Ndiwụt Esịtekọm Mban̄a Mme Mboho Christian
“Ẹyak nnyịn inyụn̄ ikere nte ikpedemerede kiet eken inọ ima ye nti utom; ikûnyụn̄ isịn ndisop idem ọtọkiet.”—MME HEBREW 10:24, 25.
1, 2. (a) Ntak edide ifet ndidụk mboho mme ata Christian? (b) Ke nso usụn̄ifiọk ke Jesus odu ke mme mboho mme anditiene enye?
NSO ifet ke edi ntem ndidụk mboho Christian, edide esisịt ibat ekpride akan duop m̀mê ediwak tọsịn mme andituak ibuot nnọ Jehovah ẹdụk, koro Jesus ọkọdọhọ ete: “Ọtọ nte owo iba m̀mê ita ẹsopde idem ke enyịn̄ Mi, do ke ndodu ke ufọt mmọ”! (Matthew 18:20) Edi akpanikọ, ke ini akanamde en̄wọn̄ọ oro, Jesus ekeneme mme n̄kpọ ẹban̄ade ikpe emi oyomde mbon oro ẹdade usụn̄ ke esop ẹse ẹban̄a nte enende. (Matthew 18:15-19) Edi nte ẹkeme ndida edumbet eke mme ikọ Jesus oro nnam n̄kpọ kaban̄a kpukpru mboho Christian oro ẹbererede ẹnyụn̄ ẹberide ke akam ke enyịn̄ esie? Ih. Ti ete, ke ini Jesus ọkọdọn̄de mme anditiene enye ete ẹnam utom edinam mbet, enye ama ọn̄wọn̄ọ ete: “Sese, Ami ndodu ye mbufo kpukpru ini, tutu esịm utịt ererimbot.”—Matthew 28:20.
2 Eyịghe ndomokiet ikemeke ndidu nte ke Ibuot esop Christian, Ọbọn̄ Jesus Christ, enen̄ede enyene udọn̄ ke kpukpru mboho mme anam-akpanikọ anditiene enye. Akan oro, nnyịn imekeme ndinịm ke akpanikọ nte ke enye esidu ye mmọ ebe ke edisana spirit Abasi. (Utom 2:33; Ediyarade 5:6) Jehovah Abasi n̄ko enyene udọn̄ ke nnyịn ndisop idem ọtọkiet. Akpan uduak kaban̄a mme utọ usopidem oro edi man ẹnọ Abasi itoro “ke otu mbon esop.” (Psalm 26:12) Nnyịn ndidụk mme mbono esop Christian edi uyarade ima oro nnyịn inyenede inọ enye.
3. Mme ewe akpan ntak ẹnam nnyịn iwụt esịtekọm iban̄a mme mboho Christian?
3 Nti ntak efen ẹdu emi nnyịn iwụtde esịtekọm iban̄a mme mboho Christian. Mbemiso enye ọkọkpọn̄de isọn̄, Jesus Christ ama emek mme mbet esie oro ẹyetde aran ndinam utom nte “asan̄autom emi anamde akpanikọ, onyụn̄ enyenede ọniọn̄” ke ndinọ mbonufọk mbuọtidem ekemini udia eke spirit. (Matthew 24:45) Akpan usụn̄ kiet emi utọ edinọ udia eke spirit oro adade itie ebe ke mme mbono esop ọkọrọ ye ikpọ mboho—ikpọ ye n̄kpri mbono. Ọbọn̄ Jesus Christ esida asan̄autom emi anamde akpanikọ mi usụn̄ ndinọ kpukpru mbon oro ẹyomde ndibọhọ utịt idiọk editịm n̄kpọ emi nnyụn̄ nnyene uwem ke edinen obufa ererimbot Abasi akpan ntọt ke mme utọ mboho oro.
4. Nso “edu” oro akamade n̄kpọndịk ke ẹsiak ke Bible, ndien nso idin̄wam nnyịn ndifep enye?
4 Ntem, idụhe Christian oro akpamade ndikọri idiọk edu oro apostle Paul okokụtde, emi ekewetde ete: “Eyak nnyịn inyụn̄ ikere nte ikpedemerede kiet eken inọ ima ye nti utom; ikûnyụn̄ isịn ndisop idem ọtọkiet, nte edu ndusụk owo edide, edi inọ kiet eken item; ndien mbufo ẹkpedọdiọn̄ ẹnam ntem, adan̄a nte ẹkụtde ẹte usen oro ke asan̄a ekpere.” (Mme Hebrew 10:24, 25) Nditie n̄kere ifet ye mme ufọn oro edidụk mme mboho Christian enyenede ayan̄wam nnyịn ndisọn̄ọ nda nnyụn̄ nnọ mme utọ mboho oro ibetedem ofụri esịt.
Mme Mbono Esop Oro Ẹbọpde-Bọp
5. (a) Nso utịp ke utịn̄ikọ nnyịn ekpenyene ke mme mbono esop? (b) Ntak emi nnyịn mîkpabiatke ini ke ndinọ mme owo oro ẹnyenede udọn̄ ikot ndidụk mme mbono esop?
5 Sia mme Christian ẹsibọn̄de akam ẹyom edisana spirit Jehovah man ẹsịn ifịk ke mme mbono esop Christian, andidụk kiet kiet ekpenyene ndinam ukeme esie ndinam n̄kpọ ke n̄kemuyo ye spirit inyụn̄ ‘iyatke edisana spirit Abasi esịt.’ (Ephesus 4:30) Ke ini apostle Paul ekewetde mme ikọ eke odudu spirit oro, enye ekeneme aban̄a edida ukeme utịn̄ikọ nnam n̄kpọ ke nnennen usụn̄. Se nnyịn itịn̄de ekpenyene ndinam “owo [ọkọri] ke mfọn, nte unana owo edide, man ẹda ufọn ẹnọ mmọ eke ẹkopde.” (Ephesus 4:29) Emi enen̄ede edi akpan n̄kpọ ke mme mboho Christian. Ke leta oro enye ekewetde ọnọ ẹsọk mbon Corinth, Paul ama ọsọn̄ọ etịn̄ aban̄a ufọn edinam mme mbono esop ẹdi se ibọpde-bọp, inọde ukpep, inyụn̄ inọde nsịnudọn̄. (1 Corinth 14:5, 12, 19, 26, 31) Kpukpru mme andidụk ẹsibọ ufọn ẹto mme utọ mbono esop oro, esịnede mbufa mme andidụk, ẹmi ẹkemede ndibiere nte enende ẹte: “Abasi odu ke otu mbufo ke akpanikọ.” (1 Corinth 14:25) Ke ntak emi, nnyịn ikpabiatke ini ke ndinọ mbufa mbon oro ẹnyenede udọn̄ ikot ndisop idem ye nnyịn, koro ndinam ntre ayanam n̄kọri eke spirit mmọ awara.
6. Nso idi ndusụk n̄kpọ oro ẹn̄wamde ndinam mbono esop edi se ibọpde-bọp?
6 Oyoyom kpukpru mbon oro ẹnọde mme utịn̄ikọ, mme ndụn̄ọde, m̀mê mme nnamn̄wụt ke mbono esop Christian ẹkụt ẹte ke ikọ mmimọ edi se ibọpde-bọp onyụn̄ odu ke n̄kemuyo ye Ikọ Abasi oro ẹwetde-wet, kpa Bible. Ke adianade ye editịn̄ nnennen ikọ, nnyịn ikpenyene ndiwụt mme ekikere ye mme ntụk oro ẹdude ke n̄kemuyo ye mme ima ima edu Abasi ye Christ. Edieke kpukpru mbon oro ẹnamde n̄kpọ ke ndutịm mbono esop ẹnyenede ekikere ediwụt ‘mbun̄wụm spirit Abasi,’ utọ nte idatesịt, ime, ye edinam akpanikọ, do eyedi se ibọpde-bọp ke akpanikọ ọnọ kpukpru mbon oro ẹdụkde.—Galatia 5:22, 23.
7. Didie ke kpukpru mme andidụk ẹtịp ẹsịn ke mboho oro ọbọpde-bọp?
7 Okposụkedi edide ibat ibat owo kpọt ẹkeme ndinyene n̄kpọ ndinam ke mme mbono esop, kpukpru owo ẹkeme nditịp nsịn ke mboho oro ọbọpde-bọp. Ediwak ini mme ifet ẹsidu ẹnọ otuowo ndibọrọ mme mbụme. Mmọ ẹmi ẹsidi mme idaha ndiyarade mbuọtidem nnyịn an̄wan̄wa. (Rome 10:9) Owo ikpedehede ida mmọ nte ifet ndimenede ọkpọkpọ ekikere nnyịn, ndinam inua mban̄a se nnyịn inyenede, m̀mê ndikụt ndudue nnọ ekemmọ andinịm ke akpanikọ. Nte oro ikpayatke spirit Abasi esịt? Mfọnn̄kan usụn̄ ndise mban̄a mme utọk ye mme ekemmọ andinịm ke akpanikọ edi ndika mbịne san̄asan̄a ke spirit ima. Bible ọdọhọ ete: “Ẹfọn ido ye kiet eken, ẹnyụn̄ ẹnyene esịtmbọm, ẹnyụn̄ ẹfen kiet eken, kpa nte Abasi okonyụn̄ efende mbufo ke Christ.” (Ephesus 4:32) Nso eti ifet ke mboho Christian ọnọ nnyịn ntem ndida item emi nsịn ke edinam! Ke ntak oro, ediwak owo ẹsibak ẹka mme mbono esop inyụn̄ isọpke inyọn̄ ke enye ama akasuana. Emi n̄ko esin̄wam mbufa mbon oro ẹnyenede udọn̄, ẹmi ẹnyenede san̄asan̄a udọn̄ ndikụt ẹte ke ẹdara mmimọ. Ntem kpukpru mme Christian oro ẹma ẹkeyak idem ẹnọ ẹnyene utom ndinam ke ndinam mme mbono esop ẹdi se ibọpde-bọp ebe ke ‘ndidemede kiet eken nnọ ima ye nti utom.’
Tịm Idem Mfọn Mfọn
8. (a) Nso n̄waidem oro odotde itoro ke ndusụk owo ẹnam man ẹdụk mme mbono esop? (b) Nso uwụtn̄kpọ ke Jehovah enịm nte ekpemerọn̄?
8 Ke adan̄aemi ekemede ndidi mmemmem n̄kpọ ke ndusụk udomo ọnọ ndusụk owo ndidụk mme mboho Christian, ye mbon efen enye oyom n̄kaiso n̄waidem. Ke uwụtn̄kpọ, eka edide Christian emi enyenede ndinam utom idịbi udia man an̄wam ndinọ mbonufọk esie se ẹyomde esiwak ndinyọn̄ ndi ufọk akpade mba. Do enye ekeme ndiyom ndinam udia nnyụn̄ n̄n̄wam nditọ esie nditịm idem nnọ mbono esop. Mme Christian efen ẹkeme ndinyene ndinam anyan isan̄ man ẹka mme mbono esop, mîdịghe udọn̄ọ m̀mê usọn̄ ekeme ndinịm adan̄a ke se mmọ ẹkemede ndinam. Ke akpanikọ, Jehovah Abasi ọmọfiọk idaha anam-akpanikọ andidụk mbono esop kiet kiet, kpa nte ima ima ekpemerọn̄ ọfiọkde san̄asan̄a udọn̄ erọn̄ kiet kiet ke otuerọn̄ esie. Bible ọdọhọ ete: “[Jehovah] ọyọbọk ikọt esiemmọ nte ọbọk ufene: ayatan̄ nditọ erọn̄ ke ubọk esie, akama ke ikpanesịt esie, onyụn̄ ada mme ọnọ-mmọn̄eba usụn̄.”—Isaiah 40:11.
9, 10. Didie ke ikeme ndibọ n̄kponn̄kan ufọn nto mme mbono esop?
9 Mbon oro ẹnyenede ndinam ikpọ n̄waidem man ẹdụk mme mbono esop kpukpru ini ẹkeme ndinyene esisịt ini ndikot n̄kpọ oro ẹdinemede. Ndisan̄a ikpat kiet ye ndutịm ukot Bible eke urua ke urua anam edidụk Ufọkn̄wed Utom Ukara Abasi enyene ufọn akan. Ukem ntre, ndibem iso nnam ntịmidem nnọ mme mbono esop eken, utọ nte Ukpepn̄kpọ Enyọn̄-Ukpeme ye Ukpepn̄kpọ N̄wed Esop, anam mmọ ẹmi ẹnyene ufọn ẹkan. Ebede ke edibem iso n̄kot n̄wed oro ẹdikpepde ye edikere ke nsụhọde n̄kaha ndusụk itien̄wed Bible oro ẹsiakde ẹsịn, mbon oro ẹnyenede mme mbiomo ubon oro ẹdade ekese ini ẹyetetịm ẹdu ke mben̄eidem ndinyene eti ebuana ke mme akpan nneme Bible ẹmi.
10 Mbon en̄wen, emi mme idaha mmọ mînen̄ekede ibọ mmọ ini, ẹkeme ndisịn ekese ini ke nditịm idem nnọ mbono esop. Ke uwụtn̄kpọ, mmọ ẹkeme ndinam ndụn̄ọde ke mme itien̄wed oro ẹsiakde-siak ẹsịn edi oro owo mîkotke-kot. Ntem kpukpru owo ẹkeme nditịm idem ndibọ n̄kponn̄kan ufọn nto mme mbono esop nnyụn̄ nnyene eti ebuana ke ndibọp esop ebe ke mme utịn̄ikọ ye ibọrọ mmọ. Ebede ke nditịm idem mfọn mfọn, mbiowo ye mme asan̄autom unamutom ẹyenịm eti uwụtn̄kpọ ke ndinọ ibio ibio, nnennen ibọrọ. Ke ntak ukpono ẹnyenede ẹnọ mme ndutịm Jehovah, mbon oro ẹdụkde ẹyefep mme edinam ekededi oro ẹwọn̄ọrede n̄kpan̄utọn̄ ke adan̄aemi mme mbono esop ẹkade iso.—1 Peter 5:3.
11. Ntak oyomde edinọ idem ntụnọ man ẹnam ntịmidem ẹnọ mme mbono esop?
11 Mme edinam ye mbubru oro mîdịghe akpan n̄kpọ inọ nsọn̄idem eke spirit nnyịn ẹkeme ndida ata ekese ini nnyịn. Ke edide ntre, oyom nnyịn idụn̄ọde idem nnyịn man ‘ikûdi mme ọkọi’ kaban̄a edida ini nnyịn nnam n̄kpọ. (Ephesus 5:17) Uduak nnyịn ekpedi ‘ndidep ifet’ nto mme n̄kpọ oro mîdịghe akpan n̄kpọ man isịn ekese ini ke ọkpọkpọ ukpepn̄kpọ Bible ye editịm idem nnọ mbono esop, ọkọrọ ye utom Obio Ubọn̄. (Ephesus 5:16) Nte ẹnyịmede, emi isidịghe mmemmem n̄kpọ kpukpru ini ndien oyom edinọ idem ntụnọ. N̄kparawa owo ẹmi ẹnọde n̄kpọ emi ntịn̄enyịn ẹsịn eti itiat idakisọn̄ ẹnọ n̄kọri ini iso. Paul ekewet ekpri akparawa nsan̄a esie Timothy ete: “Tịn̄ enyịn nam mme n̄kpọ ẹmi; sịn idem ke esịt ofụri ofụri; man kpukpru owo ẹkụt n̄kọri fo ke eti ido.”—1 Timothy 4:15.
Mme Uwụtn̄kpọ Ẹtode Ikọ Abasi
12. Nso n̄wọrọnda uwụtn̄kpọ ke ubon Samuel ekenịm?
12 Kere ban̄a eti uwụtn̄kpọ oro ubon Samuel ekenịmde, ẹmi ẹketienede ẹbuana kpukpru ini ke mme ndutịm edisop idem ye mme ekemmọ andituak ibuot ke ini tabernacle Abasi okodude ke Shiloh. Irenowo ikpọn̄ ke ẹkeyom ẹsika ẹkenịm usọrọ eke isua ke isua. Edi ete Samuel, Elkanah, ama esida ofụri ubon esie, nte enye “[otode] ke obio mmọ kpukpru isua ọdọk ndituak ibuot, nnyụn̄ n̄wa uwa nnọ Jehovah mme udịm ke Shiloh.” (1 Samuel 1:3-5) Ekeme ndidi obio emana Samuel, Ramathaim-zophim, okodu ekpere mbenesụk ke Rentis eyomfịn ke edem “obot Ephraim.” (1 Samuel 1:1) Ntem isan̄ ndika Shiloh ama abuana isan̄ edide n̄kpọ nte kilomita 30, kpa mba mba isan̄ ukot ke eyo oro. Emi edi se ubon Elkanah ye nsọn̄ọnda ẹkesinamde “kpukpru isua, adan̄a ini nte [mmọ ẹdọkde] ke ufọk Jehovah.”—1 Samuel 1:7.
13. Nso uwụtn̄kpọ ke mme anam-akpanikọ Jew ẹkenịm ke ini Jesus okodude ke isọn̄?
13 Jesus n̄ko ọkọkọri ọwọrọ owo nte ubak akamba ubon. Kpukpru isua ubon oro ẹma ẹsinam isan̄ ọtọn̄ọde ke Nazareth n̄kpọ nte kilomita 100 ke usụk usụk ndikodụk usọrọ Passover ke Jerusalem. Usụn̄ iba ẹma ẹdu oro ekemede ndidi enye ke mmọ ẹkesisan̄a. Ata nnennen usụn̄ ama abuana edisụhọde ndụk Itịghede Megiddo ndien ekem ẹdọk n̄kpọ nte mita 600 ebe ikpehe mbon Samaria ẹnyụn̄ ẹdọk ẹka Jerusalem. Usụn̄ efen oro ẹkesiwakde ndisan̄a ekedi enye oro Jesus akasan̄ade ke akpatre isan̄ esie ndika Jerusalem ke 33 E.N. Emi ama abuana ndinam isan̄ nsụhọde Itịghede Jordan tutu enye edisịm “adan̄a Judea . . . edem Jordan oko.” (Mark 10:1) Ọtọn̄ọde ke nde emi, ‘usụn̄ uka Jerusalem’ edi isan̄ n̄kpọ nte kilomita 30, esịnede edidọk se ikande mita 1,100. (Mark 10:32) Kpukpru ini, otu mme anam-akpanikọ mme enịm usọrọ ẹma ẹsinam ata ọkpọsọn̄ isan̄ ẹto ke Galilee ẹka Jerusalem. (Luke 2:44) Nso eti uwụtn̄kpọ ke emi edi ntem ọnọ mme asan̄autom Jehovah ke mme idụt uforo mfịn, emi ediwak mmọ ẹkemede ndidụk mme mboho Christian mmemmem mmemmem, ke ntak orụk ndutịm ukaisan̄ eyomfịn!
14, 15. (a) Nso uwụtn̄kpọ ke Anna ekenịm? (b) Nso ke nnyịn ikeme ndikpep nto eti edu oro ndusụk mbufa mme andidụk mbono esop ẹnyenede?
14 Uwụtn̄kpọ efen edi eke Anna ebeakpa isua 84. Bible ọdọhọ ete ke enye ‘ikọkpọn̄ke temple.’ (Luke 2:37) Akan oro, Anna ama owụt ima ima udọn̄ ke idem mbon en̄wen. Ke okụtde nsekeyen oro Jesus onyụn̄ ọfiọkde ete ke enye ekedi Messiah oro ẹken̄wọn̄ọde, nso ke enye akanam? Enye ama ọkọm Abasi onyụn̄ ọtọn̄ọ ‘nditịn̄ mban̄a eyen oro nnọ kpukpru owo ẹmi ẹtiede ẹbet edifak Jerusalem.’ (Luke 2:38) Nso eti edu ke emi edi ntem, kpa uwụtn̄kpọ odude ọnọ mme Christian mfịn!
15 Ih, edidụk nnyụn̄ ntiene mbuana ke mme mbono esop nnyịn ekpenyene ndidi inem n̄kpọ tutu, nte Anna, nnyịn iyomke nditre. Ediwak mbufa owo ẹwụt ukem esịtekọm oro. Ke ẹma ẹkewọrọ ke ekịm ẹdụk utịbe utịbe un̄wana Abasi, mmọ ẹyom ndikpep kpukpru se mmọ ẹkekeme, ndien ediwak mmọ ẹnyene ọkpọsọn̄ ifiopesịt ẹnọ mme mbono esop Christian. Ke n̄kan̄ eken, ana mbon oro ẹbịghide ke akpanikọ ẹkpeme ẹbiọn̄ọ ‘edikpọn̄ akpa ima oro mmọ ẹkenyenede.’ (Ediyarade 2:4) Akamba mfịna unana nsọn̄idem m̀mê mme n̄kpọ eken oro akande ukeme owo ẹkeme ke ndusụk ini ndisụhọde ibat ini oro ẹdụkde mbono esop. Edi ẹyak nnyịn ikûdede iyak uma inyene, unọ idem nduọkodudu, m̀mê unana udọn̄ ẹnam nnyịn idi mme andidụk mbono esop oro mîtịmke idem, itiede ndebe ndebe, mînyụn̄ idụkke ofụri ini.—Luke 8:14.
Mfọnn̄kan Uwụtn̄kpọ
16, 17. (a) Nso ikedi edu Jesus kaban̄a mboho eke spirit? (b) Nso eti edu ke kpukpru mme Christian ẹkpedomo nditiene?
16 Jesus ama enịm n̄wọrọnda uwụtn̄kpọ ke ndiwụt esịtekọm mban̄a mme mboho eke spirit. Ke edide uyen isua 12 ke emana, enye ama owụt ima oro enye enyenede ọnọ ufọk Abasi ke Jerusalem. Ete ye eka esie ikekwe ebiet emi enye odude edi ke akpatre ẹma ẹkụt enye enemede Ikọ Abasi ye mme andikpep ke temple. Ke ndibọrọ ikọ ete ye eka oro owụtde edikere mban̄a, Jesus ke ukpono ama obụp ete: “Nte [mbufo] ifiọkke ite, nnyene ndidu ke ufọk Ete Mi?” (Luke 2:49) Ke nsụkibuot, akparawa oro Jesus ama asan̄a ye ete ye eka esie ọnyọn̄ Nazareth. Do enye ama aka iso ndiwụt ima oro enye enyenede ọnọ mme mbono esop utuakibuot ebe ke ndidu kpukpru ini ke synagogue. Ntem, ke ini enye ọkọtọn̄ọde utom ukwọrọikọ esie, Bible ọtọt ete: “Enye edi ke Nazareth, kpa ke ebiet emi ẹkebọkde Enye: ndien nte ido esie edide, Enye odụk ke synagogue ke usen sabbath, onyụn̄ adaha ke enyọn̄ ndikot n̄wed.” (Sịghisịghi ubọkn̄wed edi eke nnyịn.) Ke Jesus ama okokot onyụn̄ anam Isaiah 61:1, 2 an̄wan̄a, otuowo ẹma ẹtọn̄ọ “[ndidu] ke n̄kpaidem ndikop ikọ mfọn eke ẹwọn̄ọde Enye ke inua.”—Luke 4:16, 22.
17 Mme mbono esop Christian mfịn ẹsitiene ukem akpan usụn̄ emi. Ke ẹma ẹkeberede mbono esop ke ikwọ itoro ye akam, ẹsikot ẹnyụn̄ ẹnam mme ufan̄ikọ ẹtode Bible (m̀mê mme ufan̄ikọ ẹkotde ẹsịn ke n̄wed ukpepn̄kpọ Bible) ẹn̄wan̄a. Obiomo mme ata Christian ndikpebe eti edu Jesus Christ oro. Adan̄a nte mme idaha mmọ ẹyakde, mmọ ẹsikop inemesịt ndidu ke mme mboho Christian kpukpru ini.
Mme Uwụtn̄kpọ Eyomfịn
18, 19. Nso eti uwụtn̄kpọ ke nditọete ke mme idụt oro mînen̄ekede inyene uforo ẹnịm kaban̄a mme mbono esop, n̄kpri mbono, ye ikpọ mbono?
18 Ke mme ikpehe isọn̄ oro mînen̄ekede inyene uforo, ediwak nditọete nnyịn iren ye iban ẹnịm eti uwụtn̄kpọ kaban̄a ediwụt esịtekọm nnọ mme mboho Christian. Ke Mozambique ama ada esenyịn district kiet, Orlando, ye n̄wan esie, Amélia, hour 45 ndisan̄a n̄kpọ nte kilomita 90 mbe n̄kokon̄ obot man ekenịm mbono. Ekem mmọ ẹkenyene ndinam ukem isan̄ oro nnyọn̄ man ẹkenịm mbono efen. Orlando ke nsụhọdeidem ama ọtọt ete: “Eketie nnyịn ke idem nte nnyịn ikanamke n̄kpọ ndomokiet ke ini ikosobode ye nditọete ẹtode Esop Bawa. Ndidụk mbono oro nnyụn̄ mfiak nnyọn̄ ufọk mmọ ama abuana isan̄ usen itiokiet eke n̄kpọ nte kilomita 400 ke ukot, ndien ke otu mmọ ekedi eyenete eren ọkọsọn̄de ke isua 60!”
19 Nso kaban̄a esịtekọm ẹnyenede ẹban̄a mme mbono esop eke urua ke urua? Kashwashwa Njamba edi eyenete an̄wan oro mînyeneke nsọn̄idem emi odude ke iduọk isua 70 esie. Enye odụn̄ ke Kaisososi, ekpri obio-in̄wan̄ oyomde usụn̄ ke n̄kpọ nte kilomita ition ọkpọn̄ Ufọkmbono Obio Ubọn̄ ke Rundu, Namibia. Man odụk mme mbono esop, enye esisan̄a kilomita duop uka ye unyọn̄ọ ke usụn̄ ikọt. Ẹsiwọrọ ẹbịne mbon efen ke usụn̄ emi, edi Kashwashwa aka iso ndidi. Ẹsinịm ekese mbono esop ke mme usem oro mîn̄wan̄ake enye. Ntre didie ke enye ọbọ ufọn oto edidụk? Kashwashwa ọdọhọ ete: “Ebede ke ndise mme itien̄wed, mmesidomo ndifiọk se utịn̄ikọ oro aban̄ade.” Edi enye edi owo oro mîfiọkke n̄wed, ntre didie ke enye esise mme itien̄wed? Enye ọbọrọ ete: “Mmesikpan̄ utọn̄ n̄kop mme itien̄wed oro ndiọn̄ọde ke ibuot. Ndien ke ediwak isua ẹmi ẹbede, enye omomụm ediwak itien̄wed ọdọn̄ ke ibuot.” Man ofori ukeme esie ndida Bible nnam n̄kpọ, enye esidụk ufọkn̄wed oro ẹkpepde nte ẹkotde n̄wed ẹnyụn̄ ẹwetde n̄kpọ oro esop odiomide. Enye ọdọhọ ete: “Mmama ndidụk mme mbono esop. Mbufa n̄kpọ ẹdu kpukpru ini ndikpep. Mmama ndibuana ye nditọete iren ye iban. Idem okposụkedi mmen̄kemeke ndinyene nneme ye kpukpru mmọ, mmọ ẹsidi ẹdikọm mi kpukpru ini. Ndien ke edide akpan n̄kpọ akan, mmọfiọk nte ke ebede ke ndidụk mme mbono esop, ami ke nnam esịt Jehovah enem.”
20. Ntak mîkpanaha nnyịn isịn ndidụk mme mboho Christian?
20 Ukem nte Kashwashwa, ediwak miliọn mme andituak ibuot nnọ Jehovah ke ofụri isọn̄ ẹwụt esịtekọm ẹban̄a mme mboho Christian. Nte ererimbot Satan asan̄ade aka nsobo esie, nnyịn ikemeke ndisịn ndisop idem ọtọkiet. Utu ke oro, ẹyak nnyịn ika iso idu ke edidemede ke n̄kan̄ eke spirit inyụn̄ iwụt ntotụn̄ọ esịtekọm iban̄a mme mbono esop, n̄kpri mbono, ye ikpọ mbono. Oro idinamke esịt Jehovah enem kpọt edi ayada ufọn ọsọk nnyịn uwak uwak nte nnyịn ibuanade ke ukpepn̄kpọ Abasi oro adade esịm nsinsi uwem.—Mme N̄ke 27:11; Isaiah 48:17, 18; Mark 13:35-37.
Mme Mbụme Ndụn̄ọde
◻ Ntak edide ifet ndidụk mme mboho Christian?
◻ Didie ke kpukpru mme andidụk ẹkeme nditịp nsịn ke mbono esop oro ọbọpde-bọp?
◻ Nso n̄wọrọnda uwụtn̄kpọ ke Jesus Christ ekenịm?
◻ Nso ukpepn̄kpọ ke ẹkeme ndinyene nto nditọete ke mme idụt oro mînen̄ekede inyene uforo?
[Ekebe ke page 17]
Mmọ Ẹwụt Esịtekọm Ẹban̄a Mme Mbono Esop Eke Urua Ke Urua
Ediwak miliọn owo ẹdụn̄ ke ikpọ obio oro unana ye ubiatibet ẹnọmọde. Kpa ye mme utọ idaha oro, mme ata Christian ke otu mmọ ẹwụt esịtekọm oro odotde itoro kaban̄a mme mboho Christian. Ebiowo kiet emi anamde utom ke kiet ke otu mme esop Soweto ke Gauteng, South Africa, ọtọt ete: “Ke esop kiet oro Mme Ntiense ye mme asuanetop oro mînaha baptism ẹwakde ẹsịm 60, nnyịn imesinyene ọtọn̄ọde ke owo 70 esịm 80, ndien ndusụk ini ẹbede oro, ẹdụkde mme mbono esop nnyịn. Okposụkedi nditọete iren ye iban mîsisan̄ake anyan isan̄ ndidụk, nte idaha etiede ke ikpehe Soweto emi edi ọkpọsọn̄ n̄kpọ. Ẹma ẹkịm eyenete kiet ke edem ke adan̄aemi akasan̄ade aka mbono esop. Ke nsụhọde n̄kaha ẹma ẹmụm nditọete iban iba ke ukeme ndiwo mmọ. Edi emi iketreke mmọ ndidi. Ke mme Sunday, nnyịn imesinyene ekpri ini ndida n̄kpep ikwọ ke ima ikeberi mbono esop ke akam. Ke nsụhọde n̄kaha mbahade 95 eke ikie ẹsibet kpukpru ini ẹnyụn̄ ẹkwọ kpukpru ikwọ oro ẹdidade ke mme mbono esop urua oro etienede. Emi esin̄wam mbon oro ẹnyenede udọn̄ obufa obufa ndikpep mme ikwọ nnyụn̄ ntiene n̄kwọ.”
Mme andidụn̄ obio-in̄wan̄ ẹsinyene mme n̄kpọ ubiọn̄ọ efen, utọ nte anyan usụn̄ isan̄ oro mmọ ẹnyenede ndisan̄a man ẹdụk mme mbono esop ikata ke urua. N̄wan ye ebe kiet ẹmi ẹnyenede udọn̄ ẹdụn̄ oyom usụn̄ ke kilomita 15 ọkpọn̄ Ufọkmbono Obio Ubọn̄ ke Lobatse, Botswana. Ke isua kiet oro ebede, mmọ ẹsidụk mme mbono esop kpukpru ini ye nditọ mmọ iba. Ebe esikịm ikpaukot ndida n̄n̄wam ubon. N̄wan esinyam n̄ken̄e n̄kpọurua ndin̄wam ke okụk oro ubon abiatde man mmọ ẹkeme ndikpe usụn̄ n̄ka nnyụn̄ nnyọn̄ mme mbono esop.
Ke mbubịteyo ndaeyo eke ndondo emi, ke ẹma ẹkekụre ndisop idem ye esenyịn circuit, ubon emi ẹma ẹkụt idemmọ ke itie udụk bọs ke n̄kanika usụkkiet okoneyo ye unana moto. Mme bọs ẹma ẹbak ẹtre uwat ke ntak idiọk enyọn̄. Akwa owo bodisi kiet ama edisọn̄ọ ada ke moto esie onyụn̄ obụp m̀mê nso ke mmọ ẹnam. Ke okopde aban̄a nnanenyịn mmọ, enye ama atua mmọ mbọm onyụn̄ awat mmọ isan̄ oro okoyomde usụn̄ ke kilomita 15 esịm ufọk. N̄wan, emi edide asuanetop oro mînaha baptism, ama ọdọhọ ebe esie ete: “Omokụt, edieke inịmde mme mbono esop akpa, Jehovah ọyọnọ se inanade kpukpru ini.” Idahaemi ebe oro ama owụt udọn̄ edikabade ndi ọkwọrọ eti mbụk n̄ko.
[Ndise ke page 18]
Mme Ntiense utọ nte mmọ ẹmi ke Romania ẹnịm eti uwụtn̄kpọ kaban̄a ediwụt esịtekọm mban̄a mme mboho Christian