Utọk Jehovah Ye Mme Idụt
“Uyom eyewọrọ okosịm ke utịt ererimbot: koro Jehovah enyenede utọk ye mme idụt.”—JEREMIAH 25:31.
1, 2. (a) Nso ikotịbe ke Judah ke Edidem Josiah ama akakpa? (b) Anie ekedi akpatre edidem Judah, ndien didie ke enye ọkọbọ ufen unana edinam akpanikọ esie?
IDỤT Judah ama osobo ndiọkeyo. Eti edidem kiet, Josiah, ama anam ikan̄ ikan̄ iyatesịt Jehovah ebịghi ndidi esisịt. Edi nso ikotịbe ke ini ẹkewotde Josiah ke 629 M.E.N.? Ndidem oro ẹkedade itie esie ẹma ẹtre ndinọ Jehovah ukpono.
2 Akpatre edidem Judah, Zedekiah, ọyọhọ eyen Josiah inan̄, ama akaiso, nte 2 Ndidem 24:19 etịn̄de, “anam idiọk ke iso Jehovah, kpa nte Jehoiakim [akpan eka esie] akanamde kpukpru.” Nso ikedi utịp? Nebuchadnezzar ama edi en̄wan ye Jerusalem, omụm Zedekiah, owot nditọiren esie ke iso esie, etịbi enye enyịn, onyụn̄ ada enye ọnyọn̄ Babylon. Akan oro, mbon Babylon ẹma ẹtan̄ mme n̄kpọuto oro ẹkesikamade ke utuakibuot Jehovah nte n̄kpọ mbụme, ẹsịn ikan̄ ke temple ye ke obio. Mme andibọhọ ẹma ẹkabade ẹdi mbon ntan̄mfep ke Babylon.
3. Nso ikpehe ini ọkọtọn̄ọ ye nsobo Jerusalem ke 607 M.E.N., ndien nso ikenyene nditịbe ke utịt ikpehe ini oro?
3 Isua oro, 607 M.E.N., ikonịmke akpatre itie ndon Jerusalem idiọn̄ọ kpọt edi n̄ko ntọn̄ọ “ini mme Gentile,” emi ẹtịn̄de ẹban̄a ke Luke 21:24. Iduọkisua 2,520 emi eketre ke eyo nnyịn, ke isua 1914. Ke ini oro ini ama edikem ọnọ Jehovah, ebe ke Eyen esie oro ẹma ẹkedori ke ebekpo, Jesus Christ, emi okponde akan Nebuchadnezzar, nditan̄a nnyụn̄ mbiere ikpe nnọ idiọk ererimbot emi. Ubiereikpe emi ọtọn̄ọ ye mbiet Judah eyomfịn, kpa mbiet oro ọdọhọde nte idade ke ibuot Abasi ye Christ ke isọn̄.
4. Nso mme mbụme ke ẹdemede kemi kaban̄a prọfesi Jeremiah?
4 Nte nnyịn imokụt mbiet n̄kpọ ke ufọt ndutịme oro okodude ke mme akpatre isua eke Judah ke idak ndidem esie—ye mme akama-nsobo n̄kpọntịbe oro ẹtarade ẹsịm mme idụt n̄kann̄kụk—ye ndutịme ke Christendom mfịn? Ke akpanikọ nnyịn ikokụt! Nso, ndien, ke prọfesi Jeremiah owụt aban̄a nte Jehovah edisede aban̄a mme n̄kpọ mfịn? Ẹyak nnyịn ise.
5, 6. (a) Ọtọn̄ọde ke 1914, didie ke idaha ke Christendom ebiet enyeoro okodude ke Judah esisịt ini mbemiso nsobo esie? (b) Nso etop ke Jeremiah eyomfịn ada ọsọk Christendom?
5 Ata abat-ibat ye owo akwaifiọk Britain oro, Bertrand Russell ama etịn̄ ke n̄kpọ nte isua 40 ẹmi ẹkebede ete: “Toto ke 1914, kpukpru owo ẹmi ẹnyenede udọn̄ ẹban̄a se ikade iso ke ererimbot ẹmekop editịmede esịt ntotụn̄ọ ntotụn̄ọ ẹban̄a se itiede nte isan̄ oro ẹsan̄ade ẹbịne ata n̄kponn̄kan afanikọn̄ emi ẹma ẹkekan̄a ẹnyụn̄ ẹbem iso ẹbiere ẹnịm.” Ndien owo ukara Germany oro, Konrad Adenauer ama ọdọhọ ete: “Ifụre ye emem ẹma ẹsop ke uwem mme owo toto ke 1914.”
6 Mfịn, kpa nte ekedide ke eyo Jeremiah, ediduọk akpakịp iyịp oro mîduehe isop, akpan akpan ke ekọn̄ ererimbot iba eke isua ikie emi, omonịm utịt editịm n̄kpọ emi asan̄ade ekpere mi idiọn̄ọ. Ke n̄wakn̄kan ikpehe, mme idụt Christendom, ẹmi ẹdọhọde nte ituakde ibuot inọ Abasi a-Bible, ẹken̄wana ekọn̄ oro. Nso mbubịk ke emi edi ntem! Eyịghe idụhe ndien Jehovah ọdọn̄de Mme Ntiense esie utom ke ọtọ mmọ, ọdọhọde, ke mme ikọ eke Jeremiah 25:5, 6 ete: “Mbọk mbufo kiet kiet ẹkabade ẹkpọn̄ mme idiọk usụn̄ mbufo, ye mme idiọkido mbufo . . . Mbufo ẹkûnyụn̄ ẹbịne abasi efen, man ẹnam n̄kpọ mmọ, ẹnyụn̄ ẹtuak ibuot ẹnọ mmọ; ẹkûnyụn̄ ẹyat mi esịt ke se ubọk mbufo ẹnamde; ndien ndidiọkke ye mbufo.”
7. Nso uyarade idu nte ke Christendom omofụmi ntọt oro Jehovah ọnọde?
7 Nte ededi, mme idụt Christendom ẹmekpu ndifiak edem. Ẹwụt emi ẹto n̄kaiso uwa oro mmọ ẹwade ẹnọ abasi ekọn̄ ke Korea ye Vietnam. Mmọ ẹkaiso ndinọ mme anyam n̄kpọ n̄kpa un̄wam okụk, kpa mme obot n̄kpọekọn̄. Mme idụt Christendom ẹkenọ n̄kponn̄kan ikpehe ke se ikperede ndisịm triliọn dollar kiet oro ẹkebiatde ke n̄kpọekọn̄ ke isua kiet kiet ke iduọkisua 1980. Ọtọn̄ọde ke 1951 osịm 1991, okụk oro United States ikpọn̄ akabiatde ke n̄kpọekọn̄ ama awak akan ofụri udori kpukpru itieutom mbon America ke ẹtan̄de ẹdian kiet. Ọtọn̄ọde ke ini ọkpọsọn̄ mfiori oro ẹketan̄ade utịt En̄wan Ukaraidem, ẹmesụhọde ibat n̄kani n̄kpọekọn̄ nuclear, edi ikpọ itie oro ẹbonde mme n̄kpọekọn̄ oro ẹkam ẹkamade n̄kpa ẹkan ẹsụk ẹdodu ẹnyụn̄ ẹkaiso ndikọri. Usen kiet ẹkeme ndida mmọemi nnam n̄kpọ.
Ubiereikpe ke Idem Ikpehe Nnam-se-Mmade eke Christendom
8. Didie ke mme ikọ eke Jeremiah 25:8, 9 ẹdisu ke idem Christendom?
8 Mme n̄kaiso ikọ Jehovah, oro ẹkụtde ke Jeremiah 25:8, 9, idahaemi ẹnyene n̄kpọ ndinam akpan akpan ye Christendom, emi okpude ndinam n̄kpọ ekekem ye ndinen idaha eke Christian: “Mmọdo ntem ke Jehovah mme udịm ọdọhọ, ete, Koro mbufo mîkopke uyo mi, Jehovah ọdọhọ, ete, Sese, mmọn̄ ndọn̄ ẹkeda kpukpru mme orụk edem edere, nnyụn̄ ndọn̄ utom ke ọtọ Nebuchadrezzar edidem Babylon owo mi, nnyụn̄ nda mmọ ndi ekọn̄ ye isọn̄ emi, ye mme andidụn̄ enye, ye kpukpru mme idụt ẹmi ẹkande enye ẹkụk; nyenyụn̄ nsobo mmọ, fap, nnyụn̄ nnịm mmọ ke n̄wụre, ye n̄kpọ nsi, ye ke nsinsi ndon.” Ntem, ọtọn̄ọde ye mbon oro ẹdọhọde nte idide ikọt Abasi, kpa Christendom, akwa ukụt eyetọn̄ọ, ke akpatre atarade osịm ofụri isọn̄, osịm ‘kpukpru mme idụt ẹmi ẹkande ẹkụk.’
9. Ke mme usụn̄ ewe ke idaha eke spirit Christendom akabade ọdiọk akan ke eyo nnyịn?
9 Ini ama odu oro ẹkesiwụtde ukpono ẹnọ Bible ke Christendom, ini emi ẹkesidade ndọ ye uwem ubon nte n̄kpọ oro ọnọde inemesịt ke ekperede ndidi ke ofụri ererimbot, ini emi mme owo ẹkesibakde edemede ẹnyụn̄ ẹkopde uyụhọ ke utom mmọ eke usen ke usen. Ediwak owo ẹma ẹsinọ idemmọ nduọkodudu ebe ke ndikot nnyụn̄ n̄kpep Ikọ Abasi ke ikan̄ utuenikan̄ mbubịteyo. Edi mfịn, oburobụt ido idan̄, usiondọ, uda n̄kpọsọn̄ ibọk ke idiọk usụn̄ ye ukpa mmịn, nsọn̄ibuot, idiọkitọn̄, ifu ifu edu unam utom, mbumehe use TV, ye mme edinam eken ẹmebiat uwem ke ata akamba udomo. Emi edi ntọn̄ọ nsobo emi Jehovah Abasi oyomde ndida nsobo ikpehe Christendom oro anamde se amade.
10. Tịn̄ nte idaha Christendom editiede ke ubiereikpe Jehovah okụrede.
10 Jehovah ọdọhọ, nte nnyịn ikotde ke Jeremiah ibuot 25, ufan̄ikọ 10 ye 11 ete: “Nyesio uyom idara ye uyom mbre, uyo ọdọ-an̄wan ye uyo an̄wanndọ, ye uyom itiat ọkọk ibokpot, ye un̄wana utuenikan̄ mfep ke esịt. Ofụri obio emi eyenyụn̄ akabade edi se ẹsobode ẹnyụn̄ ẹbiatde, [kpa n̄kpọ n̄kpaidem, NW].” Emi ke akpanikọ edidi n̄kpọ n̄kpaidem ke ini ikpọ temple ye ikpọ ufọk Christendom ediwụrede. Nsobo emi editara adan̄a didie? Ke eyo Jeremiah, nsobo Judah ye mme idụt oro ẹkekande ẹkụk ekebịghi ke isua 70, emi Psalm 90:10 etịn̄de nte edide ndamban̄a ofụri eyo uwem. Ubiereikpe Jehovah mfịn edidi ọyọhọ ọyọhọ, ke nsinsi.
Ubiereikpe ke Idem Akwa Babylon
11. Anie edidi n̄kpọutom ke ndisobo Christendom? Ntak-a?
11 Nte ẹkebemde iso ẹtịn̄ ke Ediyarade 17:12-17, ini eyedi oro Jehovah editọn̄ọde esen esen edinam esie ebe ke ndisịn ke esịt “nnụk duop oro”—mbonekọn̄ eke Edidiana M’idụt—“ete ẹnam uduak Imọ” ke ndisobo ukara ererimbot eke nsunsu ido ukpono. Didie ke edinam emi? Ediwak usụn̄ ẹdu emi “nnụk duop oro” eke Ediyarade ibuot 17, ke mme ikọ eke Edi 17 ufan̄ikọ 16, ẹkemede ‘ndisua akpara oro nnyụn̄ mfọp enye ke ikan̄ n̄wot.’ Edi akpanikọ, mme n̄kpọekọn̄ nuclear ama atara asuana ndien ke osụk atatara asuana ke ediwak itie oro ekọn̄ ekemede ndisiaha ke isọn̄. Edi ana nnyịn ibet inyụn̄ ise nte Jehovah edisịnde ke esịt mme andikara ukaraidem ndisio usiene esie.
12. (a) Nso ikotịbe inọ Babylon ke enye ama okosobo Jerusalem? (b) Nso iditịbe inọ mme idụt ke ẹma ẹsobo Christendom?
12 Ke eset ini ama edikem Babylon ndikụt ikan̄ ikan̄ iyatesịt Jehovah. Nte asan̄ade ekekem, ọtọn̄ọde ye Jeremiah ibuot 25, ufan̄ikọ 12, prọfesi oro ese aban̄a mme n̄kpọ ke ukperedem ke idaha oro okpụhọrede. Ke mînamke n̄kpọ aba nte Ebiereikpe Jehovah, Nebuchadnezzar ye Babylon ẹtiene ẹsịne idahaemi ke otu kpukpru mme idụt ererimbot. Emi edi ukem nte n̄kpọ etiede mfịn. “Nnụk duop oro” eke Ediyarade ibuot 17 ẹyesobo nsunsu ido ukpono, edi ke ukperedem ẹyesobo mmọ ọkọrọ ye kpukpru “ndidem isọn̄” eken, nte ẹbụkde ke Ediyarade ibuot 19. Jeremiah 25:13, 14 etịn̄ nte Babylon, ọkọrọ ye “kpukpru mme idụt” oro ẹkebụmede ikọt Jehovah, ẹdade ke ikpe. Jehovah ama ada Nebuchadnezzar anam n̄kpọ nte ebiereikpe ke ndinọ Judah ufen. Edi enye ye mme ukperedem ndidem Babylon eken ke ntan̄idem ẹma ẹmenede idemmọ ke enyọn̄ ẹbiọn̄ọ Jehovah, nte ẹwụtde, ke uwụtn̄kpọ, ke ndikasabade mme n̄kpọuto temple Jehovah. (Daniel 5:22, 23) Ndien ke ini mbon Babylon ẹkesobode Jerusalem, mme idụt n̄kann̄kụk Judah—Moab, Ammon, Tyre, Edom, ye mmọ eken—ẹma ẹdara ẹnyụn̄ ẹsak ikọt Abasi nsahi. Ana mmọ n̄ko ẹbọ utịp oro odotde ke ubọk Jehovah.
Ubiereikpe ke Idem “Kpukpru Mme Idụt”
13. Nso ke “cup wine ifụtesịt,” ọwọrọ, ndien nso itịbe inọ mbon oro ẹn̄wọn̄de cup emi?
13 Ntre, Jeremiah atan̄a, nte ẹwetde ke Jer ibuot 25, ufan̄ikọ 15 ye 16 ete: “Ntem ke Jehovah Abasi Israel ọdọhọ mi, ete, Bọ mi cup wine ifụtesịt mi ke ubọk, nyụn̄ da enye nọ kpukpru mme idụt oro ami n̄kọdọn̄de fi utom ke otu mmọ, ete ẹn̄wọn̄. Ndien mmọ ẹyen̄wọn̄, ẹnyụn̄ ẹfụm, ẹnyụn̄ ẹdama idat, ẹban̄a ofụt eke ami ndidọn̄de utom ke otu mmọ.” Ntak edide ‘cup wine ifụtesịt Jehovah’? Ke Matthew 26:39, 42 ye John 18:11, Jesus ama etịn̄ aban̄a “cup” nte adade aban̄a uduak Abasi kaban̄a imọ. Ukem ntre, ẹda cup ndida mban̄a uduak Jehovah kaban̄a mme idụt ndin̄wọn̄ usiene Abasi. Jeremiah 25:17-26 asiak mme idụt oro ẹkedade ẹban̄a mme idụt mfịn.
14. Nte ekemde ye prọfesi Jeremiah, mmanie ẹdin̄wọn̄ cup wine ifụtesịt Jehovah, ndien nso ke emi ada aban̄a ke eyo nnyịn?
14 Ke ẹma ẹkenam Christendom, ukem nte ẹkenamde Judah, edi “n̄kpọ n̄wụre, ye nsobo, ye nsi, ye isụn̄i,” nsobo ana ebet ofụri ukara ererimbot eke nsunsu ido ukpono. Ekem, ofụri ererimbot, emi Egypt akadade aban̄a, ana ẹn̄wọn̄ cup wine ifụtesịt Jehovah! Ih, ana “kpukpru ndidem edem edere n̄kpet n̄kpet ye nsannsan, kiet ọkọrọ ye eken, ye kpukpru mme idụt ererimbot eke ẹdude ke iso isọn̄” ẹn̄wọn̄. Ke akpatre, “edidem Sheshach eyetiene mmọ ọn̄wọn̄.” Ndien anie edi “edidem Sheshach” emi? Sheshach edi ndamban̄a enyịn̄, ndedịbe ikọ, m̀mê idiọn̄ọ, adade ọnọ Babylon. Ukem nte Satan ekedide edidem oro enyịn mîkwe oro akakarade Babylon, kpa ntre ke enye edi “ọbọn̄ ererimbot” tutu osịm mfịn emi, nte Jesus okowụtde ke John 14:30. Ntem, Jeremiah 25:17-26 edi ukem ye Ediyarade ibuot 18 osịm 20 ke ndinam udịm udịm n̄kpọntịbe kaban̄a nte ẹnemede cup iyatesịt Jehovah an̄wan̄a. Akpa, ana ẹsobo ukara ererimbot eke nsunsu ido ukpono ẹfep, ekem mme ukara ukaraidem ẹdiana, ndien ekem ẹsịn Satan ke idemesie ke editụn̄ọ ukpe.—Ediyarade 18:8; 19:19-21; 20:1-3.
15. Nso iditịbe ke ini ẹkopde mfiori “emem ye ifụre”?
15 Ẹmetịn̄ ekese ẹban̄a emem ye ifụre tọn̄ọ nte ẹkedọhọ ke En̄wan Ukaraidem okụre, ye n̄kponn̄kan odudu ukara kiet kpọt osụhọde. Nte ẹketịn̄de ke Ediyarade 17:10, n̄kponn̄kan odudu ukara oro, kpa ọyọhọ ibuot itiaba eke idiọk unam oro, enyene “ndibịghi ke ekpri ibio ini.” Edi “ekpri ibio ini” oro ke asan̄a ekpere utịt esie. Ke mîbịghike, ofụri mfiori “emem ye ifụre” ukara ukaraidem eyekpọn̄ ufan̄ ọnọ ‘mbabuat nsobo oro edisịmde mmọ.’ Ntre ke apostle Paul etịn̄.—1 Thessalonica 5:2, 3.
16, 17. (a) Edieke owo ekededi odomode ndibọhọ ubiereikpe Jehovah, nso ididi utịp? (b) Ke nso usụn̄ oro akamade nsobo ke uduak Jehovah edida itie ke isọn̄ ke mîbịghike?
16 Ana ofụri ndutịm ererimbot Satan, ọtọn̄ọde ye Christendom, ẹn̄wọn̄ cup usiene Jehovah. N̄kaiso ewụhọ oro enye ọkọnọde Jeremiah, emi ẹwetde ke Jer ibuot 25, ufan̄ikọ 27 osịm 29, ọsọn̄ọ emi ete: “Dọhọ mmọ ndien, ete, Ntem ke Jehovah mme udịm, Abasi Israel, ọdọhọ, ete, Mbufo ẹn̄wọn̄ ẹkpa, ẹnyụn̄ ẹkpọhi, ẹnyụn̄ ẹduọn̄ọ, ndien ẹkûdaha ke enyọn̄, ẹban̄a ofụt eke ami ndidọn̄de utom ke otu mbufo. Ndien ama ekem, ke mmọ mînyịmeke ndibọ fi cup emi ke ubọk n̄n̄wọn̄, dọhọ mmọ ndien, ete, Ntem ke Jehovah mme udịm ọdọhọ, ete, Mbufo iditreke ndin̄wọn̄. Koro, sese, ami mmọn̄ ntọn̄ọ ndida idiọkn̄kpọ ntiene obio emi ekerede enyịn̄ mi, ndien nte mbufo ẹdibọhọ ufen kpukpru? Mbufo idibọhọke-bọhọ: koro ami n̄kotde ofụt, nte osịm kpukpru mme andidụn̄ isọn̄: emi edi uyo Jehovah mme udịm.”
17 Mmọ oro ẹdi n̄kpọsọn̄ ikọ—ke akpanikọ, mme enyene-ndịk ikọ, koro Ọbọn̄ Andikara ofụri ekondo, kpa Jehovah Abasi, etịn̄ mmọ. Ke ediwak tọsịn isua, enye ke ime ọmọyọ isụn̄i, esuene, ye usua oro ẹsuade edisana enyịn̄ esie. Nte ededi, ini edikem ke akpatre ọnọ enye ndibọrọ akam oro edima Eyen esie, Jesus Christ, ekekpepde mme mbet esie ke adan̄aemi okodude ke isọn̄: “Ẹbọn̄ akam ntem ndien, ẹte, Ete nnyịn emi odude ke heaven: yak ikpono enyịn̄ Fo, yak Ubọn̄ Fo edi; yak inam uduak Fo; nte ẹnamde ke heaven, yak inam ke isọn̄ kpasụk ntre.” (Matthew 6:9, 10) Edi uduak Jehovah nte Jesus anam n̄kpọ nte ofụt Esie ke ndisio usiene.
18, 19. (a) Anie awat ọwọrọ ndikan ke enyịn̄ Jehovah, ndien enye ebet nso mbemiso okụrede edikan esie? (b) Ke ini mme angel ẹsanade ofụm oyobio ifụtesịt Jehovah ẹyak, nso mme enyene-ndịk n̄kpọntịbe ẹdida itie ke isọn̄?
18 Ke Ediyarade ibuot 6, nnyịn ibemiso ikot nte Jesus awatde ke afia enan̄-mbakara ‘man akakan, onyụn̄ ọdọdiọn̄ akan.’ (Edi Ufan̄ikọ 2) Emi ọkọtọn̄ọ ye edidori enye ke ebekpo nte Edidem eke heaven ke 1914. Mme enan̄-mbakara eken ye mme andiwat mmọ ẹtiene enye, ẹwụtde ọyọhọ ekọn̄, akan̄, ye idiọk udọn̄ọ oro ẹnọmọde isọn̄ nnyịn toto ko. Edi ini ewe ke kpukpru ndutịme emi editre? Ediyarade ibuot 7 asian nnyịn ete ke angel inan̄ ẹsọn̄ọ ẹmụm “ofụm isọn̄ mbinan̄” ẹkama tutu ẹtan̄ Israel eke spirit ye akwa otuowo eke kpukpru idụt ẹbon kaban̄a edinyan̄a. (Edi 7 Ufan̄ikọ 1) Ekem nso itịbe?
19 Jeremiah ibuot 25, ke Jer 25 ufan̄ikọ 30 ye 31, akaiso ete: “Jehovah eyetie ke enyọn̄ ofiori, eyenyụn̄ etie ke edisana idụn̄ esie osioro uyo esie; enye eyesọn̄ọ ofiori aban̄a ebietidụn̄ esiemmọ; eyesio n̄kpo, ebiet eke mme edịghi wine, aban̄a kpukpru mme andidụn̄ ererimbot. Uyom eyewọrọ okosịm ke utịt ererimbot: koro Jehovah enyenede utọk ye mme idụt, eyekpe ikpe ye ofụri obụkidem; eyeda mme idiọkowo ọnọ ofụt. Jehovah ọdọhọ.” Baba idụt kiet ke ntem idibọhọke ndin̄wọn̄ cup ifụtesịt Jehovah. Edi usọp usọp n̄kpọ, ke ntre, nte kpukpru mbon nti esịt ẹdianade idemmọ ẹkpọn̄ idiọkido eke mme idụt ẹmi mbemiso angel inan̄ oro ẹsanade ofụm oyobio ifụtesịt Jehovah ẹyak. Oyobio ke akpanikọ, koro prọfesi Jeremiah akaiso ke Jer 25 ufan̄ikọ 32 ye 33 ete:
20. Nso n̄kpọntịbe iwụt nte ubiereikpe Jehovah edisọn̄de, edi ntak edinam emi edide se ẹyomde?
20 “Ntem ke Jehovah mme udịm ọdọhọ ete, Sese, idiọkn̄kpọ oto ke idụt kiet osịm idụt eken, akwa oyobio eyenyụn̄ edemede ke n̄kan̄ ererimbot. Ndien mmọ eke Jehovah ediwotde ke usen oro ẹyetọn̄ọ ke utịt ererimbot ẹna ẹsịm ke utịt ererimbot: idituaha mmọ, idinyụn̄ itan̄ke, idinyụn̄ ibụkke, mmọ ẹyetie nte ifịm ke iso isọn̄.” Ata enyene-ndịk n̄kpọntịbe, edi oyom emi man ẹnam isọn̄ asana ọbọhọ kpukpru idiọkn̄kpọ mbemiso ẹdade Paradise oro Abasi ọkọn̄wọn̄ọde ẹdi.
Mme Ekpemerọn̄ Ẹseme Ẹnyụn̄ Ẹfiori
21, 22. (a) Ke Jeremiah 25:34-36, mmanie ẹkedi “mme ekpemerọn̄” Israel, ndien ntak ẹkenyịkde mmọ ndiseme? (b) Mme ewe ekpemerọn̄ eyomfịn ẹdot iyatesịt Jehovah, ntak emi mmọ ẹtịmde ẹdot ntre?
21 Jer 25 Ufan̄ikọ 34 osịm 36 ẹkaiso ẹtịn̄ ẹban̄a ubiereikpe Jehovah, ẹdọhọde ete: “Mbufo mme ekpemerọn̄ ẹseme ẹnyụn̄ ẹfiori; mme etubom ufene, mbufo ẹmian̄a ke ntọn̄: koro ekemde ke usen nte ẹwotde mbufo ẹnyụn̄ ẹsuande mbufo; ndien mbufo ẹyeduọn̄ọ nte n̄kpọuto. Ndien mme ọbọkerọn̄ idikwe usụn̄ nte ẹfen̄ede; mme etubom ufene idinyụn̄ ikwe ubọhọ. Ẹkop uyo mfiori mme ọbọkerọn̄, ye eseme mme etubom ufene: koro Jehovah amabiat mbiet eke mmọ ẹtade.”
22 Mmanie ẹdi mme ekpemerọn̄ ẹmi? Mmọ idịghe mme adaiso ido ukpono, ẹmi ẹma ẹken̄wọn̄wọn̄ wine ifụtesịt Jehovah. Mmọ ẹdi mme ekpemerọn̄ ẹdide mbonekọn̄, ẹmi ẹtịn̄de ẹban̄a n̄ko ke Jeremiah 6:3, ẹmi ẹtan̄de otuerọn̄ mmọ ẹbon ke udịm ke nsọn̄ibuot ye Jehovah. Mmọ ẹdi mme akara ukaraidem, ẹmi ẹforode ẹto ntakurua mbon oro mmọ ẹkarade. Ediwak ke otu mmọemi ẹdi mbon oro ẹkụtde unen ebe ke n̄kari n̄kari edinam, mme etubom idiọkn̄kpọ. Mmọ ẹmetek ubọk ke ndisụhọde akan̄ oro osobode ofụri owo ke mme idụt unana. Mmọ ẹmenam “mme etubom ufene,” utọ nte mme okopodudu mbon mbubehe ẹmi ẹsinyamde mme n̄kpọekọn̄ ye mbon idiọkitọn̄ ẹmi ẹsobode n̄kann̄kụk ẹforo, ke adan̄aemi ẹsịnde ndinọ un̄wam ibọkusọbọ ye nti udia ẹmi ke ata esisịt ekọmurua ẹkpekemede ndinyan̄a ediwak miliọn nditọwọn̄ ke mme itie duop oro ẹkpan̄ade.
23. Tịn̄ nte idaha obio ukara Satan editiede ke mme edinam nsobo Jehovah ẹkụrede.
23 Eyịghe idụhe Jeremiah ibuot 25 etrede, ke Jer 25 ufan̄ikọ 37 ye 38, ke nditịn̄ mban̄a mmọemi ke ibụk ẹyomde emem ẹnọ idemmọ kpọt ete: “Mmọ ẹnyụn̄ ẹsobo mme idụn̄ ifụre, ẹban̄a ikan̄ iyatesịt Jehovah. Enye ọmọkpọn̄ mfụhọ ikọt esie nte lion: koro isọn̄ mmọ amakabade edi se mmọ ẹbiatde, kaban̄a [ofụt] iyatesịt owo n̄kanubọk, ye ikan̄ iyatesịt esie.” Edi n̄kpọ n̄kpaidem ke akpanikọ! Kpa ye oro, ke akpanikọ ẹyewụt ikan̄ ikan̄ iyatesịt Jehovah ebe ke Enyeemi ẹtịn̄de ẹban̄a ke Ediyarade19:15, 16, nte “Edidem ndidem ye Ọbọn̄ mbọn̄,” emi adade esan̄ukwak akara mme idụt. Ndien nso itiene?
24. Nso edidiọn̄ ke nsobo nsunsu ido ukpono ye ererimbot Satan eken ẹdida ọsọk ndinen ubonowo?
24 Nte akanam afo omokụt oyobio m̀mê idio? Emi ekeme ndidi n̄kpọntịbe oro akamade n̄kpọndịk. Edi ke ndan̄nsiere, okposụkedi afo ekemede ndikụt n̄wụre ke kpukpru ebiet, ofụm esiwak ndisụhọde nna ndien ndobo oro odude esinọ nduọkodudu tutu afo ekeme ndikọm Jehovah kaban̄a n̄wọrọnda ediye usen oro. Kpasụk ntre, nte ofụm oyobio akwa ukụt osụhọrede ubọk, afo emekeme ndise isọn̄ ye esịtekọm nte ke afo omodu uwem onyụn̄ eben̄e idem ndibuana ke n̄kaiso utom Jehovah ndinam isọn̄ asana akabade edi ubọn̄ ubọn̄ paradise. Ẹyeda utọk Jehovah ye mme idụt ẹdisịm ata utịt esie adan̄aoro, anamde enyịn̄ esie asana onyụn̄ ọdiọn̄de usụn̄ ọnọ uduak esie ndida itie ke isọn̄ ke idak Tọsịn Isua Ukara Obio Ubọn̄ Messiah. Akpakam Obio Ubọn̄ oro ọsọp edi!
Ndidụn̄ọde ikpehe ekikere 5-24 eke ibuotikọ emi
◻ Ewe mbubịk mbubịk usụn̄ edinam Christendom ke ẹbiere ikpe idahaemi ẹnọ?
◻ Nso ntatara ekikere aban̄ade ubiereikpe ke enyene ke Jeremiah 25:12-38?
◻ Ewe cup usiene ke ẹnọ kpukpru mme idụt?
◻ Mmanie ẹdi mme ekpemerọn̄ oro ẹsemede ẹnyụn̄ ẹfioride, ndien ntak emi mmọ ẹdude ke ndutịme?
[Ndise ke page 18]
Jehovah ama emek n̄kpọutom ọnọ nsobo Christendom
[Ndise ke page 23]
Ke ofụm oyobio akwa ukụt ama ekebe, isọn̄ oro ẹnamde asana eyewọrọ ada