Sisụhọde Idem Nte Jehovah

1. Nso inam nte Jehovah esisụhọrede idem edi n̄kpọ emi akpade nnyịn idem?

AMA ese mme akara ukara mfịn emi, ndi emekeme ndidọhọ ke mmọ ẹsụhọde idem? Itiehe ntre. Edi Jehovah emi edide Ata Ọkpọsọn̄ esisụhọde idem. (Ps. 113:5-8) Ama okop nsụhọde-idem, Jehovah ke okụt. Enye osụhọde idem ke kpukpru usụn̄. Ima ineme usụn̄ inan̄ emi Jehovah esinamde n̄kpọ ye nnyịn inyụn̄ ikụt nte enye owụtde ke imọ imosụhọde idem ke mme usụn̄ oro kiet kiet, iyadia ufọn. Iyeneme n̄ko nte Jesus okosụhọrede idem nte Ete esie. Mme n̄kpọ emi iyomde ndineme mi ayan̄wam nnyịn inen̄ede ikpere Jehovah inyụn̄ ikpep ndinen̄ede nsụhọde idem nte enye.

JEHOVAH EDI SE IKEMEDE NDISAN̄A N̄KPERE

2. Psalm 62:8 etịn̄ nso aban̄a Jehovah? (Se ndise n̄ko.)

² Esisọsọn̄ ndikpere mbon ntan̄idem. Ọkpọsọn̄ n̄kụtidem mmọ esinam mmọ ẹnam n̄kpọ ke usụn̄ emi ọsọn̄de mbon en̄wen ndika mbịne mmọ mîdịghe ẹkọkọhọde mmọ ofụri ofụri. Jehovah itiehe ntre, nsa-o! Sia Ete nnyịn emi odude ke heaven osụhọrede idem, enye ọdọhọ idi ibịne imọ iditịn̄ se ifịghede nnyịn ke esịt ye ekikere inọ imọ. (Kot Psalm 62:8.) Ukem nte ete emi amade nditọ esie esinen̄erede oyom ndikpan̄ utọn̄ n̄kop se ifịnade mmọ, Jehovah esinen̄ede oyom ndikop akam mbon emi ẹtuakde ibuot ẹnọ enye, esinyụn̄ enenem enye ndikop mme akam oro. Nso ke itetịn̄ emi? Enye ama akam anam ẹwet ediwak mme akam oro ẹsịn ke Bible. Oro owụt ke enye enen̄ede oyom ikpere enye. (Josh. 10:12-14; 1 Sam. 1:10-18) Edi edieke esitiede nnyịn ndusụk ini nte ke nnyịn idotke ndibọn̄ akam nnọ Jehovah, idinam didie?

3. Ekpedi ekere ke imọ idotke se Jehovah amade, nso ikeme ndinam fi enịm ke Jehovah oyom esibọn̄ akam ọnọ imọ?

³ Ekpededi ikere ke nnyịn idotke se Jehovah amade, ẹyak isụk ibọn̄ akam inọ enye. Ntak-a? Ke uwụtn̄kpọ Jesus emi akaban̄ade eyen emi okosopde, enye ekemen Jehovah odomo ye ete emi enyenede esịtmbọm, emi eyen esie emi akakabarede esịt ekekerede ke imọ idotde se ẹfiakde ẹda ẹsịn ke ubon. Ete eyen oro akanam n̄kpọ didie ini eyen esie oro ọkọnyọn̄de edi? Jesus ọkọdọhọ ete ke ndondo emi ete oro adade okụt eyen esie, ke enye ama “efehe akawan̄a enye ke itọn̄ onyụn̄ etịm enye inua ima ima.” (Luke 15:17-20) Jehovah etie nte ete oro. Ndondo emi enye okopde akam mbon emi esịt obụn̄ọde m̀mê emi idem ememde ke ntak emi esịt amiade mmọ ufen m̀mê ke ntak editịmede esịt, nsụhọde-idem esinam enye etịm akpan̄ utọn̄. (Eseme 3:19, 20) Mbọm mmọ esinam Jehovah. Nte enye edinamde n̄kpọ ye mmọ etie nte enye adaha efehe ebịne mmọ ọkọdọn̄ mmọ esịt onyụn̄ anam mmọ ẹkụt ke mbọm mmọ anam imọ, ke imama mmọ. (Isa. 57:15) Didie ke Jehovah ‘esifehe ebịne nnyịn’ mfịn? Enye esiwak ndida mbiowo, mbonubon nnyịn emi ẹdide Mme Ntiense Jehovah, ye nditọ-ete eken ke esop nnam oro. (Jas. 5:14, 15) Jehovah an̄wam nnyịn ke usụn̄ emi sia enye oyom ikpere enye.

4. Didie ke Jesus okowụt ke imedi se ẹkemede ndikpere?

⁴ Jesus ekpebe Ete esie. Jesus osụhọde idem nte Ete esie. Oro akanam ini enye okodude mi ke isọn̄, ndịk ikesinamke mme owo ndikpere enye. Mme owo ẹma ẹsibụp enye mbụme, ikopke ndịk. (Mark 4:10, 11) Ntre n̄kpọ ekpetịbe yak enye ọdọhọ mme owo ẹtịn̄ se mmọ ẹkerede, mmọ ẹma ẹsitịn̄ se isịnede mmọ ke ata isọn̄ esịt. (Matt. 16:13-16) Mme owo ẹkpenyụn̄ ẹnam ndudue, mmọ ikesikaha ikoyom ebiet kiet in̄wịne itie, sia mmọ ẹma ẹdiọn̄ọ ke Jesus ọfọn ido, enyene ime, onyụn̄ okop owo mbọm. (Matt. 17:24-27) Enen̄ede ọfọn ikụt ke Jesus ndiketịm n̄kpebe Ete esiemmọ akanam mme mbet esie ẹnen̄ede ẹdiọn̄ọ Jehovah. (John 14:9) Mmọ ẹma ẹkụt ke Jehovah itiehe nte ikpọ owo ido ukpono eyo mmọ oro emi ẹkedide mbon ntan̄idem, ẹsọn̄ ido, inyụn̄ idianke idem ye mbon en̄wen; ke utu ke oro, ke Jehovah ama osụhọde idem onyụn̄ edi se ẹkemede ndikpere.

5. Didie ke nnyịn ndisụhọde idem ekeme ndinam enen̄ede emem mme owo utom ndikpere nnyịn?

⁵ Didie ke ikeme ndikpebe Jehovah? Ima ikpep ndisụhọde idem, eyenen̄ede emem mme owo utom ndikpere nnyịn. Nsụhọde-idem idiyakke idi mbon isịnenyịn, mbon ntan̄idem, ye mbon emi mîsifenke mbon en̄wen. Mme edu oro ẹdibebịn mme owo ifep nnyịn ke idem. Nsụhọde-idem ayan̄wam nnyịn isifọn ido, isinyene ime, isinyụn̄ ifen mme owo. Mme edu enye emi ẹyenam mme owo ẹkpere nnyịn. (Col. 3:12-14) Mbiowo ẹkpenen̄ede ẹdomo ndidi mbon emi mme owo ẹkemede ndikpere. Idem n̄kpọ, mbemiso mmọ ẹdide se ẹkemede ndikpere, ọfọn mmọ ẹdi se nditọ-ete ẹsisọpde ẹkụt, idịghe se ẹdomode-domo utuenikan̄ ẹsan̄a ẹyom. Oro ọwọrọ yak mmọ ẹsidomo ndidụk mbono esop ke Ufọkmbono Obio Ubọn̄ utu ke ndidi n̄kpọ idịghe-di n̄kpọ, mmọ ẹda Intanet ẹdụk mbono esop. Mmọ ẹyedomo ndisan̄a ye nditọ-ete n̄kwọrọ ikọ ke ufọk ke ufọk, ini ekededi emi mmọ ẹkemede ndinam ntre. Nte nditọ-ete emi ẹnen̄erede ẹmehe ye mbiowo, idisọn̄ke mmọ nditịn̄ mfịna mmọ nnọ mbiowo, mmọ ẹma ẹnyene mfịna.

JEHOVAH ESIKERE ABAN̄A NTE ETIEDE MBON EN̄WEN KE IDEM

6-7. Tịn̄ nsio nsio ini emi Jehovah ekenyịmede ndikop uyo mme asan̄a-utom esie.

⁶ Ediwak mbon emi ẹtan̄de idem ẹkpenam n̄kpọ ye mbon en̄wen, mmọ isikereke nte etiede mmọ ke idem. Edi sia Jehovah osụhọrede idem, enye esikere nte etiede mbon en̄wen ke idem, esikam enyịme ọnọ mbon en̄wen kpa ye edide owo ndomokiet imenke udomo ye enye ke usụn̄ ekededi. Se nte enye akanamde n̄kpọ ye Miriam eyeneka Moses. Miriam ye Aaron ẹma ẹtịn̄ ikọ ẹdian Moses emi Jehovah ekemekde ete esitịn̄ ikọ ke ibuot imọ. Ọwọrọ Jehovah ke Miriam ọkọsọn̄ọ enyịn oro, ikam idịghe Moses. Oro ama anam Jehovah ayat esịt eti-eti ye Miriam onyụn̄ ọtọ enye akpamfia. Edi ini Aaron ekpede ubọk ọnọ Miriam, Moses onyụn̄ ekpede Jehovah ubọk ete anam idem ọsọn̄ eyeneka imọ, Jehovah akanam n̄kpọ didie? Enye ikatan̄ke idem idọhọ ite ke emi imọ ima ikọtọ enye udọn̄ọ do, imọtọ, yak enye akama do asan̄a. Sia Jehovah osụhọrede idem, enye ama okop uyo Moses onyụn̄ anam idem ọsọn̄ Miriam.​—Num. 12:1-15.

⁷ Jehovah ama owụt n̄ko ke imosụhọde idem ini enye anamde n̄kpọ ye Edidem Hezekiah. Jehovah ama ọdọn̄ prọfet Esie ọkọdọhọ edidem oro ke enye ọmọn̄ akpa. Hezekiah ama atua ekpe Jehovah ete ọkọk imọ udọn̄ọ emi okoyomde ndiwot imọ do. Jehovah ama okop akam esie onyụn̄ ọdọhọ ke enye oyodu uwem isua 15 en̄wen adian do. (2 Ndi. 20:1, 5, 6) Omokụt do ke nsụhọde-idem esinam Jehovah okop owo mbọm onyụn̄ enyịme ndinam se owo eben̄ede.

8. Nso ye nso iwụt ke Jesus esikere nte etiede mbon en̄wen ke idem? (Mark 3:1-6)

⁸ Jesus ekpebe Ete esie. Ini Jesus okodude ke isọn̄, enye okpokụt eti n̄kpọ se anamde ọnọ mbon en̄wen, enye ikesitreke ndinam ini ekededi emi enye ekemede ndinam ntre. Ke uwụtn̄kpọ, enye ama esinam idem ọsọn̄ mme owo ke Sabbath, kpa ye emi ikpọ owo ido ukpono mmọ emi ẹkedide esịt itiat mîkamaha. (Kot Mark 3:1-6.) Emi Jesus edide ibuot esop Christian mi, enye osụk ekekere nte etiede mbon en̄wen ke idem. Ke uwụtn̄kpọ, owo ke esop ama anam akwa idiọkn̄kpọ, Jesus esinyene ime ye enye onyụn̄ ọnọ enye ini emi okponde ekem yak okpụhọde.​—Edi. 2:2-5.

9. Didie ke ikeme ndikpep ndinyene eti ibuot nnyụn̄ n̄wowụt ke imenyene eti ibuot? (Se mme ndise n̄ko.)

⁹ Didie ke ikeme ndikpebe Jehovah? Ana isụhọde idem ikpep ndikere n̄kpọ nnyụn̄ nnam n̄kpọ nte Jehovah. (Jas. 3:17) Se uwụtn̄kpọ mi. Mme ete ye eka emi ẹnyenede eti ibuot isiyomke n̄kpri nditọ mmọ ẹnam se ikponde ikan mmọ, edi mmọ idinyụn̄ inọhọ mmọ ifụre tutu mmọ inamke se akpanade mmọ ẹnam ke idaha isua emana mmọ. Imenen̄ede ikụt utọ uwụtn̄kpọ oro ke se Jacob akanamde ke Genesis 33:12-14. Mme ete ye eka emi ẹnyenede eti ibuot ẹnyụn̄ ẹsụhọrede idem akpana ẹdomo n̄ko ndikụt ete ke mmimọ imenke eyen emi mînyeneke ukem ukeme emi eyeneka esie enyenede ikodomo ye eyeneka esie oro. Ana mbiowo ẹwụt ke mmimọ n̄ko imenyene eti ibuot. Usụn̄ kiet emi mmọ ẹkemede ndinam oro edi ke ẹkpebiere n̄kpọ emi mîbiatke item Bible ndomokiet, ndien n̄wakn̄kan mbiowo ke otu mbiowo ẹnyịme, yak mbon eken n̄ko ẹnyịme. (1 Tim. 3:2, 3) Mbon en̄wen mîdaha n̄kpọ nte idade mînyụn̄ ikereke n̄kpọ nte ikerede, akpana idomo ndise n̄kpọ oro nte mmọ ẹsede. Se kpukpru nnyịn ikpanamde edi oro. (Rome 14:1) Akpana kpukpru nnyịn ke esop idomo ndinam yak “kpukpru owo ẹkụt eti ibuot [nnyịn].”​—Phil. 4:5.

JEHOVAH ENYENE IME

10. Mme usụn̄ ewe ke Jehovah owụt ke imenyene ime?

¹⁰ Ana-edi emesikụt ke esiyayat mbon emi ẹtan̄de idem ama edi se mmọ ẹbetde owo. Ntan̄idem esinam mmọ ẹnana ime. Jehovah itiehe ntre. Enye inyeneke-nyene ime kpọt; ama okop ime, Jehovah edi oro! Ke uwụtn̄kpọ, ke eyo Noah, Jehovah ama ọdọhọ ke imọ imọn̄ ibet isua 120 mbemiso isobode ndiọi owo. (Gen. 6:3) Noah ama enyene ini do ọbọk nditọ esie, n̄wan esie ye nditọ esie ye iban nditọ esie ẹnyụn̄ ẹn̄wam enye ẹkọn̄ ubom. Aka ko, angel emi eketịn̄de ikọ ke ibuot Jehovah ama enyene ime akpan̄ utọn̄ ini Abraham osụk obụpde enye mbụme aban̄a nsobo Sodom ye Gomorrah. Ekpedi owo emi atan̄de idem ke Abraham okobụp mbụme oro, owo oro ọkpọkọdọhọ enye ete, ‘Afo obobụp mi kpukpru mbụme oro ke ntak ifan̄?’ Edi angel oro ama ekpebe Jehovah onyụn̄ enyene ime ye Abraham.​—Gen. 18:20-33.

11. Udiana Peter 3:9 owụt ke nso inam Jehovah enyene ime ke eyo nnyịn?

¹¹ Jehovah osụhọde idem enyene ime ke eyo nnyịn emi n̄ko. Enye ke ebet yak ini emi enye ekenịmde ndisobo idiọk ererimbot emi ekem. Ntak-a? “Enye [iyomke] baba owo kiet atak edi oyom kpukpru owo ẹkabade esịt.” (Kot 2 Peter 3:9.) Ndi ime Jehovah edi ubiatini? Ihih-o! Ime esie oro anam ediwak miliọn mme owo emi ẹnyenede eti esịt ẹkpere enye. Akam nnyịn onyụn̄ edi yak ediwak miliọn mbon en̄wen emi mînamke ntre kan̄a ẹnam ntre. Kpa ye oro, ime Jehovah enyene adan̄a. Enye ama mme owo, edi enye idiyakke mmọ ẹka iso ẹnam se ẹmama. Jehovah idiyakke idiọkido aka iso ke nsinsi.​—Hab. 2:3.

12. Didie ke Jesus enyene ime nte Jehovah?

¹² Jesus ekpebe Ete esie. Ke ediwak tọsịn isua idaha-emi, Jesus enyene ime nte Jehovah. Enye akama enyịn okụt nte Satan abiatde Jehovah ye mbon emi ẹsọn̄ọde ẹda ye Jehovah enyịn̄. (Gen. 3:4, 5; Job 1:11; Edi. 12:10) Jesus okụt n̄ko ufen emi mme owo ẹbọde, emi inua mîkemeke nditịn̄. Kere do ndien nte ọdọn̄de enye “[ndibiat] utom Devil”! (1 John 3:8) Nso in̄wam Jesus enyene ime ebet yak Jehovah ọnọ enye uyo ete abiat utom Devil ofụri ofụri? Ntak kiet edi ke Jesus ndisụhọde idem anam enye enyịme ndiyak Jehovah ebiere nnennen ini emi utịt edidide, sia Jehovah ikpọn̄ enyene unen ndibiere oro.​—Utom 1:7.

13. Didie ke Jesus ekenyene ime ye mme apostle esie? Ntak emi enye ekenyenede ime ye mmọ?

¹³ Ini Jesus okodude ke isọn̄, enye ama enyene ime ye mme apostle esie n̄ko. Ke uwụtn̄kpọ, ini mmọ ẹkesidide kwa kwa mmọ ẹfan̄a m̀mê anie okpon akan, Jesus ikatan̄ke ubọk ibiom ke ibuot idọhọ ite se imọ do-o, imọ iduọn̄ọ inụn̄ ke nsia ebiọn̄. Utu ke oro enye ama aka iso enyene ime ye mmọ. (Luke 9:46; 22:24-27) Enye ama enịm ke nte ini akade, ke mmọ ẹyekpụhọde. Ndi enyene ndudue emi edide anam anam, afo anam kpa ndudue kiet oro? Ekpedi ntre, ndi inemke fi nte enyenede Edidem emi osụhọrede idem onyụn̄ enyenede ime ntre?

14. Didie ke ikeme ndikpep ndinyene ime?

¹⁴ Didie ke ikeme ndikpebe Jehovah? Ima inyene “ekikere Christ,” iyekeme ndinen̄ede n̄kere n̄kpọ nte Jehovah nnyụn̄ nnam n̄kpọ nte Enye. (1 Cor. 2:16) Nso idin̄wam nnyịn inen̄ede inyene ekikere Christ? Edi nnyịn ndikot mme Gospel. Usụn̄ efen idụhe ikan oro. Ekem iyada ini itie ikere nte mme mbụk oro ẹkpepde nnyịn nte Jesus ekesikerede n̄kpọ, ye se ikesinamde enye anam n̄kpọ nte enye ekesinamde. N̄kpọ en̄wen edi ke ana idọhọ Jehovah an̄wam nnyịn isụhọde idem ikere n̄kpọ nte Jesus. Nte isụk idomode ndinyene ekikere Christ, iyenen̄ede inyene ime ye idem nnyịn inyụn̄ inen̄ede inyene ime ye nditọ-ete nnyịn. Oro oyowụt ke imenen̄ede ibiet Abasi.​—Matt. 18:26-30, 35.

JEHOVAH ESIKPONO MBON EMI ẸSỤHỌREDE IDEM

15. Didie ke Jehovah owụt ke se ẹtịn̄de ẹban̄a enye ke Psalm 138:6 edi akpanikọ?

¹⁵ Kot Psalm 138:6. Akakan Andikara enyọn̄ ye isọn̄ esikpono mbon emi ẹsụhọrede idem! Ẹyak ineme uwụtn̄kpọ owo ifan̄ emi ẹkesụhọrede idem, emi Jehovah okokponode mmọ. Ekeme ndinam ndusụk mmọ idịghe mbon emi inen̄erede idiọn̄ọ, edi enyịn̄ mmọ odu ke Bible. Jehovah ama ọnọ Moses spirit Esie ewet enyịn̄ edep kiet emi ekekerede Deborah esịn ke Bible. Enye ama osụhọde idem asan̄a utom ọnọ Isaac ye Jacob ye ikọtufọk mmọ ke n̄kpọ nte isua 125! Owo itịn̄ke ediwak n̄kpọ iban̄a enye. Edi Jehovah ama okụt ete ke ẹwet n̄kpọ ke Bible emi owụtde ke ẹma ẹma enye eti-eti. Ẹkekot ebiet emi ẹkebụkde enye Allon-bacuth, emi ọwọrọde “Oak Ntuan̄a.” (Gen. 24:59; 35:8) Ke ata ediwak isua ama ekebe, Jehovah ama emek David ini enye ekedide ekpri ekpemerọn̄ ndidi edidem Israel. (2 Sam. 22:1, 36) Esisịt ini ke Jesus ama akamana, Abasi ama ọdọn̄ mme angel ẹketọt mme ekpemerọn̄ ke owo emi edidide Messiah amana ke Bethlehem emi ekekperede ebiet emi mmọ ẹkedude. Ukpono ke Abasi okokpono mme ekpemerọn̄ emi ẹkesụhọrede idem do ke ndinam mmọ ẹdi akpa mbon emi ẹkekopde mbụk oro. (Luke 2:8-11) Ini Joseph ye Mary ẹmende Jesus ẹka temple, Jehovah ama anam Simeon ye Anna emi ẹma ẹkesọn̄ ẹdia ukpono, ke enye ndikowụt mmọ Jesus Eyen esie. (Luke 2:25-30, 36-38) Omokụt do ke “okposụkedi Jehovah okon̄de, enye okụt mbon nsụhọdeidem”!

16. Didie ke Jesus ekesinam n̄kpọ ye mme owo ukem nte Ete esie esinamde?

¹⁶ Jesus ekpebe Ete esie. Ukem nte Ete esie, enye esikpono mbon emi ẹsụhọrede idem. Enye ama ekpep mbon emi “mîfiọkke n̄wed ye mme usụhọde owo” akpanikọ emi aban̄ade Obio Ubọn̄ Abasi. (Utom 4:13; Matt. 11:25) Jesus ama esinyụn̄ ọkọk mme owo udọn̄ọ onyụn̄ anam n̄kpọ ye mmọ ke usụn̄ emi owụtde ke ẹda mmọ ke n̄kpọ. (Luke 5:13) Okoneyo oro mbemiso ẹwotde Jesus, enye ama eyet mme apostle esie ukot. Utom asan̄a-utom ke enye akanam oro. (John 13:5) Ndien mbemiso enye afiakde ọnyọn̄ heaven, enye ama ọnọ kpukpru mbon emi ẹkesụhọrede idem ẹtiene enye ini oro, ye mbon emi ẹdisụhọrede idem itiene enye ke ini iso akakan utom emi akanam ẹnọde owo. Utom oro ekedi mmọ ndin̄wam mbon en̄wen ẹnyene nsinsi uwem.​—Matt. 28:19, 20.

17. Didie ke ikeme ndikpono mbon en̄wen? (Se ndise n̄ko.)

¹⁷ Didie ke ikeme ndikpebe Jehovah? Ima ikwọrọ eti mbụk inọ kpukpru mbon emi ẹmade ndikpan̄ utọn̄, inamke n̄kpọ m̀mê mmọ ẹto m̀mọ̀n̄, kọlọ ikpa-idem mmọ etie didie, m̀mê mmọ ẹma ẹka n̄wed m̀mê ikakaha, ukpono ke ikpono mmọ oro. Ima inyụn̄ ida ke nditọ-ete nnyịn ẹfọn ẹkan nnyịn, inamke n̄kpọ m̀mê nso utọ ukeme m̀mê utom ke inyene ke esop, oro owụt ke imokpono mmọ. (Phil. 2:3) Ima isụhọde idem ‘ida iso’ ke ndikpono mbon en̄wen ke mme usụn̄ emi ye ke mme usụn̄ en̄wen, esịt esinem Jehovah.​—Rome 12:10; Zeph. 3:12.

18. Ntak emi oyomde ndisụhọde idem nte Jehovah?

¹⁸ Nte idomode ofụri ukeme nnyịn ndisụhọde idem nte edima Ete nnyịn emi odude ke heaven, iyenen̄ede idi se mme owo ẹkemede ndikpere, inen̄ede inyene eti ibuot, inyụn̄ inen̄ede inyene ime. Iyonyụn̄ ikpono mbon en̄wen kpa nte Jehovah esikponode. Akam nnyịn edi yak kpukpru se inamde man inen̄ede ikpere Abasi nnyịn emi esisụhọrede idem anam nnyịn owo kiet kiet itetịm isọn̄ urua ke enyịn esie!​—Isa. 43:4.