Ndi Mbon En̄wen Ẹsibọ Item Fo?

ETI item oro ẹnọde ke nnennen usụn̄ esinyene nti utịp kpukpru ini. N̄kọ ntre? Idịghe akpanikọ! Ẹsiwak ndisịn m̀mê ndifụmi idem ata eti item oro ọnọitem oro enyenede ukeme ọnọde.—Mme N̄ke 29:19.

Emi ama etịbe ke ini Jehovah ọkọnọde Cain, emi akasuade eyeneka esie, Abel, item. (Genesis 4:3-5) Ke ọfiọkde n̄kpọndịk oro emi akakamade ọnọ Cain, Abasi ama ọdọhọ enye ete: “Ke didie ke afo ofụt esịt? Ke didie ke iso onyụn̄ okpụhọde fi? Afo akpanam eti n̄kpọ, nte (iso) ikpenen̄ekede fi? Edi mûnamke eti n̄kpọ, idiọk n̄kpọ ke ana ke enyịn usụn̄. Enye oyonyụn̄ osụk idem ọnọ fi, ndien afo ayakan enye.”—Genesis 4:6, 7.

Jehovah ke ntem ekemen idiọkn̄kpọ odomo ye idiọk unam oro ebetde ndifụk Cain mmụm edieke enye akade iso ndinyene udu mban̄a eyeneka esie. (Men James 1:14, 15 domo.) Ini okosụk ododu ọnọ Cain ndikpụhọde edu esie, ‘ndinam eti n̄kpọ’ utu ke nditiene usụn̄ uwem nsobo. Ke mfụhọ, Cain ikọdọn̄ke enyịn. Enye ama esịn item Jehovah, onyụn̄ okụt enyene-ndịk utịp.

Ndusụk owo ẹsisua ẹnyụn̄ ẹfụmi orụk item ekededi. (Mme N̄ke 1:22-30) Ndi ndudue ọnọitem akpanam ẹsịn ndibọ item? (Job 38:2) Ndi afo emi ọnọde item amanam edi ọkpọsọn̄ n̄kpọ ọnọ mbon efen ndibọ enye? Unana mfọnmma eke owo esinam oro edi ata n̄kpọndịk. Edi afo emekeme ndikpan oro ebe ke nditịn̄ enyịn ntiene mme edumbet Bible. Ẹyak nnyịn ikere iban̄a ndusụk mmọ.

‘Da Fiak Sịn ke Itie ke Spirit Ifụre Ifụre Ido’

“Nditọ-ete, edieke ẹkụtde owo ke ndudue ekededi, mbufo, ẹmi ẹdide mbon spirit, ẹsan̄a ke spirit ifụre-ifụre ido, ẹda enye ẹfiak ẹsịn ke itie; nyụn̄ kpeme idem, mbak ẹdidomo fi n̄ko.” (Galatia 6:1) Apostle Paul ke ntem ama owụt ete ke mbon oro ẹdide “mbon spirit” ẹkpenyene ndifiak nda Christian emi anamde “ndudue ekededi” nsịn ke itie. Ndusụk ini etie nte mbon oro mîdotke ndinam ntre ẹsiwak ndiyom ndinọ item. Ntem, kûsọp ndinọ mbon en̄wen item. (Mme N̄ke 10:19; James 1:19; 3:1) Mbiowo esop ẹnen̄ede ẹdot ke n̄kan̄ eke spirit ndinam emi. Nte ededi, Christian ekededi oro ọkọride esịm ọyọhọ idaha ekpenyene ndinọ item edieke enye okụtde nte eyenete asan̄ade aka itiendịk.

Edieke afo ọnọde item, kụt ete ke se afo etịn̄de ọkọn̄ọ ke ọniọn̄ Abasi, idịghe ke mme ekikere ye mme ukpepn̄kpọ akwaifiọk owo. (Colossae 2:8) Tie nte etemudia oro etịn̄de enyịn, emi okụtde ete ke mme ndien oro idade ẹfọn inyụn̄ ibiarake. Kụt ete ke item fo enen̄ede ọkọn̄ọ ke Ikọ Abasi idịghe ke ọkpọkpọ ekikere. (2 Timothy 3:16, 17) Ke ndinam emi, afo emekeme ndinịm nte ke item fo idinọhọ baba owo kiet unan.

Uduak item edi ‘ndida’ owo oro anamde ndudue ‘mfiak nsịn ke itie,’ idịghe ndinyenyịk ẹnam ukpụhọde. Ikọ Greek oro ẹkabarede nte ‘edida mfiak nsịn ke itie’ enyene ebuana ye ikọ oro aban̄ade edifiak nnen̄ede ọkpọ oro efeberede man akpan enye ndika iso mbiara. Nte ewetn̄wed ukabadeikọ oro W. E. Vine etịn̄de, enye n̄ko ọnọ ekikere aban̄a “nte oyomde ime ye ediyọ ke ndinam emi.” Kere ban̄a sụn̄sụn̄ ido ye usọ oro oyomde man ẹfep ndinọ ata ata ubiak nte mîdotke. Ukem ntre, oyom ọnọitem enen̄ede owụt ukpeme man efep ndinọ owo emi enye ọnọde item unan. Emi edi ata ọkpọsọn̄ n̄kpọ ke ini owo ọdọhọde-dọhọ ẹnọ imọ item. Ke ini owo mîdọhọke-dọhọ ẹnọ imọ item, akam oyom n̄kponn̄kan usọ ye mbufiọk.

Afo udukam ‘ufiakke uda owo usịn’ edieke afo enịmde enye nsannsan. Man efep ndinam emi, nyene ke ekikere ufọn oro odude ke ‘ndida esịt mbọm nsịne, ye mfọn-ido, ye nsụk-idem, ye ifụre-ifụre ido, ye ime.’ (Colossae 3:12) Edieke dọkta ananade ime mînyụn̄ inamke n̄kpọ sụn̄sụn̄, owo udọn̄ọ ekeme ndifụmi item esie ndien idehede ifiak ika ndibọ usọbọ oro oyomde.

Emi iwọrọke ite ke item ekpenyene ndinana iwụk. Jesus Christ ama enyene iwụk ke ini enye ọkọnọde esop itiaba ke ikpehe Asia item. (Ediyarade 1:4; 3:1-22) Enye ama ọnọ ndusụk item oro ẹkedide nnennen oro okoyomde mmọ ẹkop ẹnyụn̄ ẹda ẹsịn ke edinam. Edi iwụk oro Jesus ekenyenede ekesisan̄a ukem ukem kpukpru ini ye mme utọ edu nte mbọm ye mfọnido, owụtde ima ima edu Ete esie eke heaven.—Psalm 23:1-6; John 10:7-15.

Nọ Item Oro Enyenede Inem

“Ẹyak nneme mbufo enyene inem ke esịt kpukpru ini, nte ẹsịnde inụn̄ ke esịt, kpan̄ mbufo ẹdiọn̄ọ nte mbufo ẹkpemende ikọ ẹnọ kpukpru owo ibọrọ.” (Colossae 4:6) Inụn̄ ekeme nditịp nsịn ke inem udia, anamde enye edi se ẹmade. Edieke anade ẹnyịme item fo, ana anam enye ‘enyene inem, nte esịn inụn̄.’ Nte ededi, kpa ye mfọnn̄kan ndien, ẹkeme nditem udia idiọk idiọk mîdịghe ẹdọn̄ ke usan ke usụn̄ oro mîyehe. Oro inamke owo ndomokiet enen̄ede enyene udọn̄ ndidia. Ke akpanikọ, ekeme ndidi ọkpọsọn̄ n̄kpọ ndikam mmen itọn̄ kiet ke udia oro owo mîmaha.

Ke ini ẹnọde item, edi akpan n̄kpọ ndimek mme nnennen ikọ. Owo ọniọn̄ oro Solomon ọkọdọhọ ete: “Ikọ eke ẹtịn̄de ke ekem ini, edi apple o-gold ke usan e-silver.” (Mme N̄ke 25:11) Ekeme ndidi enye ekenyene ediye n̄kpọ udọn̄n̄kpọ oro ẹdade silver ẹnam ye ndiye apple gold oro ẹkapde ke esịt esie. Oro ekpeye ke enyịn didie ntem, ndien afo okpowụt esịtekọm didie ntem ndibọ oro nte enọ! Ke ukem usụn̄ oro, ndinem ikọ oro ẹtịmde ẹmek ẹkeme ndinen̄ede ndemede udọn̄ owo oro afo odomode ndin̄wam.—Ecclesiastes 12:9, 10.

Ke edide isio, “uyat ikọ edemede iyatesịt.” (Mme N̄ke 15:1) Mme ikọ oro owo mîtịmke imek ẹkeme ndisọsọp nsụn̄ọ ke ubiak ye iyatesịt utu ke ndinam ẹwụt esịtekọm. Ke akpanikọ, idịghe sụk mme ikọ oro owo mîtịmke imek edi idiọk uyo ikọ ekeme ndinam owo esịn akpan item oro ọfọnde. Ndinọ item ke usụn̄ oro mîwụtke mbufiọk ye edikere mban̄a ekeme nditie nte ndida n̄kpọ en̄wan mbịne owo. “Enyene mmọ eke ẹken̄de inua nte ofụt ekịmde,” ntre ke Mme N̄ke 12:18 ọdọhọ. Ntak emi eken̄de inua onyụn̄ anamde edi ọkpọsọn̄ n̄kpọ ọnọ owo efen ndikpan̄ utọn̄ ke item fo?—Mme N̄ke 12:5.

Nte Solomon ọkọdọhọde, ikọ item ekpenyene ndidi se “ẹtịn̄de ke ekem ini.” Ini edi ata akpan n̄kpọ edieke anade item okụt unen! Ana in̄wan̄în̄wan̄ nte ke owo oro mînyeneke udọn̄ idimaha udia. Ekeme ndidi enye ndisụk n̄kụre ediwak udia edi oro, mîdịghe ekeme ndidi enye ọdọdọn̄ọ. Iwụtke ọniọn̄ inyụn̄ ifọnke ndinyenyịk owo oro mîyomke ndidia n̄kpọ nnọ udia.

Nọ Item ye Nsụhọdesịt

“Ẹnam nnyene idatesịt ọyọhọ-ọyọhọ . . . Ẹkûnam baba n̄kpọ kiet ke ndomo-idem m̀mê ke ntan̄-idem, edi yak owo kiet kiet ada nsụhọde-esịt abat ete, owo en̄wen ọfọn akan imọ. Kûyak mbufo ẹse n̄kpọ eke mbufo, edi ẹkam ẹse n̄kpọ owo en̄wen [“ẹnyene ọkpọkpọ udọn̄ ke n̄kpọ mbon en̄wen,” NW].” (Philippi 2:1-4) Edieke afo edide eti ọnọitem, “ọkpọkpọ udọn̄” ke mfọnọn̄kpọ mbon en̄wen edinụk fi. Afo n̄ko oyowụt “nsụhọde-esịt” ke ini anamde n̄kpọ ye nditọete fo iren ye iban eke spirit, abatde ete owo en̄wen ọfọn akan imọ. Nso ke oro ọwọrọ?

Nsụhọdesịt ọyọbiọn̄ọ fi ndida edu m̀mê uyoikọ owụtde ke ọmọfọn akan owo en̄wen. Nnyịn ndomokiet inyeneke ntak ndikere ke imọfọn ikan mme ekemmọ andinịm ke akpanikọ. Kpukpru nnyịn imesinam ndudue ke ini ke ini. Sia afo mûkemeke ndidiọn̄ọ se idude ke esịt, enen̄ede edi akpan n̄kpọ afo nditre ndikpe ikpe nnọ uduakesịt owo emi afo ọnọde item. Enye ekeme nditre ndinyene ifiọk mban̄a idiọk uduak onyụn̄ ekeme nditre ndifiọk idiọk edu m̀mê ndiọi edinam ekededi. Idem edieke enye ọdiọn̄ọde ete ke imọ imọwọrọ ikpọn̄ se Abasi oyomde ke ndusụk udomo, eyịghe idụhe nte ke eyedi mmemmem ọnọ enye ndibọ item edieke ẹnọde ke nsụhọdeidem ye ata udọn̄ ke mfọnọn̄kpọ eke spirit esie.

Kere nte ekpetiede fi ke idem edieke ẹkpekotde fi udia edi enyeneufọk anam n̄kpọ ye afo ke unana udọn̄ ye n̄kohodeidem! Ke akpanikọ afo ukpokopke inem udia oro. Ke akpanikọ, “ikọn̄ eke owo adiade ke ebiet eke ima odude, ọfọn akan edisehe unam ye usua ke esịt.” (Mme N̄ke 15:17) Kpasụk ntre, akam ekeme ndisọn̄ ndibọ mfọnn̄kan item edieke ọnọitem mîmaha owo emi enye ọnọde item m̀mê esede enye ke usụhọde onyụn̄ anamde enye okop bụt. Nte ededi, ima, ukpono edem mbiba, ye edinịm owo ke akpanikọ ẹyenam edi mmemmem ndinọ nnyụn̄ mbọ item.—Colossae 3:14.

Item Oro Ẹkebọde

Prọfet Nathan ama enyene nsụhọdesịt ke ini enye ọkọnọde Edidem David item. Se Nathan eketịn̄de onyụn̄ anamde ẹma ẹwụt ima ye ukpono oro enye ekenyenede ọnọ David. Nathan ọkọtọn̄ọ ye uwụtn̄kpọ oro ekekerede aban̄a mfịna oro David ekemede ndinyene ke ndikpan̄ utọn̄ nnọ item. (2 Samuel 12:1-4) Prọfet oro ama etịn̄ aban̄a ima oro David ekenyenede ọnọ unenikpe ye edinen ido, idem okposụkedi enye mîkowụtke idem ke mme edinam esie ye Bath-sheba. (2 Samuel 11:2-27) Ke ini ẹkesọn̄ọde ẹtịn̄ akpan n̄kpọ emi okodude ke uwụtn̄kpọ oro, edinam ofụri esịt David ekedi: “Mmanam idiọk ido ye Jehovah.” (2 Samuel 12:7-13) Ke mîbietke Cain, emi mîkakpan̄ke utọn̄ inọ Jehovah, David ke nsụhọdeidem ama enyịme edinen̄ede.

Eyịghe idụhe nte ke Jehovah ọkọnọ Nathan ndausụn̄, ekerede aban̄a unana mfọnmma David ye idaha oro nte ke enye ekeme ndinam n̄kpọ nte mîfọnke. Nathan ama anam n̄kpọ ye akwa mbufiọk nte an̄wan̄ade abatde ete ke David ọfọn akan imọ ke ntak idaha David nte edidem oro Jehovah ekemekde. Edieke afo akamade ndusụk udomo odudu, afo emekeme ndinọ nnennen item, edi ekeme ndisọn̄ ndibọ edieke afo okpude ndiwụt nsụhọdesịt.

Nathan ekenen̄ede David ke edu ifụre ifụre ido. Mme ikọ prọfet oro ẹma ẹnem ẹma ẹnyụn̄ ẹtịn̄ enyịn ẹtịm mmọ man David ekeme ndinam n̄kpọ mban̄a ke ufọn idemesie. Idịghe ọkpọkpọ udọn̄ okonụk Nathan, enye ikonyụn̄ idomoke ndiwụt ke imọfọn ikan David ke ido uwem ye ke n̄kan̄ eke spirit. Nso eti uwụtn̄kpọ eke editịn̄ nnennen ikọ ke usụn̄ oro odotde ke emi edi ntem! Edieke afo owụtde ukem edu oro, enen̄ede etie nte ke mbon en̄wen ẹyenyịme ndibọ item fo.

[Ndise ke page 22]

Ukem nte ọnọ-nsọn̄idem udia, item fo ekpenyene ndidi eti

[Ndise ke page 23]

Ndi afo amanam item fo edemede udọn̄ nte apple o-gold ke usan e-silver?

[Ndise ke page 24]

Prọfet Nathan ke nsụhọdeidem ama etịn̄ aban̄a ima oro David ekenyenede ọnọ unenikpe ye edinen ido