Ibuot 9
Nso Itịbe Inọ Mbonima Nnyịn Oro Ẹkpan̄ade?
1. Esitie mme owo didie ke idem ke ini n̄kpa adade owo oro ẹmade?
“OWO esikop ubiak ke ini owo oro ẹmade akpade sia n̄kpa edide editaba owo ima oro adade osịm ukpọk ukpọk uwem oro ayan̄ade ofụri ifiọk.” Oro edi se eyeneren kiet eketịn̄de ke ini ete esie ndien esisịt ini ke oro ebede eka esie ẹkekpan̄ade. Ubiak ye ifiọk esie aban̄ade akwa editaba oro ama anam enye ekere ke “ọkpọsọn̄ ntụk ama akan imọ ubọk.” Eyedi afo ama osobo ukem ubiak oro. Ekeme ndidi afo ama eyịk m̀mê mbonima fo ẹdu m̀mọ̀n̄ ndien m̀mê afo eyefiak okụt mmọ tutu amama.
2. Mme awak-n̄kukọhọ mbụme ewe ẹdemerede ẹban̄a n̄kpa?
2 Ẹsidọhọ ndusụk ete ye eka oro ẹfụhọde ẹte, “Abasi esida nti owo man mmọ ẹkedu ye enye ke heaven.” Nte oro enen̄ede edi ntre? Ndi mbonima nnyịn oro ẹkpan̄ade ẹka obio mme spirit? Nte oro edi se ndusụk owo ẹkotde Nirvana, emi ẹdọhọde ke edi inem inem idaha oro ọbọhọde kpukpru ubiak ye udọn̄? Nte mbon oro nnyịn imade ẹma ẹbe ẹdụk uwem unana n̄kpa ke paradise? Mîdịghe nte mbon en̄wen ẹdọhọde, nte n̄kpa edi ediduọ ndụk nsinsi ndutụhọ ọnọ mbon oro ẹkeduede Abasi? Nte mme akpan̄kpa ẹkeme nditụk uwem nnyịn? Man inyene mme ibọrọ akpanikọ ke mme utọ mbụme oro, oyom ika ibịne Ikọ Abasi, kpa Bible.
NSO IDI “SPIRIT” ORO ODUDE MME OWO KE IDEM?
3. Nso ekikere ke Socrates ye Plato ẹkenyene ẹban̄a mme akpan̄kpa, ndien didie ke emi otụk mme owo mfịn?
3 Mbon akwaifiọk Greek eset oro Socrates ye Plato ẹkedọhọ ẹte ke anaedi akpan n̄kpọ oro mîkemeke ndikpa odu ke esịtidem erenowo ye n̄wan—kpa ukpọn̄ oro ọbọhọde n̄kpa mînyụn̄ inen̄ekede ikpa tutu amama. Ke ofụri isọn̄, ediwak miliọn owo ẹnịm emi ke akpanikọ. Se ẹnịmde ke akpanikọ emi esiwak ndida ekese ndịk ẹnyenede ẹban̄a mme akpan̄kpa ndi akan nte enye esidade edikere oro ẹkerede ẹban̄a mfọnọn̄kpọ mmọ edi. Bible ekpep nnyịn se idide ata isio ye oro aban̄a mme akpan̄kpa.
4. (a) Nso ke Genesis asian nnyịn aban̄a ukpọn̄? (b) Nso ke Abasi ekesịn Adam ke idem man anam enye odu uwem?
4 Ke ndikere mban̄a idaha mme akpan̄kpa, ana nnyịn iti ite ke akpa ete nnyịn, Adam, ikenyeneke ukpọn̄. Enye ekedi ukpọn̄. Ke enyene-uten̄e utom edibotn̄kpọ oro, Abasi okobot owo—kpa ukpọn̄—oto mme akpan n̄kpatan̄a n̄kpọ isọn̄ ndien ekem ọduọk “ibifịk uwem” esịn enye ke odudu ibuo. Genesis 2:7 asian nnyịn ete: “Jehovah Abasi obot owo ke ntanisọn̄, onyụn̄ ọduọk ibifịk uwem esịn ke odudu ibuo esie; ndien owo akabade edi ukpọn̄ eke odude uwem.” Edikot ibifịk okonịm Adam uwem. Edi, se ikande edifri ofụm ndọn̄ owo ke obufre ama abuana ke ini Abasi ekesịnde Adam ibifịk uwem. Bible etịn̄ n̄kpọ aban̄a “odudu uwem” oro anamde utom ke idem mme oduuwem edibotn̄kpọ eke isọn̄.—Genesis 7:22, NW.
5, 6. (a) Nso idi “odudu uwem”? (b) Nso isitịbe ke ini “spirit” oro ẹsiakde ke Psalm 146:4 (NW) etrede ndinọ ikpọkidem odudu?
5 Nso idi “odudu uwem”? Enye edi akpan edumbet udu uwem oro Abasi ekesịnde ke ikpọkidem Adam oro mîkenyeneke uwem. Ndutịm uduọk ibifịk ndien okonịm odudu emi uwem. Edi nso idi “spirit” oro ẹtịn̄de ẹban̄a ke Psalm 146:4? Ufan̄ikọ oro etịn̄ aban̄a owo oro akpade ete: “Ibifịk [“spirit,” NW] ọwọrọ enye ke idem, enye afiak ke ntan esie; ke kpasụk usen oro mme uduak esie ẹtak.” Ke ini mme andiwet Bible ẹkedade ikọ oro “spirit” ke usụn̄ emi, mmọ ikenyeneke ukpọn̄ oro ọwọrọde ọkpọn̄ ikpọkidem emi akade iso ndidu uwem ke ikpọkidem ama akakpa ke ekikere.
6 “Spirit” oro ọwọrọde ọkpọn̄ mme owo ke ẹkpan̄ade edi odudu uwem oro ọkọtọn̄ọde ye Andibot nnyịn. (Psalm 36:9; Utom 17:28) Odudu uwem emi inyeneke mbiet edibotn̄kpọ ndomokiet oro enye anamde odu uwem, kpa nte odudu ikan̄ ilektrik mîsinyeneke uduot n̄kpọutom oro enye ọnọde odudu. Ke ini owo akpade, spirit (odudu uwem) esitre ndinọ mme nsen idemowo uwem, kpasụk nte ikan̄ esinịmede ke ini ẹtrede odudu ikan̄ ilektrik. Ke ini odudu uwem etrede ndinịm ikpọkidem owo uwem, owo—kpa ukpọn̄—esikpa.—Psalm 104:29; Ecclesiastes 12:1, 7.
“EYENYỤN̄ AFIAK KE NTAN”
7. Nso ikotịbe inọ Adam ke enye ama ọkọsọn̄ ibuot ye Abasi?
7 Jehovah ama enen̄ede anam se n̄kpa ọwọrọde an̄wan̄a anamidiọk oro, Adam. Abasi ọkọdọhọ ete: “Ke ibibiak iso fo ke afo edidia udia, tutu edifiak ke isọn̄ emi ẹsiode fi ke esịt: koro afo edide ntan, eyenyụn̄ afiak ke ntan.” (Genesis 3:19) Adam akafiak ọnyọn̄ m̀mọ̀n̄? Ọkọnyọn̄ isọn̄, akafiak ke ntan emi ẹkedade ẹbot enye. Ke akpade Adam ikakam idụhe uwem aba!
8. Nte mme ukpọn̄, ke nso usụn̄ ke mme owo mîkanke mme unam?
8 Ke afan̄ emi, n̄kpa owo inyeneke ukpụhọde ye eke unam. Mmọ n̄ko ẹdi ukpọn̄, ndien ukem spirit, m̀mê odudu uwem, ọnọ mmọ odudu. (Genesis 1:24) Ke Ecclesiastes 3:19, 20, Solomon owo ọniọn̄ oro asian nnyịn ete: “Nte enyeemi akpade, kpa ntre ke eken akpa; kpukpru mmọ ẹnyene kpasụk [spirit, NW] kiet; [ke n̄kpa] akakan eke owo akande unam inyụn̄ idụhe . . . Kpukpru ẹto ke ntan: kpukpru ẹyenyụn̄ ẹfiak ke ntan.” Owo akakan mme unam ke ntak ẹkebotde enye ke mbiet Abasi, enyenede mme edu Jehovah. (Genesis 1:26, 27) Edi, ke ini ẹkpan̄ade mme owo ye mme unam ukem ukem ẹsifiak ke ntan.
9. Nso idi idaha mme akpan̄kpa, ndien m̀mọ̀n̄ ke mmọ ẹsika?
9 Solomon ama akaiso ndinam an̄wan̄a se n̄kpa ọwọrọde, ọdọhọde ete: “Mme oduuwem [ẹfiọk] ẹte ke mmimọ inyene ndikpa: edi amaedi mme akpan̄kpa, mmọ ifiọkke baba n̄kpọ kiet.” Ih, mme akpan̄kpa ifiọkke n̄kpọ ndomokiet. Ye emi ke ekikere, Solomon ama akpak ete: “Da odudu fo nam kpukpru se ubọk fo okụtde ndinam: koro baba edinam, baba uduak, baba ifiọk, baba mbufiọk mîdụhe ke obio ekpo [“Sheol,” NW] emi afo akade do.” (Ecclesiastes 9:5, 10) M̀mọ̀n̄ ke mme akpan̄kpa ẹsika? Ẹsika Sheol (Hebrew, sheʼohlʹ), kpa ikpîkpu udi ubonowo. Mbonima nnyịn ẹmi ẹkpan̄ade ifiọkke baba n̄kpọ kiet. Mmọ ibọhọ ndutụhọ, mmọ inyụn̄ ikemeke ndifịna nnyịn ke usụn̄ ndomokiet.
10. Ntak emi nnyịn ikemede ndidọhọ ke n̄kpa inyeneke ndidi akpatre?
10 Ndi ana kpukpru nnyịn ye mbonima nnyịn idu uwem isua ifan̄ kpọt ndien ekem itre ndidu uwem ke nsinsi? Idịghe ntre nte ekemde ye Bible. Ke ini nsọn̄ibuot Adam, Jehovah Abasi ama ọsọsọp anam ndutịm man ọwọn̄ọde mme enyene-ndịk utịp idiọkn̄kpọ owo. N̄kpa ikedịghe ubak uduak Abasi kaban̄a ubonowo. (Ezekiel 33:11; 2 Peter 3:9) Ntem, n̄kpa inyeneke ndidi utịt nnọ nnyịn m̀mê ndidi nnọ mbonima nnyịn.
“KE EDE”
11. Didie ke Jesus eketịn̄ aban̄a idaha Lazarus ufan esie emi akakpade?
11 Edi uduak Jehovah ndinyan̄a nnyịn ye mbonima nnyịn ẹmi ẹkpan̄ade nsio ke n̄kpa Adam. Ke ntre, Ikọ Abasi ọdọhọ ke mme akpan̄kpa ẹdede. Ke uwụtn̄kpọ, ke okopde ete ke Lazarus ufan esie ama akpa, Jesus Christ ama asian mme mbet Esie ete: “Lazarus, ufan nnyịn, ke ede; edi mmọn̄ n̄ka man ndemede enye ke idap.” Sia ikọ emi mîkọsọpke in̄wan̄a mme mbet, Jesus ama etịn̄ in̄wan̄în̄wan̄ ete: “Lazarus ama akpa.” (John 11:11, 14) Ekem Jesus ama aka obio Bethany, emi nditọeka iban Lazarus, Martha ye Mary, ẹketuan̄ade n̄kpa eyeneka mmọ. Ke ini Jesus ọkọdọhọde Martha, “Eyeneka fo eyeset ke n̄kpa,” n̄wan emi ama owụt mbuọtidem oro enye enyenede ke uduak Abasi ndiwọn̄ọde mme odudu n̄kpa n̄kpọn̄ ekpụk ubonowo. Enye ọkọdọhọ ete: “Mmọfiọk nte enye eyeset ke ediset ke n̄kpa ke akpatre usen.”—John 11:23, 24.
12. Nso idotenyịn ke Martha oro akatabade eyeneka esie ke n̄kpa ekenyene aban̄a mme akpan̄kpa?
12 Martha iketịn̄ke n̄kpọ ndomokiet iban̄a ukpọn̄ oro mîkemeke ndikpa emi akade iso ndidu uwem ke ebiet efen ke owo ama akakpa. Enye ikonịmke ite ke Lazarus ama akaka obio mme spirit man akakaiso odu uwem. Martha ama enyene mbuọtidem ke utịbe utịbe idotenyịn ediset ke n̄kpa. Enye ama ọfiọk ete ke ukpọn̄ oro mîkemeke ndikpa ikọwọrọke ikpọn̄ ikpọkidem Lazarus, edi nte ke eyeneka imọ oro akakpade ama etre ndidu uwem. Usọbọ edidi ndinam eyeneka esie eset ke n̄kpa.
13. Nso odudu emi Abasi ọnọde ke Jesus enyene, ndien didie ke enye okowụt odudu emi?
13 Jesus Christ edi enyeemi Jehovah Abasi ọnọde odudu ndifak ubonowo. (Hosea 13:14) Ntem, ke ndibọrọ ikọ Martha, Jesus ọkọdọhọ ete: “Ami ndi ediset ye uwem: owo eke ọbuọtde idem ye Ami, okposụkedi nte enye ama akpa, enye eyedu uwem.” (John 11:25) Jesus ama owụt odudu oro Abasi ọnọde enye ke ọtọ emi ke ini enye akakade udi Lazarus, emi akakpade ke usen inan̄, onyụn̄ anam enye afiak edidu uwem. (John 11:38-44) Kam kere ban̄a idatesịt mbon oro ẹkekụtde ediset ke n̄kpa emi m̀mê mmọ eken oro Jesus Christ akanamde!—Mark 5:35-42; Luke 7:12-16.
14. Ntak emi ediset ke n̄kpa ye ekikere ukpọn̄ ikpaha ke nsinsi mîdụhe ke n̄kemuyo?
14 Nen̄ede kere ban̄a n̄kpọ emi: Ikpoyomke ẹnam owo ndomokiet eset ke n̄kpa, m̀mê ndinam afiak edinyene uwem, ke ekpedide ukpọn̄ oro mîkemeke ndikpa esibọhọ n̄kpa. Ke akpanikọ, ikpowụtke mfọnido ndikpanam utọ owo nte Lazarus eset edidu uwem unana mfọnmma ke isọn̄ ke ekpedide enye ama ebebe ekenyene utịbe utịbe utịp eke heaven. Ke akpanikọ, akananam Bible idaha ikọ oro “ukpọn̄ oro mîkemeke ndikpa.” Utu ke oro, N̄wed Abasi ọdọhọ ke ukpọn̄ emi anamde idiọk esikpa. (Ezekiel 18:4, 20) Ntre Bible anyan ubọk owụt ndutịm ediset ke n̄kpa nte ata usọbọ n̄kpa.
“KPUKPRU MME ANDIDU KE UDI”
15. (a) Nso ke ikọ oro “ediset ke n̄kpa” ọwọrọ? (b) Ntak emi edinam mme owo ẹset ke n̄kpa mîdidịghe mfịna inọ Jehovah Abasi?
15 Ikọ oro mme mbet Jesus ẹkedade ẹtịn̄ ẹban̄a “ediset ke n̄kpa” ke ataata usụn̄ ọwọrọ “ndimenede” m̀mê “ndidaha nda.” Emi edi ndimenede nsio ke idaha unana uwem—yak idọhọ, ndidaha nda n̄wọrọ ke ikpîkpu udi ubonowo. Jehovah Abasi ekeme mmemmem mmemmem ndinam owo eset ke n̄kpa. Ntak-a? Koro Jehovah edi Anditọn̄ọ uwem. Mfịn, mme owo ẹkeme ndimụm mme uyoikọ ye mbiet iren ye iban nsịn ke tape vidio ẹnyụn̄ ẹkeme ndifiak mbre se ẹkemụmde ẹnịm emi ke mme owo ẹmi ẹma ẹkekpan̄a. Ke akpanikọ, ndien, ata ọkpọsọn̄ Andibot nnyịn ekeme ndimụm ọyọhọ ntọt aban̄ade owo ekededi nnịm onyụn̄ anam kpa owo oro eset, ọnọde enye obufa ikpọkidem oro ẹfiakde-fiak ẹbot.
16. (a) Nso un̄wọn̄ọ ke Jesus ọkọn̄wọn̄ọ aban̄a kpukpru mbon oro ẹdude ke udi editi? (b) Nso idibiere nte ediset ke n̄kpa owo editiede?
16 Jesus Christ ọkọdọhọ ete: “Ini ke edi eke kpukpru mme andidu ke udi ẹdikopde Enye [Jesus] uyo ẹwọn̄ọ ẹdi; mmọemi ẹkenamde se ifọnde ẹyewọn̄ọ ẹdụk ke ediset uwem, mmọemi ẹkenamde se idiọkde ẹyenyụn̄ ẹwọn̄ọ ẹdụk ke ediset ikpe.” (John 5:28, 29) Ẹyenam kpukpru mbon oro ẹdude ke ibuot uti n̄kpọ Jehovah ẹset ẹnyụn̄ ẹkpep mmọ mme usụn̄ esie. Ye mbon oro ẹnamde n̄kpọ ke n̄kemuyo ye ifiọk Abasi, emi edikabarede edi ediset uwem. Nte ededi, enye edikabarede edi ediset ubiomikpe ọnọ mbon oro ẹsịnde ukpepn̄kpọ ye itie edikara Abasi.
17. Mmanie ke ẹdinam ẹset ke n̄kpa?
17 Nte ido edide, ẹyenam mbon oro ẹketienede edinen usụn̄ nte mme asan̄autom Jehovah ẹset. Ke akpanikọ, idotenyịn ediset ke n̄kpa ama ọsọn̄ọ ediwak mmọ idem ndisobo n̄kpa, idem ke mme idaha afai afai ukọbọ. Mmọ ẹma ẹfiọk ẹte ke Abasi ekeme ndinam mmọ ẹfiak ẹdidu uwem. (Matthew 10:28) Edi ediwak miliọn owo ẹma ẹkpan̄a ye unana ediwụt m̀mê mmọ ẹkpetiene ndinen idaha Abasi. Ẹyenam mmọ n̄ko ẹset ke n̄kpa. Ye mbuọtidem ke uduak Jehovah kaban̄a emi, apostle Paul ọkọdọhọ ete: “Mmonyụn̄ ndori enyịn ke Abasi . . . nte, nti owo ye mme idiọkowo ẹyeset ke n̄kpa.”—Utom 24:15.
18. (a) Apostle John ọkọbọ nso n̄kukụt oro aban̄ade ediset ke n̄kpa? (b) Nso ke ẹsobo ke “n̄kpọdiọhọ ikan̄,” ndien nso ke “n̄kpọdiọhọ” emi ada aban̄a?
18 Apostle John ama okụt n̄kukụt nduaidem oro aban̄ade mme andiset ke n̄kpa ẹmi ẹdade ke iso ebekpo Abasi. Ekem John ama ewet ete: “Inyan̄ibom asana mme akpan̄kpa ẹmi ẹdude ke esịt ayak; n̄kpa ye obio ekpo ẹnyụn̄ ẹsana mme akpan̄kpa mmọ ẹyak: ndien ẹkpe ikpe kpukpru owo nte ekemde ye se mmọ ẹkenamde. Enyụn̄ ẹmen n̄kpa ye obio ekpo ẹduọk ke akwa n̄kpọdiọhọ ikan̄. Emi edi udiana n̄kpa, kpa akwa n̄kpọdiọhọ ikan̄.” (Ediyarade 20:12-14) Kere ban̄a oro! Kpukpru mme akpan̄kpa ẹmi ẹdude ke ibuot uti n̄kpọ Abasi ẹnyene idotenyịn ediwọrọ ke Hades (Greek, haiʹdes), m̀mê Sheol, kpa ikpîkpu udi ubonowo. (Psalm 16:10; Utom 2:31) Mmọ ẹyenyene ifet ndiwụt ebe ke edinam mmọ m̀mê mmọ ẹyenam n̄kpọ Abasi. Ekem ẹyemen “n̄kpa ye obio ekpo” ẹduọk ke ebiet emi ẹkotde “n̄kpọdiọhọ ikan̄,” emi adade aban̄a ọyọhọ nsobo, kpa nte ikọ oro “Gehenna” adade aban̄a. (Luke 12:5, NW) Ikpîkpu udi ubonowo ke idemesie eyena ukpọk idinyụn̄ idụhe aba ke ini ediset ke n̄kpa okụrede. Edi n̄kpọ ndọn̄esịt didie ntem ndikpep ke Bible nte ke Abasi isitụhọkede owo ndomokiet!—Jeremiah 7:30, 31.
EDISET KE N̄KPA N̄KA M̀MỌ̀N̄?
19. Ntak ẹdinamde ndusụk ubonowo ẹset ẹka heaven, ndien nso orụk ikpọkidem ke Abasi edinọ mmọ?
19 Ẹyenam ibat ibat irenowo ye iban ẹset ẹkedu uwem ke heaven. Nte ndidem ye mme oku ẹmi ẹdude ye Jesus, mmọ ẹyebuana ke ndibiat kpukpru odudu n̄kpa oro ubonowo akadade oto akpa owo oro, Adam. (Rome 5:12; Ediyarade 5:9, 10) Owo ifan̄ ke Abasi edida aka heaven man ẹkekara ye Christ? Nte ekemde ye Bible, 144,000 kpọt. (Ediyarade 7:4; 14:1) Jehovah eyenọ owo kiet kiet ke otu mme andiset ke n̄kpa ẹmi idem eke spirit man mmọ ẹkeme ndidu ke heaven.—1 Corinth 15:35, 38, 42-45; 1 Peter 3:18.
20. Nso ke okopitem ubonowo edisobo, esịnede mbon oro ẹnamde ẹset?
20 Ẹyenam ata ediwak mbon oro ẹkpan̄ade ẹset ẹdụk paradise isọn̄. (Psalm 37:11, 29; Matthew 6:10) Ubak ntak oro ẹdinamde ndusụk owo ẹset ẹka heaven edi man ẹyọhọ uduak Abasi kaban̄a isọn̄. Jesus Christ ye 144,000 ke heaven ẹyeda okopitem ubonowo sụn̄sụn̄ ẹfiak ẹkesịm mfọnmma oro akpa ete ye eka nnyịn ẹkeduọkde. Emi eyesịne mbon oro ẹnamde ẹset ke n̄kpa, nte Jesus okowụtde ke ini enye akasiande owo oro ekekperede ndikpa emi ọkọkọn̄ọde ekpere enye ete: “Afo eyedu ye Ami ke Paradise.”—Luke 23:42, 43.
21. Nte prọfet Isaiah ye apostle John ẹdọhọde, nso iditịbe inọ n̄kpa?
21 Ke Paradise isọn̄, ẹyesio n̄kpa emi adade utọ ukpọk ukpọk idaha oro edi mfịn ẹfep. (Rome 8:19-21) Prọfet Isaiah ama atan̄a ete ke Jehovah Abasi “eyemen n̄kpa ke nsinsi.” (Isaiah 25:8) Ẹma ẹnọ apostle John n̄kukụt aban̄ade ini emi okopitem ubonowo edibọhọde ubiak ye n̄kpa. Ih, “Abasi ke Idemesie eyenyụn̄ odu ye mmọ . . . Enye eyekwọhọde kpukpru mmọn̄eyet ke enyịn mmọ efep. N̄kpa idinyụn̄ idụhe aba; eseme ye ntuan̄a ye ubiak idinyụn̄ idụhe aba; koro ebeiso n̄kpọ ẹma ẹbe ẹfep.”—Ediyarade 21:1-4.
22. Didie ke ifiọk aban̄ade ediset ke n̄kpa otụk fi?
22 In̄wan̄în̄wan̄ ukpepn̄kpọ Bible omosio ndutịme oro aban̄ade se itịbede inọ mme akpan̄kpa efep. N̄wed Abasi etịn̄ in̄wan̄în̄wan̄ ete ke n̄kpa edi “akpatre usua” emi ẹdisobode. (1 Corinth 15:26) Nso odudu ye ndọn̄esịt ke nnyịn ikeme ndinyene ntem nto ifiọk aban̄ade idotenyịn ediset ke n̄kpa! Nnyịn inyụn̄ ikeme ndikop inemesịt didie ntem nte ke mbonima nnyịn ẹmi ẹkpan̄ade ẹmi ẹdude ke ibuot uti n̄kpọ Abasi ẹyedemede ke idap n̄kpa man ẹdara kpukpru nti n̄kpọ ẹmi enye onịmde ọnọ mbon oro ẹmade enye! (Psalm 145:16) Ẹdinyene mme utọ edidiọn̄ oro ebe ke Obio Ubọn̄ Abasi. Edi ukara esie ekenyene nditọn̄ọ ini ewe? Ẹyak nnyịn ise.
DOMO IFIỌK FO SE
Nso idi spirit oro odude mme owo ke idem?
Didie ke afo akpanam idaha mme akpan̄kpa an̄wan̄a?
Mmanie ke ẹdinam ẹset ke n̄kpa?
[Ndise ke page 85]
Kpa nte Jesus okokotde Lazarus osio ke udi, ntre ke ẹdinam ediwak miliọn owo ẹset ke n̄kpa
[Ndise ke page 86]
Idara eyekpon ke ini ‘Abasi edimende n̄kpa ke nsinsi’