“Ini Eke Ẹdopde, Ye Ini Eke Ẹtịn̄de Ikọ”

IKAFAN̄ ke afo esiseme ete, “N̄kpọfiọk n̄kpeketịn̄ke ikọ oro”? Edi, afo emekeme nditi mme idaha emi afo eketrede nditịn̄ ikọ. Ke ekerede afiak edem, ekeme ndidi afo ama ekere ete, ‘Ubaha nte ekpedide mma ntịn̄ ikọ.’

Bible ọdọhọ ete ke odu “ini eke ẹdopde, ye ini eke ẹtịn̄de ikọ.” (Ecclesiastes 3:7) Mi, ndien, ke mfịna odu—ndibiere ini ẹkpetịn̄de ikọ ye ini ẹkpedopde uyo. Anana mfọnmma uduot owo nnyịn esiwak ndinụk nnyịn ndinam n̄kpọ nnyụn̄ ntịn̄ ikọ ke ini oro mîdotke. (Rome 7:19) Didie ke nnyịn ikeme ndikara edeme nnyịn oro mînyeneke ukpan?—James 3:2.

Mme Usụn̄ Ndisụk Edeme Nnịm

Man an̄wam nnyịn ndibiere ini ikpetịn̄de ikọ ye ini ikpodopde uyo, iyomke nnyịn inyene udịm udịm ibet oro ẹtịmde kaban̄a kpukpru idaha oro ẹkemede ndidemede. Utu ke oro, oyom mme edu oro ẹdide ubak edu esịtidem Christian ada nnyịn usụn̄. Mme edu ẹmi ẹdi nso?

Jesus Christ ama anam an̄wan̄a ete ke ima edi akpan edu oro onụkde mme mbet esie. Enye ọkọdọhọ ete: “Mbufo ẹma ẹma kiet eken, kpukpru owo ẹyeda oro ẹfiọk ẹte mbufo edi mbet Mi.” (John 13:35) Adan̄a nte nnyịn iwụtde utọ ima nditọete oro, ntre ke nnyịn iditịm ikara edeme nnyịn.

Edu iba ẹmi ẹnyenede ebuana ẹyen̄wam n̄ko akamba akamba. Kiet ke otu ẹmi edi nsụhọdeidem. Enye an̄wam nnyịn ‘ndikere ke mmọ en̄wen ẹfọn ẹkan nnyịn.’ (Philippi 2:3) Enye eken edi sụn̄sụn̄ ido, emi anamde ikeme ‘ndime ime ke ini ẹnamde nnyịn idiọk.’ (2 Timothy 2:24, 25) Nnyịn inyene mfọnmma uwụtn̄kpọ ke nte ẹkpewụtde edu ẹmi ito Jesus Christ.

Sia enen̄erede edi ọkpọsọn̄ n̄kpọ ndikara edeme nnyịn ke ini nnyịn idude ke idak mfịghe, ẹyak nnyịn ikere iban̄a okoneyo oro mbemiso n̄kpa Jesus—ini emi enye ‘okodude ke nnanenyịn.’ (Matthew 26:37, 38) Idịghe n̄kpọ n̄kpaidem nte ke ama etie Jesus ntem ke idem, sia nsinsi ini iso kpukpru ubonowo ọkọkọn̄ọde ke enye ndinam akpanikọ nnọ Abasi.—Rome 5:19-21.

Emi ekenen̄ede edi ini Jesus nditịn̄ ikọ nnọ Ete esie eke heaven. Enye ke ntre ama aka ndibọn̄ akam, ọdọhọde ita ke otu mbet esie ete ẹkpeme. Ke ekpri ini ama ekebe enye ama afiak edi edikụt nte mmọ ẹdede idap. Do ke enye ọkọdọhọ Peter ete: “Nte mbufo ikemeke nditiene Mi n̄kpeme ke hour kiet?” Ima ima nsuannọ emi akasan̄a ye mme ikọ oro ẹkewụtde ifiọk oro enye ekenyenede aban̄a mme mmeme mmọ. Enye ama ọdọhọ ete: “[Spirit] ọsọp ke akpanikọ, edi obụkidem edi mmem-mmem.” Ekem, Jesus ama afiak edi onyụn̄ edikụt mme mbet esie ẹdede idap. Enye ama etịn̄ ikọ ye mmọ sụn̄sụn̄ onyụn̄ “aka ọkọbọn̄ akam ọyọhọ utịm ikata.”—Matthew 26:36-44.

Ke ini Jesus okokụtde mme mbet ẹdede idap ọyọhọ utịm ikata, enye ikanamke n̄kpọ ke nsọn̄ido edi ọkọdọhọ ete: “Ẹdọdiọn̄ ẹde idap, ẹda nduọkodudu: sese, ini ke ekpere; ẹmonyụn̄ ẹda Eyen Owo ẹsịn mme idiọk owo ke ubọk.” (Matthew 26:45) Edi sụk owo oro esịt ọyọhọde ye ima, ye ata ifụre ifụre edu ye nsụhọdeidem, ekpekekeme ndida edeme nnam n̄kpọ ke usụn̄ oro ke utọ ọkpọsọn̄ ini oro.—Matthew 11:29; John 13:1.

Ikebịghike ke oro ebede, ẹma ẹmụm Jesus ẹda ẹka ikpe. Mi nnyịn imekpep nte ke ndusụk ini mfọnn̄kan n̄kpọ edi ndidop uyo, idem ke ini ibuanade ke utom ukwọrọikọ Christian nnyịn. Ke ẹduakde ndibiom Jesus ikpe, mbọn̄ oku ikenyeneke udọn̄ ndomokiet ke ndikpep akpanikọ. Ntre ke utọ ọkpọsọn̄ idaha oro, Jesus ikosioroke uyo.—Men Matthew 7:6 domo.

Nte ededi, Jesus ikosụk idopke uyo ke ini akwa oku ọkọdọhọde ete: “Mmowụk Fi ke enyịn̄ Abasi emi odude uwem, nte, asian nnyịn m̀mê afo edi Christ, Eyen Abasi.” (Matthew 26:63) Sia ẹma ẹkewụk Jesus, oro ekedi ini ọnọ enye nditịn̄ ikọ. Enye ke ntre ama ọbọrọ ete: “Edi ntre; edi ndọhọ mbufo nte, ọtọn̄ọde ke emi mbufo ẹyekụt nte Eyen Owo etiede ke ubọk nnasia Odudu, onyụn̄ odorode ke obubịt enyọn̄ edi.”—Matthew 26:64.

Ke akpan usen oro, Jesus ama akara edeme esie ke mfọnmma usụn̄. Ke n̄kan̄ esie, ima, sụn̄sụn̄ ido, ye nsụhọdeidem ẹkedi ubak ndammana edu esie. Didie ke nnyịn ikeme ndida mme edu ẹmi n̄kara edeme nnyịn ke ini nnyịn idude ke idak mfịghe?

Ndikara Edeme ke Ini Iyatde Esịt

Ke ini iyatde esịt, nnyịn imesiwak ndikpu ndikara edeme nnyịn. Ke uwụtn̄kpọ, Paul ye Barnabas ini kiet ẹma ẹnyene isio isio ekikere. “Edi Barnabas oyom ndida John emi ekerede Mark asan̄a ye mmọ. Edi Paul okụt ete ifọnke ndida owo emi ọkọkpọn̄de mme imọ ke Pamphylia etre nditiene mme imọ n̄ka utom. Ntem ọwọrọ ọkpọsọn̄ eneni; ntre ke mmọ ẹdianade ye kiet eken.”—Utom 15:37-39.

Michael,a emi ama akanam utom ke ndusụk isua ke utom ubọpufọk, obụk ete: “Owo kiet ama odu ke itie ubọpufọk oro n̄kotịmde mfiọk nnyụn̄ n̄kponode. Edi etie nte enye ama esikụt ndudue ọnọ utom mi kpukpru ini. Mma n̄kop ubiak ye iyatesịt edi mma mmụm idem n̄kama. Usen kiet mme n̄kpọ ẹma ẹdisịm utịt ke ini enye okokụtde ndudue ọnọ utom oro n̄kosụk nnamde n̄kụre.

“Mma n̄n̄wan̄a kpukpru ntụk mi nduọk. Ke ibụmede iyatesịt, n̄kọdọn̄ke enyịn ke idiọk ekikere oro emi edinamde kpukpru mbon oro ẹkedude ye nnyịn ẹnyene. Ke ofụri usen oro, n̄koyomke ndinyene nneme ye enye m̀mê idem ndikụt enye. Mmọfiọk idahaemi nte ke n̄kesehe mban̄a mfịna oro ke nnennen usụn̄. Ndidop uyo nnyụn̄ ntịn̄ ikọ ke esịt ama okosụhọ mi ọkpọkọfọn akan.”

Ke idatesịt, ima Christian ama onụk owo iba ẹmi ndibiere mfịna mmọ. Michael anam an̄wan̄a ete: “Ke ima ikenyene in̄wan̄în̄wan̄ nneme, nnyịn ima idifiọk kiet eken otịm ọfọn, ndien nnyịn idahaemi imenyene itie ufan oro ọsọn̄de idem.”

Nte Michael ọkọfiọkde, edieke nnyịn iyatde esịt, esiwụt eti ibuot ndusụk ini ndidop uyo. Mme N̄ke 17:27 ọdọhọ ete: “Owo [mbufiọk, NW] edi asian.” Mbufiọk ye ima nditọete ẹyen̄wam nnyịn ndikara ntụk nnyịn nditịn̄ se inọde unan. Edieke owo anamde nnyịn idiọkn̄kpọ, ẹyak nnyịn itịn̄ ikọ ye owo oro ikpọn̄ ke sụn̄sụn̄ edu nsụhọdeidem, ye ekikere edisịn emem. Nso edieke edide ibụmede iyatesịt ama ototịbe? Do ima eyenụk nnyịn nditre ntan̄idem nnyụn̄ nyom ndinen̄ede mme n̄kpọ ke nsụhọdeidem. Emi edi ini nditịn̄ ikọ, nditua n̄kpọfiọk nnyụn̄ n̄kọk unan eke ntụk ebe ke nneme esịt akpanikọ.—Matthew 5:23, 24.

Ini Emi Ndidop Uyo Mîdịghe Usọbọ

Iyatesịt m̀mê ifụtesịt ekeme ndinam nnyịn itre nditịn̄ ikọ ye owo oro ayatde nnyịn esịt. Emi ekeme ndidi n̄kpọ oro ọnọde unan. “Ke akpa isua eke ndọ nnyịn, mme ini ẹma ẹdu emi mmen̄kesitịn̄ke ikọ ye ebe mi ke ediwak usen ke ndusụk ini,” ntre ke María ayarade.b “Nte ido edide, emi ikotoho ntak ikpọ mfịna edi, utu ke oro, ke ntak n̄kpri iyatesịt oro ẹbohode. Mma n̄kaiso ndikere mban̄a kpukpru iyatesịt emi tutu mmọ ẹkabade ẹdi ubiọn̄ọ oro ebietde obot. Ekem ini ama edi oro mmen̄kekemeke ndiyọ aba, ndien mma n̄kam ntre ndinyene nneme ye ebe mi tutu osịm ini emi mfịna mi ebede efep.”

María adian ete: “Akpan itie Bible kiet—‘kûyak utịn osụhọde edisịm mbufo ke iyatesịt’—ama an̄wam mi ndikpụhọde ekikere mi. Ami ye ebe mi ima inam utom ọkpọsọn̄ ndifori nneme man mme mfịna ẹdikọri. Isidịghe mmemmem n̄kpọ, edi ke isua duop ẹma ẹkebe nte ikọdọ ndọ, mmokop inemesịt nditịn̄ nte ke mme ini idiọk idop ẹmi ẹsụhọde etieti. Nte ededi, nnyene ndinyịme nte ke ami ke nsụk nnanam utom ndikara edu emi.”—Ephesus 4:26.

Nte María ekedide edikụt, ke ini iyatesịt odude ke ufọt owo iba, nditre nneme idịghe usọbọ. Ke mme idaha oro, utọk ekeme ndidu, ndien itie ebuana ekeme ndibiara. Jesus ọkọdọhọ ke nnyịn ikpenyene ‘ndisọsọp mbiere mme mfịna.’ (Matthew 5:25) “Ikọ eke ẹtịn̄de ke ekem ini” ekeme ndin̄wam nnyịn ‘ndibịne emem.’—Mme N̄ke 25:11; 1 Peter 3:11.

Oyom nnyịn n̄ko isioro uyo ke ini nnyịn iyomde un̄wam. Edieke nnyịn ikụtde ndutụhọ ke ntak ndusụk mfịna eke spirit, nnyịn imekeme ndimen̄e ndidi mbiomo nnọ mbon en̄wen. Edi edieke idopde uyo, mfịna oro ekeme nditotịm n̄kpon. Mbiowo Christian oro ẹmekde ẹse ẹban̄a nnyịn ndien, edieke nnyịn idinyịmede, mmọ nte eyịghe mîdụhe ẹnyene udọn̄ ndin̄wam. Emi edi ini nnyịn ikpetịn̄de ikọ.—James 5:13-16.

Ke akande kpukpru n̄kpọ, nnyịn ikpenyene nditịn̄ ikọ nnọ Jehovah kpukpru ini ke akam ofụri esịt, nte Jesus akanamde. Ke akpanikọ, ẹyak nnyịn ‘in̄wan̄a esịt nnyịn’ inọ Ete nnyịn eke heaven.—Psalm 62:8; men Mme Hebrew 5:7 domo.

‘Ini Nditịn̄ Ikọ’ Mban̄a Obio Ubọn̄ Abasi

Utom ukwọrọikọ Christian edi utom emi Abasi ọdọn̄de oro anade ẹnam mbemiso utịt edi. Nte akanam mîtịbeke, edi akpan n̄kpọ ke ntre nte mme asan̄autom Jehovah ẹtan̄a eti mbụk Obio Ubọn̄. (Mark 13:10) Ukem nte mme apostle, mme ata Christian ikam ‘ikemeke nditre nditịn̄ mme n̄kpọ oro mmọ ẹkekụtde ẹnyụn̄ ẹkopde.’—Utom 4:20.

Nte ededi, idịghe kpukpru owo ẹyom ndikop eti mbụk. Ke akpanikọ, ke ini okosiode mme mbet esie ọdọn̄ ẹkekwọrọ ikọ, Jesus ọkọnọ mmọ item ete ‘ẹyom mbon oro ẹdotde.’ Sia akanam Jehovah mînyịkke-nyịk owo ndomokiet ndituak ibuot nnọ enye, nnyịn idisọn̄ọke iyịre ke nditịn̄ ikọ ye owo oro ọsọn̄de obotitọn̄ esịn etop Obio Ubọn̄. (Matthew 10:11-14) Edi nnyịn imokop inemesịt nditịn̄ mban̄a itie edidem Jehovah nnọ mbon oro “ẹkenịmde ẹnọ nsinsi uwem.”—Utom 13:48; Psalm 145:10-13.

Ima, sụn̄sụn̄ ido, ye nsụhọdeidem ẹdi mme edu oro ẹkemede ndin̄wam nnyịn ikara anana mfọnmma ntụk nnyịn nditịn̄ ikọ uyat uyat m̀mê ndiduọ ndụk ọkpọsọn̄ ndopuyo. Nte nnyịn ikọride ke mme edu ẹmi, nnyịn iyetịm ifiọk ini eke ọfọnde ye ini eke mîfọnke nditịn̄ ikọ.

[Mme Ikọ idakisọn̄]

[Ndise ke page 23]

Ẹkeme ndikọk mme mfịna ebe ke eti nneme