Mmọ Ẹma Ẹnam Uduak Jehovah
Daniel Ama Anam N̄kpọ Abasi Kpukpru Ini
EDI ọkpọsọn̄ n̄kpọ n̄kpọntịbe ke mbụk ndikpụhọde okoneyo kiet. Edi, oro ama etịbe ke 539 M.E.N., ke ini mbon Media ye Persia ẹkekande Obio Ukara Babylon ke n̄kpasịp hour ifan̄. Ke isua oro, prọfet Jehovah oro Daniel ama odụn̄ ke Babylon nte owo Jew emi odude ke ntan̄mfep ke se ikperede isua 80. Eyedi ke enye odude ke iduọkisua 90, Daniel okodu ke idaha ndisobo kiet ke otu n̄kponn̄kan idomo kaban̄a nsọn̄ọnda ye Abasi.
Ke Babylon ama ọkọduọ, ke ntọn̄ọ ntọn̄ọ eketie nte n̄kpọ ẹma ẹfọn ye Daniel. Obufa edidem ekedi Darius owo Media, eren isua 62 emi akamade Daniel. Kiet ke otu akpa edinam Darius nte edidem ekedi ndimek satrap 120 nnyụn̄ mmenede owo ita nnọ itie ikpọ owo ukara.a Daniel ekedi kiet ke otu iren ita ẹmi ẹkemade mi. Ke okụtde san̄asan̄a ukeme Daniel, Darius ama akam ekere ndinọ enye itie akpan isụn̄utom ukara! Nte ededi, ke ata ini oro, n̄kpọ ama etịbe emi okokpụhọde ndutịm edidem.
N̄kari N̄kari Ndutịm
Ekemmọ ikpọ owo ukara Daniel, ẹsan̄ade ye akwa otu satrap, ẹma ẹda inem inem ekikere ẹka ẹbịne edidem. Mmọ ẹma ẹben̄e Darius ẹte owụk ibet ọdọhọde: “Ẹmen owo ekededi eke ediben̄ede abasi m̀mê owo ekededi eben̄e, ke ofụri usen edịp ye duop, ke mîdịghe afo ikpọn̄ ke eben̄e, O edidem, ẹda enye ẹduọk ke obube mme lion.” (Daniel 6:7) Ekeme ndidi eketie Darius nte ke iren ẹmi ẹken̄wọn̄ọ ndinam akpanikọ nnọ imọ. Ekeme ndidi enye n̄ko ama ekere ke ibet emi ayan̄wam imọ, esenowo, ndisọn̄ọ n̄wụk idaha imọ nte ibuot ikpehe oro.
Nte ededi, ikpọ owo ukara ye mme satrap ikaduakke ibet emi ke ufọn edidem. Mmọ ẹkeyom “ndikụt ikọ eke ẹkpedoride Daniel ke edem n̄kpọ obio; edi mmọ ikemeke ndikụt baba n̄kpọ kiet ye idiọk ido kiet eke ẹkpedoride enye, koro enye edide owo akpanikọ, ndien mmọ ikwe baba ndudue kiet, ye baba idiọk ido kiet eke ẹkpedoride enye.” Ntre mbon n̄kari ẹmi ẹma ẹkọk ibuot ẹte: “Nnyịn idikwe baba n̄kpọ kiet eke idade idori Daniel emi, ke mîbọhọke ke ikọ mbet Abasi esie ke nnyịn idikụt se idade idori enye.” (Daniel 6:4, 5) Ke ẹfiọkde ẹte ke Daniel esibọn̄ akam ọnọ Jehovah kpukpru usen, mmọ ẹkeyom ndinam emi edi idiọkn̄kpọ oro akamade isop n̄kpa.
Eyedi ikpọ owo ukara ye mme satrap ẹkesua Daniel koro enye ama “akan mbọn̄ ye ikpọ owo ẹmi: koro ata eti spirit odude enye ke idem; ndien edidem ekere ndinịm enye ke akama ofụri obio.” (Daniel 6:3) Ekeme ndidi edinam akpanikọ Daniel ama esịn ukpan oro owo mîkamaha ọbiọn̄ọ n̄wo ye n̄kari. Se ededi oro ekedide ntak, iren ẹmi ẹma ẹnam edidem esịn enyịn̄ ke ibet emi, anamde enye edi ubak “ewụhọ nditọ Media ye nditọ Persia . . . emi mîkemeke ndikpụhọde.”—Daniel 6:8, 9.
Daniel Ọsọn̄ọ Ada
Ke ama ọkọdiọn̄ọ aban̄a obufa ewụhọ emi, ndi Daniel ama etre ndibọn̄ akam nnọ Jehovah? N̄wan̄ansa-o! Ke ọtọn̄ọde edọn̄ ke ubet enyọn̄ ufọk esie, enye ama esibọn̄ akam ọnọ Abasi utịm ikata ke usen, “kpasụk nte enye akam esinamde.” (Daniel 6:10) Ke adan̄aemi enye ọkọbọn̄de akam, mme asua esie “ẹsop idem ẹdikụt ẹte ke Daniel ọbọn̄ akam, onyụn̄ anam n̄kpe-ubọk ke iso Abasi esie.” (Daniel 6:11) Ke ini mmọ ẹkedade n̄kpọ emi ẹdi ke iso edidem, Darius ama okop mfụhọ nte ke ibet emi imọ ikesịnde enyịn̄ ọmọn̄ esịn Daniel ke afanikọn̄. “Onyụn̄ an̄wana ndinyan̄a enye tutu osịm ini emi utịn osopde,” ntre ke mbụk oro asian nnyịn. Edi idem edidem ikekemeke ndibiat ibet oro enye okowụkde. Ke ntre ẹma ẹmen Daniel ẹkesịn ke obube lion, nte an̄wan̄ade aba m̀mê idakisọn̄. Edidem oro ama ọsọn̄ọ ọnọ Daniel ete: “Abasi fo emi afo anamde n̄kpọ esie kpukpru ini, ayanyan̄a fi.”—Daniel 6:12-16.
Ke okoneyo oro enye mîkemeke ndide idap onyụn̄ etrede udia ama ekebe, Darius ama ọsọsọp aka obube. Daniel ama odu uwem n̄kpọ inyụn̄ inamke! Edinam edidem ekedi inikiet inikiet. Enye ama anam ẹtop mme asua Daniel ye mme ubon mmọ ẹdọn̄ ke obube lion nte usiene. Darius ama anam ẹfiọk n̄ko ke ofụri ikpehe oro nte ke “kpukpru ebiet eke ndide ọbọn̄ ye edidem, yak owo ẹbak ẹnyụn̄ ẹfehe Abasi Daniel.”—Daniel 6:17-27.
Se Ekpepde Nnyịn
Daniel ekedi eti uwụtn̄kpọ edinam akpanikọ. Idem edidem, emi mîkatuakke ibuot inọ Jehovah, ama okụt ke Daniel akanam n̄kpọ Esie “kpukpru ini.” (Daniel 6:16, 20) Orụn̄ ikọ Aramaic oro ẹkabarede “kpukpru ini” akpan akpan ọwọrọ “ndisan̄a ekara ekara.” Enye ọnọ ekikere edika iso. Emi etịm anam nsọn̄ọnda oro n̄kpọ mîbiatke emi Daniel ọkọsọn̄ọde ada ye Jehovah an̄wan̄a didie ntem!
Daniel ama ọkọri edu eke kpukpru ini anyanini mbemiso ẹketopde enye ẹsịn ke obube lion. Nte akparawa owo ntan̄mfep ke Babylon, enye ama etre ndidia udia m̀mê ndin̄wọn̄ n̄kpọ oro Ibet Moses akakpande m̀mê oro ido edinam ukpono ndem akasabarede. (Daniel 1:8) Ekem, enye ama atan̄a etop Abasi uko uko ọnọ Nebuchadnezzar edidem Babylon. (Daniel 4:19-25) Hour ifan̄ mbemiso Babylon ọkọduọde, Daniel ye unana ndịk ama atan̄a ubiereikpe Abasi ọnọ Edidem Belshazzar. (Daniel 5:22-28) Ntre ke ini Daniel akasakde iso ese obube lion, enye ama aka iso ke usụn̄uwem edinam akpanikọ oro enye okodude.
Afo n̄ko emekeme ndinam n̄kpọ Jehovah kpukpru ini. Nte afo edi akparawa owo? Do nam n̄kpọ idahaemi ndikọri edu eke kpukpru ini ebe ke ndisịn idiọk nsan̄a ye mbiara eduuwem ererimbot emi. Edieke edide afo amanam n̄kpọ Abasi ke ndusụk ini, sọn̄ọ nyene edu edinam akpanikọ ke ime. Kûkpa mba, koro idomo kiet kiet oro isobode ọnọ nnyịn ifet ndiwụt Jehovah nte ke nnyịn imebiere ndinam n̄kpọ esie kpukpru ini.—Philippi 4:11-13.
[Ikọ idakisọn̄]
a Ikọ oro “satrap” (ke ataata usụn̄ ọwọrọde “andikpeme Obio Ubọn̄”) ada aban̄a andikara emi edidem Persia emekde ndinam n̄kpọ nte akwa andikara ikpehe obio. Nte akwa owo ukara adade ke ibuot edidem, enye ekenyene mbiomo edibọ mme tax nnyụn̄ nnọ utomo emi ẹsọk okụre ubọn̄.