1921—Isua Ikie Emi Ekebede

KE ENYỌN̄-UKPEME January 1, 1921, ẹma ẹbụp Nditọ Ukpepn̄kpọ Bible ẹte: “Nso utom ke idinam isua emi?” Ekem ẹma ẹkot Isaiah 61:1, 2 emi akanamde mmọ ẹti utom emi mmọ ẹnyenede ndikwọrọ eti mbụk. Itie oro ọdọhọ ete: “Jehovah emeyet mi aran onim, man mbuk eti mbuk nnɔ mbon nsuk-esit; . . . , ŋkwɔrɔ isua mfɔnido Jehovah, ye usen usiene Abasi nnyin.”

MME ỌKWỌRỌIKỌ EMI ẸKENYENEDE UKO

Akana Nditọ Ukpepn̄kpọ Bible ẹnyene uko man mmọ ẹkeme ndikwọrọ ikọ. Akana mmọ ẹkwọrọ “eti mbuk” ẹnọ mbon nsụkesịt, ẹfiak ẹkwọrọ “usen usiene” ẹnọ ndiọi owo.

Brọda J. H. Hoskin emi okodụn̄de ke Canada ama ọkwọrọ ikọ uko uko kpa ye emi ẹkekọbọde enye. Ke ntọn̄ọ ntọn̄ọ 1921, enye ama okụt ọkwọrọikọ Ufọkabasi Methodist kiet. Brọda Hoskin ọkọtọn̄ọ nneme ye enye ntem: “Akpana nneme Ikọ Abasi enenem. Ekpededi ineme ika mfan̄a okodu, imosụk ikeme nditre nneme oro emem emem, itọhọke-tọhọ.” Edi iketịbeke ntre. Brọda Hoskin ọkọdọhọ ete: “Nnyịn ikenemeke-neme nneme iyọhọ minit ifan̄, ete oro ama ọtọ udọk esie tutu n̄kere ke akamba akrasi emi ekesịnede ke udọk oro ọmọn̄ obomo.”

Ete oro ama ofiori ete: “Ntak mûkaha ukûkwọrọ unọ mbon mîdịghe Christian-a?” Brọda Hoskin ama omụm idem akama. Edi nte enye asan̄ade adaha, enye ama ekere ke esịt esie ete, ‘N̄kakam n̄kere ke owo emi mîdịghe Christian ke nneme nneme emi!’

Ete oro ama etịn̄ ndiọi ikọ aban̄a Brọda Hoskin ini enye ọkwọrọde ikọ ke ufọkabasi esie edemusen oro. Brọda Hoskin ọkọdọhọ ete: “Enye ama ọdọhọ mbon ufọkabasi esie ete ke otu kpukpru mbon emi ẹsidisan̄ade ẹtọ owo ẹbọ n̄kpọ ke obio oro, ke ami ndiọk n̄kan, ke akpana ẹtotop mi ẹwot.” Edi idem ikenyekke Brọda Hoskin. Enye ama aka iso ọkwọrọ ikọ, ediwak owo ẹma ẹnyụn̄ ẹkpan̄ utọn̄ ẹnọ enye. Enye ọkọdọhọ ete: “Ukwọrọikọ ama enem mi do ata etieti. Ndusụk owo ẹma ẹsikam ẹdọhọ, ‘Mmọdiọn̄ọ ke afo edi owo Abasi!’ ẹnyụn̄ ẹbụp m̀mê nso ke ikpanam inọ mi mbak ndinana n̄kpọ ndomokiet.”

ẸMA ẸN̄WAM MME OWO YE MME UBON ẸSIKPEP BIBLE

Nditọ Ukpepn̄kpọ Bible ẹma ẹsiwet mbụme ye ibọrọ ke The Golden Agea man ẹn̄wam mme owo ẹnen̄ede ẹdiọn̄ọ Bible. Ama enyene ikpehe emi ẹkekotde Ukpepn̄kpọ Bible Nditọwọn̄. Ẹma ẹsiwet mme mbụme do man mme ete ye eka ẹda ẹneme ye nditọ mmọ. Akana mmọ ẹbụp nditọ mmọ mme mbụme oro, ẹnyụn̄ ẹn̄wam mmọ yak ẹkụt ibọrọ ke Bible. Ndusụk mbụme ẹkedi man ẹda ẹkpep mmọ n̄kpri n̄kpri n̄kpọ ẹban̄a Bible, utọ nte m̀mê “n̄wed ifan̄ isịne ke Bible.” Mme mbụme eken ẹma ẹtịm nditọwọn̄ idem ndikwọrọ ikọ uko uko. Utọ mbụme ntre ekedi, “Ndi akpana ata Christian odori enyịn ke ẹyekọbọ imọ?”

Ẹma ẹsiwet mme mbụme ye ibọrọ n̄ko ẹnọ mbon emi ẹma ẹkedọdiọn̄ọ Bible. Ibọrọ mme mbụme oro ẹkedu ke akpa eboho n̄wed emi ẹkekotde Studies in the Scriptures. Ata ediwak owo ẹma ẹsima mme mbụme emi ye mbon emi ẹkewetde ẹnọ mme ubon do. Edi ke The Golden Age eke December 21, 1921, ẹma ẹdọhọ ke owo idiwetke mme mbụme oro aba. Nso ikanam ẹtre?

ẸMA ẸSIO OBUFA N̄WED!

*The Harp of God*

Pepa emi ẹkesiwetde itie emi owo edikotde

Pepa emi ẹkesiwetde mbụme ẹnọ owo

Mbon emi ẹkedade esop Abasi usụn̄ ini oro ẹma ẹkụt ke oyom ẹnyene akpan ndutịm emi ẹdade ẹkpep mbufa nditọ ukpepn̄kpọ Bible n̄kpọ. Oro akanam ẹsio n̄wed emi ẹkekotde The Harp of God ke November 1921. Ẹma ẹnam ndutịm n̄ko man mbon emi ẹkebọde n̄wed oro ẹkeme nditie ke idemmọ n̄kpep Bible. Oro ama anam mmọ ẹdiọn̄ọ ke Abasi aduak ndinam mme owo ẹdu uwem ke nsinsi. Ndutịm oro eketie didie?

Ekesidi ẹma ẹnọ owo n̄wed oro, ẹdian ekpri pepa emi ẹwetde page emi enye edikotde. Urua kiet ama ebe, ẹyenọ enye pepa en̄wen emi ẹdade ẹbụp enye mbụme ẹban̄a se enye okokotde oro. Ke utịt pepa enye oro, ẹyewet page en̄wen emi enye edikotde urua emi etienede.

Esop emi okodude ekpere owo emi ọkọbọde The Harp of God ẹkesinọ pepa oro ẹsọk owo oro ke ufan̄ urua 12. Ekesidi urua kiet, ẹnọ enye pepa kiet, urua kiet, ẹnọ enye pepa kiet. Mbon emi ẹma ẹkesọn̄ m̀mê mbon emi mîkekemeke ndisan̄a ke ufọk ke ufọk n̄kwọrọ ikọ ẹkesiwak ndinọ pepa oro. Ke uwụtn̄kpọ, Anna K. Gardner emi okotode Millvale, ke Pennsylvania, ke U.S.A. ọkọdọhọ ete: “Ama esisọn̄ Thayle eyeneka mi an̄wan ndisan̄a isan̄. Edi ini ẹkesiode The Harp of God, enye ama enyene ediwak utom ndinam sia ama esitie ke ufọk ọnọ mme pepa emi ẹkewetde mme mbụme ẹsọk mme owo kpukpru urua.” Ekesidi ẹma ẹnọ owo kpukpru mbụme oro ẹma, eyenete ayaka ekese enye man an̄wam enye aka iso ekpep mme n̄kpọ en̄wen ke Bible.

Thayle Gardner etie emi ke n̄kpọitie mbon n̄kpọnnam

UTOM EMI AKANADE KE ISO

Brọda J. F. Rutherford ama ọnọ leta ẹsọk kpukpru esop ke utịt isua oro. Enye ekewet ete: “Akananam owo ikwọrọke ikọ inyụn̄ in̄wamke ediwak owo ẹdiọn̄ọ ẹban̄a Obio Ubọn̄ Abasi nte inamde isua emi.” Enye ama etịn̄ kpa ke leta oro ete: “Utom ke okpokpon. Ẹka ẹkedọhọ mbon en̄wen ẹditiene ẹnam edinem utom emi.” Mmọ ẹma ẹnam se enye eketịn̄de oro sia ke 1922, mmọ ẹma ẹsịn idem ẹkwọrọ ẹban̄a Obio Ubọn̄ Abasi uko uko ẹkan nte ẹkesinamde.

Mme Ufan Emi Ẹkenyenede Uko

Nditọ Ukpepn̄kpọ Bible ẹma ẹnyene ima ke otu idemmọ, ẹsinyụn̄ ẹn̄wam kiet eken. Mmọ ẹkedi mme ufan emi ẹnyenede uko ẹnyụn̄ ‘ẹmanade ẹnọ ini nnanenyịn.’ Se se inamde idọhọ ntre mi.—N̄ke 17:17.

Ke Tuesday, May 31, 1921, ẹma ẹkọbi akparawa kiet emi ekedide obubịt owo ke obio Tulsa ke Oklahoma ke U.S.A. Ẹkedọhọ ke enye akanam mfịna ye eyenan̄wan mbakara kiet. N̄kpọ oro ama anam iren mbakara emi ẹkewakde ẹbe 1,000 ẹdaha en̄wan ye iren mbubịt owo emi mîkawakke nte mmọ. Ẹte ibọp enyịn itat, en̄wan oro ama atara esịm Greenwood; mbubịt owo ẹkewak ẹkan do. Ẹma ẹbom mme ufọk owo ye mme ufọkurua emi ẹkewakde ẹbe 1,400 ẹdụk ẹyịp n̄kpọ, ẹnyụn̄ ẹfọp mme ufọk oro. Ẹkedọhọ ke owo 36 ẹkekpa ke en̄wan oro, edi osụk etie nte ama esịm n̄kpọ nte 300. Nte ini akakade, ẹkedikot en̄wan oro Tulsa Race Massacre.

Brọda Richard J. Hill emi okodụn̄de ke Greenwood ekedi obubịt owo. Enye ama etịn̄ se iketịbede ete: “Mbubreyo usen emi n̄kpọ oro eketịbede, ima inịm mbono esop nte isisụk inịmde. Ke mbono esop ama akasuana, ima ida ikop ẹtopde ikan̄ ke ufọt ufọt Tulsa. Ẹketotop ikan̄ tutu eyo ọsọn̄.” Mfịna oro ama ọdiọk enyịn ke eyo ama ekesiere Wednesday, June 1. Brọda Hill ọkọdọhọ ke ndusụk owo ẹma ẹdi ẹdidọhọ mmimọ ke mmimọ mîsọpke-sọp ifehe ika ufọkmboho emi ukara ẹkebọpde ke Tulsa, ke n̄kpọ ọmọn̄ anam mmimọ. Ntre enye ye n̄wan esie ye nditọ mmọ ition ẹma ẹfen̄e ẹka ufọkmboho oro. Mmọ ẹma ẹkekụt n̄kpọ nte mbubịt owo 3,000 do. Ukara ẹma ẹnọ mbonekọn̄ ẹdidu do ẹkpeme mmọ.

Kpa ke ukem ini oro, Brọda Arthur Claus emi ekedide afiaowo ama anam n̄kpọ emi okowụtde ke enye enyene uko. Enye ọkọdọhọ ete: “Ini n̄kopde ke mbon ntịme ke ẹyịp n̄kpọ ke Greenwood, ke mmọ ke ẹnyụn̄ ẹsịn ikan̄ ke mme ufọk owo, mma ndọhọ yak n̄kese Brọda Hill ufan mi.”

Arthur Claus ama ada n̄wed The Harp of God ekpep nditọwọn̄ 14 Bible

Ini enye esịmde ufọk Brọda Hill, enye ama okokụt mbọhọidụn̄ Brọda Hill emi ekedide afiaowo akamade ikan̄ ada. Ete oro n̄ko ekedi ufan Brọda Hill, ntre enye ekekere ke Brọda Arthur esịne ke otu mbon ntịme oro. Enye ama ofiori ete: “Oyom nso ke ufọk ete emi?”

Arthur ọkọdọhọ ete: “Ekpedi mma ndedue ntịn̄ se mîdụkke enye utọn̄, ete oro ikpeketreke nditop mi. Mma ndọhọ enye ke ndi ufan Brọda Hill, ke mmesidi ufọk esie ediwak ini.” Mmọ mbiba ẹma ẹkpeme ufọk Brọda Hill.

Ikebịghike, Brọda Arthur ama okop ke Brọda Hill ye ubon esie ẹdu ke ufọkmboho oro. Ẹma ẹdọhọ Arthur ke mbemiso obubịt owo ndomokiet ọkpọn̄de do, ke ana akamba owoekọn̄ emi ekekerede General Barrett, emi ekesede aban̄a itie oro, ọnọ n̄wed. Arthur ọkọdọhọ ete: “Ndikụt akamba owoekọn̄ oro ikedịghe ifia ubọk kiet. Ini n̄kọdọhọde enye ke n̄kpama ndimen ubon Brọda Hill n̄kpọn̄ do, enye ama obụp mi ete: ‘Ndi eyese aban̄a mmọ onyụn̄ ọnọ mmọ se mmọ ẹyomde?’ Mma nsọsọp ndọhọ enye ke nyanam ntre.”

Arthur ama emen n̄wed emi akamba owoekọn̄ oro ọkọnọde enye efehe adaha ufọkmboho oro. Ke ini enye owụtde owoekọn̄ emi okodude do n̄wed oro, owoekọn̄ oro ama ọdọhọ ete: ‘General Barrett ke idemesie esịn ubọk ke n̄wed emi! Ndi ọmọdiọn̄ọ ke afo edi akpa owo ndimen owo n̄kpọn̄ itie emi?’ Brọda Arthur ye owoekọn̄ oro ẹma ẹyom Brọda Hill ye ubon esie ẹkụt ukọm ibietke ke ikan̄. Kpukpru mmọ ẹma ẹdụk ẹfaha ke moto Brọda Arthur ẹnyọn̄ọ ufọk Brọda Hill.

Brọda Claus ama okụt ete ke n̄kpọ inamke Brọda Hill ye ubon esie. Ama enem mbon en̄wen ndikụt nte enye enyenede uko onyụn̄ owụtde ke imama nditọete imọ. Arthur ọkọdọhọ ete: “Mbọhọidụn̄ Brọda Hill emi ekekpemede ufọk esie do ama edima Mme Ntiense Jehovah akan akpa. Ndusụk owo ẹma ẹnyụn̄ ẹtọn̄ọ ndikpan̄ utọn̄ n̄kop ukwọrọikọ nnyịn sia mmọ ẹma ẹdikụt ke ikọt Jehovah ẹdiana kiet, inamke n̄kpọ m̀mê ẹdi mfia m̀mê ẹdi mbubịt, ke eyenete kiet inyụn̄ ikereke ke imọfọn ikan eyenete en̄wen.”

a Ke 1937, ẹma ẹkpụhọ enyịn̄ The Golden Age ẹkot Consolation, ekem ke 1946, ẹkpụhọ ẹkot Awake!