Jehovah Esidọn̄ Nnyịn Esịt ke Kpukpru Ukụt Nnyịn
“Abasi kpukpru ndọn̄esịt, emi ọdọn̄de nnyịn esịt ke kpukpru ukụt nnyịn.”—2 COR. 1:3, 4.
1, 2. Didie ke Jehovah esidọn̄ nnyịn esịt ke ukụt nnyịn, ndien didie ke Bible owụt emi?
SE ẸWETDE ke 1 Corinth 7:28 ẹte ke “mmọ emi [ẹdọde ndọ] ẹyekụt ukụt ke obụkidem” ama esifịna akparawa kiet emi idikotde Eduardo. Ntre enye ama aka okobụp ebiowo kiet emi ekerede Stephen, emi ama ọkọdọ n̄wan ebịghi, ete: “ ‘Ukụt’ emi ẹtetịn̄ mi edi nso, ndien ndinam didie nyọ utọ ukụt oro edieke ndọde n̄wan?” Mbemiso Stephen ọkọbọrọde Eduardo mbụme esie, enye ama ọdọhọ enye ese n̄kpọ en̄wen emi apostle Paul ekewetde ete ke Jehovah edi “Abasi kpukpru ndọn̄esịt, emi ọdọn̄de nnyịn esịt ke kpukpru ukụt nnyịn.”—2 Cor. 1:3, 4.
2 Jehovah edi edima Ete nnyịn emi esidọn̄de nnyịn esịt ke ini inyenede mfịna. Anaedi emeti ini emi Jehovah akadade Ikọ esie an̄wam fi onyụn̄ eteme fi se akpanamde ke ini afo ekenyenede mfịna. Imenen̄ede inịm ke enye oyom n̄kpọ ọfọn nnyịn ukem nte okoyomde n̄kpọ ọfọn ikọt esie ke eset.—Kot Jeremiah 29:11, 12.
3. Mme mbụme ewe ke idineme ke ibuotikọ emi?
3 Idisọn̄ke nnyịn ndiyọ ukụt ekededi edieke idiọn̄ọde ntak emi ukụt oro esịmde nnyịn. Ukem ntre, idisọn̄ke mbon oro ẹdọde ndọ ndiyọ ukụt emi esịmde mmọ, ekpededi mmọ ẹnyene nditọ m̀mê inyeneke, amakam edi mmọ ẹdiọn̄ọ se inamde ukụt oro esịm mmọ. Ntre, nso ye nso ikeme ndinam mbon oro ẹdọde ndọ ‘ẹkụt ukụt ke obụkidem’ nte Paul eketịn̄de? Uwụtn̄kpọ mmanie ke Bible ye ke eyo nnyịn ikeme ndidọn̄ nnyịn esịt? Utọ uwụtn̄kpọ oro ayan̄wam nnyịn iyọ.
“UKỤT KE OBỤKIDEM”
4, 5. Nso idi ndusụk n̄kpọ emi ẹsinamde ebe ye n̄wan ẹkụt “ukụt ke obụkidem”?
4 Kop se Jehovah ọkọdọhọde mi ke ini enye ọkọtọn̄ọde akpa ndọ: “Erenowo [ọyọkpọn̄] ete ye eka esie onyụn̄ akadiana ye n̄wan esie ndien mmọ ẹyekabade ẹdi obụk kiet.” (Gen. 2:24) Edi sia nnyịn mîfọnke ima, ndidọ ndọ nnyụn̄ ntọn̄ọ ubon ẹkeme ndinam mfịna odu ke ubon mme ebe m̀mê n̄wan. (Rome 3:23) Imọdiọn̄ọ ke n̄wan ama ọdọ ebe, ke ebe esie edidi ibuot esie idịghe ete esie aba. Jehovah emek ebe ete edi ibuot ọnọ n̄wan esie. (1 Cor. 11:3) Emi isimemke inọ mbon oro ẹdọde ndọ obufa. Edi Ikọ Abasi owụt ke ana n̄wan enyịme ebe esie ada enye usụn̄ utu ke ndiyom ete ye eka esie ẹteme enye se enye akpanamde. Ebe ye n̄wan emi ẹdọde ndọ obufa ẹkeme ndinyene mfịna ye mme ukot mmọ. Ukụt en̄wen emi ebe ye n̄wan ẹsikụtde edi emi.
5 Mfịna en̄wen esidi ke ini n̄wan ọdọhọde ebe ke imoyomo. Kpa ye oro esịt esinemde mmọ ke imọn̄ inyene eyen, esịt esinyụn̄ etịmede mmọ m̀mê mfịna oyodu ke ini idịbi oro m̀mê ke eyen ama akamana. Mmọ ẹsikere n̄ko ẹban̄a nte idisan̄ade inyene okụk ise iban̄a idịbi oro ye eyen emi edimanade. Ediwak n̄kpọ ẹsikpụhọde n̄ko ke ini eyen amanade. N̄wan ekeme ndida ofụri ini esie nse nsekeyen esie enyịn. Emi esifịna ndusụk ebe sia mmọ ẹsikere ke n̄wan mmimọ idọn̄ke mmimọ enyịn aba. N̄kpọ en̄wen edi ke eyen emi amanade mi adian mbiomo en̄wen ọnọ ebe. Idahaemi enye enyene ndise mban̄a n̄wan ye eyen esie.
6-8. Didie ke unana eyen ekeme ndidi ukụt ke obụkidem?
6 Odu ukụt efen emi ndusụk ebe ye n̄wan ẹsikụtde. Mmọ ẹsiyom eyen ke mbrenyịn, edi inyeneke. Esịt esitịmede n̄wan ata etieti ke ini enye mîyomoke. Imọdiọn̄ọ ke owo ndidọ ndọ m̀mê ndinyene eyen inamke enye ọbọhọ mfịna ererimbot emi, edi unana eyen ekeme ndidi “ukụt ke obụkidem.” (N̄ke 13:12) Ekesidi n̄kpọ o-bụt ke eyo Bible n̄wan ndidi ada. Ama afịna Rachel n̄wan Jacob ke ini adiahaeka esie akamande nditọ edi enye imanke ndomokiet. (Gen. 30:1, 2) Mme owo ẹsiwak ndibụp mme isụn̄utom emi ẹdude ke idụt oro mme owo ẹmade ndinyene ediwak nditọ m̀mê nso inam mmọ ẹkûnyene nditọ. Kpa ye oro mmọ ẹsidomode ndida mbufiọk mbọrọ, mme owo ẹsiwak ndidọhọ mmọ ẹte: “Mbọm-o, imọn̄ isịn mbufo ke akam.”
7 Enyene Sista kiet ke England emi mîkekemeke ndinyene eyen kpa ye oro eyen ekenen̄erede ọdọn̄ enye ndinyene. Enye ọdọhọ ke ama afịna imọ ata etieti ke ini imọ ikebede isua uman eyen, sia imọ ima idiọn̄ọ ke imọ idimanke eyen aba ke idiọk ererimbot emi. Ntre enye ye ebe esie ẹma ẹbiere ndidep eyen. Kpa ye oro, enye ọkọdọhọ ete: “Okosụk ababiak mi sia mma ndiọn̄ọ ke ndidedep eyen ikemeke-keme nditie nte emi n̄kpamande eyen ke idem mi.”
8 Bible ọdọhọ ke “ẹyekpeme n̄wan ke ntak uman eyen.” (1 Tim. 2:15) Edi emi iwọrọke ke n̄wan ama amaman eyen ke enye oyodu uwem ke nsinsi. Utu ke oro, itien̄wed emi ọwọrọ ke n̄wan oro amande eyen edida ini esie ise iban̄a eyen esie ye ufọk esie, ndien emi ekeme ndinam enye inyeneke ini ndisan̄a n̄ken̄ inua nnyụn̄ nsịn idem ke n̄kpọ emi mîbeheke enye. (1 Tim. 5:13) Kpa ye oro, n̄wan emi enyenede eyen ekeme ndisụk n̄kụt ukụt emi ndọ ye ubọk nditọ ẹsidade ẹdi.
Nso ikeme ndin̄wam owo ọyọ ke ini ebe m̀mê n̄wan esie akpade? (Se ikpehe 9, 12)
9. Ewe ukụt isibiak ebe m̀mê n̄wan ikan?
9 Enyene ukụt en̄wen emi mme ebe ye n̄wan ẹsikụtde emi owo mîsisọpke nditi. Iwakke ukụt emi ọdiọkde nte ebe ndikpa n̄kpọn̄ n̄wan esie m̀mê n̄wan ndikpa n̄kpọn̄ ebe esie. Idụhe owo emi okpoyomde ebe m̀mê n̄wan esie akpa ọkpọn̄ enye. Ikọt Abasi ẹnen̄ede ẹnịm ke Jesus ayanam mbon oro ẹkekpade ẹset kpa nte enye ọkọn̄wọn̄ọde. (John 5:28, 29) Didie ke un̄wọn̄ọ emi ekeme ndin̄wam owo emi ebe m̀mê n̄wan akpade ọkpọn̄? Un̄wọn̄ọ emi esidọn̄ mmọ esịt etieti! Usụn̄ en̄wen emi edima Ete nnyịn adade Ikọ esie ọdọn̄ mbon emi ẹkụtde ukụt esịt edi emi. Ẹyak ineme nte Jehovah ọkọdọn̄de ndusụk ikọt esie esịt ye nte oro akan̄wamde mmọ.
NDỌN̄ESỊT KE INI UKỤT
10. Nso ke Hannah akanam ke ini Peninnah akanamde se ibiakde enye etieti? (Se akpa ndise ibuotikọ emi.)
10 Hannah n̄wan Elkanah ama okụt ukụt. Penninah n̄wan ufụp esie ama aman nditọ edi enye ikamanke ndomokiet. (Kot 1 Samuel 1:4-7.) Peninnah ama esisak Hannah “ke isua ke isua.” N̄kpọ oro ama esibiak Hannah etieti onyụn̄ anam enye ofụhọ. Enye ama etịn̄ mfịna oro ọnọ Jehovah man an̄wam enye. Enye ama akam “[ọbọn̄] akam ebịghi ke iso Jehovah.” Hannah ama enịm ke Jehovah ọyọbọrọ akam esie. Ke enye ama ọkọbọn̄ akam okụre, ‘iso iketiehe enye aba mfụhọ mfụhọ.’ (1 Sam. 1:12, 17, 18) Enye ama enịm ke Jehovah ekeme ndinam imọ inyene eyen mîdịghe anam n̄kpọ en̄wen emi edidọn̄de imọ esịt.
11. Didie ke akam ekeme ndidọn̄ nnyịn esịt?
11 Iyaka iso ndikụt ukụt adan̄a nte nnyịn mîfọnke ima inyụn̄ isụk idude ke idiọk ererimbot Satan emi. (1 John 5:19) Enen̄ede enem nnyịn ndifiọk ke Jehovah edi “Abasi kpukpru ndọn̄esịt.” N̄kpọ kiet emi ekemede ndin̄wam nnyịn iyọ ukụt edi ndibọn̄ akam nnọ Jehovah. Hannah ama etịn̄ se ikefịghede enye ke esịt ọnọ Jehovah. Ke ini nnyịn n̄ko ikụtde ukụt, ọfọn itịn̄ nte etiede nnyịn ke idem inọ Jehovah inyụn̄ ikpe enye ubọk ite an̄wam nnyịn. Ọfọn inam emi ke ofụri esịt.—Phil. 4:6, 7.
12. Nso ikanam ebeakpa emi ekekerede Anna okop idatesịt?
12 Jehovah iditreke ndidọn̄ nnyịn esịt ekpededi unana eyen m̀mê owo nnyịn ndikpa n̄kpọn̄ nnyịn anam etie nte ke eke nnyịn okụre. Ke Anna emi ekedide prọfet an̄wan ke eyo Jesus ama ọkọdọ ebe ke isua itiaba kpọt, ebe esie ama akpa ọkpọn̄ enye. Bible itịn̄ke m̀mê Anna ama enyene nditọ. Nso ke Anna ekesinam idem ke ini enye ekedide isua 84? Luke 2:37 ọdọhọ ete: “Akananam enye itreke ndidu ke temple nnam edisana utom okoneyo ye uwemeyo, etre udia onyụn̄ anam n̄kpeubọk.” Omokụt do ke Anna ndikesịn idem nnam n̄kpọ Jehovah ama ọdọn̄ enye esịt onyụn̄ anam enye okop idatesịt.
13. Tịn̄ nte eti ufan ekemede ndidọn̄ nnyịn esịt.
13 Iyenen̄ede ikpere nditọete nnyịn, mmọ ẹyenyụn̄ ẹdi nti ufan nnyịn edieke isisopde idem ye mmọ. (N̄ke 18:24) Paula eti nte akabiakde enye ke ini eka esie ọkọkpọn̄de esop. Paula ekedi isua ition ini oro. Ikememke inọ enye. Edi esịt ama enem enye ke ini Ann emi ekedide asiakusụn̄ ke esop mmọ akan̄wamde enye aka iso anam n̄kpọ Abasi. Paula ọdọhọ ete: “Esịt ama enem mi nte enye akan̄wamde mi kpa ye oro nnyịn mîbuanake n̄kpọ. Se enye akanamde ama an̄wam mi n̄ka iso nnam n̄kpọ Jehovah.” Paula ke ananam n̄kpọ Jehovah tutu emi. Esịt enem enye etieti koro eka esie ama afiak edi esop, ndien mmọ ke ẹdiana kiet ẹnam n̄kpọ Jehovah. Esịt enem Ann n̄ko sia enye ada Paula nte eyen esie.
14. Nso ufọn ke idibọ edieke isin̄wamde mme owo?
14 Imesifre ndusụk mfịna nnyịn ke ini isịnde idem in̄wam mme owo. Nditọete iban ẹkụt ke ndikwọrọ ikọ esinam esịt enen̄ede enem mmimọ, m̀mê mmọ ẹdọ ebe m̀mê idọhọ, sia mmọ ẹdide nsan̄autom Abasi. Se ibehede mmọ edi ndinam uduak Abasi nnyụn̄ nnọ enye ubọn̄. Ndusụk mmọ ẹsida ke ndikwọrọ ikọ esinam mmimọ ifre ndusụk mfịna mmimọ. Kpukpru nnyịn imekeme ndiwụt mme owo ke imama mmọ ke ndikwọrọ ikọ nnọ mmọ. Ndien iyenen̄ede ikpere nditọete nnyịn ke ini inamde nti n̄kpọ inọ mmọ. (Phil. 2:4) Apostle Paul ama enịm eti uwụtn̄kpọ ọnọ nnyịn. Ikọ Abasi ọdọhọ ke enye ekesinam n̄kpọ ye nditọete ke Thessalonica nte “eka” esinamde n̄kpọ ye nditọ esie. Enye okonyụn̄ etie nte ete ọnọ mmọ.—Kot 1 Thessalonica 2:7, 11, 12.
DỌN̄ MME UBON ESỊT
15. Mmanie ke Ikọ Abasi ọdọhọ ẹsikpep nditọ n̄kpọ?
15 Ọfọn idọn̄ mme ubon esịt inyụn̄ in̄wam mmọ. Edi, ana ikpeme nte inamde emi. Ndusụk ini, mme ete ye eka oro ẹdụkde esop obufa ẹsidọhọ nditọete oro ẹsọn̄de idem ke esop ẹkpep n̄kpri nditọ mmọ m̀mê nditọ mmọ oro ẹdide uyen Bible. Imọdiọn̄ọ ke Ikọ Abasi ọdọhọ ke edi utom mme ete ye eka ndikpep nditọ mmọ n̄kpọ. (N̄ke 23:22; Eph. 6:1-4) Edi enyene ndusụk ini emi mme ete ye eka ẹdiyomde mbon en̄wen ẹn̄wam ẹkpep nditọ mmimọ n̄kpọ. Kpa ye oro, mmọ ikpayakke utom edikpep nditọ mmọ n̄kpọ inọ mbon en̄wen. Ọfọn mme ete ye eka ẹsineme nneme ye nditọ mmọ man ẹnen̄ede ẹfiọk mmọ ẹnyụn̄ ẹkeme ndin̄wam mmọ.
16. Nso ke ikpeti ke ini ikpepde nditọ owo n̄kpọ?
16 Edieke ete m̀mê eka ọdọhọde owo en̄wen ekpep nditọ imọ n̄kpọ, ikpanaha owo oro anam nte ke imọ idi ete m̀mê eka nditọ oro. Edieke ẹdọhọde eyenete ekpep nditọ emi mme ete ye eka mîdịghe Ntiense Jehovah Ikọ Abasi, eyenete oro ekpenyene nditi ke imọ ndikpep nditọ oro Ikọ Abasi inamke imọ ikabade idi ete m̀mê eka mmọ. Ọkpọfọn enye esitie ke ufọk nditọ oro ekpep mmọ n̄kpọ ke ini ete ye eka mmọ ẹdude, mîdịghe ke ini eyenete en̄wen odude. Okponyụn̄ ọfọn enye etie ke itie emi mme owo ẹkemede ndikụt mmọ. Emi idiyakke mme owo ẹkere se mmọ mîkpekereke. Imenịm ke nte ini akade ke ete ye eka nditọ oro ẹyekeme ndikpep nditọ mmọ Ikọ Abasi nte Jehovah ọdọhọde.
17. Didie ke nditọ ẹkeme ndidọn̄ ubon mmọ esịt?
17 Nditọ emi ẹmade Jehovah ẹnyụn̄ ẹnamde se enye ọdọhọde ẹkeme ndinam ubon mmọ ẹkop ndọn̄esịt. Didie ke mmọ ẹkeme ndinam emi? Mmọ ẹkeme ndinam ubon mmọ ẹkop ndọn̄esịt ke ini mmọ ẹkponode ete ye eka mmọ ẹnyụn̄ ẹn̄wamde mmọ. Mmọ ẹkeme n̄ko ndin̄wam mbonubon mmọ ẹsọn̄ idem ke esop edieke mmọ ẹsịnde idem ẹnam n̄kpọ Abasi. Mbemiso Ukwọ eyo Noah, Lamech eyeyen Seth ekesituak ibuot ọnọ Jehovah. Lamech eketịn̄ ntem aban̄a Noah eyen esie: “Eyen emi ọyọnọ nnyịn ndọn̄esịt ke utom ye ubiak ubọk nnyịn emi otode isọn̄ emi Jehovah okosụn̄ide.” Se enye eketịn̄de oro ama osu ke ini Jehovah ọkọdọhọde ke imọ idisụn̄ike isọn̄ aba. (Gen. 5:29; 8:21) Kpasụk ntre, nditọ emi ẹsịnde idem ẹnam n̄kpọ Jehovah ẹkeme ndidọn̄ ubon mmọ esịt, ẹn̄wam mmọ ẹyọ ukụt oro esịmde mmọ idahaemi, ẹnyụn̄ ẹbọhọ nsobo emi okponde akan Ukwọ eyo Noah.
18. Nso ikeme ndin̄wam nnyịn isọn̄ọ ida iyọ ukụt ekededi oro ikụtde?
18 Ikọt Jehovah ke ẹbọ ndọn̄esịt ke kpukpru ukụt mmọ ke ini mmọ ẹbọn̄de akam ẹnọ Jehovah, ẹtiede ẹkere nti uwụtn̄kpọ emi ẹdude ke Bible, ẹnyụn̄ ẹnen̄erede ẹdian idem ye nditọete mmọ ke esop. (Kot Psalm 145:18, 19.) Iyekeme ndisọn̄ọ nda nyọ ukụt ekededi oro ikụtde idahaemi m̀mê ke ini iso edieke itide ke Jehovah kpọt ekeme ndidọn̄ nnyịn esịt ke nsinsi.