Edinen Ido Emenede Idụt ke Enyọn̄
KE EDIWAK usen emi edịm edepde ẹma ẹkebe, edi n̄kpọ inemesịt didie ntem ndidemede nnyụn̄ n̄kụt utịn ayamade ke enyọn̄ eke mînyeneke obubịt enyọn̄! Isọn̄ ebịt, ndien idahaemi mbiet ekeme ndikọri ediye ediye. Ini kiet ko Jehovah Abasi ama ada utọ ndise oro nditịn̄ mban̄a mme edidiọn̄ edinen ukara. Enye ọkọdọhọ Edidem David ete: “Ke ini andikara ubonowo edide edinen, akarade ke ndịk Abasi, adan̄aoro enye etie nte un̄wana usenubọk, ke ini utịn asiahade, usenubọk eke mînyeneke obubịt enyọn̄. Otode ke uyama, otode ke edịm, mbiet afiari ke isọn̄.”—2 Samuel 23:3, 4, NW.
Ikọ Abasi oro ama osu ke ini edinen ukara Edidem Solomon, eyen David. Bible ọtọt ete: “Ndien Judah ye Israel ẹdụn̄ ke ifụre, kpukpru owo ke idak vine mmọ ye eto fig mmọ, ọtọn̄ọde ke Dan tutu osịm ke Beer-sheba, ke ofụri eyo Solomon.”—1 Ndidem 4:25.
Israel eset ekedi edimek idụt Abasi. Enye ama ọnọ mmọ mme ibet esie onyụn̄ asian mmọ nte ke edieke mmọ ẹdikopde uyo imọ, ‘iyefori mmọ ikan kpukpru mme idụt eken ke isọn̄.’ (Deuteronomy 28:1) Ikedịghe edinen ido Israel edi ekedi edinen ido Jehovah ekemenede mmọ. Mme ibet oro Abasi ọkọnọde mmọ ẹma ẹnen̄ede ẹfọn ẹkan mme ibet eke mme idụt oro ẹkekande mmọ ẹkụk. Nte mme owo, mmọ ẹkedi mme anana mfọnmma owo kpa nte kpukpru mme idụt oro. Ntem, itoro aka ebịne n̄kokon̄ Ibet Jehovah ye mmọ ndikọsọn̄ọ nyịre ke enye kaban̄a mmọ ndikedi se ẹmenerede ẹkan mme idụt. Ke ini mmọ ẹkenịmde ibet Jehovah, mmọ ẹma ẹnyene mfọn ye edidiọn̄ esie. Edidem Solomon ama okụt emi ke ini ukara esie. Enye ama ekeme ndidọhọ ete: “Nti ido ẹfori obio: edi,” enye ama odụri owo utọn̄ ete, “idiọk ido esịn obio enyene bụt.”—Mme N̄ke 14:34.
Ke mfụhọ, ebede ke ndikokoi nsọn̄ ibuot ndien ndien, ẹma ẹsụhọde idụt Israel itie. Mmọ ẹma ẹdia bụt nte idụt. Emi ke akpatre ama ada okosịm mmọ ndidi se ẹsịnde ke nsinsi nnyụn̄ nnyịme obufa idụt eke spirit.—Matthew 21:43.
Israel eke Spirit
Ke mbono otu ukara mme Christian ke Jerusalem, James, amanaisọn̄ eyen Jew, ama etịn̄ ke idak ndausụn̄ spirit ete ke Abasi ama “edi edise mme Gentile, ndisio ikọt ke otu mmọ nnọ enyịn̄ Esie.” (Utom 15:14) Apostle Paul okokot obufa idụt mme Christian emi “Israel Abasi.” (Galatia 6:16) Kaban̄a uduak emi ẹkekotde mmọ, Peter ekewet ete: “Mbufo ẹdi ubon eke ẹmekde, ẹdi mme oku edidem, ẹdi edisana obio, ẹdi ikọt eke Abasi onịmde ọnọ Idem Esie, man mbufo ẹka ẹkatan̄a mme utịbe edinam Esie, emi okokotde mbufo osio ke ekịm, esịn ke utịbe un̄wana Esie.” (1 Peter 2:9) Nte ndimek ikọt Abasi, mmọ ẹkenyene ndiyama nte ntantaọfiọn̄ ke ererimbot. Edinen ido Jehovah ama emenede mmọ ke enyọn̄.—Philippi 2:16.
Ẹkeme ndimen edimek nditọ Israel eke spirit ẹmi ẹdomo ye edidọk daimọn. Ke ini ẹwobide ntan emi esịnede daimọn ẹwọrọ ẹdi obot, ntan emi edide tọn 3 ekeme ndisịne daimọn emi odobide ke carat 1 (milligram 200). Usụn̄ oro ẹkesidade ini kiet ko ndisat daimọn nsion̄o ama esisịne edidọn̄ mmọn̄ ke ntan emi nnyụn̄ n̄n̄wan̄a enye nduọk ke okpokoro oro ẹyetde grease. Daimọn isisan̄ake kiet ye mmọn̄, ndien mmọ ẹyediana ke grease ke adan̄aemi mme n̄kpọ eken oro owo mîyomke ẹwetde ẹbe. Ke idaha emi mme daimọn ẹketie n̄kpotụk n̄kpotụk. Nte ededi, ke ẹma ẹkekpok ẹnyụn̄ ẹtụk esem, mmọ ẹma ẹwụt uyama ke kpukpru ikpehe.
Ukem nte mme daimọn ẹmi mîsan̄ake kiet ye mmọn̄ mînyụn̄ idịghe ubak mme n̄kpọ oro ẹdude ẹkan mmọ ẹkụk, ikọt Jehovah ẹmedianade ẹkpọn̄ ererimbot. (John 17:16) Ke ini mmọ ke akpa ini ẹkekụtde un̄wana, ekeme ndidi mmọ ikenyeneke uyama. Edi Ikọ ye spirit Jehovah ẹma ẹbot obufa edu ẹsịn mmọ ke idem, ndien mmọ ẹma ẹyama nte ntantaọfiọn̄ ke ererimbot. Edi ke ntak edinen ido Jehovah ke ẹmenede mmọ ke enyọn̄ ẹnyụn̄ ẹwụt un̄wana akpanikọ Obio Ubọn̄ ke kpukpru ikpehe, idịghe ke ntak edinen ido mmọ.
Edi, ọtọn̄ọde ke utịt utịt ikpehe akpa isua ikie E.N., nsọn̄ibuot ama ọnyọni odụk esop onyụn̄ otụk ediwak owo. Mme Christian inua inua ẹma ẹkabade ẹdiana ye mme idụt ererimbot inyụn̄ ikemeke ndidi isio ye ererimbot emi akakande mmọ okụk.
Mfịn ẹmenam mme anam-akpanikọ nsụhọ nditọ Israel eke spirit ẹfiak ẹnyene mfọn Jehovah. Mmọ ẹmedianade idem ẹkpọn̄ ererimbot ẹnyụn̄ ẹyet “kpukpru se isabarede obụkidem ye spirit” ẹfep. (2 Corinth 7:1) Ke ndisana nnyụn̄ nnen ke iso Jehovah, mmọ ẹsọn̄ọ ẹmụm edinen ido esie ẹkama. Emi emenede mmọ onịm ke n̄kokon̄ itie mfọn oro okon̄de akan eke mme idụt ererimbot. Ebede ke mmọ ndikwọrọ eti mbụk Obio Ubọn̄ ifịk ifịk, akwa otuowo eke ofụri ererimbot ẹmesịk ẹkpere Jehovah ẹnyụn̄ ẹkabade ẹdi ubak ikọt esie.—Ediyarade 7:9, 10.
Ererimbot Ekeme Ndikụt Ukpụhọde
Ikpọ owo ukara ererimbot ndusụk ini ẹsitoro edu mme asan̄autom Abasi. Ke ndusụk ini ẹmi ẹkebede, akwa esenyịn mbon ukpeme ke akwa an̄wambre Pretoria Show Grounds, South Africa, ama etịn̄ aban̄a eduuwem Mme Ntiense Jehovah, ẹmi ẹtode kpukpru orụk, ẹmi ẹkedụkde mme mbono ofụri isua mmọ ke an̄wambre oro. Ke otu mme n̄kpọ eken, enye ekewet ete: “Kpukpru owo ẹma ẹwụt ukpeme, mme owo ẹtịn̄de ikọ ye kiet eken ke eti usụn̄, edu oro ẹkewụtde ke usen ifan̄ ẹmi ẹkebede—kpukpru ẹmi ẹyarade ẹwụt orụk mme andibuana ke n̄ka mbufo, ye nte ke kpukpru owo ẹdu uwem ọtọkiet nte ubon kiet emi okopde inemesịt.”
Idịghe ke mme utọ ikpọ mboho oro ikpọn̄ ke ikọt Jehovah ẹkeme nditịp n̄kpọ nsịn ke edinen ido idụt esie edi n̄ko ke ọkpọkpọ uwem mmọ. Ke uwụtn̄kpọ, n̄kọk itieutom Watch Tower Society ke South Africa ama ọbọ leta oto n̄wan kiet ke Johannesburg, ọdọhọde ete: “Urua oko ekpatokụk mi okodoro ke moto nte n̄kawatde ndaha. Enye ama odorode ọduọ ke Jan Smuts Avenue ndien Mr. R—, owo esop mbufo, emi ọkọnọde mi ikot ke urụk ukopikọ, onyụn̄ ọkpọn̄de enye ọnọ mi, ama emen enye ye ofụri se ikọdọn̄ọde ke esịt. . . . Mmenen̄ede n̄n̄wụt esịtekọm ke edinam akpanikọ emi ama akakabade edi edu emi ananade ke eyomfịn nnyụn̄ ntoro esop mbufo ke ndinịm mme edumbet emi ikọt mbufo ẹsọn̄ọde ẹyịre.”
Ih, ebede ke ndisọn̄ọ nyịre ye ndinen edumbet Jehovah, ẹnam ikọt esie ẹkpụhọde ẹkpọn̄ ererimbot. Sia mmọemi ẹwụtde edinen ido Jehovah, mbon esịt akpanikọ ke ẹdụk esop Christian. Edi ndammana n̄kpọ ndisịk n̄kpere n̄kpọ emi asanade onyụn̄ enende. Ke uwụtn̄kpọ, inikiet esenowo ama edi mbonoesop Mme Ntiense Jehovah ke Zurich, Switzerland, onyụn̄ ọdọhọ ke imọ iyom ndikabade ndi andibuana ke esop oro. Enye ọkọdọhọ ke ẹma ẹsio eyeneka imọ an̄wan ẹfep ke ntak oburobụt ido onyụn̄ adian ete ke imọ imoyom ndibuana ye esop oro “mîyọhọ idiọkido.” New Catholic Encyclopedia akam ọdọhọ ke ẹdiọn̄ọ Mme Ntiense Jehovah nte “kiet ke otu mme owo oro ẹnyenede eti eduuwem ẹkan ke ererimbot.”
Ke adan̄aemi edinen ido emenerede owo, idiọkn̄kpọ ekeme ndida esuene nsọk eti enyịn̄ owo, akpan akpan edieke ẹdiọn̄ọde ẹban̄a akwa idiọkn̄kpọ ke obio. Ndusụk ini esop Christian esibọ esuene oro ẹdade ẹdori enye ke ini mme andibuana ẹnamde akwa idiọkn̄kpọ. Nte an̄wan̄ade, mme anam-akpanikọ mme andibuana ke esop ẹkeme ndin̄wana mban̄a eti enyịn̄ esop ebe ke ndiwụt nte ke ẹma ẹtụnọ anamidiọk oro ke usụn̄ owụtde mbọm, oro edi, ke n̄kemuyo ye mme edumbet N̄wed Abasi. Edieke owo anamde idiọkn̄kpọ ndien mîkabakede esịt, ẹyebịn enye ẹfep ke esop—ẹsio ẹfep.—1 Corinth 5:9-13.
Ntak Ẹsiode Ndusụk Owo Ẹfep
Okposụkedi ẹsisiode ediwak tọsịn owo ẹfep ke esop Christian kpukpru isua, emi edi sụk ekpri mbahade ke ibat Mme Ntiense ẹmi ẹkperede ndisịm miliọn ition ke ererimbot. Ntak ẹkpenamde n̄kpọ ọkpọsọn̄ ọkpọsọn̄ ntre ye owo ekededi ke esop Christian? Nte idiọk edinam etiede edi kiet ke otu mme n̄kpọ oro ẹdade ẹbiere. Edi se idide akpan n̄kpọ ikan edi m̀mê anamidiọk oro owụt ata edikabade esịt ke akwa idiọkn̄kpọ oro enye akanamde. Edieke enye enen̄erede atua n̄kpọfiọk, ọwọn̄ọde ebịne Jehovah ke akam ofụri esịt, oyom edifen nnọ ke idiọkn̄kpọ oro akanamde adian Enye, onyụn̄ oyomde un̄wam mme owo oro ẹnyenede mbiomo ke esop, ẹkeme ndin̄wam enye afiak enyene mfọn Abasi onyụn̄ akaiso edi ubak esop.—Mme N̄ke 28:13; James 5:14, 15.
Ke ini eyen oro enyenede eti itie ebuana ye ete esie anamde se iyatde ete esịt, mmọ mbiba ẹkpenyene ndisọsọp nnen̄ede ọsọn̄urua itie ebuana oro. Kpasụk ntre, ke ini iyakde uwem nnyịn inọ Jehovah, nnyịn imodụk ke ata ọsọn̄urua itie ebuana ye enye. Ntem, ke ini nnyịn inamde n̄kpọ oro ayatde enye esịt, nnyịn ikpenyene ndinam n̄kpọ usọp usọp ndinen̄ede itie ebuana nnyịn ye Ete nnyịn eke heaven.
Ke inemesịt, mbon oro ẹkesiode ẹfep ẹma ẹkere ẹban̄a uwụtn̄kpọ idiọk udọ. Do ẹmen Jehovah ẹdomo ye ima ima Ete emi afiakde adara anamidiọk oro akabarede esịt edieke owo oro ọwọn̄ọrede ọkpọn̄ idiọk usụn̄ onyụn̄ oyomde edifen nnọ otode Abasi. (Luke 15:11-24) Ata editua n̄kpọfiọk emi otode esịt ye ediwọn̄ọde n̄kpọn̄ idiọkn̄kpọ edi usụn̄ ndifiak nnyene mfọn Jehovah ye esop Christian. Ndusụk mme anamidiọk oro ẹkabarede esịt ẹmi ẹkedude ke mfụhọ ke idak mfịghe ubiomikpe mmọ ẹma ẹkụt ufọn edikabade esịt nnyụn̄ nnam mme usio-ukot ndifiak n̄ka ima ima n̄kann̄kụk eke esop Christian. Ntem eyedi mmọ ẹma ẹdi ẹdifiọk mme ikọ Jehovah ke Isaiah 57:15.
Man akpan mme owo ndifiak nnyene ima ima ukpeme Jehovah, Satan akpama ndinam n̄kpọ man ẹdọhọ ke edifen nnọ idụhe inọ mme idiọkn̄kpọ oro ẹkenamde. Edi uwa ufak Christ Jesus ekem ndifụk mme idiọkn̄kpọ owo ekededi oro akabarede esịt—ih, idem ndammana idiọkn̄kpọ eke “ofụri ererimbot.” (1 John 2:1, 2) Idiọkn̄kpọ kiet oro ufak mîfụkke edi idiọkn̄kpọ oro ẹnamde ẹdian edisana spirit Abasi, emi edide edikokoi nsọn̄ ibuot ye edinam spirit Abasi, utọ nte ikpọ idiọkn̄kpọ Judas Iscariot ye eke ediwak mme scribe ye mme Pharisee.—Matthew 12:24, 31, 32; 23:13, 33; John 17:12.
Ndisọn̄ọ Mmụm Edinen Ido Jehovah N̄kama
Sia ẹkefiakde ẹnam nditọ Israel eke spirit ẹnyene mfọn Jehovah ke 1919, mmọ ẹmetịm ẹkon̄ ẹkan ererimbot oro akande mmọ okụk. Emi itoho ke ntak eti ido ekededi ke n̄kan̄ mmọ edi oto ke unyịme unyịme nsụkibuot mmọ nnọ mme ibet ye edumbet Jehovah. Nte utịp, ẹmeda ediwak miliọn owo ke otu “mme erọn̄ en̄wen” eke Christ ẹdisịn ke itie ebuana ye Israel eke spirit nte mme anam-akpanikọ nsan̄a. (John 10:16) Mme owo ẹmi ẹda ubọn̄ ye ukpono ẹsọk Jehovah ke ererimbot emi mînyeneke ndinen edumbet Abasi mi. Edi nte magazine South Africa oro, Personality, eketịn̄de inikiet: “Etie nte Mme Ntiense Jehovah ẹyọhọ ye nti edu onyụn̄ ekpere ndidi inyeneke ndiọi edu ndomokiet.”
Man ẹsụk ẹkaiso ẹmụm n̄kokon̄ idaha emi ẹkama ke ererimbot unana uten̄e Abasi emi, oyom andibuana kiet kiet ke esop Christian odu edisana, nnennen uwem ke iso Jehovah. Ke Bible, ndisana n̄kpọ ẹda ẹban̄a esop Jehovah eke heaven. Ẹkụt enye nte edide ediye n̄wan emi esịnede utịn, ọfiọn̄ onyụn̄ odude enye ke idak ikpat. (Ediyarade 12:1) Ẹtịn̄ ẹban̄a Obufa Jerusalem nte edisana obio, emi eyede. (Ediyarade 21:2) Ẹnọ mme anam-akpanikọ andibuana ke n̄wanndọ Christ “linen eke asanade onyụn̄ esemde.” (Ediyarade 19:8) Ẹkụt mbon akwa otuowo nte “ẹsịne[de] mfia ọfọn̄idem.” (Ediyarade 7:9) Mme owo oro ẹmade edinen ido ẹsịk ẹkpere edisana esop. Ke edide isio, esop Satan isanake. Akpara ada aban̄a ndutịm ido ukpono esie, ndien ẹtịn̄ ẹban̄a mbon oro ẹdude ke ọwọrọde ọkpọn̄ edisana obio oro nte ẹdehede, mînyụn̄ isanake.—Ediyarade 17:1; 22:15.
Ẹn̄wọn̄ọ ndinọ ndinen owo nsinsi uwem. Mme owo oro ẹtan̄de ẹbok ẹmi ẹsọn̄ọde ẹmụm edinen ido Jehovah ẹkama ẹnyene idotenyịn ndibọhọ utịt idiọk editịm n̄kpọ emi. Abasi ọn̄wọn̄ọ ke Mme N̄ke 1:33 ete: “Owo eke okopde uyo mi eyedụn̄ ke ifụre, eyenyụn̄ etie sụn̄ anana ndịk idiọk n̄kpọ.”
Edidi n̄kpọ inemesịt didie ntem ke ini Akamba Solomon, Christ Jesus, edikarade obufa ererimbot oro ke edinen ido, ke uten̄e Jehovah! (2 Peter 3:13) Editie nte un̄wana usenubọk ke ini utịn asiahade, usenubọk eke mînyeneke obubịt enyọn̄. Kpukpru mme andidụn̄ isọn̄ ẹyedụn̄ ke ifụre, yak idọhọ, kpukpru owo ẹtiede ke idak vine ye ke idak fig mmọ. Edinen n̄kaowo eyenam isọn̄ eye onyụn̄ odu ke nnennen idaha esie ke ekondo kaban̄a nsinsi itoro Abasi nnyịn, Jehovah.—Micah 4:3, 4; se n̄ko Isaiah 65:17-19, 25.
[Ebiet Ẹdade Ndise Ẹto ke page 26]
Garo Nalbandian