Ebiet Ndiwọn̄ọde N̄ka Kaban̄a Mme Ibọrọ

“Ukpepn̄kpọ nsinsi ndutụhọ idụhe ke n̄kemuyo ye edinịm ke akpanikọ ke Abasi enyene ima ọnọ mme n̄kpọ ẹbotde. . . . Ndinịm editụhọde ukpọn̄ ke nsinsi ke ntak mme ndudue isua ifan̄, ye unana edinọ enye ifet ndinam edinen̄ede, edi ndinam n̄kpọ ke ntuaha ye kpukpru edumbet eti ibuot.”—NIKHILANANDA, OWO AKWAIFIỌK HINDU.

1, 2. Ke ikerede iban̄a nsio nsio edinịm ke akpanikọ ẹban̄ade uwem ke n̄kpa ebede, mme mbụme ewe ẹdemede?

UKEM nte Nikhilananda owo akwaifiọk Hindu oro, ediwak owo mfịn imaha ukpepn̄kpọ nsinsi ndutụhọ. Ke ukem ntak oro, mme ekikere ẹban̄ade edisịm Nirvana ye edidi kiet ye Tao ọsọn̄ ndin̄wan̄a mmọ efen.

² Edi, ke ntak ekikere oro nte ke ukpọn̄ ikemeke ndikpa, mme ido ukpono Edem Usiahautịn ye Edem Usoputịn ẹmesion̄o akpa-owo-idem udịm udịm ukpepn̄kpọ ẹban̄ade uwem ke n̄kpa ebede ẹdi. Ndi ẹkeme ndifiọk akpanikọ aban̄ade se itịbede inọ nnyịn ke ini nnyịn ikpade? Ndi ukpọn̄ enen̄ede edi se mîkemeke ndikpa? M̀mọ̀n̄ ke nnyịn ikeme ndiwọn̄ọde n̄ka kaban̄a mme ibọrọ?

Ifiọk Ntaifiọk ye Ukpepn̄kpọ Akwaifiọk

3. Ndi ifiọk ntaifiọk m̀mê usụn̄ ndụn̄ọde ifiọk ntaifiọk enyene mme ibọrọ ọnọ mme mbụme ẹban̄ade uwem ke owo ama akakpa?

³ Ndi ifiọk ntaifiọk m̀mê usụn̄ ndụn̄ọde ifiọk ntaifiọk enyene mme ibọrọ ọnọ mme mbụme ẹban̄ade uwem ke n̄kpa ebede? Ọkọn̄ọde ke mme mbụk ndondo emi ẹban̄ade edikpere n̄kpa m̀mê ‘ediwọrọ n̄kpọn̄ ikpọkidem,’ ndusụk mme anam ndụn̄ọde ẹmedomo ndinam ndụn̄ọde mban̄a uwem ke owo ama akakpa. Ke odụn̄ọrede ndusụk se mmọ ẹdọhọde ke ukpepn̄kpọ esie oro “N̄kpa nte Usụn̄ Edidụk Un̄wana?,” ekpep ukpepn̄kpọ ido ukpono owo Catholic oro Hans Küng ama ebiere ete: “Mme orụk ifiọk n̄kpọntịbe ẹmi isọn̄ọke n̄kpọ ndomokiet iban̄a uwem ke owo ama akakpa: enye edi se iban̄ade akpatre minit ition mbemiso n̄kpa inyụn̄ idịghe eke nsinsi uwem ke owo ama akakpa.” Enye ama adian do ete: “Se iban̄ade uwem ndikeme ndidu ke owo ama akakpa edi ata akpan n̄kpọ ọnọ odu uwem owo. Enye oyom ibọrọ emi anade ẹyom ke ebiet en̄wen edieke nta ibọkusọbọ mîkemeke ndinọ.”

4. Nte ukpepn̄kpọ akwaifiọk ekeme ndin̄wam nnyịn ikụt mme ibọrọ ke otu ediwak se itiede nte uwem ke owo ama akakpa oro nsio nsio ido ukpono ẹnọde?

⁴ Nso kaban̄a ukpepn̄kpọ akwaifiọk? Ndi enye ekeme ndin̄wam nnyịn ikụt mme ibọrọ ke otu ediwak se itiede nte uwem ke owo ama akakpa oro nsio nsio ido ukpono ẹnọde? Ndụn̄ọde ukpepn̄kpọ akwaifiọk esịne “edinam ifiọk ibuot,” ntre ke owo akwaifiọk Britain eke ọyọhọ isua ikie 20 oro Bertrand Russell ọdọhọ. Ukpepn̄kpọ akwaifiọk, nte ekemde ye The World Book Encyclopedia, edi “orụk ndụn̄ọde—edinam ndụn̄ọde, edidomo n̄kpọ nse, edikabarede n̄kpọ, ye edikere n̄kpọ.” Ke ibuotikọ aban̄ade uwem ke n̄kpa ebede, mme ekikere akwaifiọk ẹmekpụhọde ẹto edikot idaha unana n̄kpa ikpîkpu ekikere oro ẹkpemade esịm edikot enye se kpukpru owo ẹdade-da ẹmana.

N̄wọrọnda Ebiet Mme Ibọrọ Ẹtode

5. Nso idi mbịghi-n̄kan n̄wed or akanam ẹwetde?

⁵ Nte ededi, odu n̄wed oro ọdọn̄ọde mme ibọrọ akpanikọ kaban̄a mme akpan mbụme ẹban̄ade uwem ye n̄kpa. Enye edi mbịghi-n̄kan n̄wed oro akanam ẹwetde, emi ẹketịmde mbak esie ke n̄kpọ nte isua 3,500 ẹmi ẹkebede. Ẹma ẹwet akpa ikpehe n̄wed emi ke isua ikie ifan̄ mbemiso ẹketịmde mme ata akpa ikwọ ndisana n̄wed mbon Hindu, kpa mme Veda, ndien n̄kpọ nte tọsịn isua kiet mbemiso Buddha, Mahāvīra, ye Confucius ẹkedude uwem. Ẹkewet n̄wed emi ẹkụre ke 98 E.N., se ibede isua 500 mbemiso Muḥammad akasiakde Islam. N̄wọrọnda ebiet emi akakan ọniọn̄ otode mi edi Bible.a

6. Ntak emi nnyịn ikemede ndidori enyịn Bible ndisian nnyịn se ukpọn̄ edide?

⁶ Bible esịne mbụk eset oro enende akan ke otu n̄wed ekededi oro akanam odude. Mbụk oro ẹwetde ke Bible ebịghi afiak edem ekesịm ntọn̄ọ ekpụk ubonowo onyụn̄ anam an̄wan̄a nte nnyịn ikasan̄ade ididu mi ke isọn̄. Enye akam ada nnyịn afiak edem ekesịm ini emi owo mîkobotke owo kan̄a. Utọ n̄wed oro ke akpanikọ ekeme ndinọ nnyịn ikike mban̄a nte ẹkenamde owo ye se ukpọn̄ edide.

7, 8. Ntak emi nnyịn ikemede ndiwọn̄ọde ye mbuọtidem mbịne Bible kaban̄a mme ibọrọ akpanikọ oro ẹnọde uyụhọ ẹban̄ade se itịbede ke ini nnyịn ikpade?

⁷ Adianade do, Bible edi n̄wed mme prọfesi ẹmi ẹsude ye unana ndudue. Ke uwụtn̄kpọ, enye ama ebem iso etịn̄ aban̄a edidaha nda ye iduọ mme obio ukara Media ye Persia ye eke Greece ọyọhọ ọyọhọ. Mme ikọ ẹmi ẹma ẹnen tutu ndusụk mme okụt ndudue ẹdomo, ke ikpîkpu, ndisọn̄ọ nte ke ẹkewet mmọ ke mme n̄kpọntịbe oro ẹma ẹkeda itie. (Daniel 8:1-7, 20-22) Ndusụk prọfesi oro ẹwetde ke Bible ke ẹsu ọyọhọ ọyọhọ ke eyo nnyịn emi.b—Matthew, ibuot 24; Mark, ibuot 13; Luke, ibuot 21; 2 Timothy 3:1-5, 13.

⁸ Idụhe owo, ekpedi enyene ifiọk adan̄a didie, emi ekemede nditịn̄ mme n̄kpọntịbe ini iso ata nnennen ntre. Andibot ekondo emi enyenede ofụri odudu ye ofụri ọniọn̄ ikpọn̄îkpọn̄ ekeme. (2 Timothy 3:16, 17; 2 Peter 1:20, 21) Bible ke akpanikọ edi n̄wed otode Abasi. Ke akpanikọ, utọ n̄wed oro ekeme ndinọ nnyịn mme ibọrọ akpanikọ oro ẹnọde uyụhọ ẹban̄a se itịbede inọ nnyịn ke ini nnyịn ikpade. Ẹyak nnyịn ibem iso ise se enye etịn̄de aban̄a ukpọn̄.

[Mme Ikọ idakisọn̄]

[Ndise ke page 18]

Mbịghi-n̄kan n̄wed oro akanam ẹwetde

[Ndise ke page 18]

N̄wed oro ọnọde mme ibọrọ oro ẹkemede ndiberi edem ẹnyụn̄ ẹnọde uyụhọ