Nam N̄kpọ Abasi ye Edu Unyịmesịt
“MMENYỊME ke uyọhọ idatesịt ndida se nnyenede nnam n̄kpọ, ndinyụn̄ nda idem mi nnam n̄kpọ nnọ ukpọn̄ mbufo,” ntem ke apostle Paul ekewet. (2 Corinth 12:15) Nso ke mme ikọ emi ẹsian fi ẹban̄a idaha ekikere ye edu oro mme asan̄autom Jehovah ẹkpedomode ndikọri? Nte eyen ukpepn̄kpọ Bible kiet ọdọhọde, ke ini Paul ekewetde mme ikọ oro ọnọ mme Christian ke Corinth, enye ọkọdọhọ ete: “Mmenyịme ndida odudu mi, ini mi, uwem mi, ye kpukpru se nnyenede nnam n̄kpọ ke ufọn mbufo, kpa nte ete anamde n̄kpọ ọnọ nditọ esie ke inemesịt.” Paul ama eben̄e idem ‘ndida idemesie nnam n̄kpọ’ m̀mê ‘ndikpa mba nnyụn̄ n̄kop mmemidem,’ edieke oro ekedide se okoyomde man enye anam utom ukwọrọikọ Christian esie.
Akan oro, Paul akanam kpukpru emi ke “uyọhọ idatesịt.” Enye ama “enen̄ede enyịme” ndinam oro, nte The Jerusalem Bible ọdọhọde. Nso kaban̄a fi? Ndi afo emenyịme ndida ini fo, odudu fo, ukeme fo, ye inyene fo nsịn ke ndinam n̄kpọ Jehovah Abasi ye ke ndise mban̄a mme udọn̄ mbon efen, idem ọkpọkọm ndinam ntre ọwọrọ ‘ndikpa mba nnyụn̄ n̄kop mmemidem’ ke ndusụk idaha? Ndien nte afo ayanam emi ke “uyọhọ idatesịt”?
Mmọ Ẹsịn Ndikam Nnanam N̄kpọ
Ata ediwak owo isimen̄eke ndinam n̄kpọ Abasi kpọt edi ẹsinen̄ede ẹsịn ndinam ntre. Edu mmọ edi eke unana esịtekọm, ibụk ibụk nda-ke-idem, akam edide eke nsọn̄ibuot. Satan ama atap Adam ye Eve esịn ke ukem usụn̄ ukere n̄kpọ emi. Enye ama ọdọhọ ke nsu ete ke mmọ ‘ẹyetie nte Abasi, ẹfiọk eti ye idiọk’—ẹkeme ndibiere nnọ idemmọ se inende ye se ikwan̄ade. (Genesis 3:1-5) Mbon oro ẹnyenede ukem ekikere emi mfịn ẹkere ke akpana mmimọ inyene ọyọhọ ifụre ndinam nnennen se idọn̄de mmimọ ye unana edinam n̄kpọ ekededi nnọ Abasi m̀mê enye ndibiọn̄ọ mmimọ. (Psalm 81:11, 12) Mmọ ẹyom ndida kpukpru se mmọ ẹnyenede nsịn ke ndibịne mme ufọn idemmọ.—Mme N̄ke 18:1.
Ekeme ndidi afo utieneke unyene ebeubọk ekikere emi. Eyedi afo emenen̄ede owụt esịtekọm aban̄a enọ uwem emi afo odude idahaemi idem ye ata utịbe utịbe idotenyịn edidu uwem ke nsinsi ke paradise isọn̄. (Psalm 37:10, 11; Ediyarade 21:1-4) Ekeme ndidi afo omowụt ntotụn̄ọ esịtekọm ọnọ Jehovah aban̄a mfọnido esie ye afo. Edi oyom kpukpru nnyịn idu ke edidemede iban̄a n̄kpọndịk oro nte ke Satan ekeme nditịmede ekikere nnyịn tutu anam Abasi inyịmeke aba utom nnyịn. (2 Corinth 11:3) Didie ke emi ekeme nditịbe?
Oyom Utom Unyịmesịt
Jehovah oyom utom unyịmesịt ye eke ofụri esịt. Akananam enye inyịkke-nyịk nnyịn inam uduak esie. Edi Satan esinam n̄kpọ ekededi ndinyịk, m̀mê nditap mme owo ẹnam uduak esie. Kaban̄a edinam n̄kpọ Abasi, Bible etịn̄ aban̄a mbiomo, mme ewụhọ, se ẹyomde, ye ntre ntre eken. (Ecclesiastes 12:13, NW; Luke 1:6) Edi, akpan uduak nnyịn ke ndinam n̄kpọ Abasi edi nte ke nnyịn imama enye.—Exodus 35:21; Deuteronomy 11:1.
Inamke n̄kpọ m̀mê Paul ekesịn idem adan̄a didie ke utom Abasi, enye ama ọfiọk ete ke emi ikpọwọrọke baba n̄kpọ kiet ‘edieke imọ mîkpenyeneke ima.’ (1 Corinth 13:1-3) Ke ini mme andiwet Bible ẹtịn̄de ẹban̄a mme Christian nte ifịn Abasi (NW), mmọ itịn̄ke iban̄a ata usụhọde itieufụn oro ọkọn̄ọde ke edinyenyịk. (Rome 12:11; Colossae 3:24) Se emi ọwọrọde edi unyịme unyịme nsụkibuot oro ọkọn̄ọde ke ntotụn̄ọ ima ofụri esịt oro ẹnyenede ẹnọ Abasi ye Eyen esie, Jesus Christ.—Matthew 22:37; 2 Corinth 5:14; 1 John 4:10, 11.
Utom oro inamde inọ Abasi ekpenyene n̄ko ndiwụt ntotụn̄ọ ima oro inyenede inọ mme owo. Paul ekewet ọnọ ẹsọk esop ke Thessalonica ete: “Nnyịn iketie sụn̄-sụn̄ ke otu mbufo, nte emi eka ọbọkde nditọ esie mmọ.” (1 Thessalonica 2:7) Ke ediwak idụt mfịn, mme eka ẹnyene mbiomo ndise mban̄a nditọ mmọ nte ibet oyomde. Edi, ke akpanikọ, ndi ata ediwak eka ẹsinam emi n̄kukụre man ẹnịm ibet? Baba. Mmọ ẹsinam oro koro mmọ ẹmade nditọ mmọ. Kamse, eka nditọ esinam ikpọ n̄waidem ọnọ nditọ esie ye idatesịt! Ke ntak Paul ekenyenede ukem ‘ima’ oro ọnọ mbon oro enye ọkọkwọrọde ikọ ọnọ, enye ama ‘okụt inem’ (‘enyịme,’ King James Version; ‘adat esịt,’ New International Version) ndida uwem esie n̄n̄wam mmọ. (1 Thessalonica 2:8) Ima onụk nnyịn ndikpebe uwụtn̄kpọ Paul.—Matthew 22:39.
Nso Kaban̄a Edinam Utom Mmen̄e Mmen̄e?
Edi akpanikọ, inaha nnyịn iyak ima oro imade idem nnyịn okpon akan ima oro imade Abasi ye mme owo. Mîdịghe ntre, n̄kpọndịk odu nte ke nnyịn imekeme ndinam utom n̄kukụre ke ubak esịt ye mmen̄e mmen̄e. Nnyịn imekeme ndikam ntọn̄ọ ndikọri ndusụk udu, iyatde esịt nte ke nnyịn ikemeke ndidu uwem ofụri ofụri nte ekemde ye mme udọn̄ idem nnyịn. Emi ama etịbe ọnọ ndusụk nditọ Israel oro ẹkeduọkde ima oro mmọ ẹkenyenede ẹnọ Abasi edi oro ẹkesụk ẹnamde ndusụk utom ẹnọ enye ke ekikere nte ke oro edi n̄kpọ oro anade ẹnam. Nso ikedi utịp? Ndinam n̄kpọ Abasi ama akabade “efek” mmọ.—Malachi 1:13.
Enọ ekededi oro ẹnọde Abasi kpukpru ini ekpenyene ndidi enye oro “ọfọnde ama,” oro mîbiomoke ndo, kpa “mfọnn̄kan” oro odude. (Leviticus 22:17-20; Exodus 23:19, NW) Nte ededi, utu ke ndinọ Jehovah mfọnn̄kan ke otu mme unam mmọ, mme owo ke eyo Malachi ẹma ẹtọn̄ọ ndinọ mme unam oro mmọ ke idemmọ mîkenen̄ekede iyom. Didie ke Jehovah akanam n̄kpọ? Enye ama ọdọhọ mme oku ete: ‘Ke ini mbufo ẹdade nnan ẹdi ẹdiwa mbufo ẹdọhọ ẹte, idiọkke. Ndien ke ini mbufo ẹdade mbụn̄ọ ye eke ọdọn̄ọde udọn̄ọ ẹdi, nte idiọkke? Da enye nan̄a sọk ọbọn̄ fo; nte enye edinem esịt ye afo? Nte enye edinyụn̄ okpono iso fo? Mbufo ẹnyụn̄ ẹda n̄kpọ n̄kanubọk, ye mbụn̄ọ, ye se idọn̄ọde, ẹdi, ẹnyụn̄ ẹda inuak-udia ẹdi: nte nyenyịme ndibọ enye ke ubọk mbufo?’—Malachi 1:8, 13.
Didie ke emi ekeme nditịbe nnọ owo nnyịn ekededi? Mme uwa nnyịn ẹkeme ndikabade ‘mfek’ nnyịn edieke nnyịn mînyeneke edu unyịmesịt. (Exodus 35:5, 21, 22; Leviticus 1:3; Psalm 54:6; Mme Hebrew 13:15, 16) Ke uwụtn̄kpọ, nte Jehovah esinyịme nyọhọ-nsụhọ ini nnyịn?
Nte owo ekededi ekeme ndinen̄ede n̄kere ke Abasi ekpekenyịme edieke eti andibuana ke ubon m̀mê ifịk ifịk owo Levi ke usụn̄ ekededi ekenyịkde eyen Israel oro etiede mmen̄e mmen̄e ete osio mfọnn̄kan unam esie awa uwa ke ini enye mîkenen̄ekede iyom ndiwa unam oro? (Isaiah 29:13; Matthew 15:7, 8) Jehovah ama esịn mme utọ uwa oro ndien ke akpatre ama esịn mme owo oro ẹkewade mmọ.—Hosea 4:6; Matthew 21:43.
Ama Ndinam Uduak Abasi
Man inam utom Abasi ke usụn̄ emi enye edinyịmede, ana nnyịn itiene uwụtn̄kpọ Jesus Christ. Enye ọkọdọhọ ete: “Mbịneke uduak Idem Mi, edi mbịne uduak Andidọn̄ Mi.” (John 5:30) Jesus ama enyene ekese inemesịt ke ndinam n̄kpọ Abasi unyịme unyịme. Jesus ama osu mme ntịn̄nnịm ikọ David: “Mmama ndinam se afo amade, O Abasi mi.”—Psalm 40:8.
Okposụkedi Jesus akamade ndinam uduak Jehovah, emi ikesidịghe mmemmem n̄kpọ kpukpru ini. Kere ban̄a se iketịbede esisịt ini mbemiso ẹmụmde, ẹkpede ikpe ẹnọ, ẹnyụn̄ ẹwotde enye. Ke adan̄aemi okodude ke in̄wan̄ Gethsemane, Jesus ama “ofụhọ eti-eti” onyụn̄ odu ke “ọkpọsọn̄ en̄wan.” Mfịghe esie eke ntụk ama enen̄ede ọsọn̄ ubọk tutu, nte enye ọkọbọn̄de akam, “ibibiak Esie etie nte mme ntọi iyịp eke ẹtọide ke isọn̄.”—Matthew 26:38; Luke 22:44.
Ntak emi Jesus okodude ke utọ ọkpọsọn̄ en̄wan oro? Ke akpanikọ, ikedịghe ke ntak ibụk ibụk udọn̄ m̀mê edimen̄e ekededi ndinam uduak Abasi. Enye ama eben̄e idem ndikpa, idem ọbiọn̄ọde ikọ Peter emi ọkpọsọn̄ ọkpọsọn̄: “Idiọk n̄kpọ aka nsan-nsan ye Afo, Ọbọn̄; utọ n̄kpọ emi idiwọrọke Fi.” (Matthew 16:21-23) Se ikafịnade Jesus ikan ekedi nte usụn̄ emi enye edikpade nte idiọk abiatibet editụkde Jehovah ye edisana enyịn̄ Esie. Jesus ama ọfiọk ete ke Ete imọ eyenen̄ede okop ubiak ndikụt ẹnamde n̄kpọ ye edima Eyen esie ke utọ ibak ibak usụn̄ oro.
Jesus ama ọfiọk n̄ko ete ke imọ ima ikpere akpan ini ke ndisu uduak Jehovah. Ndisọn̄ọ nyịre ye ibet Abasi ke edinam akpanikọ oyowụt ke usụn̄ oro eyịghe mîdụhe nte ke Adam ekpekekeme ndinam ukem edimek oro. Edinam akpanikọ Jesus ayayarade ikọ Satan oro nte ke owo idinamke n̄kpọ Abasi unyịme unyịme ye ke edinam akpanikọ ke idak idomo nte edide nsu ofụri ofụri. Jehovah ayada Jesus anuak Satan onyụn̄ osio mme utịp nsọn̄ibuot esie efep ke akpatre.—Genesis 3:15.
Nso akamba mbiomo ikodoro Jesus ntem ke afara! Enyịn̄ Ete esie, emem ofụri ekondo, ye edinyan̄a ekpụk ubonowo kpukpru ẹkekọn̄ọ ke edinam akpanikọ Jesus. Ke ọfiọkde emi, enye ama ọbọn̄ akam ete: “O Ete Mi, edieke usụn̄ odude, yak cup emi ebe ọkpọn̄ Mi; edi yak okûdi nte Ami nnyịmede; edi yak edi nte Afo enyịmede.” (Matthew 26:39) Idem ke idak ata ọkpọsọn̄ mfịghe, unyịme Jesus ndisụk ibuot nnọ uduak Ete esie ikoyokke.
‘Ukpọn̄ Ọsọp, edi Obụkidem Edi Mmem-Mmem’
Adan̄a nte Jesus okosobode ọkpọsọn̄ mfịghe eke ntụk ke adan̄aemi enye akanamde n̄kpọ Jehovah, nnyịn imekeme ndidori enyịn Satan ndida mfịghe ntiene nnyịn nte mme asan̄autom Abasi. (John 15:20; 1 Peter 5:8) Akan oro, nnyịn idi mme anana mfọnmma. Ntre idem ọkpọkọm nnyịn inam n̄kpọ Abasi unyịme unyịme, ididịghe mmemmem n̄kpọ inọ nnyịn ndinam ntre. Jesus ama okụt nte mme apostle esie ẹken̄wanade ndinam kpukpru se enye ọkọdọhọde mmọ ẹnam. Ntak edi oro enye ọkọdọhọde ete: “Ukpọn̄ ọsọp ke akpanikọ, edi obụkidem edi mmem-mmem.” (Matthew 26:41) Enye ikenyeneke ndammana mmeme ndomokiet ke mfọnmma ikpọkidem esie eke owo. Nte ededi, enye ekekere aban̄a mmeme ikpọkidem mme mbet esie, kpa unana mfọnmma oro mmọ ẹkedade ẹto anana-mfọnmma Adam. Jesus ama ọfiọk ete ke ntak unana mfọnmma oro ẹdade-da ẹmana ye mme mmeme oro ẹsụn̄ọde ẹto oro, mmọ ẹnyene ndin̄wan̄wana man ẹnam kpukpru se mmọ ẹyomde ndinam ke utom Jehovah.
Ntre, ndien, ekeme nditie nnyịn ke idem nte eketiede apostle Paul, oro ekenen̄erede ofụhọ ke ini unana mfọnmma ọkọbiọn̄ọde ukeme esie ndinam n̄kpọ Abasi ọyọhọ ọyọhọ. Paul ekewet ete: “Ndinyịme ndinam eti n̄kpọ odu ye ami, edi ndinanam idụhe.” (Rome 7:18) Nnyịn n̄ko imesikụt nte ke nnyịn ikemeke ndinam kpukpru nti n̄kpọ oro ẹdọn̄de nnyịn ndinam. (Rome 7:19) Emi idịghe ke ntak nnyịn imen̄ede ke usụn̄ ekededi. Edi n̄kukụre koro mmeme ikpọkidem akam ọbiọn̄ọde nti ukeme nnyịn.
Ẹyak nnyịn ikûduọk idotenyịn. Edieke nnyịn inyịmede ndinam kpukpru se ikemede ke ofụri esịt, Abasi eyenen̄ede enyịme utom nnyịn. (2 Corinth 8:12) Nnyịn ikpakam ‘isịn ifịk’ ndikpebe edu Christ eke ọyọhọ nsụkibuot nnọ edinam uduak Abasi. (2 Timothy 2:15; Philippi 2:5-7; 1 Peter 4:1, 2) Jehovah ọyọdiọn̄ onyụn̄ an̄wam utọ edu unyịmesịt oro. Enye ọyọnọ nnyịn “akwa ubom odudu” man ikan mme mmeme nnyịn. (2 Corinth 4:7-10) Ye un̄wam Jehovah, ukem nte Paul, nnyịn iyenyịme ‘ke uyọhọ idatesịt ndida se inyenede nnam n̄kpọ, ndinyụn̄ nda idem nnyịn nnam n̄kpọ’ ke ọsọn̄urua utom Esie.
[Ndise ke page 21]
Paul ama anam n̄kpọ Abasi unyịme unyịme ke ofụri ukeme esie
[Ndise ke page 23]
Idem ke odude ke ata ọkpọsọn̄ mfịghe, Jesus ama anam uduak Ete esie