Nte Abasi Esikpon Akan Jesus Kpukpru Ini?
AKANANAM Jesus idọhọke ke idi Abasi. Kpukpru se enye eketịn̄de aban̄a idemesie omowụt ete ke enye ikekereke ke imọ idi n̄ka ye Abasi ke usụn̄ ekededi—idịghe ke odudu, idịghe ke ifiọk, idịghe ke isua emana.
Ke kpukpru ikpehe ini oro enye odude uwem, edide ke heaven m̀mê ke isọn̄, utịn̄ikọ ye eduuwem esie ẹmewụt ke enye odu ke idak Abasi. Abasi edi n̄kpon n̄kan kpukpru ini, Jesus edi usụhọde owo emi Abasi okobotde.
Jesus Okpụhọde Ye Abasi
NDIEN ndien, Jesus ama owụt ete ke imọ ikedi edibotn̄kpọ oro okpụhọrede ye Abasi ye nte ke imọ, Jesus, ima inyene Abasi oro okponde akan imọ, kpa Abasi emi imọ ikatuakde ibuot inọ, Abasi emi enye okokotde “Ete.” Ke akam oro ọkọbọn̄de ọnọ Abasi, oro edi, Ete, Jesus ọkọdọhọ ete, “[Afo], ata Abasi kierakiet.” (John 17:3) Ke John 20:17 enye ọkọdọhọ Mary Magdalene ete: “Mmọn̄ ndidọk ntiene Ete mi ye Ete mbufo, Abasi mi ye Abasi mbufo.” (RS, nsiondi eke mbon Catholic) Ke 2 Corinth 1:3 apostle Paul ọsọn̄ọ itie ebuana emi ete: “Itoro enyene Abasi ye Ete Ọbọn̄ nnyịn Jesus Christ.” Sia edide Jesus ama enyene Abasi, kpa Ete esie, enye ke ukem ini oro ikpekemeke ndidi Abasi oro.
Apostle Paul ikodipke n̄kpọ ndomokiet ke nditịn̄ mban̄a Jesus ye Abasi nte ata nsio nsio owo ete: “Nnyịn inyene Abasi kiet kpọt, kpa Ete, . . . Ọbọn̄ kiet onyụn̄ odu, kpa Jesus Christ.” (1 Corinth 8:6, JB) Apostle emi owụt ukpụhọde emi odude ke ini enye etịn̄de otụk “iso Abasi ye Christ Jesus ye ndimek angel.” (1 Timothy 5:21, RS Common Bible) Kpasụk nte Paul etịn̄de aban̄a Jesus ye mme angel nte ẹdide isio isio ye kiet eken ke heaven, ntre n̄ko ke Jesus okpụhọrede ye Abasi.
Mme ikọ Jesus ke John 8:17, 18 ẹdi akpan n̄kpọ n̄ko. Enye ọdọhọ ete: “Ẹwet ke ibet mbufo ẹte, ikọ ntiense ke inua owo iba edi akpanikọ. Ami ndi ntiense nnọ Idem Mi, Ete emi ọkodọn̄de Mi onyụn̄ edi ntiense ọnọ Mi.” Mi Jesus owụt ete ke ana imọ ye Ete, oro edi, Ata Ọkpọsọn̄ Abasi, idi ata nsio nsio owo iba, koro ntiense iba ẹkpesan̄a didie ẹdidu?
Jesus ama akaiso owụt ete ke imọ ikedi isio isio owo ye Abasi ke ndidọhọ ete: “Nsinam afo okotde mi eti? Owo ndomokiet idịghe eti ke mîbọhọke Abasi ikpọn̄îkpọn̄.” (Mark 10:18, JB) Ntre Jesus ọkọdọhọ ke idụhe owo ndomokiet oro ọfọnde nte Abasi, ikam idịghe Jesus ke idemesie. Abasi ọfọn ke usụn̄ oro anamde enye okpụhọde ye Jesus.
Osụhọdeidem Asan̄autom Abasi
NDIEN ndien, Jesus ama etịn̄ mme utọ ikọ ẹmi ete: “Eyen ikemeke ndinam n̄kpọ ekededi ke uduak idemesie, enye n̄kukụre esinam se enye okụtde nte Ete esie anamde.” (John 5:19, The Holy Bible, eke Monsignor R. A. Knox) “Nto ke heaven nsụhọde ndi, idịghe man nnam uduak Idem Mi, edi man nnam uduak Andidọn̄ Mi.” (John 6:38) “Ukpepn̄kpọ eke nnọde idịghe Okịm, edi edi eke Andidọn̄ Mi.” (John 7:16) Nte idịghe andidọn̄ utom esikpon akan enyeemi ẹdọn̄de?
Ẹkụt itie ebuana emi ke n̄ke Jesus oro aban̄ade in̄wan̄-vine. Enye emen Abasi, kpa Ete esie, odomo ye enyene in̄wan̄-vine, emi akakade idụt efen onyụn̄ ayakde in̄wan̄ emi ọnọ mme ekpeme-in̄wan̄, ẹmi ẹkedade ẹban̄a mme ọkwọrọ ederi Jew. Ke ini enyene-in̄wan̄ ke ukperedem ọkọdọn̄de isụn̄utom ete ọkọbọ ndusụk mfri in̄wan̄ oro, mme ekpeme-in̄wan̄ oro ẹma ẹmia isụn̄utom oro ẹnyụn̄ ẹbịn enye ọnyọn̄ ubọk ubọk. Ekem enyene-in̄wan̄ oro ama osio ọyọhọ isụn̄utom iba ọdọn̄, ye ọyọhọ ita ke ukperedem, emi mmọ mbiba ẹkebọde ukem ufen oro. Ke akpatre, enyene-in̄wan̄ oro ama ọdọhọ ete: “Nyedọn̄ edima eyen mi [Jesus]; iso-ọfọn mmọ ẹyeten̄e enye.” Edi ndiọi mme ekpeme-in̄wan̄ ẹkedọhọ ẹte: “Emi edi andidia ufọk; ẹkam ẹyak iwot enye, man n̄kpọ-akpa ekpenyene nnyịn. Ndien mmọ ẹbịn enye ẹsio ke in̄wan̄-vine, ẹwot.” (Luke 20:9-16) Ntre Jesus ama anam idaha esie an̄wan̄a nte owo oro Abasi okosiode ọdọn̄ ndinam uduak Abasi, kpasụk nte emi ete okposiode osụhọdeidem eyen ọdọn̄ utom.
Mme anditiene Jesus kpukpru ini ẹkesida enye nte osụhọdeidem asan̄autom Abasi, idịghe nte edi n̄ka ye Abasi. Mmọ ẹma ẹbọn̄ akam ẹnọ Abasi ẹban̄a “edisana asan̄autom fo Jesus, emi afo ekeyetde aran, . . . ẹnyụn̄ ẹnam mme idiọn̄ọ ye mme utịben̄kpọ ebe ke enyịn̄ edisana asan̄autom fo Jesus.”—Utom 4:23, 27, 30, RS, nsiondi eke mbon Catholic.
Abasi Okon̄ Akan Kpukpru Ini
KE ATA ntọn̄ọ ntọn̄ọ utom ukwọrọikọ Jesus, ke ini enye ọkọwọrọde ke mmọn̄ baptism ọdọk, uyo Abasi otode heaven ọkọdọhọ ete: “Emi edi edima Eyen Mi, emi esịt enemde Mi etieti ye Enye.” (Matthew 3:16, 17) Nte Abasi ọkọdọhọ ke imọ ikedi eyen imọ, nte ke imọ ikọnọ idem imọ unyịme? Baba, Abasi kpa Andibot ọkọdọhọ ke imọ, nte andikon̄ n̄kan, ikenyịme inọ andikpri n̄kan, Jesus Eyen imọ, kaban̄a utom oro anade enye ke iso.
Jesus ama owụt n̄kon̄ n̄kan idaha Ete esie ke ini enye ọkọdọhọde ete: “Spirit Jehovah odoro Mi ke idem, koro Enye emeyet Mi aran onịm, ete, n̄kwọrọ eti mbụk nnọ nditọ ubuene.” (Luke 4:18) Ediyet owo aran ọwọrọ akwa owo ndimen odudu m̀mê utom nnọ owo oro mînyeneke odudu oro kan̄a. Mi, Abasi nte an̄wan̄ade edi andikon̄ n̄kan, sia enye ekeyetde Jesus aran, ọnọde enye odudu oro enye mîkenyeneke ke mbemiso.
Jesus ama anam n̄kon̄ n̄kan idaha Ete esie an̄wan̄a ke ini eka mbet esie iba ekeben̄ede ete enye ayak nditọ imọ ẹtie ke ubọk nnasia ye ke ufien Jesus ke ini enye edidide ke Obio Ubọn̄ esie. Jesus ama ọbọrọ ete: “Edi ama edi editie ke ubọk nnasia ye ke ufien mi, mmọemi inyeneke mi ndinọ; mmọ ẹnyene mbon oro Ete mi ama ekedeme ọnọ,” oro edi, Abasi. (Matthew 20:23, JB) Edieke Jesus ekpekedide Ata Ọkpọsọn̄ Abasi, mme itie oro ẹkpekedi eke esie ndinọ. Edi Jesus ikekemeke ndinọ mmọ, koro Abasi ekenyene ndinọ, ndien Jesus ikedịghe Abasi.
Akam emi Jesus ekesibọn̄de edi enyene-odudu uwụtn̄kpọ oro aban̄ade usụhọde idaha esie. Ke ini Jesus okoyomde ndikpa, enye ama owụt enyeemi edide akwa owo ọnọ enye ke ndibọn̄ akam nte: “Ete, edieke Afo onyịmede, men Mi cup emi fep: edi okûdi nte Ami nnyịmede, yak edi nte Afo onyịmede.” (Luke 22:42) Enye ọkọbọn̄ akam ọnọ anie? Ọkọbọn̄ ọnọ ubak idemesie? Baba, enye ọkọbọn̄ ọnọ ata isio isio owo en̄wen, Ete esie, Abasi, emi uduak esie ekedide n̄kpon n̄kan, emi okonyụn̄ okpụhọrede ye eke esie, kpa n̄kukụre Owo emi ekekemede ‘ndimen cup emi mfep.’
Ndien, nte enye ekekperede ndikpa, Jesus ama ofiori ete: “Abasi Mi, Abasi mi, nsinam afo adahade ọkpọn̄ mi?” (Mark 15:34, JB) Jesus okofiori okot anie? Okofiori okot idemesie m̀mê ubak idemesie? Ke akpanikọ, mfiori oro, “Abasi Mi,” ikotoho owo emi ekekerede ke imọ idi Abasi. Ndien edieke Jesus ekpekedide Abasi, do enye akpakadaha ọkpọn̄ anie? Idemesie? Oro ikpowụtke ifiọk. Jesus n̄ko ọkọdọhọ ete: “Ete, mmayak spirit Mi nsịn Fi ke ubọk.” (Luke 23:46) Edieke Jesus ekpekedide Abasi, ke nso ntak ke enye akpayak spirit esie esịn Ete ke ubọk?
Ke Jesus ama akakpa, enye okodu ke udi ke n̄kpọ nte usen ita. Edieke enye ekpekedide Abasi, do Habakkuk 1:12 (NW) ikpenenke ke ini enye ọdọhọde ete: “O Abasi mi, Edisana Abasi mi, afo ukpaha n̄kpa.” Edi Bible ọdọhọ ete ke Jesus ama akpa, ikonyụn̄ idiọn̄ọke idem ke esịt udi. Ndien anie akanam Jesus eset ke n̄kpa? Edieke enye akakpade ke akpanikọ, enye ikpekemeke ndiset ke idemesie. Ke n̄kan̄ eken, edieke edide enye ikakpaha ke akpanikọ, abian̄a-abian̄a n̄kpa esie ikpekpehe ekọmurua ufak inọ idiọkn̄kpọ Adam. Edi enye ama ekpe ekọmurua oro ọyọhọ ọyọhọ ebe ke ata n̄kpa esie. Ntre, edi ‘Abasi akanam Jesus eset ke nditat ubiak n̄kpa.’ (Utom 2:24) Andikpon n̄kan, Ata Ọkpọsọn̄ Abasi, akanam andikpri n̄kan, kpa asan̄autom esie, Jesus, eset ke n̄kpa.
Nte ukeme oro Jesus ekenyenede ke ndinam mme utịben̄kpọ, utọ nte ndinam mme owo ẹset ke n̄kpa, owụt ke enye ekedi Abasi? Ọfọn, mme apostle ye prọfet Elijah ye Elisha ẹma ẹnyene odudu oro n̄ko, edi oro ikanamke mmọ ẹkponi ẹkan mme owo. Abasi ọkọnọ mme prọfet, Jesus, ye mme apostle odudu ndinam mme utịben̄kpọ man owụt nte ke Enye ke ọkọnọ mmọ ibetedem. Edi oro ikanamke owo mmọ ndomokiet edi ubak Ibuot Abasi kiet.
Ifiọk Jesus Ama Enyene Adan̄a
KE INI Jesus eketịn̄de prọfesi esie oro aban̄de utịt editịm n̄kpọ emi, enye ọkọdọhọ ete: “Edi ama edi usen oro m̀mê hour oro baba owo kiet ifiọkke, mme angel ke heaven ikam ifiọkke, Eyen inyụn̄ ifiọkke, edi Ete ikpọn̄îkpọn̄.” (Mark 13:32, RS, nsiondi eke mbon Catholic) Ke Jesus ekpekedide Eyen oro edide ukem ubak ke Ibuot Abasi kiet, enye ọkpọkọfiọk se Ete ọfiọkde. Edi Jesus ikọfiọkke, sia enye mîkedịghe n̄ka ye Abasi.
Ukem ntre, nnyịn ikot ke Mme Hebrew 5:8 ite ke Jesus “[ama] ekpep nsụkibuot ọfiọk oto ke ndutụhọ eke Enye okụtde.” Nte nnyịn imekeme ndikere ke Abasi ekenyene ndikpep n̄kpọ ekededi? Baba, edi Jesus ama ekpep, sia enye mîkọfiọkke kpukpru n̄kpọ oro Abasi ọkọfiọkde. Ndien enye ekenyene ndikpekpep n̄kpọ oro akananam mîyomke-yom Abasi ekpep—nsụkibuot. Akananam Abasi inyeneke ndisụk ibuot nnọ owo ekededi.
Ukpụhọde ke se Abasi ọfiọkde ye se Christ ọfiọkde ama odu n̄ko ke ini ẹkenamde Jesus eset aka heaven man okodu ye Abasi. Tịmfiọk akpa ikọ eke akpatre n̄wed Bible oro: “Ediyarade Jesus Christ, emi Abasi ọkọnọde enye.” (Ediyarade 1:1, RS, nsiondi eke mbon Catholic) Edieke Jesus ke idemesie ekpekedide ubak Ibuot Abasi kiet, nte ubak Ibuot Abasi efen—kpa Abasi, ọkpọkọnọ enye ediyarade? Ke akpanikọ enye ọkpọkọfiọk ofụri se ikabuanade, koro Abasi ama ọfiọk. Edi Jesus ikọfiọkke, sia enye mîkedịghe Abasi.
Jesus Akaiso Odu ke Usụhọde Itie
KE EDIDU esie mbemiso edide owo, n̄ko ye ke ini enye okodude ke isọn̄, Jesus okodu ke idak Abasi. Ke ẹma ẹkenam enye eset ke n̄kpa, enye ke akaiso ndidu ke usụhọde itie, kpa udiana itie.
Ke ẹtịn̄de n̄kpọ ẹban̄a ediset ke n̄kpa Jesus, Peter ye mbon oro ẹkedude ye enye ẹkedọhọ Sanhedrin mme Jew ẹte: “Abasi akada ubọk nnasia Esie emenede Enye [Jesus] onịm ke enyọn̄.” (Utom 5:31) Paul ọkọdọhọ ete: “Abasi ekemenede Enye onịm ke enyọn̄.” (Philippi 2:9) Edieke Jesus ekpekedide Abasi, didie ke ẹkpekemenede Jesus, oro edi, ndidịbede ndori ke itie oro okon̄de akan se enye ekenyenede ke mbemiso? Enye ekpekenyene ndidi ubak Abasi-Ita-ke-Kiet oro ẹma ẹkememenede itie. Mbemiso ẹkemenerede enye itie, edieke Jesus ekpekedide n̄ka ye Abasi, edifiak mmenede enye itie akpakanam enye okpon itie akan Abasi.
Paul ọkọdọhọ n̄ko ete ke Christ ama ebe odụk “heaven ke idemesie, man enye akpada ke ata iso Abasi ke ibuot nnyịn.” (Mme Hebrew 9:24, JB) Edieke afo adade ke iso owo en̄wen, didie ke afo ekeme ndidi owo oro? Afo ukemeke-keme. Afo enyene ndidi san̄asan̄a ye isio isio owo.
Ukem ntre, idem mbemiso ẹtọn̄ọde enye ke itiat ẹwot, Stephen oro akakpade n̄kpa usụn̄ Abasi, ama “owụk enyịn ese enyọn̄, okụt ubọn̄ Abasi, ye Jesus nte adade ke ubọk nnasia Abasi.” (Utom 7:55) Nte an̄wan̄ade, enye okokụt nsio nsio owo iba—edi ikekwe edisana spirit, ikwe Abasi-Ita-ke-Kiet ke Ibuot Abasi kiet.
Ke mbụk oro ke n̄wed Ediyarade 4:8 osịm 5:7, ẹwụt nte Abasi etiede ke ebekpo esie ke heaven, edi Jesus itiehe. Enye enyene ndisan̄a n̄kpere Abasi man ọbọ n̄wed ikpa ke ubọk nnasia Abasi. Emi owụt ete ke Jesus idịghe Abasi ke heaven edi edi isio isio owo ye enye.
Ke n̄kemuyo ye se inemede emi, Bulletin of the John Rylands Library ke Manchester, England, etịn̄ ete: “Ke enye ama ekeset okodu uwem ke heaven, ẹwụt nte Jesus omụmde ọkpọ ọkpọ idaha owo kiet esie akama ke kpukpru nde ke ndidi isio isio nnyụn̄ n̄kpụhọde ye Abasi nte enye okokpụhọrede ke ini uwem esie ke isọn̄ nte Jesus oro okodude ke isọn̄. Ke etiede Abasi ke n̄kan̄, ẹnyụn̄ ẹmende ẹdomo ye Abasi, ke akpanikọ, enye ọwọrọ owụt idem nte owo en̄wen ke heaven ke esop Abasi eke heaven, kpasụk nte mme angel ẹdide—okposụkedi edide Eyen Abasi, enye enyene isio isio itie, onyụn̄ enen̄ede okon̄ akan mmọ.”—Men Philippi 2:11 domo.
Bulletin oro ọkọdọhọ n̄ko ete: “Nte ededi, ke ẹtịn̄de ẹban̄a uwem ye utom esie nte Christ oro okodude ke enyọn̄, iwọrọke inyụn̄ iwụtke ite ke edisana idaha oro enye enyenede edi man enye edi n̄ka ye Abasi ke idemesie onyụn̄ edi Abasi ofụri ofụri. Utu ke oro, ke ndise utom ye idemesie eke heaven ke Obufa Testament, nnyịn ikụt ndise emi edide isio isio onyụn̄ odude ke idak Abasi.”
Ke nsinsi ini iso ke heaven, Jesus eyekaiso edi isio isio, asan̄autom oro odude ke idak Abasi. Bible esịn enye ke usụn̄ emi ete: “Ke oro ebede utịt eyedi, ke ini enye [Jesus ke heaven] ediyakde obio ubọn̄ ọnọ Abasi, kpa Ete . . . Adan̄aoro Eyen ke idemesie eyesụhọde ọnọ Enyeemi akayakde kpukpru n̄kpọ esịn enye ke ubọk, man Abasi ekpedi kpukpru n̄kpọ.”—1 Corinth 15:24, 28, NJB.
Akananam Jesus Idọhọke ke Idi Abasi
IDAHA Bible ana in̄wan̄în̄wan̄. Ikụreke ke Ata Ọkpọsọn̄ Abasi ndidi isio isio owo ye Jesus, edi Enye kpukpru ini esidi andikpon n̄kan. Ẹsiwak ndiwụt Jesus nte isio isio owo ye nte andikpri n̄kan, kpa osụhọdeidem asan̄autom Abasi. Oro edi ntak Bible etịn̄de in̄wan̄în̄wan̄ ete “Abasi . . . edi Ibuot ọnọ Christ,” ke ukem usụn̄ nte “Christ edi[de] Ibuot ọnọ kpukpru irenowo.” (1 Corinth 11:3) Ndien ntak edi oro Jesus ke idemesie ọkọdọhọde ete: “Ete okpon akan mi.”—John 14:28, RS, nsiondi eke mbon Catholic.
Akpanikọ edi nte ke Jesus idịghe Abasi, ndien akananam enye idọhọke ke idi Abasi. Ediwak nditọ ukpepn̄kpọ oro ibat ọkọride-kọri ẹdiọn̄ọ ẹban̄a emi. Nte Bulletin eke Rylands ọdọhọde, ete: “Ẹnyene nditịn̄ akpanikọ nte ke ndụn̄ọde ẹnamde ẹkụre ke Obufa Testament, yak idọhọ, ke akpatre isua edịp-ye-duop m̀mê aba ẹmi ẹkebede amada ediwak ọwọrọetop nditọ ukpepn̄kpọ Obufa Testament oro ibat ọkọride-kọri okosịm ubiere oro nte ke Jesus . . . ke akpanikọ akananam inịmke ite ke imọ idi Abasi.”
Bulletin oro n̄ko etịn̄ aban̄a mme Christian akpa isua ikie ete: “Ntre, ke ini mmọ ẹkenọde [Jesus] mme utọ ukpono ukpono udori-enyịn̄ nte Christ, Eyen owo, Eyen Abasi ye Ọbọn̄, emi ekedi usụn̄ ndidọhọ ke enye ikedịghe Abasi, edi nte ke enye akanam utom Abasi.”
Ntre, idem ndusụk nditọ ukpepn̄kpọ ido ukpono ẹnyịme ẹte ke ekikere oro nte ke Jesus edi Abasi ọbọbiọn̄ọ ofụri uyarade eke Bible. Do, Abasi kpukpru ini esidi andikpon n̄kan, ndien Jesus edi asan̄autom oro esịnede ke idak.
[Se ẹwetde ke ikpọ abisi ke page 19]
‘Ndụn̄ọde ẹnamde ẹban̄a Obufa Testament esinam ediwak nditọ ukpepn̄kpọ oro ibat ọkọride-kọri ẹsịm ubiere nte ke Jesus ke akpanikọ akananam inịmke ke imọ idi Abasi.’—Bulletin of the John Rylands Library
[Ndise ke page 17]
Jesus ọkọdọhọ mme Jew ete: “Nto ke heaven nsụhọde ndi, idịghe man nnam uduak Idem Mi, edi man nnam uduak Andidọn̄ Mi.”—John 6:38
[Ndise ke page 18]
Ke ini Jesus okofioride ete: “Abasi mi, Abasi mi, nsinam afo adahade ọkpọn̄ mi?” enye ke akpanikọ ikonịmke ite ke imọ ke idem imọ ikedi Abasi