“Ẹmek . . . Enye Emi Mbufo Ẹdinamde N̄kpọ Esie”

1. Ikpoyom ndikop ata inemesịt nso ke ana inam? Ntak-a? (Isaiah 48:17, 18)

ETE nnyịn emi odude ke heaven ama nnyịn ata eti-eti onyụn̄ oyom ikop inem uwem; idịghe idaha-emi ikpọn̄-o, ye ke ini iso n̄ko. (Eccl. 3:12, 13) Ekedi enye obot nnyịn, enye ọnọ nnyịn mme enọ emi ẹdide ima ida inam n̄kpọ, enye akpa owo idem. Edi enye ikobotke nnyịn yak ikeme ndikara idem nnyịn m̀mê ndibiere ke idem nnyịn se idide nnennen ye se mîdịghe. (Eccl. 8:9; Jer. 10:23) Enye ọdiọn̄ọ ke ikpoyom ndikop ata inemesịt, ke ana inam n̄kpọ inọ enye inyụn̄ idu uwem nte enye ọdọhọde.​—Kot Isaiah 48:17, 18.

2. Nso ke Satan oyom inịm? Nso ke Jehovah anam ndiwụt ke se Satan etịn̄de edi nsu?

² Satan oyom inịm ke nnyịn mînamke n̄kpọ inọ Jehovah, ke imekeme ndisụk n̄kop inemesịt, ke mme owo ẹkeme ndikara idemmọ mfịna idụhe. (Gen. 3:4, 5) Se Jehovah akanamde ndiwụt ke ikọ Satan oro edi nsu edi enye ndinọ mme owo ini yak mmọ ẹkara idemmọ ẹse. Isọn̄ke ndikụt kpukpru ndiọi n̄kpọ emi ukara owo adade edi. Edi ikpese Bible, iyokụt ediwak uwụtn̄kpọ irenowo ye iban emi ẹkenamde n̄kpọ ẹnọ Jehovah ẹnyụn̄ ẹkopde inemesịt. Akakan ke otu mmọ edi Jesus Christ. Imọn̄ ibem iso ineme mme ntak emi Jesus ekemekde ndinam n̄kpọ nnọ Jehovah. Ekem iyese ntak emi Ete nnyịn emi odude ke heaven odotde se ituakde ibuot inọ. Akpatre n̄kpọ emi idinemede edidi ndusụk ntak emi nnyịn ke idem nnyịn imekde ndinam n̄kpọ nnọ Jehovah.

SE IKANAMDE JESUS EMEK NDINAM N̄KPỌ NNỌ JEHOVAH

3. Nso ke Satan ọkọn̄wọn̄ọ ndinọ Jesus? Ndi Jesus ama enyịme?

³ Ini Jesus okodude ke isọn̄, akana enye emek owo emi enye oyomde ndinam n̄kpọ nnọ. Ke enye ama akana baptism ndien ekpri ini ebe, Satan ama ọn̄wọn̄ọ ndinọ enye kpukpru obio ubọn̄ ererimbot emi edieke enye atuakde ibuot ini kiet ntem kpọt ọnọ imọ. Jesus ọkọdọhọ enye ete: “Daha mi, Satan! Koro ẹwet ẹte, ‘Edi Jehovah Abasi fo ke ana afo atuak ibuot ọnọ, onyụn̄ edi enye ikpọn̄ ke ana afo anam edisana utom ọnọ.’” (Matt. 4:8-10) Nso ikanam Jesus esịn enọ Satan oro? Se ndusụk ntak mi.

4-5. Nso idi ndusụk ntak emi Jesus ekemekde ndinam n̄kpọ nnọ Jehovah?

⁴ Ima edi ata akpan ntak emi Jesus ekemekde ndinam n̄kpọ nnọ Jehovah. Jesus ama Ete esie ata ima inyụn̄ idaha enye ibre mbre. (John 14:31) Ntak en̄wen emi anamde Jesus anam n̄kpọ ọnọ Jehovah edi ke nnennen n̄kpọ emi anade ẹnam edi oro. (John 8:28, 29; Edi. 4:11) Jesus ọdiọn̄ọ ke uwem oto Jehovah, ke Jehovah edi se ẹbuọtde idem, ke enye esinyụn̄ atat ubọk ọnọ owo n̄kpọ. (Ps. 33:4; 36:9; Jas. 1:17) Akananam Jehovah ibian̄ake Jesus; kpukpru se Jesus enyenede, Jehovah ọnọ enye. (John 1:14) Edi eke Satan-a? N̄kpa emi mme owo ẹkpan̄ade ofụri emi, enye edi ntak. Enye edi osu nsu; ibụk, kpa enye edi; owo idiọk itọn̄, kpa enye osụk edi. (John 8:44) Jesus ọdiọn̄ọ kpukpru emi, oro anam akananam enye ikereke ndisọn̄ ibuot ye Jehovah nte Satan ọkọsọn̄de.​—Phil. 2:5-8.

⁵ Ntak en̄wen emi Jesus ekemekde ndinam n̄kpọ nnọ Jehovah edi ke enye etetie ebet ndikụt uwak nti n̄kpọ emi ẹditịbede ke ini iso ke ntak emi enye ọkọsọn̄ọde ada ye Abasi. (Heb. 12:2) Enye ama ọdiọn̄ọ ke edieke isọn̄ọde ida isịm akpatre, ke imọ iyanam enyịn̄ Ete imọ asana, inyụn̄ inam se idinamde ẹkeme ndinam kpukpru ufen emi ibọde ke ntak Devil ẹtre.

NTAK EMI JEHOVAH ODOTDE SE ITUAKDE IBUOT INỌ

6-7. Ntak emi ediwak owo mînamke n̄kpọ inọ Jehovah mfịn? Edi nso inam Jehovah edi n̄kukụre owo emi odotde se ituakde ibuot inọ?

⁶ Se inamde ediwak owo mfịn mînamke n̄kpọ inọ Jehovah edi ke mmọ idiọn̄ọke kan̄a utọ nti edu emi enye enyenede, inyụn̄ idiọn̄ọke kpukpru se enye anamde ọnọ mmọ. Ntre ke ekedi ye mbon Athens emi apostle Paul ọkọkwọrọde ikọ ọnọ.​—Utom 17:19, 20, 30, 34.

⁷ Paul ama anam an̄wan̄a mbon emi ẹkekpan̄de utọn̄ ẹnọ enye ke ata Abasi “ọnọ kpukpru owo uwem ye ibifịk ye kpukpru n̄kpọ.” Enye ama ọdọhọ n̄ko ete: “Ebe ke enye ke nnyịn inyene uwem inyụn̄ isan̄a inyụn̄ idu uwem.” Abasi okobot kpukpru n̄kpọ, enye “[akanam] kpukpru idụt ubonowo ẹwọn̄ọ ẹto owo kiet.” Ke ntak oro, enye edi n̄kukụre owo emi ikpatuakde ibuot inọ.​—Utom 17:25, 26, 28.

8. Nso ke Jehovah mîdinamke tutu amama? Ntak ọbọrọde ntre?

⁸ Sia edide Jehovah okobot kpukpru n̄kpọ, enye onyụn̄ edi Akakan Andikara ke enyọn̄ ye ke isọn̄, Jehovah ekeme ndinyịk mme owo ẹnam n̄kpọ ẹnọ enye, edi enye idinamke oro tutu amama. Nsa-o! Utu ke oro, enye anam ikụt ediwak n̄kpọ emi owụtde ke imọ mmọdo, ke imonyụn̄ ima nnyịn owo kiet kiet eti-eti. Enye oyom ediwak owo ẹdi ufan esie; adan̄a nte mmọ ẹkpewawak, enye oro ke enye akam oyom. (1 Tim. 2:3, 4) Oro anam enye ekpep nnyịn nte ikemede ndikpep mbon en̄wen mban̄a se enye aduakde ndinam ndinyụn̄ ndọhọ mmọ nti n̄kpọ emi enye edinamde inọ ubonowo. (Matt. 10:11-13; 28:19, 20) Enye ọdọn̄ nnyịn ke nsio nsio esop onyụn̄ anam inyene mbiowo emi ẹmade nnyịn man mmọ ẹse ẹban̄a nnyịn.​—Utom 20:28.

9. Didie ke Jehovah owụt ke imọ imama kpukpru owo?

⁹ Ikụt ata ima emi Jehovah enyenede ke usụn̄ emi enye anamde n̄kpọ ye mbon emi mîyomke ndinyịme ke enye mmọdo. Kere n̄kpọ ifan̄ emi ise: Ke ediwak tọsịn isua idaha-emi, ata ediwak biliọn mme owo ẹmek ndibiere se inende ye se mînenke nnọ idemmọ ẹnyụn̄ ẹda oro ẹdu uwem. Kpa ye oro, Jehovah ke aka iso ọnọ mmọ se ẹdade ẹdu uwem. Mmọ ke ẹkop inem uwem; Jehovah itọhọke-o. (Matt. 5:44, 45; Utom 14:16, 17) Enye ayak mmọ ẹnyene mme ufan ye mbonubon emi ẹmade mmọ, ayak mmọ ẹbon nditọ, ẹnyụn̄ ẹdia ufọn ọkpọsọn̄ utom mmọ. (Ps. 127:3; Eccl. 2:24) Mme n̄kpọ oro ẹnam inen̄ede ikụt ke Ete nnyịn emi odude ke heaven ama kpukpru orụk owo. (Ex. 34:6) Idaha-emi ẹyak iti idem nnyịn ndusụk ntak emi nnyịn ke idem nnyịn imekde ndinam n̄kpọ nnọ Jehovah ye nte enye ọdiọn̄de nnyịn ke ntak oro.

NTAK EMI IMEKDE NDINAM N̄KPỌ NNỌ JEHOVAH

10. (a) Nso idi akpan ntak emi inamde n̄kpọ inọ Jehovah? (Matthew 22:37) (b) Nte Jehovah esifende fi anam nso utọ ufọn ọnọ fi? (Psalm 103:13, 14)

¹⁰ Ukem nte Jesus, akpan ntak emi inamde n̄kpọ inọ Jehovah edi ke imama Enye eti-eti inyụn̄ idaha Enye ibre mbre. (Kot Matthew 22:37.) Ima idiọn̄ọ nti edu Jehovah, imesinen̄ede ikpere enye. Da nte enye esifende nnyịn ke uwụtn̄kpọ. Ini nditọ Israel ẹkesọn̄de ibuot ye enye, enye ama ekpe ye mmọ ete: “Mbọk, mbufo owo kiet kiet ẹwọn̄ọde ẹkpọn̄ ndiọi usụn̄ mbufo.” (Jer. 18:11) Jehovah eti ke owo nnyịn ndomokiet ifọnke ima, ke idi ntan. (Kot Psalm 103:13, 14.) Ama etie ekere nte Jehovah esifende fi onyụn̄ ekere nti edu esie eken, ndi idọn̄ke fi ndinam n̄kpọ nnọ enye ke nsinsi nsinsi?

11. Tịn̄ mme ntak en̄wen emi anamde imek ndinam n̄kpọ nnọ Ete nnyịn emi odude ke heaven.

¹¹ Ntak en̄wen emi ọdọn̄de nnyịn ndinam n̄kpọ nnọ Jehovah edi ke oro edi nnennen n̄kpọ emi akpanade inam. (Matt. 4:10) N̄kpọ en̄wen edi ke imọdiọn̄ọ ke ikpọsọn̄ọ ida inam n̄kpọ inọ enye, ke nsọn̄ọnda oro ayaman uwak nti n̄kpọ. Ima isọn̄ọ ida inam n̄kpọ inọ Jehovah, oro ayanam enyịn̄ Jehovah asana, owụt ke Devil edi osu nsu, onyụn̄ anam esịt adat Ete nnyịn. Ikponyụn̄ imek mfịn emi ndinam n̄kpọ nnọ Jehovah, iyenyene idotenyịn ndika iso ndu uwem nnam n̄kpọ nnọ enye ke nsinsi nsinsi!​—John 17:3.

12-13. Mbụk Jane ye Pam ekpep nnyịn nso?

¹² Ini isụk idide n̄kpri n̄kpri, imekeme nditọn̄ọ ndima Jehovah ata ima, inyụn̄ isioho urua ke ima oro nte ikponde ika. Kop uwụtn̄kpọ sista iba emi ẹdide nditọ-eka. Kiet ekere Jane, kiet ekere Pam.a Ini kiet ekedide isua 11, enye eken edide isua 10, mmọ ẹma ẹtọn̄ọ ndikpep Bible. Kpa ye emi ete ye eka mmọ mîkamaha, mmọ ẹma ẹnyịme yak Jane ye Pam ẹsidụk nsan̄a ye Mme Ntiense Jehovah adan̄a nte edide ama esịm utịturua nditọ-iban iba oro ẹyesitiene ubon mmọ ẹka ufọkabasi. Jane ọdọhọ ete: “Se Mme Ntiense Jehovah ẹkedade Bible ẹkpep mi ama an̄wam mi n̄kûtiene mme ubọkn̄ka mi nda n̄kpọsọn̄ ibọk nnyụn̄ nnam oburobụt idan̄.”

¹³ Ini nditọ-iban iba oro ẹkedide n̄ka-iferi, mmọ ẹma ẹdi mme asuanetop, aka ko, ẹdi mme asiakusụn̄. Itetịn̄ mi, ke ẹnam utom usiakusụn̄, ke ẹse ẹban̄a ete ye eka mmọ emi ẹma ẹkesọn̄. Ke Jane ama eketie ekere nte Jehovah akan̄wamde mmọ ofụri ini oro, enye ọdọhọ ete: “N̄kada enyịn mi ntem n̄kụt ke Jehovah isitreke ndise mban̄a mme ufan esie, ke se 2 Timothy 2:19 etịn̄de ete ke ‘Jehovah ọmọfiọk mmọ eke ẹnyenede enye’ edi akpanikọ.” Imenen̄ede ikụt ke Jehovah esise aban̄a mbon emi ẹmekde ndima enye nnyụn̄ nnam n̄kpọ nnọ enye!

14. Didie ke se itịn̄de ye se inamde an̄wam yak ẹkwọhọde enyịn̄ Jehovah ndọk? (Se mme ndise n̄ko.)

¹⁴ Iyom ndin̄wam yak ẹkwọhọde enyịn̄ Jehovah kpukpru ndọk emi ẹyetde enyịn̄ oro. Yak idọhọ ke emenyene ufan emi mbufo mbiba ẹdide itai ye aban̄. Ufan fo oro esifọn ido, atat ubọk, esinyụn̄ efen mme owo. Edi etise, usen kiet afo okop owo ọdọhọde ke ufan fo oro edi ata ibak, ke enye edi owo n̄kari ye nyakri. Edinam nso? Udûdopke-dop utie, oyosioro uyo etịn̄ ikọ ke ibuot ufan fo oro. Kpa ntre n̄ko, Satan ye mbon emi enye akamade ọdọn̄ utom ẹma ẹsan̄a ẹsu nsu ẹban̄a Jehovah man ẹbiat Enye enyịn̄, imesidọhọ mme owo akpanikọ emi aban̄ade Jehovah inyụn̄ idomo nte ikekeme ndikwọhọde kpukpru ndọk emi mmọ ẹdomode ndiyet enyịn̄ Jehovah. (Ps. 34:1; Isa. 43:10) Isida se itịn̄de ye se inamde iwụt ke iyom ndinam n̄kpọ nnọ Jehovah ke ofụri esịt.

15. Didie ke apostle Paul akadia ufọn ke enye ama okokpụhọde se enye okoyomde ndida uwem esie nnam? (Philippi 3:7, 8)

¹⁵ Nnyịn isibiere ke idem nnyịn ndikpụhọde se ikoyomde ndida uwem nnyịn nnam man ikeme ndinam n̄kpọ nnọ Jehovah nte enye oyomde mîdịghe man ikeme ndinen̄ede nsịn idem nnam n̄kpọ nnọ enye. Kop uwụtn̄kpọ apostle Paul. Enye ama ayak akamba itie emi enye ekenyenede ke ido ukpono mme Jew atak man enye ekeme ndidi anditiene Christ onyụn̄ anam n̄kpọ ọnọ Jehovah. (Gal. 1:14) Ntre, udori emi enye akadiade ke ntak emi enye akanamde n̄kpọ ọnọ Jehovah ikedịghe ekpri, enye ama onyụn̄ enyene idotenyịn ndika n̄kodu ye Christ ke heaven n̄kara. Tutu Paul akpa, enye ikatuaha n̄kpọfiọk nte enye ekemekde ndinam n̄kpọ nnọ Jehovah, nnyịn n̄ko idituaha n̄kpọfiọk.​—Kot Philippi 3:7, 8.

16. Mbụk Julia ekpep nnyịn nso? (Se ndise n̄ko.)

¹⁶ Ndinam n̄kpọ nnọ Jehovah ekpedi ata akpan n̄kpọ ke uwem nnyịn, Jehovah ọyọdiọn̄ nnyịn idaha-emi ye ke ini iso. Kop uwụtn̄kpọ Sista Julia. Mbemiso enye ọdiọn̄ọde akpanikọ, enye ekedi eyen n̄ka ikwọ ke ufọkabasi mmọ toto ke ekpri. Ata ọkwọ-ikwọ kiet ama okụt ke enye enyene enọ ukwọ-ikwọ onyụn̄ emen enye ekekpep ikwọ. Ikebịghike, Julia ama ọtọn̄ọ ndiwọrọ etop nte eyenọwọn̄ emi enen̄erede ọdiọn̄ọ ikwọ, esinyụn̄ ọkwọ ikwọ ke ikpọ ọwọrọ-etop ufọk ukwọ-ikwọ. Ini enye osụk ekpepde ikwọ ke ọwọrọ-etop ufọkn̄wed ikwọ kiet, eyen klas mmọ ama ọtọn̄ọ nneme emi aban̄ade Abasi ye enye onyụn̄ ọdọhọ enye ke Abasi enyene enyịn̄, ke enye ekere Jehovah. Ikebịghike Julia ama ọtọn̄ọ ndisikpep Bible ikaba ke urua. Ekem enye ama ebiere ke imọ iyom ndida ofụri uwem imọ nnam n̄kpọ nnọ Jehovah utu ke ndisịn idem n̄kwọ ikwọ n̄wọrọ etop. Ikememke utom ndibiere n̄kpọ oro ntre-o. Julia ọdọhọ ete: “Ediwak owo ẹkedọhọ mi ke nyak enọ emi Abasi ọkọnọde mi atatak. Edi n̄koyom ndida ofụri uwem mi nnam n̄kpọ nnọ Jehovah.” Isua 30 ebe idaha-emi tọn̄ọ Julia ekebiere ndinam oro. Etie enye didie idaha-emi? Enye ọdọhọ ete, “Esịt ana mi sụn̄, mmonyụn̄ nnịm ke Jehovah ọyọnọ mi kpukpru se nyomde ke ini iso.”​—Ps. 37:4.

KA ISO NAM N̄KPỌ NỌ JEHOVAH

17. Nte idude uwem ke ini emi enen̄erede ekpere utịt ererimbot mi ebehe didie mbon emi ẹmekde ndinam n̄kpọ nnọ Abasi ye mbon emi mîmekke kan̄a ndinam?

¹⁷ Utịt ererimbot ekpere eti-eti ke eyo nnyịn emi. Apostle Paul ekewet ete: “Koro osụk ‘kan̄a ata esisịt ini,’ ndien ‘enye emi edide eyedisịm idinyụn̄ ibịghike.’” (Heb. 10:37) Nso ke oro ọwọrọ? Kiet edi ke ini emi mbon emi mînamke n̄kpọ inọ Jehovah kan̄a ẹnyenede ndida mmek m̀mê iyanam n̄kpọ inọ enye ikponke aba, ntre ana mmọ ẹsọsọp ẹnam n̄kpọ ẹban̄a oro. (1 Cor. 7:29) Efen edi ke ekpedi ima ibebiere ndinam n̄kpọ nnọ Abasi, imọdiọn̄ọ ke kpa ye edide iyọyọ mme mfịna, ke edidi ke “ata esisịt ini.”

18. Jesus ye Jehovah ẹyom inam nso?

¹⁸ Ikedịghe Jesus ọdọhọ mme mbet esie ẹtọn̄ọ nditiene imọ, enye etre do. Enye ama ọdọhọ n̄ko yak mmọ ẹka iso ẹtiene imọ. (Matt. 16:24) Ekpededi awak isua tọn̄ọ ikọtọn̄ọ ndinam n̄kpọ nnọ Jehovah, ẹyak ibiere ke nnyịn iditreke ndinam n̄kpọ nnọ enye. Ana inen̄ede isịn idem inam se ikekeme man ika iso inam n̄kpọ inọ enye nte ima ikebebiere. Ekeme ndinam idimemke-o, edi edidiọn̄ emi idinyenede idem idaha-emi ididịghe ekpri, uwem oyonyụn̄ enem nnyịn idaha-emi n̄ko!​—Ps. 35:27.

19. Mbụk Gene ekpep nnyịn nso?

¹⁹ Ndusụk owo ẹkere ke n̄kpọ esitak owo akaha owo ama anam n̄kpọ ọnọ Jehovah. Ekpedi edi akparawa m̀mê n̄ka-iferi, ndi emekere ke ekeme ndidi enyene se iditakde fi edieke anamde n̄kpọ Jehovah? Kop se brọda nnyịn emi edide akparawa etịn̄de. Enye ekere Gene. Gene ọdọhọ ete: “N̄kekere ke ami ndidi Ntiense Jehovah iyakke n̄kop inem uwem. Eketie mi nte ediwak nditọwọn̄ emi ikokponde ntre ẹma ẹkeme ndisika mme usọrọ, ẹnyene boyfriend ye girlfriend, mîdịghe ẹbre mme vidio game afai, edi okịmmọ n̄ka mbono esop, mîdịghe mbono esop, n̄ka ukwọrọ-ikọ.” Utọ ekikere oro akanam Gene nso? Gene ọdọhọ ete: “Mma ntọn̄ọ ndidịbe ntiene ubọkn̄ka mi ndu uwem emi mmọ ẹkedude. Nsonso oro eketie mi nte ke ndia uwem, edi n̄kokopke ata inemesịt. Mma ntọn̄ọ ndikere mme akpanikọ emi ẹkedade Bible ẹkpep mi emi mma n̄kamia mberi, nnyụn̄ mbiere ke mmọn̄ nnam n̄kpọ nnọ Jehovah ke ofụri esịt. Tọn̄ọ oro tutu emi, etie mi nte ke Jehovah ọbọrọ kpukpru akam mi.”

20. Nso ke ikpebiere ndinam?

²⁰ Andiwet Psalm kiet ọkọkwọ ikwọ ọnọ Jehovah onyụn̄ ọdọhọ enye ete: “Owo emi afo emekde onyụn̄ anamde asan̄a ekpere, man enye okpodụn̄ ke mme okụre fo, okop inemesịt.” (Ps. 65:4) Joshua ọkọdọhọ ete: “Amaedi ami ye mbonufọk mi, nnyịn iyanam n̄kpọ Jehovah.” Ẹyak itiene isịn ke uyo oro.​—Josh. 24:15.