Nte Devil Esinam Nnyịn Idọn̄ọ?
UDỌN̄Ọ IKPEKEDEHEDE IDU. Abasi okobot nnyịn man idu uwem ke nsinsi ke mfọnmma nsọn̄idem. Edibotn̄kpọ eke spirit, Satan, akanam udọn̄ọ, ubiak, ye n̄kpa ẹnọmọ ubonowo ke ini enye akadade akpa ete ye eka nnyịn, Adam ye Eve, usụn̄ man ẹnam idiọkn̄kpọ.—GENESIS 3:1-5, 17-19; ROME 5:12.
NDI emi ọwọrọ ke kpukpru udọn̄ọ edi nnennen utịp edisịbe ndụk otode mbon ererimbot mme spirit? Nte ikokụtde ke ibuotikọ oro ekebemde iso, ediwak owo mfịn ẹkere ntre. Ekaete ekpri Owmadji ekekere ntre. Edi ndi mme spirit ẹmi enyịn mîkwe ẹkedi ntak utọrọ Owmadji—udọn̄ọ emi ndusụk ini esiwotde n̄kpri nditọwọn̄ ke ufiop ufiop ikpehe ererimbot?
Udeme Satan
Bible ọbọrọ mbụme emi ata in̄wan̄în̄wan̄. Akpa, enye owụt ete ke spirit mme ete ete nnyịn ikemeke ndinam mme odu-uwem owo n̄kpọ. Ke ini mme owo ẹkpan̄ade, “mmọ ifiọkke baba n̄kpọ kiet.” Mmọ inyeneke mme spirit oro ẹbọhọde n̄kpa. Mmọ ẹdede ke udi, emi “baba edinam, baba uduak, baba ifiọk, baba mbufiọk mîdụhe.” (Ecclesiastes 9:5, 10) Idụhe usụn̄ ndomokiet oro mme akpan̄kpa ẹkemede ndinam mme odu-uwem ẹdọn̄ọ!
Nte ededi, Bible ayarade ete ke mme idiọk spirit ẹdu. Akpa owo nsọn̄ibuot ke ofụri ererimbot ekedi edibotn̄kpọ eke spirit ẹdiọn̄ọde idahaemi nte Satan. Mbon en̄wen ẹma ẹdiana ye enye ndien ẹkot mmọ mme demon. Nte Satan ye mme demon ẹkeme ndidi ntak udọn̄ọ? Oro ama etịbe. Ndusụk utịbe utịbe ukọkudọn̄ọ Jesus ẹma ẹbuana edibịn mme demon mfep. (Luke 9:37-43; 13:10-16) Nte ededi, ata ediwak ke otu udọn̄ọ oro Jesus ọkọkọkde ikedịghe mbon oro mme demon ẹkedide ntak nnennen nnennen. (Matthew 12:15; 14:14; 19:2) Ukem ntre mfịn, ke ata ediwak idaha, udọn̄ọ oto mme ndammana ntak, itoho ntak odudu eke akande ukeme owo.
Nso kaban̄a ifọt? Mme N̄ke 18:10 ọsọn̄ọ ọnọ nnyịn ete: “Enyịn̄ Jehovah edi ọkpọsọn̄ tower: eti owo efehe odụk ke esịt, ndien odu ke ifụre.” James 4:7 ọdọhọ ete: “Ẹn̄wana ye Satan, ndien enye eyefehe ọkpọn̄ mbufo.” Ih, Abasi ekeme ndikpeme mbon oro ẹnamde akpanikọ ẹnọ enye mbiọn̄ọ ifọt ye odudu efen ekededi oro akande eke owo. Oro edi ekikere kiet emi mme ikọ Jesus ẹmi ẹnyenede: “Akpanikọ oyonyụn̄ anam mbufo ẹwọrọ ufụn.”—John 8:32.
Ndusụk owo ẹkeme ndibụp, ‘Nso kaban̄a Job? Ndi idịghe idiọk spirit akanam enye ọdọn̄ọ?’ Ih, Bible ọdọhọ ke Satan ekedi ntak udọn̄ọ Job. Edi n̄kpọntịbe Job ekedi se mîwakke nditịbe. Abasi ama ekpeme Job ke anyan ini ọbiọn̄ọ ata ata en̄wan mme demon. Ekem Satan ama amia ata ye Jehovah ete amia Job, ndien sia ikpọ eneni ẹkebuanade, Jehovah ama osio ukpeme esie ubak ubak ọkpọn̄ andituak ibuot nnọ enye ke idaha enye emi.
Nte ededi, Abasi ama enịm adan̄a. Ke ini enye ekenyịmede Satan ọnọmọ Job, Satan ama ekeme ndinam Job ọdọn̄ọ ke ndusụk ini, edi ikekemeke ndiwot enye. (Job 2:5, 6) Ke akpatre, ndutụhọ Job ama etre, ndien Jehovah ama ọnọ enye akpakịp utịp ke ntak nsọn̄ọnda esie. (Job 42:10-17) Ẹma ẹwet mme edumbet oro nsọn̄ọnda Job ọkọsọn̄ọde ke ata anyan ini ke Bible ndien kpukpru owo ẹkụt enye. Ufọn utọ ndomonse oro idụhe aba.
Satan Esinam N̄kpọ Didie?
Ke ekperede ndidi ke kpukpru idaha, n̄kukụre ebuana ke ufọt Satan ye udọn̄ọ owo edi akpanikọ oro nte ke Satan okodomo akpa ebe ye n̄wan, ndien mmọ ẹduọ ẹdụk idiọkn̄kpọ. Enye ye mme demon esie idịghe nnennen ntak kpukpru udọn̄ọ. Nte ededi, Satan ikponke ibe ndidomo ndikara nnyịn man inam mme ubiere oro mîwụtke eti ibuot inyụn̄ ikan̄ mbuọtidem nnyịn, emi ekemede ndida n̄kesịm edibiat nsọn̄idem nnyịn. Enye ikadaha ifọt imụm, iwot, m̀mê itọ Adam ye Eve udọn̄ọ. Enye ekekpekpek Eve ete ọsọn̄ ibuot ye Abasi, ndien Adam ama etiene usụn̄ nsọn̄ibuot Eve. Udọn̄ọ ye n̄kpa ẹkedi ubak utịp.—Rome 5:19.
Ini kiet ko edidem Moab ama ekpe prọfet oro mîkanamke akpanikọ emi ekekerede Balaam ete osụn̄i idụt Israel, ẹmi ẹkenamde nna ke usụn̄ enyenede ndịk ke adan̄a Moab. Balaam ama odomo ndisụn̄i Israel, edi enye ama okpu sia idụt oro okodude ke idak ukpeme Jehovah. Ekem mbon Moab ẹma ẹdiomi nditap Israel nsịn ke ukpono ndem ye oburobụt ido idan̄. Usụn̄ edinam emi ama okụt unen, ndien Israel ama ataba ukpeme Jehovah.—Numbers 22:5, 6, 12, 35; 24:10; 25:1-9; Ediyarade 2:14.
Nnyịn imekeme ndikpep akpan ukpepn̄kpọ nto n̄kpọntịbe eset oro. Un̄wam Abasi esikpeme mme anam-akpanikọ andituak ibuot nnọ Abasi ọbiọn̄ọ ata ata en̄wan mme idiọk spirit. Nte ededi, Satan ekeme ndidomo ndinam mme owo ẹkan̄ mbuọtidem mmọ. Enye ekeme ndidomo nditap mmọ nsịn ke oburobụt ido. Mîdịghe, ukem nte lion eke okụnide, enye ekeme ndidomo ndinam mmọ ẹkop ndịk ẹnam n̄kpọ ke usụn̄ oro edinamde mmọ ẹkûnyene ukpeme Abasi. (1 Peter 5:8) Oro edi ntak emi apostle Paul okotde Satan “enye emi akamade odudu n̄kpa.”—Mme Hebrew 2:14.
Ekaete Owmadji ama odomo ndikpek Hawa ada mme n̄kpọ n̄kpemeidem ekpeme ọbiọn̄ọ udọn̄ọ. Nso ikpeketịbe edieke Hawa ekpekenyịmede? Enye okpokowụt unana ọyọhọ mbuọtidem ke Jehovah Abasi, ndien enye ikpekenyeneke aba mbuọtidem ke ukpeme esie.—Exodus 20:5; Matthew 4:10; 1 Corinth 10:21.
Satan ama odomo ndida mbukpek ntiene Job n̄ko. Ndibọ enye ubon esie, inyene esie, ye nsọn̄idem esie ikekemke. N̄wan Job ama ọnọ enye ata idiọk item n̄ko ke ini enye ọkọdọhọde ete: “Kpọn̄ Abasi, ndien kpa n̄kpa.” (Job 2:10) Ekem “ufan” ita ẹmi ẹkesịnde ofụri ukeme ndinam enye enịm nte ke enye ekenyene nduduọhọ kaban̄a udọn̄ọ esie ẹma ẹka ẹkese enye. (Job 19:1-3) Ke usụn̄ emi Satan ama ada idaha mmemidem Job odomo ndinam idem emem enye nnyụn̄ mbiat mbuọtidem oro enye ekenyenede ke edinen ido Jehovah. Edi, Job ama aka iso ndiberi edem ke Jehovah nte n̄kukụre idotenyịn esie.—Men Psalm 55:22 domo.
Ke ini nnyịn idọn̄ọde, nnyịn n̄ko imekeme ndikop mmemidem. Ke utọ idaha oro, Satan esisọp ndidomo ndinam nnyịn inam n̄kpọ ke ndusụk usụn̄ oro edinamde nnyịn ikan̄ mbuọtidem. Ntem, ke ini udọn̄ọ edide, edi akpan n̄kpọ nditi nte ke eyedi akpan ntak ndutụhọ nnyịn edi ndammana unana mfọnmma utu ke ndidi odudu eke akande ukeme owo. Ti ete anam-akpanikọ Isaac ama akabade nnan ke ediwak isua mbemiso n̄kpa esie. (Genesis 27:1) Ikotoho mme idiọk spirit edi okoto usọn̄. Rachel akakpa ke adan̄aemi akamande eyen, ikedịghe ke ntak Satan, edi ekedi ke ntak mmeme eke owo. (Genesis 35:17-19) Ke akpatre, kpukpru mme anam-akpanikọ ke eset ẹma ẹkpan̄a—ikedịghe ke ntak ndụri m̀mê ndiọkiso edi ekedi ke ntak ndammana unana mfọnmma.
Ndikere ke mme spirit oro enyịn mîkwe ẹnyene odudu nnennen nnennen ke kpukpru udọn̄ọ oro ẹsịmde nnyịn edi afia. Oro ekeme ndinam ẹkop idiọk ndịk ẹban̄a mme spirit. Ndien, ke ini nnyịn idọn̄ọde, ekeme ndidọn̄ nnyịn ndinam esịt enem mme demon utu ke ndida nsannsan n̄kpọn̄ mmọ. Edieke Satan ekemede ndinam nnyịn ikop ndịk iwọn̄ọde ibịne ubụpekpo, oro ekpedi unana edinam akpanikọ nnọ ata Abasi, Jehovah. (2 Corinth 6:15) Ukpono ukpono ndịk inyenede inọ Abasi ekpenyene ndida nnyịn usụn̄, idịghe ndịk nsunsu ekikere aban̄ade Asua esie.—Ediyarade 14:7.
Ekpri Owmadji ama enyenyene mfọnn̄kan ukpeme oro ekemede ndidu kaban̄a mme idiọk spirit. Nte apostle Paul ọkọdọhọde, Abasi ada enye nte “edisana” koro enye enyenede eka emi enịmde ke akpanikọ, ndien eka esie ekeme ndibọn̄ akam ndọhọ Abasi odu ye eyen imọ ebe ke edisana spirit. (1 Corinth 7:14) Sia enyenede utọ nnennen ifiọk oro, Hawa ama ekeme ndiyom eti usọbọ nnọ Owmadji utu ke ndiberi edem ke mme n̄kpọ n̄kpemeidem.
Nsio Nsio Ntak Udọn̄ọ
Ata ediwak owo inịmke ke mme spirit ẹdu. Ke ini mmọ ẹdọn̄ọde, mmọ ẹsika ẹbịne abiaibọk—ke mmọ ẹkemede ndikpe okụk oyomde. Edi akpanikọ, owo emi ọdọn̄ọde ekeme ndika mbịne abiausọbọ edi isụk ikopke nsọn̄idem. Mbiausọbọ ikemeke ndinam mme utịben̄kpọ. Edi ediwak owo ẹmi ẹnịmde nsunsu ekikere ke akpanikọ, oro ẹkpekemede ndikọk mmọ udọn̄ọ ẹsika ẹbịne mbiausọbọ ke ini ama ekebe akaha. Mmọ ẹsibem iso ẹdomo mme usụn̄ ukọkudọn̄ọ eke ubụpekpo ẹse, ndien ke ini mmọ ẹmi ẹkpude, mmọ ẹka ẹbịne abiausọbọ nte akpatre itie un̄wam. Ediwak owo ẹsikpan̄a nte mîdotke.
Mbon en̄wen ẹsisobo n̄kpa nsek ke ntak unana ifiọk. Mmọ ifiọkke mme idiọn̄ọ udọn̄ọ inyụn̄ ifiọkke mme akpan usio-ukot oro ẹkpenamde man ẹkpan udọn̄ọ. Ifiọk an̄wam ndikpan ndutụhọ oro mîdotke. Odot ẹtịm ẹfiọk nte ke mme eka oro ẹfiọkde n̄wed isiwakke nditaba nditọ nte mbon oro mîfiọkke. Ih, unana ifiọk ekeme ndikama n̄kpa.
Unana ntịn̄enyịn edi ntak efen adade udọn̄ọ edi. Ke uwụtn̄kpọ, ediwak owo ẹsidọn̄ọ koro mmọ ẹyakde n̄kpri unam ẹnyọni ke udia mbemiso mmọ ẹdiade enye m̀mê koro mme anditem udia mîsibemke iso iyet ubọk mmọ. Ndide idap ye unana ufọkọbọn̄ ke mme ikpehe emi utoenyịn odude edi n̄ko n̄kpọndịk.a Ke n̄kpọ ẹban̄ade nsọn̄idem, esiwak ndidi akpanikọ nte ke “item efere ọfọn ini owo mîsịnke ikpan̄.”
Usụn̄ uwem unana ibuot amanam ediwak miliọn owo ẹdọn̄ọ ẹnyụn̄ ẹkpan̄a nsek. Ukpammịn, oburobụt ido idan̄, edida n̄kpọsọn̄ ibọk nnam n̄kpọ ke idiọk usụn̄, ye edida un̄wọn̄ amabiat nsọn̄idem ediwak owo. Edieke owo esịnde idem ke mme edu ẹmi onyụn̄ ọdọn̄ọde, ndi edi koro owo ọtọde enye ibọk m̀mê koro spirit an̄wanade ye enye? Baba. Enye enyene nduduọhọ kaban̄a udọn̄ọ esie. Ndiduọhọ mme spirit ekpedi nditre ndinyịme nduduọhọ kaban̄a usụn̄ uwem unana ibuot.
Edi akpanikọ, idụhe se nnyịn ikemede ndinam ke ndusụk n̄kpọ. Ke uwụtn̄kpọ, nnyịn imekeme ndidu ke ebiet emi n̄kpri unam ẹkamade udọn̄ọ m̀mê usabaden̄kpọ ẹdude. Emi edi se iketịbede inọ Owmadji. Eka esie ikọfiọkke se ikedide ntak utọrọ oro. Nditọ esie isiwakke ndidọn̄ọ nte nditọwọn̄ eken koro enye enịmde ufọk ye an̄wa esie ẹsana, esinyụn̄ eyet ubọk esie kpukpru ini mbemiso anamde udia. Edi kpukpru nditọwọn̄ ẹsidọn̄ọ ke ini ke ini. N̄kpọ nte nsio nsio n̄kpọ 25 ẹkamade udọn̄ọ ẹkeme ndidi ntak utọrọ. Eyedi tutu amama owo baba kiet idifiọkke m̀mê ewe ekedi ntak mfịna Owmadji.
Usọbọ Oro Ebịghide
Udọn̄ọ itoho Abasi. “Idomo iduọ ikemeke ndisịm Abasi, Enye ke Idem Esie inyụn̄ idomoke owo man enye ọduọ.” (James 1:13) Edieke kiet ke otu mme andituak ibuot nnọ enye ọdọn̄ọde, Jehovah esimụm enye akama ke n̄kan̄ eke spirit. “Jehovah oyomụm enye akama ke bed mmem-idem: afo okpụhọde ofụri mbri esie ke udọn̄ọ esie.” (Psalm 41:3) Ih, Abasi esiwụt mbọm. Enye oyom ndin̄wan̄wam nnyịn, idịghe ndinọ nnyịn unan.
Ke akpanikọ, Jehovah enyene usọbọ oro ebịghide ọnọ udọn̄ọ—n̄kpa ye ediset Jesus. Ebede ke uwa ufak Jesus, ẹfak mbon eti esịt ẹsion̄o ke idaha idiọkn̄kpọ mmọ ndien ke akpatre ẹyenyene mfọnmma nsọn̄idem ye nsinsi uwem ke paradise isọn̄. (Matthew 5:5; John 3:16) Mme utịben̄kpọ oro Jesus akanamde ẹkedi edibem iso n̄wụt ata ukọkudọn̄ọ oro Obio Ubọn̄ Abasi edidade edi. Abasi oyosio Satan ye mme demon esie efep n̄ko. (Rome 16:20) Ke akpanikọ, Jehovah enịm mme utịbe utịbe n̄kpọ ọnọ mbon oro ẹbuọtde idem ye enye. Oyom nnyịn ikam inyene ime inyụn̄ iyọ.
Kan̄a ke emi, Abasi ọnọ ata ọniọn̄ ye ndausụn̄ eke spirit ebe ke Bible ye itie nditọete ofụri ererimbot eke mme andituak ibuot oro ẹnamde akpanikọ. Enye owụt nnyịn nte ikemede ndifep mme edu ẹmi ẹdide ntak unana nsọn̄idem. Enye onyụn̄ ọnọ nnyịn mme ufan akpanikọ ẹmi ẹdin̄wamde ke ini mme mfịna ẹdemerede.
Fiak kere ban̄a Job. Ndika mbịne abia ifọt ekpekedi ndiọkn̄kan n̄kpọ oro Job akpakanamde! Oro akpakanam enye ataba ukpeme Abasi, ndien enye akpakataba kpukpru edidiọn̄ oro ẹkebetde enye ke afanikọn̄ oro ama ekebe. Abasi ikefreke Job, ndien enye idifreke nnyịn. Mbet oro James ọdọhọ ete: “Mbufo ẹmekop ẹban̄a ime Job, ẹmenyụn̄ ẹkụt se Ọbọn̄ anamde enye ke akpatre.” (James 5:11) Edieke nnyịn mîdehede ikpa mba, nnyịn n̄ko iyọbọ mme utịbe utịbe edidiọn̄ ke ekemini Abasi.
Nso iketịbe inọ ekpri Owmadji? Eka esie ama eti ibuotikọ kiet ke Awake!, nsan̄a magazine Enyọn̄-Ukpeme, aban̄ade oral rehydration therapy (usọbọ edifiak nsịn mmọn̄uwem ke inua).b Enye ama etiene item esie onyụn̄ abuak mmọn̄uwem oro ọnọ Owmadji ọn̄wọn̄. Idahaemi ekpri eyenan̄wan emi ada ọfọn onyụn̄ okop nsọn̄idem.
[Mme Ikọ idakisọn̄]
a Utoenyịn omụm se ikperede ndisịm mbahade biliọn owo kiet. N̄kpọ nte miliọn owo iba ẹsikpan̄a ke ntak udọn̄ọ oro ke isua kiet kiet, akpan akpan ke Africa.
b Se Awake! eke September 22, 1985, page 24-25, “A Salty Drink That Saves Lives!”
[Mme ndise ke page 7]
Jehovah omodiomi nsinsi usọbọ ọnọ mfịna udọn̄ọ