde, O Jehovah, onyụn̄ enyịmede ndifen nnọ; ima-mfọnido [m̀mê, “ima-nsọn̄ọnda”] oro afo owụtde kpukpru mbon oro ẹsemede ẹkot fi onyụn̄ okpon.” (Ps. 86:5) Nso ke ndisọn̄ọ nda nnyụn̄ mfen nnọ owo ọwọrọ? Didie ke Jehovah ọsọn̄ọ ada esinyụn̄ efen ọnọ owo? Ndien didie ke ikeme ndikpebe enye? Ibọrọ mme mbụme emi ẹyenam itetịm ima Jehovah, kpa akakan Ufan nnyịn. Ẹyenyụn̄ ẹnam nnyịn itetịm idiana ye mme ufan nnyịn.—1 John 4:7, 8.

JEHOVAH ENYENE NSỌN̄ỌNDA

3. Nso ke ndisọn̄ọ nda ọwọrọ?

³ Nsọn̄ọnda edi eti edu emi abuanade ima, edinam akpanikọ, ye edisọn̄ọ mbere ye owo. Owo nsọn̄ọnda edi owo emi enyenede iwụk. Enye esisọn̄ọ adiana ye owo (m̀mê n̄kpọ) idem ke ini mfịna. Ke akpanikọ, Jehovah edi akakan Owo “emi enyenede nsọn̄ọnda.”—Edi. 16:5.

4, 5. (a) Didie ke Jehovah owụt nsọn̄ọnda? (b) Didie ke nditie n̄kere mban̄a nte Abasi ọsọn̄ọde ada ye mme asan̄autom esie ekeme ndisọn̄ọ nnyịn idem?

⁴ Didie ke Jehovah owụt nsọn̄ọnda? Akananam enye ikpọn̄ke mme anam-akpanikọ asan̄autom esie. Edidem David emi ekedide kiet ke otu mme anam-akpanikọ asan̄autom esie ama otoro Jehovah ke ntak emi Jehovah ọkọsọn̄ọde ada ye enye. (Kot 2 Samuel 22:26.) Ke ini David okosobode idomo, Jehovah ama ọsọn̄ọ ada ọnọ enye ndausụn̄, ekpeme enye, onyụn̄ anyan̄a enye. (2 Sam. 22:1) David ama ọfiọk ke nsọn̄ọnda Jehovah idịghe n̄kpọ emi ẹtịn̄de-tịn̄ ke inua. Nso ikanam Jehovah ọsọn̄ọ ada ye David? Koro David ke idemesie ekedi “owo emi ọsọn̄ọde ada.” Jehovah ama mme asan̄autom esie emi ẹsọn̄ọde ẹda, enye esisọn̄ọ ada ye mmọ n̄ko.—N̄ke 2:6-8.

⁵ Nditie n̄kere nte Jehovah ọsọn̄ọde ada ye mme asan̄autom esie ekeme ndisọn̄ọ nnyịn idem. Anam-akpanikọ eyenete kiet emi ekerede Reed ọdọhọ ete: “Mma n̄kot mban̄a nte Jehovah akan̄wamde David ke ini mfịna, emi esinen̄ede an̄wam mi. Idem ke ini David okoyode-yo onyụn̄ odụn̄de ke nsio nsio abaitiat, Jehovah ama ese aban̄a enye. Emi esinen̄ede ọsọn̄ọ mi idem. Mbụk emi esiti mi ke inamke n̄kpọ m̀mê nso itịbe, m̀mê n̄kpọ ọdiọk tutu n̄kere ke idotenyịn idụhe, ke Jehovah idikpọn̄ke mi adan̄a nte nsọn̄ọde nda ye enye.” Anaedi nte onyụn̄ etiede fi ke idem edi oro.—Rome 8:38, 39.

6. Nso idi mme usụn̄ en̄wen emi Jehovah owụtde nsọn̄ọnda, ndien nso ufọn ke emi enyene ọnọ mme asan̄autom esie?

⁶ Nso idi mme usụn̄ en̄wen emi Jehovah owụtde nsọn̄ọnda? Enye isikpụhọkede mme edumbet esie. Enye ọn̄wọnọ ọnọ nnyịn ete: “Idem tutu esịm ini emi owo ọsọn̄de ami nsụk ndi Enye.” (Isa. 46:4) Enye esida mme edumbet esie emi mîsikpụhọkede ebiere se idide eti ye idiọk. (Mal. 3:6) Ke adianade do, Jehovah esisọn̄ọ ada ke ndisu mme un̄wọn̄ọ esie. (Isa. 55:11) Ntem, nsọn̄ọnda esie enyene ufọn ọnọ kpukpru mme anam-akpanikọ asan̄autom esie. Didie? Ke ini isịnde ifịk ida mme edumbet esie isịn ke edinam, enye ọyọdiọn̄ nnyịn kpa nte enye ọkọn̄wọn̄ọde.—Isa. 48:17, 18.

KPEBE NSỌN̄ỌNDA JEHOVAH

7. Nso idi usụn̄ kiet emi ikemede ndikpebe nsọn̄ọnda Jehovah?

⁷ Didie ke ikeme ndikpebe nsọn̄ọnda Jehovah? Usụn̄ kiet edi ndin̄wam mbon oro ẹsobode afanikọn̄. (N̄ke 3:27) Ke uwụtn̄kpọ, ndi ọmọfiọk eyenete emi idem ememde, edide ke ntak udọn̄ọ, ubiọn̄ọ ke ubọn̄, m̀mê ke ntak ndudue emi enye akanamde? Ka ketịn̄ “nti ikọ ye ikọ ndọn̄esịt” ye enye. (Zech. 1:13)a Edieke afo anamde oro, owụt ke imọ idi ata ufan emi ọsọn̄ọde ada, kpa ufan emi “adianade owo akan eyeneka.”—N̄ke 18:24.

8. Didie ke ikeme ndikpebe nsọn̄ọnda Jehovah, ke uwụtn̄kpọ, ke ndọ?

⁸ Imekeme n̄ko ndikpebe nsọn̄ọnda Jehovah ke ndisọn̄ọ nda ye mbon oro nnyịn imade. Ke uwụtn̄kpọ, edieke edide imọdọ ndọ, imọfiọk ke ana inam akpanikọ inọ nsan̄a ndọ nnyịn. (N̄ke 5:15-18) Ntre, nnyịn idinamke n̄kpọ ekededi emi ekemede ndinam isịn efịbe. (Matt. 5:28) Ke adianade do, nnyịn iwụt ke imọsọn̄ọ ida ye nditọete nnyịn ke ndisọn idiọk ikọ-edem—inaha isuan m̀mê ikpan̄ utọn̄ inọ utọ ikọ oro.—N̄ke 12:18.

9, 10. (a) Ikpenen̄ede iyom ndisọn̄ọ nda ye anie? (b) Ntak emi mîdimemke utom ndinịm ewụhọ Jehovah kpukpru ini?

⁹ Se idide akpan n̄kpọ ikan edi ndika iso nsọn̄ọ nda ye Jehovah. Didie ke ikeme ndinam oro? Ke ndidomo ndise n̄kpọ nte enye esede—ndima se enye amade nnyụn̄ nsua se enye asuade—inyụn̄ ika iso idu uwem ntre. (Kot Psalm 97:10.) Adan̄a nte idomode ndikere n̄kpọ nte Jehovah ekerede, ntre n̄ko ke edimem nnyịn utom ndinam ewụhọ esie.—Ps. 119:104.

¹⁰ Edi akpanikọ ke idimemke utom ndinịm ewụhọ Jehovah kpukpru ini. Ekeme ndidi oyoyom inen̄ede isịn ukeme man ika iso isọn̄ọ ida. Ke uwụtn̄kpọ, ekeme ndidọn̄ ndusụk nditọete ndidọ ndọ, edi mmọ ikwe kan̄a andinịm ke akpanikọ oro odotde. (1 Cor. 7:39) Eyenete an̄wan ekeme ndikụt ke mbon itieutom mmimọ oro mînịmke ke akpanikọ ẹsidomo kpukpru ini ndiyom erenowo nnọ imọ. Ekeme ndidi eyenete oro esikop ndobo. Kpa ye oro, enye enen̄ede esịn ukeme man ọsọn̄ọ ada ye Jehovah. Ndi nnyịn imaha eti uwụtn̄kpọ nsọn̄ọnda emi? Ke akpanikọ, Jehovah ọyọdiọn̄ kpukpru mbon emi ẹkade iso ẹnam n̄kpọ ẹnọ enye kpa ye mfịna.—Heb. 11:6.

JEHOVAH ESIFEN ỌNỌ OWO

11. Nso ke ndisifen nnọ owo ọwọrọ?

¹¹ Kiet ke otu edu Jehovah emi imade ikan edi enye ndinyịme ndifen nnọ owo. Nso ke ndifen nnọ owo ọwọrọ? Ọwọrọ owo ndidahado nnọ owo emi eduede enye ke ini enye akabarede esịt. Emi iwọrọke ke owo emi esifende ọnọ owo enyịme idiọkn̄kpọ oro m̀mê ndikam nnam nte ke owo ikanamke idiọkn̄kpọ. Utu ke oro, enye isịnke owo ke esịt. N̄wed Abasi ekpep nnyịn ete ke Jehovah ‘enyịme ndifen nnọ’ mbon oro ẹnen̄erede ẹkabade esịt.—Ps. 86:5.

12. (a) Didie ke Jehovah esifen ọnọ owo? (b) Nso ke ‘ndisọhi idiọkn̄kpọ’ owo mfep ọwọrọ?

¹² Didie ke Jehovah esifen ọnọ owo? Jehovah esifen ọnọ owo “ke akamba usụn̄,” oro edi, efen ofụri ofụri inyụn̄ itịghi aba idiọkn̄kpọ oro. (Isa. 55:7) Isan̄a didie ifiọk ke Jehovah esifen ọnọ owo ofụri ofụri? Kere ban̄a un̄wọn̄ọ emi odude ke Utom 3:19. (Kot.) Apostle Peter eketeme mme owo ete “ẹkabade esịt ẹnyụn̄ ẹfiak edem.” Edieke anamidiọk enen̄erede akabade esịt, enye esinen̄ede atua n̄kpọfiọk aban̄a idiọk edinam esie. Enye esibiere n̄ko ke imọ idifiakke inam idiọkn̄kpọ oro. (2 Cor. 7:10, 11) Akan oro, edieke anamidiọk enen̄erede akabade esịt, oro ayanam enye ‘afiak edem ọkpọn̄’ idiọk usụn̄ esie onyụn̄ anam se inemde Abasi esịt. Nso ikpeketịbe edieke mbon oro ẹkekpan̄de utọn̄ ẹnọ Peter ẹkpekenen̄erede ẹkabade esịt? Peter ọkọdọhọ ke ‘ẹkpekesọhi idiọkn̄kpọ’ mmọ ẹfep. Ẹda ikọ emi ẹto ikọ Greek emi ọwọrọde “ndikwọhọde n̄kpọ m̀mê ndisọhi n̄kpọ mfep.” Ntem, ke ini Jehovah efende ọnọ owo, etie nte n̄kpọ eke Jehovah adade n̄kpọ ọsọhi idiọkn̄kpọ owo oro efep. Enye esifen ofụri ofụri.—Heb. 10:22; 1 John 1:7.

13. Nso ke un̄wọn̄ọ Abasi emi, “ndinyụn̄ ntịghi aba mme idiọkn̄kpọ mmọ,” ọwọrọ?

¹³ Nnyịn isan̄a didie ifiọk ke Jehovah isitịghi aba idiọkn̄kpọ oro enye efende ọnọ nnyịn? Kere ban̄a ntịn̄nnịm ikọ Jeremiah oro aban̄ade obufa ediomi, emi ẹnamde ye mme Christian oro ẹyetde aran. Ediomi emi anam ẹkeme ndifen nnọ mbon oro ẹbuọtde idem ke ufak. (Kot Jeremiah 31:34.) Jehovah ọdọhọ ete: “Nyefen ndudue mmọ, ndinyụn̄ ntịghi aba mme idiọkn̄kpọ mmọ.” Ntem, Jehovah ọn̄wọn̄ọ ọnọ nnyịn ete ke ima ifen idiọkn̄kpọ, ke imọ ididehedei ibat idiọkn̄kpọ oro inọ nnyịn ke ini iso. Enye isifiakke ikere iban̄a idiọkn̄kpọ oro man etịn̄ aban̄a enye onyụn̄ ada amia nnyịn ufen ediwak ini. Utu ke oro, enye esifen mme idiọkn̄kpọ nnyịn onyụn̄ efre aban̄a mmọ—itịghi aba tutu amama.—Rome 4:7, 8.

14. Didie ke nditie n̄kere nte Jehovah esifende ọnọ owo ekeme ndidọn̄ nnyịn esịt? Nọ uwụtn̄kpọ.

¹⁴ Nditie n̄kere nte Jehovah esifende ọnọ owo ekeme ndidọn̄ nnyịn esịt. Kere ban̄a uwụtn̄kpọ kiet. Ediwak isua ko ke edem, ẹma ẹsio eyenete an̄wan emi iyomde ndikot Elaine ke esop. Ẹma ẹfiak ẹda enye ke isua ifan̄ ẹma ẹkebe. Elaine ọdọhọ ete: “Okposụkedi emi n̄kenịmde nnyụn̄ nsiande mbon en̄wen ke Jehovah efen ọnọ mi, n̄kesikere ke enye inen̄ekede ikpere mi m̀mê ke mbon en̄wen ẹkpere enye ẹkan mi, ye nte ke enye ama mmọ akan mi.” Edi Elaine ama okop ndọn̄esịt ke ini enye okokotde onyụn̄ etiede ekere se Bible etịn̄de aban̄a nte Jehovah esifende ọnọ owo. Enye adian do ete: “Mma ndifiọk ke Jehovah ama onyụn̄ ekere aban̄a mi ke usụn̄ oro akanam mmen̄kereke.” Se ikọdọn̄de enye esịt ikan edi emi: “Ke ini Jehovah efende idiọkn̄kpọ nnyịn, nnyịn inyeneke ndikere ke ọkọp idiọkn̄kpọ oro osụk ododu nnyịn ke idem ke ofụri eyouwem nnyịn.”b Elaine ọdọhọ ete: “Mma ndifiọk ke n̄kenịmke ke Jehovah ekeme ndifen nnọ mi ofụri ofụri, n̄konyụn̄ n̄kere ke esịt ayaka iso obiom mi ke ofụri eyouwem mi. Mmọfiọk ke ayada ini, edi ọtọn̄ọ nditie mi ke idem nte ke mmekeme ndinen̄ede nsan̄a n̄kpere Jehovah, ndien n̄kere ke esịt ibiomke mi aba.” Nnyịn ituak ibuot inọ Abasi emi enen̄erede enyene ima esinyụn̄ efende ọnọ owo.—Ps. 103:9.

KPEBE NTE JEHOVAH ESIFENDE ỌNỌ OWO

15. Didie ke ikeme ndikpebe nte Jehovah esifende ọnọ owo?

¹⁵ Imekeme ndikpebe nte Jehovah esifende ọnọ owo edieke inyịmede ndisifen nnọ owo ke ini enye akabarede esịt. (Kot Luke 17:3, 4.) Ti ete ke ini Jehovah efende ọnọ nnyịn, ke enye esifre mme idiọkn̄kpọ oro sia enye idifiakke imia nnyịn ufen ke ntak idiọkn̄kpọ oro. Ke ini ifende inọ mme owo, akpana ifre iban̄a idiọkn̄kpọ mmọ ikûnyụn̄ ufiak utịn̄ uban̄a enye aba.

16. (a) Ndi ndisifen nnọ owo ọwọrọ ndinyịme idiọkn̄kpọ m̀mê ndiyak mbon en̄wen ẹnam n̄kpọ ye nnyịn nte ẹmama? Nam an̄wan̄a. (b) Nso ke ana inam man Abasi efen ọnọ nnyịn?

¹⁶ Ndisifen nnọ owo iwọrọke ke nnyịn imenyịme idiọkn̄kpọ m̀mê ndiyak mbon en̄wen ẹnam n̄kpọ ye nnyịn nte ẹmama. Akam ọwọrọ nditre ndisịn owo ke esịt. Ndien ọfọn iti ke edieke iyomde Abasi efen ọnọ nnyịn, ke ana isifen inọ mme owo nte Jehovah esifende. (Matt. 6:14, 15) Idem n̄kpọ, n̄kọ mbọm esinam Jehovah eti ke “nnyịn idi ntan.” (Ps. 103:14) Mmọdo, ndien, ndi mbọm ikpanamke nnyịn iti ke mbon en̄wen ẹdi mme anana-mfọnmma nte nnyịn inyụn̄ ifen inọ mmọ ke ofụri esịt?—Eph. 4:32; Col. 3:13.

17. Nso ikeme ndin̄wam nnyịn edieke eyenete eduede nnyịn?

¹⁷ Edi akpanikọ ke isimemke utom ndifen nnọ owo. Ama akam ọsọn̄ idem mme Christian oro ẹkeyetde aran ke eyo mme apostle ndikpe emem. (Phil. 4:2) Nso ikeme ndin̄wam nnyịn edieke eyenete eduede nnyịn? Kere ban̄a Job. Eliphaz, Bildad, ye Zophar, mme inua-okot ufan Job, ẹma ẹnen̄ede ẹnam esịt ayat enye sia mmọ ẹkedoride enye ikọ. (Job 10:1; 19:2) Ke akpatre, Jehovah ama asua ọnọ mbon oro ẹkedoride enye ikọ do. Abasi ọkọdọhọ mmọ ẹka ẹbịne Job ẹnyụn̄ ẹkefọp uwa ẹban̄a idiọkn̄kpọ mmọ. (Job 42:7-9) Edi enyene se Jehovah ọkọdọhọde Job n̄ko anam. Ọkọdọhọ anam nso? Jehovah ọkọdọhọ Job ọbọn̄ akam aban̄a mbon emi ẹkedoride enye ikọ mi. Job ama anam se Jehovah ọkọdọhọde enye anam, ndien Jehovah ama ọdiọn̄ enye ke ntak emi enye akamade ndifen nnọ owo. (Kot Job 42:10, 12, 16, 17.) Nso ke ikpep ito emi? Edieke ibọn̄de akam ke ofụri esịt iban̄a owo emi eduede nnyịn, emi ekeme ndinam nnyịn ikûsịn enye ke esịt.

KA ISO WỤT KE EMENEN̄EDE AMA EDU JEHOVAH

18, 19. Didie ke kpukpru nnyịn ikeme ndika iso n̄wụt ke imenen̄ede ima nti edu Jehovah?

¹⁸ Enem etieti ndikpep mban̄a ndusụk nti edu Jehovah. Imokụt ke enye edi se ẹkemede ndisan̄a n̄kpere, inamke asari, atat ubọk, enyene eti ibuot, enyene nsọn̄ọnda, esinyụn̄ efen ọnọ owo. Edi nnyịn ikpetke-kpet ndifiọk mme edu esie mma. Imekeme ndikop idatesịt ndika iso n̄kpep n̄kpọ mban̄a Jehovah ke nsinsi nsinsi. (Eccl. 3:11) Ikọ Paul emi edi akpanikọ: “Inyene ye ọniọn̄ ye ifiọk Abasi ẹtụn̄ọ adan̄a didie”—owo itịn̄ke-tịn̄ iban̄a ima ye edu itiokiet emi nnyịn inemede iban̄a!—Rome 11:33.

¹⁹ Kpukpru nnyịn ikpakam ika iso ndiwụt ke imenen̄ede ima nti edu Jehovah. Ikeme ndinam emi ke ndinen̄ede mfiọk mme edu esie, itie ikere iban̄a mmọ, ndien ekem ikpebe mmọ ke ofụri uwem nnyịn. (Eph. 5:1) Nte inamde ntre, nnyịn iyọdọdiọn̄ inyịme ye andiwet psalm emi ọkọkwọde ete: “Amaedi ami, ọfọn mi ndisan̄a n̄kpere Abasi.”—Ps. 73:28.