Mme Utịp Ukwọrọikọ—‘N̄kpọ Ẹdat Se Ẹkpen̄ede ke In̄wan̄’

1, 2. (a) Ntak emi idem akpade mme mbet? (b) Nso utọ ukpen̄e ke Jesus etịn̄ aban̄a?

IDEM akpa mme mbet. Jesus ọdọhọ mmọ ete: “Ẹmenede enyịn ẹse in̄wan̄, ẹte n̄kpọ ẹdat se ẹkpen̄ede.” Mmọ ẹse n̄kan̄ oro Jesus anyande ubọk, edi n̄kukụre se mmọ ẹkụtde edi in̄wan̄ emi barley ẹtịbede obufa, emi ẹdide awawa sia mîsọn̄ke kan̄a. Anaedi mmọ ẹkere ẹte, ‘Nso ke ẹdikpen̄e? Ediwak ọfiọn̄ ẹyebe mbemiso ini ukpen̄e.’—John 4:35.

² Edi Jesus itịn̄ke iban̄a ata ukpen̄e. Utu ke oro enye ada ifet emi ekpep mme mbet esie akpan ukpepn̄kpọ iba aban̄a ndamban̄a ukpen̄e, oro edi, ndinam mme mbet. Nso idi n̄kpọ iba oro enye ekpepde? Ẹyak idụn̄ọde ofụri mbụk emi man ifiọk.

Ẹnọ Mmọ Utom Ẹnyụn̄ Ẹn̄wọn̄ọ ke Mmọ Ẹyekop Idatesịt

3. (a) Etie nte nso ikanam Jesus ọdọhọ ete: ‘N̄kpọ ẹdat se ẹkpen̄ede ke in̄wan̄’? (b) Didie ke Jesus akanam se enye eketịn̄de an̄wan̄a?

³ Jesus akada ekpere Sychar ke Samaria enyene nneme ye mme mbet esie ke utịt utịt isua 30 eyo esie. Ke mme mbet Jesus ẹma ẹkedaha ẹdụk obio, enye ama ebet ke mben obube mmọn̄ eneme ikọ Abasi ye n̄wan kiet, ndien se enye ekekpepde ama ọsọsọp an̄wan̄a n̄wan oro. Ke ini mme mbet Jesus ẹkenyọn̄de ẹdi, n̄wan oro ama ọsọsọp adaha odụk obio Sychar ndiketịn̄ mme utịben̄kpọ oro enye ekekpepde nnọ mme mbọhọidụn̄ esie. Mme owo ẹma ẹnen̄ede ẹma se enye eketịn̄de, ediwak mmọ ẹnyụn̄ ẹfen̄e ẹka obube mmọn̄ oro man ẹkesobo ye Jesus. Etie nte ini oro ke Jesus akada okụt otu mbon Samaria ẹsan̄ade ẹdi, onyụn̄ ọdọhọ ete: “Ẹmenede enyịn ẹse in̄wan̄, ẹte n̄kpọ ẹdat se ẹkpen̄ede.” Ekem, man anam an̄wan̄a ke itịn̄ iban̄a ndamban̄a ukpen̄e, Jesus ama adian do ete: “Andikpen̄e ukpen̄e . . . atan̄ mfri obon ọnọ nsinsi uwem.”—John 4:5-30, 36.

4. (a) Nso n̄kpọ iba ke Jesus ekekpep aban̄a idọk? (b) Mme mbụme ewe ke idineme?

⁴ Nso akpan n̄kpọ iba ke Jesus ekekpep aban̄a ndamban̄a ukpen̄e? Akpa, utom emi edi usọp usọp. Enye ọkọdọhọ ke ‘n̄kpọ ẹdat se ẹkpen̄ede ke in̄wan̄,’ man mme anditiene enye ẹsịn ifịk ẹnam utom. Man anam mme mbet esie ẹdiọn̄ọ ke oyom ẹsọsọp ẹnam utom emi, enye ama adian do ete: “Andikpen̄e ukpen̄e ke ọbọ n̄kpọ eyenutom.” Ke ini ukpen̄e emi ọtọn̄ọde—ini ididụhe ndibiat! Ọyọhọ iba, mme anamutom ẹdara. Jesus ọkọdọhọ ke mme andisuan ye mme andikpen̄e ‘ẹyedara ọtọkiet.’ (John 4:35b, 36) Kpa nte Jesus ke idemesie akadarade ke “ediwak mbon Samaria [ndibuọt] idem ye enye,” ntre ke mme mbet esie ẹdinyene akwa idatesịt ke ini mmọ ẹnamde utom ukpen̄e ke ofụri esịt. (John 4:39-42) Mbụk utom eyo mme apostle emi enen̄ede edi akpan n̄kpọ koro enye owụt se ẹnamde mfịn ke akakan ndamban̄a ukpen̄e emi. Ini ewe ke ukpen̄e eyomfịn emi ọkọtọn̄o? Mmanie ẹnam enye? Nso idi utịp ukpen̄e emi?

Edidem Nnyịn Ada Usụn̄ ke Akakan Ukpen̄e

5. Anie ada usụn̄ ke utom idọk emi ẹnamde ke ofụri ererimbot, ndien didie ke n̄kukụt oro John okokụtde owụt ke utom emi edi usọp usọp?

⁵ Ke n̄kukụt oro apostle John okokụtde, Jehovah ama owụt ke imọ imemek Jesus ada usụn̄ ke utom edikọ mme owo ke ofụri ererimbot. (Kot Ediyarade 14:14-16.) Ke n̄kukụt emi, Jesus ayara anyanya onyụn̄ akama ofụt ukpen̄e. “Anyanya gold ke ibuot [Jesus]” owụt ke enye edi Edidem emi akarade. “Edisọp ofụt ukpen̄e ke ubọk esie” owụt ke enye edi Andikpen̄e. Jehovah ndikada angel ndọhọ ke “mbun̄wụm isọn̄ emenen̄ede adat,” owụt ke utom emi edi usọp usọp. Ke akpanikọ, “ekem ini ukpen̄e”—ini idụhe ndibiat! Ke ndinam ewụhọ Abasi oro “sịn ofụt ukpen̄e fo,” Jesus esịn ofụt ukpen̄e esie ekpen̄e mbun̄wụm isọn̄—oro edi, ọkọ mme owo. Aduai-owo-idem n̄kukụt emi afiak eti nnyịn ke ‘n̄kpọ ẹdat se ẹkpen̄ede ke in̄wan̄.’ Ndi n̄kukụt emi an̄wam nnyịn ifiọk ini emi ukpen̄e ofụri isọn̄ ọkọtọn̄ọde? Ih!

6. (a) Ini ewe ke “ini ukpen̄e” ọkọtọn̄ọ? (b) Ini ewe ke ẹketọn̄ọ ndikpen̄e “mbun̄wụm isọn̄?” Nam an̄wan̄a.

⁶ Sia n̄kukụt John ke Ediyarade ibuot 14 owụtde Jesus, Andikpen̄e, nte ayarade anyanya (ufan̄ikọ 14), ọwọrọ ke ẹma ẹmemek enye nte Edidem ke isua 1914. (Dan. 7:13, 14) Ke oro ebede, ẹdọhọ Jesus ọtọn̄ọ ukpen̄e (ufan̄ikọ 15). N̄kpọ emi etịbe ntre n̄ko ke adiana ke adiana ke uwụtn̄kpọ Jesus oro aban̄ade ukpen̄e wheat, emi enye ọdọhọde ete: “Ini ukpen̄e edi akpatre ini editịm n̄kpọ emi.” Ntem, ini ukpen̄e ye akpatre ini editịm n̄kpọ emi ẹketọn̄ọ ukem ini—ke 1914. Nte ini akakade, ẹma ẹtọn̄ọ idọk ke “ini ukpen̄e” oro. (Matt. 13:30, 39) Ke ini idade ekikere ifiak ika edem, imekeme ndikụt ke ukpen̄e ọkọtọn̄ọ ke isua ifan̄ ẹma ẹkebe ke Jesus ama ọkọtọn̄ọ ndikara nte Edidem. Akpa, ọtọn̄ọde ke 1914 esịm ntọn̄ọ ntọn̄ọ 1919, Jesus ama anam mme anditiene enye oro ẹyetde aran ẹsana. (Mal. 3:1-3; 1 Pet. 4:17) Ndien ke 1919, ẹma ẹtọn̄ọ ndikpen̄e “mbun̄wụm isọn̄.” Ye unana ubiatini, Jesus ama ada ofụn oro anamde akpanikọ emi mîbịghike enye ekemek, an̄wam nditọete nnyịn ẹkụt nte utom ukwọrọikọ edide usọp usọp. Kere ban̄a se iketịbede.

7. (a) Nso ndụn̄ọde ikanam nditọete nnyịn ẹkụt nte utom ukwọrọikọ edide usọp usọp? (b) Nso ke ẹkesịn udọn̄ ẹnọ nditọete nnyịn ẹnam?

⁷ Ke July 1920, Enyọn̄-Ukpeme (Ikọmbakara) ama ọdọhọ ete: “Etie nte ndidụn̄ọde N̄wed Abasi owụt ke ẹnọ ufọkabasi akwa ifet nditan̄a etop oro aban̄ade Obio Ubọn̄.” Ke uwụtn̄kpọ, ntịn̄nnịm ikọ Isaiah ama an̄wam nditọete ẹfiọk ke ẹkenyene nditan̄a etop Obio Ubọn̄ ke ofụri ererimbot. (Isa. 49:6; 52:7; 61:1-3) Mmọ ikọfiọkke nte ẹdisan̄ade inam utọ akwa utom oro, edi mmọ ẹma ẹnyene mbuọtidem ke Jehovah eyeberede usụn̄ ọnọ mmimọ ndinam oro. (Kot Isaiah 59:1.) Sia nditọete nnyịn ẹkenen̄erede ẹfiọk ke utom ukwọrọikọ edi usọp usọp ntem, emi ama esịn udọn̄ ọnọ mmọ ẹnen̄ede ẹkwọrọ ikọ. Ndi mmọ ẹma ẹnen̄ede ẹkwọrọ ikọ?

8. Ke 1921, nso akpan n̄kpọ iba ke nditọete nnyịn ẹkefiọk ẹban̄a utom ukwọrọikọ?

⁸ Ke December 1921, Enyọn̄-Ukpeme (Ikọmbakara) ama ọtọt ete: “Isua emi edi mfọnn̄kan isua; ndien ata ediwak owo ẹkop etop akpanikọ ke isua 1921 ẹkan nte akanam ẹkopde ke isua ekededi oro ekebede.” Magazine oro ama adian do ete: “Edi ekese osụk odudu ndinam. . . . Ẹyak inam enye ye idatesịt.” Se nte akpan n̄kpọ iba oro Jesus akanamde mme apostle esie ẹfiọk kaban̄a ukwọrọikọ akan̄wan̄ade nditọete nnyịn mi: Utom oro edi usọp usọp, ndien mme anamutom ẹdara.

9. (a) Ke isua 1954, nso ke Enyọn̄-Ukpeme eketịn̄ aban̄a utom idọk, ndien ntak-a? (b) Didie ke ibat mme asuanetop ọkọri ke ofụri ererimbot ke isua 50 emi ẹbede? (Se chart oro “N̄kọri ke Ofụri Ererimbot.”)

⁹ Ke iduọk isua 1930, ke nditọete ẹma ẹkefiọk ke akwa otuowo emi ẹdide ubak mme erọn̄ en̄wen ẹyema etop Obio Ubọn̄, ẹma ẹdọdiọn̄ ẹnam utom ukwọrọikọ. (Isa. 55:5; John 10:16; Edi. 7:9) Nso ikedi utịp? Ibat mbon oro ẹkekwọrọde etop Obio Ubọn̄ ama oto 41,000 ke isua 1934 ọdọk esịm 500,000 ke isua 1953! Ama odot nte Enyọn̄-Ukpeme (Ikọmbakara) eke December 1, 1954 ọkọdọhọde ete: “Spirit Jehovah ye odudu Ikọ esie anam akwa utom idọk emi ke ofụri ererimbot.”a—Zech. 4:6.

Ẹma Ẹwụt In̄wan̄-In̄wan̄ Nte Utom Idọk Editiede

10, 11. Nso ye nso ke ẹneme ẹban̄a n̄kọri ke uwụtn̄kpọ oro aban̄ade n̄kpasịp mustard?

¹⁰ Ke mme uwụtn̄kpọ oro Jesus ọkọnọde aban̄a Obio Ubọn̄, enye ama etịn̄ in̄wan̄-in̄wan̄ nte utom idọk editiede. Ẹyak ineme uwụtn̄kpọ oro enye ọkọnọde aban̄a n̄kpasịp mustard ye leaven. Iyom ndineme akpan akpan mban̄a nte enye osude ke utịt ini emi.

¹¹ Uwụtn̄kpọ oro aban̄ade n̄kpasịp mustard. Otọin̄wan̄ adaha ọkọtọ n̄kpasịp mustard ke in̄wan̄ esie. Ekem n̄kpasịp oro ọkọri akabade eto emi mme inuen ẹdụn̄de. (Kot Matthew 13:31, 32.) Nso ye nso ke uwụtn̄kpọ emi aban̄a? (1) Nte n̄kpasịp oro ọkọride akpa owo idem. “N̄kpri-n̄kan ke otu kpukpru n̄kpasịp” akabade eto emi asiahade “ikpọ n̄kọk.” (Mark 4:31, 32) (2) Ana enye ọkọri. “Ke ẹma ẹketọ [n̄kpasịp oro], enye ọkọri.” Jesus idọhọke ite, “Etie nte enye ọyọkọri,” edi ọdọhọ ke “enye ọkọri.” N̄kpọ ikemeke ndikpan enye ndikọri. (3) “Mme inuen enyọn̄” ẹsidi ẹdisọrọ ke eto emi ẹnyụn̄ ẹdụn̄ọ “ke mfụt esie.” Didie ke n̄kpọ ita emi ẹnyene ebuana ye ndamban̄a idọk eyomfịn?

12. Didie ke uwụtn̄kpọ oro aban̄ade n̄kpasịp mustard enyene ebuana ye utom idọk mfịn? (Se chart oro “Ukpepn̄kpọ Bible Akaka Iso Awak.”)

¹² (1) Nte n̄kpasịp ọkọride: Uwụtn̄kpọ emi owụt nte etop Obio Ubọn̄ asuanade ye nte esop Christian ọkọride. Toto ke isua 1919 ke ẹketọn̄ọ nditan̄ mme anamutom idọk oro ẹnyenede ifịk ndọn̄ ke esop Christian oro ẹnamde afiak asana. Ini oro, ibat mme anamutom ikawakke, edi ama ọkọri usọp usọp. Ke nditịm ntịn̄, n̄kọri esie toto ke ntọn̄ọ ntọn̄ọ iduọk isua 1900 edi utịbe! (Isa. 60:22) (2) Ana enye ọkọri: N̄kpọ ndomokiet ikemeke nditre esop Christian ndikọri. Inamke n̄kpọ m̀mê ubiọn̄ọ oro ekpri n̄kpasịp emi okosobode okokpon adan̄a didie, enye ama aka iso ọkọri onyụn̄ akan kpukpru ubiọn̄ọ. (Isa. 54:17) (3) Itieidụn̄: “Mme inuen enyọn̄” oro ẹdide ẹdidụn̄ ke eto oro ẹda ẹban̄a ediwak miliọn owo ke n̄kpọ nte idụt 240, emi ẹmade etop Obio Ubọn̄ ẹnyụn̄ ẹtienede ẹdụk esop Christian. (Ezek. 17:23) Abasi ekpep mmọ Ikọ esie do, ọnọ mmọ ifụre, onyụn̄ ekpeme mmọ.—Isa. 32:1, 2; 54:13.

13. Uwụtn̄kpọ oro aban̄ade leaven anam ifiọk nso ye nso iban̄a n̄kọri?

¹³ Uwụtn̄kpọ oro aban̄ade leaven. Ke ini n̄wan esịnde leaven ke ndomuyo, leaven oro ayanam ofụri ndomuyo oro ofụt. (Kot Matthew 13:33.) Nso ye nso ke uwụtn̄kpọ emi aban̄a? Ẹyak ineme iba. (1) N̄kọri esisan̄a ye ukpụhọde. Leaven esitara ‘tutu ofụri ebok ndomouyo ofụt.’ (2) N̄kọri esitatara. Leaven anam ofụri “ikpọ udomo ndomuyo ita” ofụt. Didie ke n̄kpọ iba emi ẹnyene ebuana ye ndamban̄a utom idọk eyomfịn?

14. Didie ke uwụtn̄kpọ oro aban̄ade leaven enyene ebuana ye utom idọk mfịn?

¹⁴ (1) Ukpụhọde: Leaven ada aban̄a etop Obio Ubọn̄, ndien ofụri ebok ndomuyo ada aban̄a ofụri ubonowo. Kpa nte leaven esinamde ndomuyo okpụhọde ke ini ẹbuakde enye ye ndomuyo, ntre ke etop Obio Ubọn̄ esikpụhọde esịt mme owo ke mmọ ke ini mmọ ẹbọde etop oro. (Rome 12:2) (2) N̄kọri esitatara: Leaven nditara ada aban̄a etop Obio Ubọn̄ nditara. Kpa nte leaven esitarade sụn̄sụn̄ odụk ndomuyo tutu esịm ofụri ebok ndomuyo, ntre n̄ko ke etop Obio Ubọn̄ atara “esịm ata utịt ikpehe isọn̄.” (Utom 1:8) Se isụk inemede emi owụt ke etop Obio Ubọn̄ ayatara esịm idem mme idụt emi ẹkpande utom nnyịn, okposụkedi emi mme owo mîdifiọkke ke nnyịn ke inam utom ukwọrọikọ do.

15. Didie ke se ẹwetde ke Isaiah 60:5, 22 osu? (Se n̄ko ekebe oro “Jehovah Akanam,” page 93, ye “Nte ‘Esisịt’ Akabarede Edi ‘Ọkpọsọn̄ Idụt,’” page 96-97.)

¹⁵ N̄kpọ nte isua 800 mbemiso Jesus ọkọnọde uwụtn̄kpọ oro, Jehovah ama ada Isaiah etịn̄ in̄wan̄-in̄wan̄ aban̄a nte ndamban̄a utom idọk emi edikponde ke eyomfịn ye idatesịt emi utom oro edidade idi.b Jehovah etịn̄ aban̄a ata ediwak owo emi ‘ẹtode anyan ebiet’ ẹdụk ẹdi esop esie. Enye etịn̄ ikọ ọnọ “n̄wan,” emi nsụhọ mbon oro ẹyetde aran ẹdade ẹban̄a enye ke isọn̄ mfịn, ete: “Afo oyokụt onyụn̄ adat esịt, esịt fo eyenyek onyụn̄ atara, koro inyene inyan̄ibom ẹyedi ẹbịne fi; inyene mme idụt ẹyenyụn̄ ẹdi ẹbịne fi.” (Isa. 60:1, 4, 5, 9) Ikọ oro edi ata akpanikọ! Mfịn, mme asan̄autom Jehovah oro ẹnamde n̄kpọ esie ẹbịghi ẹnen̄ede ẹdara ke ini mmọ ẹkụtde nte mme asuanetop Obio Ubọn̄ ke idụt mmọ emi ẹkedide ifan̄ kpọt ẹkabarede ẹdi ediwak tọsịn.

Ntak Emi Anade Kpukpru Mme Asan̄autom Jehovah Ẹdara

16, 17. Nso idi n̄kpọ kiet emi anamde ‘andisuan ye andikpen̄e ẹdara ọtọkiet’? (Se n̄ko ekebe oro “Nte Tract Iba Ẹketụkde Owo Iba ke Amazon.”)

¹⁶ N̄kọ emeti ke Jesus ọkọdọhọ mme apostle esie ete: “Andikpen̄e ukpen̄e ke . . . atan̄ mfri obon ọnọ nsinsi uwem, man andisuan ye andikpen̄e ẹkpedara ọtọkiet.” (John 4:36) Didie ke nnyịn ‘idara ọtọkiet’ ke utom idọk oro inamde ke ofụri ererimbot? Ke ediwak usụn̄. Ẹyak ineme usụn̄ ita.

¹⁷ Akpa, imadara ndikụt nte Jehovah an̄wamde nnyịn ke utom emi. Ke ini nnyịn ikwọrọde etop Obio Ubọn̄, nnyịn itọ n̄kpasịp. (Matt. 13:18, 19) Ima in̄wam owo akabade edi mbet Christ, mbun̄wụm ke idọk oro. Ndien kpukpru nnyịn imesinen̄ede ikop idatesịt ke ini ikụtde nte Jehovah anamde n̄kpasịp Obio Ubọn̄ “etịbe onyụn̄ ọkọri, ọniọn̄.” (Mark 4:27, 28) Ndusụk n̄kpasịp oro isisuande ẹsitịbe ke ini iso, mbon en̄wen ẹnyụn̄ ẹdọk. Ekeme ndidi ama enyene ukem ifiọkutom Joan, eyenete an̄wan oro odụn̄de ke Britain, emi akanade baptism ke isua 60 emi ẹkebede. Enye ọkọdọhọ ete: “Mme owo ẹsidọhọ mi ke ami n̄kọtọ n̄kpasịp ke esịt mmimọ ke ini n̄kọkwọrọde ikọ nnọ mmimọ ke ediwak isua emi ẹkebede. Nte ini akakade, Mme Ntiense en̄wen ẹma ẹkpep Bible ye mmọ edi ami mfiọkke, ẹnyụn̄ ẹn̄wam mmọ ẹkabade ẹdi mme asan̄autom Jehovah. Mmadat esịt ke n̄kpasịp oro n̄kọtọde ama ọkọri ẹnyụn̄ ẹdọk enye.”—Kot 1 Corinth 3:6, 7.

18. Nso n̄kpọ oro anamde nnyịn idara ke ẹtịn̄ ke 1 Corinth 3:8?

¹⁸ Ọyọhọ iba, nnyịn ika iso idi mme anamutom oro ẹkopde idatesịt ke ini itide se Paul ọkọdọhọde ete: “[Owo] kiet kiet ẹyebọ utịp mmọ nte ekemde ye utom mmọ.” (1 Cor. 3:8) Ẹnọ owo utịp nte ekemde ye utom esie, idịghe nte ekemde ye utịp utom esie. Un̄wọn̄ọ emi enen̄ede edi n̄kpọ nsịnudọn̄ ọnọ mbon oro ẹkwọrọde ikọ ke mme efakutom emi mme owo mînen̄ekede ima etop nnyịn! Abasi ada ke kpukpru Ntiense oro ẹtienede ẹnam utom usuan n̄kpasịp “ẹn̄wụm ekese mfri,” ndien ke ntre, ke ana mmọ ẹdara.—John 15:8; Matt. 13:23.

19. (a) Didie ke ntịn̄nnịm ikọ Jesus oro odude ke Matthew 24:14 anam nnyịn idara? (b) Nso ke ikpeti edieke nnyịn ke idem nnyịn mînamke mbet?

¹⁹ Ọyọhọ ita, nnyịn imadara sia utom nnyịn osu ntịn̄nnịm ikọ. Kere ban̄a ibọrọ emi Jesus ọkọnọde mme apostle ke ini mmọ ẹkebụpde ẹte: “Nso [ididi] idiọn̄ọ edidu fo ye eke akpatre ini editịm n̄kpọ emi?” Enye ama ọdọhọ mmọ ke kiet ke otu n̄kpọ emi ẹnamde idiọn̄ọ oro edidi utom edikwọrọ ikọ ke ofụri ererimbot. Ndi enye eketịn̄ aban̄a utom edinam mbet? Ihih. Enye ọkọdọhọ ete: “Ẹyenyụn̄ ẹkwọrọ eti mbụk obio ubọn̄ emi ke ofụri isọn̄ nte ntiense ẹnọ kpukpru mme idụt.” (Matt. 24:3, 14) Ntem, utom edikwọrọ Obio Ubọn̄—oro edi, edisuan n̄kpasịp—edi n̄kpọ kiet emi anamde idiọn̄ọ oro. Mmọdo, nte nnyịn ikwọrọde eti mbụk Obio Ubọn̄, ọfọn iti ke idem edieke nnyịn mînamke mme mbet, ke nnyịn imọnọ ikọ “ntiense.”c Ke akpanikọ, inamke n̄kpọ m̀mê mme owo ẹma ndikop m̀mê imaha, nnyịn imetiene isu ntịn̄nnịm ikọ Jesus inyụn̄ inyene ukpono nditiene nnam utom nte “nsan̄autom Abasi.” (1 Cor. 3:9) Ndi emi idịghe akwa ntak ndidara?

“Ọtọn̄ọde ke Edem Usiahautịn Tutu Esịm Edem Usoputịn”

20, 21. (a) Didie ke se ẹwetde ke Malachi 1:11 osu? (b) Nso ke afo ebiere ndinam mban̄a utom idọk, ndien ntak-a?

²⁰ Jesus ama anam mme apostle esie ẹfiọk ke utom idọk ekedi usọp usọp ke eyo mmọ. Toto ke isua 1919, Jesus anam mme mbet esie eyomfịn ẹfiọk oro n̄ko. Emi anam ikọt Abasi ẹnen̄ede ẹsịn ifịk ẹnam utom. Ke nditịm ntịn̄, owo ikemeke nditre utom idọk. Kpa nte prọfet Malachi eketịn̄de, ke ẹnam utom ukwọrọikọ mfịn “ọtọn̄ọde ke edem usiahautịn tutu esịm edem usoputịn.” (Mal. 1:11) Ke akpanikọ, ọtọn̄ọde ke edem usiahautịn tutu esịm edem usoputịn—oro edi, ọtọn̄ọde ke ufien esịm nnasia—mme andisuan ye mme andikpen̄e ke ẹdara ọtọkiet. Ndien ọtọn̄ọde ke edem usiahautịn tutu esịm edem usoputịn—oro edi, ọtọn̄ọde ke usenubọk tutu esịm mbubreyo, m̀mê ofụri usen—nnyịn inam utom usọp usọp.

²¹ Ima ise isua 100 oro ẹbede inyụn̄ ikụt nte ekpri otu mme asan̄autom Abasi ẹkọride ẹkabarede “ọkpọsọn̄ idụt,” ke akpanikọ, esịt nnyịn ‘enyek onyụn̄ atara’ ke ntak idara. (Isa. 60:5, 22) Idatesịt oro ye ima emi imade Jehovah, kpa “Enyene-idọk,” akpakam anam nnyịn owo kiet kiet ika iso inam udeme nnyịn ke akakan utom idọk oro akanam ẹnamde!—Luke 10:2.