Jehovah Ayan̄wam Fi ke Ini Afanikọn̄

1-2. Mme mfịna ewe ke nti ikọt Abasi ẹkeme ndinyene?

N̄KPỌ mmọn̄eyet ekeme ndibuat nnyịn inikiet inikiet, ọtọ uwem nnyịn etịmede. Se ndusụk uwụtn̄kpọ mi. Dọktọ ọkọdọhọ Brọda Luisa ke utọ kansa emi enye enyenede edi akanam-n̄kwe, ke enye enyene ọfiọn̄ ifan̄ kpọt ndidu uwem. Sista Monika ye ebe esie ke ẹkesịn idem ẹnam n̄kpọ Abasi, edi ẹtise usen kiet Monika okop ke ebe esie emi edide ebiowo ekesidi ke anam n̄kpọ Abasi, ke edịbe anam idiọkn̄kpọ. Oyobio emi ekefịtde edi ama anam Sista Olivia emi mîdọhọ ebe kan̄a ọkpọn̄ ufọk. Ini enye onyọn̄de edi, enye ama edikụt ke oyobio oro ama enịm ufọk esie ke isọn̄. Ekedi owo ita emi ẹte ibọp enyịn itat, uwem mmọ ọtọ etịmede. Ndi utọ n̄kpọ oro ọwọrọ fi? Ndi akanam enyene-ndịk n̄kpọ abuat fi inikiet inikiet, osio fi ke mfọnọn̄kpọ esịn ke ukụt?

² Kpa ye emi idide nti ikọt Abasi, mme mfịna ye udọn̄ọ emi ẹsịmde mme owo ke ofụri ererimbot ẹsisịm nnyịn n̄ko. Imekeme ndiyọ ukọbọ emi mme asua ikọt Abasi ẹkọbọde nnyịn. Kpa ye emi Jehovah mîsikpanke mme utọ mfịna emi ndiwaha edem nnyịn, enye ọn̄wọn̄ọ ndin̄wam nnyịn. (Isa. 41:10) Un̄wam esie ayanam ika iso ikop idatesịt, ibiere nnennen se ikpanamde, inyụn̄ isọn̄ọ ida ye enye ọkpọkọm mfịna emi esịmde nnyịn ọsọn̄ nte nso. Ke ibuotikọ emi, imọn̄ ineme usụn̄ inan̄ emi Jehovah esin̄wamde nnyịn ini ata ndiọi n̄kpọ ẹtịbede ẹnọ nnyịn. Iyonyụn̄ ineme n̄ko se anade inam man un̄wam emi otode ubọk Abasi esịm nnyịn idem.

JEHOVAH EYEKPEME FI

3. Nso ikeme ndisọn̄ nnyịn ndinam n̄kpọ mmọn̄eyet ama ọwọrọ nnyịn?

³ Se isidide mfịna. N̄kpọ mmọn̄eyet ama ọwọrọ nnyịn, ekeme ndisọn̄ nnyịn ndikere n̄kpọ ọfọn nnyụn̄ mbiere nnennen se ikpanamde. Ntak-a? Nte ubiak n̄kpọ oro edisịnede nnyịn ke esịt idọk ekeme ndibe nde. Editịmede esịt ekeme ndimen nnyịn mmen. Ekeme nditie nnyịn nte iyo isan̄a ke makmak ekịm, imụmke ibuot m̀mê m̀mọ̀n̄ idi m̀mọ̀n̄. Kop nte eketiede sista iba emi ima iketetịn̄ iban̄a, ini mfịna esịmde mmọ. Olivia ọdọhọ ete: “Ke oyobio ama okowụri ufọk mi, enyịn ama anan mi, n̄konyụn̄ ndiọn̄ọke se n̄kpanamde aba.” Monika emi ebe ọkọtọde enye edem ke isọn̄ ọdọhọ ete: “N̄kpọdọhọ ke esịt ikenemke mi, ntịn̄ ke ekpri inua. Ama abiak mi odụk ata esịt ọkpọ. Ukpọk ata ekpri n̄kpọ emi owo akpanamde ọnọ idem eyo ama esiere, n̄kesikemeke ndinam. N̄kekereke ke utọ n̄kpọ oro ekeme nditịbe nnọ mi.” Didie ke Jehovah ọn̄wọn̄ọ ndin̄wam nnyịn ama etie nte akak inyan̄ uyo?

4. Philippi 4:6, 7 owụt ke nso ke Jehovah ọn̄wọn̄ọ ndinọ nnyịn?

⁴ Se Jehovah esinamde. Enye ọn̄wọn̄ọ ndinọ nnyịn se Bible okotde “emem Abasi.” (Kot Philippi 4:6, 7.) Emem oro aban̄a nte esịt osụhọrede nnyịn onyụn̄ anade nnyịn sụn̄ ke ntak emi idide ufan esie. Emem emi ‘akan kpukpru ekikere’ onyụn̄ enem akan nte ikemede ndikere. Ndi akanam ọmọbọn̄ akam enen̄ede eseme idem ọnọ Jehovah, okokụre esịt ana fi sụn̄, enye ebiet ẹduọk fi mbịtmbịt mmọn̄? “Emem Abasi” anam oro.

5. Didie ke emem Abasi esikpeme esịt ye ekikere nnyịn?

⁵ Philippi 4:7 ọdọhọ n̄ko ke emem Abasi “eyekpeme” fi “esịt ye ekikere.” Ke usem emi ẹkedade ẹwet itien̄wed oro, ikọ oro ‘kpeme’ ekedi ikọ oro ẹkesidade ẹtịn̄ ẹban̄a mbonekọn̄ emi ẹkpemede obio man mme asua ididụk. Mbon obio oro ẹma ẹsidụk ẹna ẹde ifịnake idem, sia ẹdiọn̄ọ ke mbonekọn̄ do ẹda ke inuaotop obio ẹkpeme mmimọ. Ukem ntre, emem Abasi ama ekpeme nnyịn esịt ye ekikere, idem ayana nnyịn sụn̄ sia imọdiọn̄ọ ke inyeneke se idinamde nnyịn. (Ps. 4:8) Ọkpọkọm se ifịnade nnyịn ikụreke ke ebe oro, idisụk inyenyene emem ukem nte ekedide ye Hannah. (1 Sam. 1:16-18) Ndien idem ama ana nnyịn sụn̄, esimem nnyịn utom ndikere n̄kpọ ọfọn nnyụn̄ ndiọn̄ọ nnennen se ikpanamde.

6. Nso ke ikeme ndinam man inyene emem Abasi? (Se ndise n̄ko.)

⁶ Se anade inam. N̄kpọ ama etịmede fi, sịn uyo kot se ikemede ndikpeme fi. Enye oro ọwọrọ nso? Ọwọrọ yak ọbọn̄ akam tutu afo okop nte emem Abasi odorode fi ke idem. (Luke 11:9; 1 Thess. 5:17) Luis emi ima iketetịn̄ iban̄a ama etịn̄ se ikan̄wamde enye ye Ana an̄wan esie ẹyọ ini mmọ ẹkopde ke imọ inyene ọfiọn̄ ifan̄ kpọt ndidu uwem. Enye ọkọdọhọ ete: “Ke utọ ini emi, esinen̄ede ọsọn̄ ndibiere utọ usọbọ emi owo akpadade ye mme n̄kpọ en̄wen. Edi se inen̄erede inam inyene emem ke utọ ọkpọsọn̄ ini emi edi akam.” Luis ye n̄wan esie ẹkedọhọ ke mmimọ ima ibọn̄ akam iseme idem ediwak ini inọ Jehovah, idọhọ enye anam esịt ye ekikere ana mmimọ sụn̄ onyụn̄ an̄wam mmimọ ibiere nnennen n̄kpọ. Jehovah ama onyụn̄ an̄wam mmọ. Ekpedi enyene se isụk inyen̄ede fi, kọbọ ke akam ke oyokụt nte emem Abasi edikpemede fi esịt ye ekikere.​—Rome 12:12.

JEHOVAH ỌYỌSỌN̄Ọ FI IDEM

7. Ekeme nditie nnyịn didie ke idem ini ọkpọsọn̄ mfịna esịmde nnyịn?

⁷ Se isidide mfịna. Mfịna emi ọsọn̄de ama esịm nnyịn, ekeme ndinam nnyịn idikereke idinyụn̄ inamke n̄kpọ nte isinamde. Idem onyụn̄ ekeme ndinyene nte etiede nnyịn. Ekeme ndidi idaha idahaemi esịt ọdiọk nnyịn utọ oro idụhe, adaha do, uwem efek nnyịn mîdịghe enye edi n̄kpọ en̄wen. Ana emi ima iketetịn̄ iban̄a ọdọhọ ke nsio nsio n̄kpọ ntre ẹma ẹtịbe ẹnọ imọ ke Luis ebe imọ ama akakpa. Enye ọkọdọhọ ete: “Ke ini ndobo omụmde mi, mbọm idemmi ama esitọn̄ọ ndinam mi. Esịt ama esinyụn̄ ayat mi nte enye akakpade ọkpọn̄ mi.” N̄kpọ efen edi ke mme n̄kpọ emi Luis ekesinamde, Ana ekedimen anam. Ntre ekeditie enye ikpọn̄ ikpọn̄ ke idem, enyịn onyụn̄ anan enye. Ndusụk ini ekesitie enye ke idem nte enye edi ubom emi ofụm oyobio esịmde ke akpa onyụn̄ osiode otop aka nnasia ye ufien. Didie ke Jehovah esin̄wam nnyịn ini ọtọn̄ọde nditie nte ke nnyịn idikemeke ndiyọ aba?

8. Akpa Peter 5:10 ọdọhọ ke Jehovah ọn̄wọn̄ọ ndinam nso nnọ nnyịn?

⁸ Se Jehovah esinamde. Jehovah ọn̄wọn̄ọ ke iyọsọn̄ọ nnyịn idem. (Kot 1 Peter 5:10.) Oyobio ekpesịm nsụn̄ikan̄ ke akpa, ekeme ndinyen̄e nsụn̄ikan̄ oro idiọk idiọk onyụn̄ anam enye edi oyo aka mi, oyo aka ko. Man utọ n̄kpọ oro iditịbe, ediwak nsụn̄ikan̄ ẹnyene n̄kpọ emi etiede nte mba ke nnasia ye ke ufien edi esịne ke esịt mmọn̄. N̄kpọ oro isiyakke nsụn̄ikan̄ oro enyen̄e akakaha, n̄kpọ idisọpke inam nsụn̄ikan̄ oro, isan̄ oyonyụn̄ enem mbon emi ẹdọn̄ọde ke esịt. Edi n̄kpọ emi etiede nte mba do esinen̄ede enyene ufọn ini nsụn̄ikan̄ osụk awatde aka. Ukem ntre, nte isịnde idem inam se idin̄wamde nnyịn isọn̄ọ ida ye Jehovah ini mfịna esịmde nnyịn, Jehovah ọyọsọn̄ọ nnyịn idem.

9. Didie ke mme n̄kpọ emi isidade idụn̄ọde Ikọ Abasi ẹkeme ndin̄wam nnyịn isọn̄ọ ida ye Abasi? (Se ndise n̄ko.)

⁹ Se anade inam. Ini n̄kpọ osụk etịmerede fi ekikere do, domo nte ekekeme ndika iso mbọn̄ akam, ndụk mbono esop, nnyụn̄ n̄kwọrọ ikọ. Imọdiọn̄ọ ke udûkemeke ndinam mme n̄kpọ emi nte ekesinamde mbemiso mfịna edide, edi ti ke Jehovah idọhọke anam se ikponde ikan fi. (Men Luke 21:1-4 domo.) Nyene n̄ko ini emi edisitiede ke idemfo ekpep Ikọ Abasi onyụn̄ etie ekere se ekpepde. Ntak-a? Jehovah ada esop esie ọnọ nnyịn mme ibuotikọ ye mme vidio emi ẹkemede ndin̄wam nnyịn ika iso isọn̄ọ ida ye enye ini inyenede mfịna. Da mme n̄kpọ nte JW Library^®, Watch Tower Publications Index, ye N̄wed Ndụn̄ọde Mme Ntiense Jehovah yom se ikemede ndin̄wam fi. Monika emi ima iketetịn̄ iban̄a ọkọdọhọ ke ama etie nte ke nsio nsio n̄kpọ ẹmọn̄ ẹtọn̄ọ nditịmede imọ ekikere, imọ imọn̄ ida mme n̄kpọ ntre iyom se idin̄wamde imọ idiọn̄ọ se ikpanamde. Ke uwụtn̄kpọ, enye ayataip “iyatesịt,” mîdịghe ataip “nditọ owo edem ke isọn̄,” m̀mê “ndisọn̄ọ nda.” Ekem enye oyokot n̄kpọ aban̄a mme ikọ oro tutu esịt ana enye sụn̄. Enye ọkọdọhọ ete: “Ini ntọn̄ọde ndụn̄ọde oro, n̄kesibiet owo emi ibuot oyomde ndibe. Edi nte n̄kụre, ekesibiet Jehovah afat mi akama. Nte nsụk n̄kotde mme n̄kpọ oro n̄ka, mma ndikụt ke kpukpru se itịmerede mi an̄wan̄a Jehovah, ke enye ke an̄wam mi.” Jehovah ndin̄wam fi ntre ayan̄wam fi aka iso ọsọn̄ọ ada ye enye tutu mfịna fo okụre.​—Ps. 119:143, 144.

JEHOVAH OYOMỤM FI AKAMA

10. Ekeme nditie nnyịn didie ke idem enyene-ndịk n̄kpọ ama etịbe ọnọ nnyịn?

¹⁰ Se isidide mfịna. Enyene-ndịk n̄kpọ ama etịbe ọnọ nnyịn, ndusụk usen idem ekeme ndimem nnyịn, ndusụk usen nnyịn imụmke ibuot. Ekeme nditie nnyịn ke idem nte esitiede efehe-itọk emi adade unan; owo emi ekesisọpde nte idan̄ edikọkọn̄ asan̄a. N̄kpọ emi ekesimemde nnyịn utom ndinam ekeme ndikabade ọkpọsọn̄ n̄kpọ mîdịghe mme n̄kpọ emi ẹkesinemde-nem nnyịn ẹdidodorode nnyịn. Ekeme nditie nnyịn nte ke ibifịk idụhe ndidaha nda, yak inana ide. Nte eketiede Elijah ekedi oro. (1 Ndi. 19:5-7) Nso ke Jehovah ọn̄wọn̄ọ ndinam ini idem ememde nnyịn?

11. Tịn̄ usụn̄ en̄wen emi Jehovah esin̄wamde nnyịn. (Psalm 94:18)

¹¹ Se Jehovah esinamde. Jehovah ọn̄wọn̄ọ ndimụm nnyịn n̄kama. (Kot Psalm 94:18.) Ukem nte ọkọeto m̀mê n̄kpọ ntre esin̄wamde efehe-itọk emi ama akada unan yak ekeme ndisan̄a, imekeme ndiyom n̄kpọ emi edin̄wamde nnyịn ikeme ndika iso nnam n̄kpọ Abasi. Ke mme utọ ini oro, Jehovah ọn̄wọn̄ọ ọnọ nnyịn ete: “Ami Jehovah Abasi fo mmụm fi ubọk nnasia, Enye emi ọdọhọde fi ete, ‘Kûfehe ndịk. Ami nyan̄wam fi.’” (Isa. 41:13) Edidem David ama okụt utọ un̄wam emi. Ini nsio nsio mfịna ẹsịmde enye, mme asua ẹnyụn̄ ẹyomde ndiwot enye, enye ọkọdọhọ Jehovah ete: “Ubọk nnasia fo oyomụm mi akama.” (Ps. 18:35) Edi didie ke Jehovah esimụm nnyịn akama m̀mê an̄wam nnyịn?

12. Anie ke Jehovah ekeme ndida n̄n̄wam nnyịn ini idem ememde nnyịn?

¹² Usụn̄ emi isiwakde ndikụt ubọk Jehovah edi enye ndinam mbon en̄wen ẹn̄wam nnyịn. Se uwụtn̄kpọ mi. Ini kiet emi idem ekememde David, Jonathan ufan esie ama aka ekese enye, ọdọn̄ enye esịt, onyụn̄ etịn̄ ikọ ọsọn̄ọ enye idem. (1 Sam. 23:16, 17) Jehovah ama onyụn̄ emek Elisha yak an̄wam Elijah. (1 Ndi. 19:16, 21; 2 Ndi. 2:2) Mfịn, Jehovah ekeme ndida mbonubon nnyịn, mme ufan nnyịn, m̀mê mbiowo n̄n̄wam nnyịn. Edi ikpofụhọ, ekeme ndidọn̄ nnyịn ndinam se ekwọn̄ esinamde; ikot idem isịn, idianke idem ye mbon en̄wen. Imekeme ndiyom ẹsana nnyịn ẹyak yak ikọhọ ikpọn̄. Nte esitiede owo ke idem edi oro. Nso ke ikpanam man Jehovah ekeme ndin̄wam nnyịn?

13. Nso ke ana inam man un̄wam emi otode Jehovah esịm nnyịn idem? (Se ndise n̄ko.)

¹³ Se anade inam. Ama ọdọn̄ fi ndikoyom itie n̄kọhọ ikpọn̄, domo nte ekekeme man udûnam ntre. Ima idian̄ade ikpọn̄ mbon en̄wen, idikere iban̄a idem nnyịn kpọt ye mfịna nnyịn. Oro idiyakke ibiere nnennen se ikpanamde. (N̄ke 18:1) Imọdiọn̄ọ ke ndusụk ini eyedi se idude ikpọn̄, akpan akpan ekpedi ata enyene-ndịk n̄kpọ eketịbe ọnọ nnyịn. Edi edieke idian̄arede ikpọn̄ mme owo yak ebịghi akaha, imekeme ndida ubọk nnyịn nnụk se Jehovah oyomde ndida n̄n̄wam nnyịn nduọk. Ntre ọkpọkọm ọsọn̄ didie ye afo, nyịme yak mbonubon mbufo, mme ufan fo, ye mbiowo ẹn̄wam fi. Mmọ ke Jehovah oyom ndida n̄n̄wam fi; da mmọ ntre.​—N̄ke 17:17; Isa. 32:1, 2.

JEHOVAH ỌYỌDỌN̄ FI ESỊT

14. Nso ye nso ikeme nditịbe emi ẹkemede ndinam nnyịn ndịk?

¹⁴ Se isidide mfịna. Mme n̄kpọ ẹkeme nditịbe emi ẹkemede ndinam nnyịn ndịk. Ama okot Bible, oyokụt nte nti ikọt Abasi ke eset ẹtịn̄de ini emi enyịn akanande mmọ, ndịk onyụn̄ anamde mmọ ke ntak mme asua m̀mê ke ntak nsio nsio mfịna efen. (Ps. 18:4; 55:1, 5) Ukem oro n̄ko, ukọbọ ekeme ndito ufọkn̄wed, itieutom, ubon, m̀mê ukara nsịm nnyịn. Ndịk ekeme ndinam nnyịn ke imọn̄ ikpa ke ntak udọn̄ọ emi idọn̄ọde. Ama etie ntre, ekeme nditie nnyịn ke idem nte eyenọwọn̄ emi mînyeneke se ekemede ndinam nnyan̄a idem. Didie ke Jehovah esin̄wam nnyịn ke utọ mme ini oro?

15. Psalm 94:19 owụt ke nso ke Jehovah edinam inọ nnyịn?

¹⁵ Se Jehovah esinamde. Jehovah esidọn̄ nnyịn esịt onyụn̄ anam esịt ana nnyịn sụn̄. (Kot Psalm 94:19.) Se ikemede ndidụk nnyịn ekikere ke ntak se psalm oro etịn̄de edi nte ndịk mîyakke ekpri eyenan̄wan ede ke ntak emi obuma otopde ntịme ntịme, ofụm onyụn̄ efịmede. Ẹyak ida nte ke imokụt nte ete esie odụkde edi ubet esie edimen enye akama, obok enye tutu idap ọbọhọ enye. Kpa ye emi obuma osụk otopde, ofụm osụk efịmede, nte ete esie emende enye akama do ọdọn̄ enye esịt onyụn̄ anam enye ekere ke n̄kpọ ndomokiet idinamke imọ. Mme n̄kpọ emi ẹnamde nnyịn ndịk ẹma ẹtịbe, imekeme ndiyom yak Ete nnyịn emi odude ke heaven omụm nnyịn akama tutu esịt ana nnyịn sụn̄. Ikpanam nso man Jehovah ọdọn̄ nnyịn esịt?

16. Nso ke ikeme ndinam man Jehovah ọdọn̄ nnyịn esịt? (Se ndise n̄ko.)

¹⁶ Se anade inam. Bọn̄ akam nọ Jehovah nyụn̄ kot Ikọ esie man ekpere enye kpukpru ini. (Ps. 77:1, 12-14) Ama emehe fi ndisinam ntre, mfịna ama edi, akpa n̄kpọ emi edinamde edidi ndibịne Ete fo emi odude ke heaven. Tịn̄ se ifịnade fi ye se inamde fi ndịk nọ Jehovah. Kot Bible man okop se enye etịn̄de ye afo ye se enye adade ọdọn̄ fi esịt. (Ps. 119:28) Emekeme ndikụt nte ndusụk itie ke Bible ẹnen̄erede ẹdọn̄ fi esịt ini ndịk anamde fi. Ke uwụtn̄kpọ, se idude ke n̄wed Job, Psalm, Mme N̄ke, ye ndusụk ikọ emi Jesus eketịn̄de ke Matthew ibuot 6 ẹkeme ndisọn̄ọ fi idem. Nte ọbọn̄de akam ọnọ Jehovah onyụn̄ okotde Ikọ esie, oyokop ke idemfo nte enye ọdọn̄de fi esịt.

17. Nso ke ikeme ndinịm?

¹⁷ Imekeme ndinịm ke Jehovah idikpọn̄ke nnyịn ini ata ndiọi n̄kpọ ẹtịbede ẹnọ nnyịn. Nnyịn idinanake owo, Abasi oyonyụn̄ odu ye nnyịn. (Ps. 23:4; 94:14) Jehovah ọn̄wọn̄ọ ndikpeme nnyịn, ndisọn̄ọ nnyịn idem, ndimụm nnyịn n̄kama, nnyụn̄ ndọn̄ nnyịn esịt. Kop se Isaiah 26:3 etịn̄de aban̄a Jehovah mi: “Afo ayada emem eke mîdikụreke ekpeme ekikere eke mîyokke, koro owo ọbuọtde idem ye afo.” Ntre, buọt idem ye Jehovah, nyịme kpukpru se enye adade an̄wam fi. Ama anam ntre, odudu ayafiak odụk fi idem, idem ke ini osụk enyenede ikpọ mfịna.