Ndibiere Eneni Ofụri Ekondo ke Nsinsi
“Jehovah, NW] emi odude fi ke ubọk nnasia, asuan ndidem ke usen iyatesịt esie.”—PSALM 110:5.
1, 2. Ke isua 70 C.E., ewe n̄kpọntịbe ekeme ndidi ama anam eyịghe odu aban̄a itie edikara ofụri ekondo Jehovah Abasi, edi etisịm ini oro mmanie ke ẹkewọn̄ọde mfọn esie ẹnọ?
ITIE edikara ofụri ekondo Andibot enyọn̄ ye isọn̄ edi n̄kpon n̄kan eneni oro anade mme owo ye mme angel ke iso. Ibịghike, ẹyebiere eneni emi ke nsinsi, edi ke ediwak isua ikie mme asua Jehovah ẹma ẹneni ẹban̄a itie edikara esie. Ke akpanikọ, ekeme ndidi nsobo obio Jerusalem ke 70 C.E. adianade ye temple esie oro ẹkeyakde ẹnọ Jehovah ama anam eyịghe odu ke nte itie edikara Andibot edide eke ofụri ekondo. Edi, eti ntak ama odu emi akanamde Jehovah mîkemekke inioro ndidi Abasi an̄wanaekọn̄ ke ibuot Israel eke obụk.
2 Nso ikedi ntak? Etisịm ini oro Jehovah Abasi ama ọwọn̄ọde mfọn esie ọnọ obufa idụt, kpa Israel eke spirit, “Israel Abasi,” nte apostle Paul okotde esop Jesus Christ. (Galatia 6:16) Tutu idahaemi, okposụkedi, ke ofụri ini emi ẹkotde Eyo Christian, Jehovah in̄wanake ekọn̄ inọ Israel eke spirit nte Abasi an̄wanaekọn̄ ke ukem usụn̄ oro enye akan̄wanade ọnọ Israel eke obụk ke idak Ibet ediomi Moses. Enye ama akam ayak mbonekọn̄ Rome, ke mme Jew ndisịn nsọk nnọ, ẹwot Jesus Christ ke eto ndutụhọ ke Calvary. Oro ekedi isua 37 mbemiso nsobo Jerusalem ọyọhọ iba ke ubọk mbon Rome, ke 70 C.E.
3, 4. Ọtọn̄ọde ke eyo Moses tutu osịm Edidem Hezekiah, didie ke Abasi okowụt nte imọ idide an̄wanaekọn̄, edi ye Israel eke spirit, nso idi akpanikọ iban̄a enye ndin̄wana ekọn̄ ye mmọ ndin̄wana ekọn̄?
3 Ọtọn̄ọde ke eyo prọfet Moses tutu osịm eyo ukara Edidem Hezekiah eke Jerusalem, Jehovah Abasi ke utịbe utịbe usụn̄ ama an̄wana ekọn̄ ọnọ idụt Israel, ndien nditọ Israel ẹma ẹkama ata n̄kpọekọn̄ ẹn̄wana ekọn̄ ke idak esie. (Deuteronomy 1:30; 3:22; 20:3, 4; Joshua 10:42) Edi idịghe ntre ye Israel eke spirit! Ọtọn̄ọde ke n̄kpa Jesus Christ ke edem obio Jerusalem tutu osịm Eyo Nnyịn, Abasi an̄wanaekọn̄ emi imekke ndin̄wana ekọn̄ eke obụk nnọ Israel Abasi. Mmọdo, enye inọhọ Israel eke spirit oro ẹnamde esop Christian odudu ndikama n̄kpọekọn̄ eke obụk n̄n̄wana ekọn̄. Mme Christian ẹnyene orụk ekọn̄ en̄wen ndin̄wana.
4 Ke n̄kemuyo ye emi, kiet ke otu n̄wọrọnda an̄wanaekọn̄ mbuọtidem Christian ama ewet ọnọ ekemmọ mme Christian ke Corinth, Greece, ete: “N̄kpọekọn̄, eke idade in̄wana ekọn̄, idịghe n̄kpọekọn̄ obụkidem, edi se ikopde idem ke enyịn Abasi ndiwụri n̄kpọsọn̄ ebiet; nnyịn iwụri ekikere esịt owo, ye kpukpru edikon̄ n̄kpọ eke ẹmenerede idem ke enyọn̄ ẹn̄wana ye ifiọk Abasi; inyụn̄ imụm kpukpru ekikere nte mbuotekọn̄, inam mmọ ẹsụk ibuot ẹnọ Christ; inyụn̄ iben̄e idem ndinọ ufen ke kpukpru nsọn̄ibuot, ke mbufo ẹma ẹnen̄ede ẹsụk ibuot.” (2 Corinth 10:4-6) Mbemiso ke kpasụk n̄wed emi, Paul ama etịn̄ aban̄a “n̄kpọekọn̄ edinen ido ke ubọk nnasia ye ufien.”—2 Corinth 6:7; se n̄ko Ephesus 6: 11-18.
Jehovah Eyen̄wana ke Armageddon
5. Ke in̄wan̄ Gethsemane, nso idaha ke Jesus akada kaban̄a edikama n̄kpọekọn̄ eke obụk nte n̄kpọ n̄kpemeidem, ndien nso usụn̄ edinam ke mme mbet esie ẹtiene?
5 Jesus Christ, ke ini okodude ke isọn̄, akananam idaha ata n̄kpọekọn̄ ikpeme idem. Ke okoneyo oro ẹkedade enye ẹnọ ke in̄wan̄ Gethsemane, ifịk ifịk mbet esie, Simon Peter, ama adabade ofụt onyụn̄ osịbe utọn̄ asan̄autom akwa oku mme Jew. Edi Jesus ke utịbe utịbe usụn̄ ama afiak eyịri utọn̄ oro ke itie esie onyụn̄ ọdọhọ ete: “Kpukpru owo eke ẹmende ofụt ẹyekpan̄a ke ofụt. M̀mê ese ete n̄kemeke ndikpe Ete Mi ubọk, mbọ enye se ibede legion mme angel duopeba idahaemi? Edi se ẹwetde, ete, N̄kpọ enyene ndiwọrọ ntem, edinam didie ndien osu?” (Matthew 26:52-54) Ye kpukpru ẹmi, ata mme andikpebe awa-idem Eyen Abasi ẹsọn̄ọ ẹmụm edida san̄asan̄a mmọ ẹkama, an̄wan̄wa ye ndịbe ndịbe, ke ini edide edisịm ekọn̄ ererimbot.—John 17:16; 18:36.
6. Ke ekọn̄ akwa usen Abasi, Andikara kpukpru n̄kpọ ke Armageddon, nso idaha ke Mme Ntiense Jehovah ẹdida?
6 Mi, ndien, yak ẹtọt mme idụt nte ke Mme Ntiense Jehovah iditieneke ibuana ke ndin̄wana “ekọn̄ akwa usen Abasi, Andikara kpukpru n̄kpọ” ke “ebiet emi ẹkotde ke usem Hebrew, ẹte, Har-Magedon.” Mmọ ẹdiyak ekọn̄ oro ẹsịn Abasi an̄wanaekọn̄, “Jehovah mme udịm” ke ubọk, ọkọrọ ye udịm mme angel esie ke idak Jesus Christ nte etubom.—Ediyarade 16:14-16; 19:11-21; Psalm 84:12.
Jehovah Ọmọn̄ Ọtọn̄ọ Mme Edinam Ekọn̄ Esie
7. Nte Abasi an̄wanaekọn̄, udorienyịn̄ ewe ke ẹkedidiọn̄ọ Jehovah, ndien nte enye ke osụk odot utọ enyịn̄ oro?
7 Ẹma ẹdidiọn̄ọ Abasi Israel eset ẹnyụn̄ ẹkot enye nte Jehovah tseva-’ohth’, m̀mê Jehovah mme udịm. (1 Samuel 1:3, 11) Ke N̄wed Mbon Rome 9:29 (King James Version) Christian apostle Paul etịn̄ otụk prọfesi Isaiah 1:9 onyụn̄ ewet ete: “Ke mîkpedịghe Ọbọn̄ Sabaoth osụhọ mfri ọnọ nnyịn, nnyịn ikpetie nte Sodom, ikponyụn̄ ibiet Gomorrah.” N̄ko, James, Christian mbet ewet ete: “Eseme mbonidọk omonyụn̄ odụk Ọbọn̄ sabaoth utọn̄.” (James 5:4, KJ; American Standard Version) Ntre Paul ye James ẹkeda Abasi nte Jehovah mme udịm ke akpa isua ikie eke Eyo Nnyịn. Ke isua ikie 18 ẹmi ẹtienede, Abasi in̄wanake ekọn̄ eke obụk ke ibuot Israel eke spirit, kpa Israel Abasi, ke usụn̄ oro enye akan̄wanade ọnọ Israel eset, kpa ye oro enye osụk edi Jehovah mme udịm.
8-10. (a) Anie ọkọnọ odudu ete ẹn̄wana ekọn̄ ke heaven, ndien ntak emi Michael okotịmde odot ndin̄wana ekọn̄ oro? (b) Nso ikedi utịt ekọn̄ oro ke heaven, ndien ini oro osụhọde mbemiso ekọn̄ akwa usen Jehovah ọniọn̄ adan̄a didie?
8 Ke emana Obio Ubọn̄ Messiah ke 1914 ke utịt “ini mme Gentile,” ekọn̄ ama asiaha ke ebietidụn̄ Jehovah Abasi ke heaven. (Luke 21:24, KJ) Anie ọkọnọ odudu ete ẹn̄wana ekọn̄ oro? Jehovah Abasi ke idemesie. Enye ama osio Eyen esie oro ẹkedoride ke ebekpo esịn ke an̄waekọn̄ ye enyịn̄ oro, Michael, sia Owo emi otịmde odot ndibọrọ mbụme oro esịnede ke enyịn̄ emi, oro edi “Anie Etie Nte Abasi?” Michael iwiwa ama anam n̄kpọ nte andin̄wana ke ibuot Jehovah mme udịm.
9 Nte ekemde, nnyịn ikot ke Ediyarade 12:7-10 ite: “Ekem ekọn̄ otịbe ke heaven; Michael ye mme angel esie ẹn̄wana ekọn̄ ye dragon; dragon ye mme angel esie ẹnyụn̄ ẹn̄wana ekọn̄, edi mmọ ikanke. Ufan̄ inyụn̄ idụhe aba inọ mmọ ke heaven. Ndien ẹsio akwa dragon ẹduọk ke isọn̄, kpa akani urụkikọt oro ẹkotde enye ete, andidori ikọt Abasi ikọ ye Satan, andibian̄a ofụri ererimbot; ẹsio enye ẹduọk ke isọn̄, ẹnyụn̄ ẹsion̄o mme angel esie ẹduọn̄ọ ye enye. Ndien n̄kop ọkpọsọn̄ uyọ ke heaven nte ọdọhọde ete, Ke emi edinyan̄a ye edikara ẹmedi, ye Ubọn̄ Abasi nnyịn ye odudu Christ Esie; koro ẹma ẹsio enyeemi odoride nditọete nnyịn ikọ ẹduọk ke isọn̄.”
10 Idahaemi, ke se iwakde ikan isua 70 nte ẹken̄wana ekọn̄ oro ke heaven, ‘ibio ini’ kpọt osụhọ mbemiso ekọn̄ akwa usen Jehovah asiaha ndien Abasi ke in̄wan̄în̄wan̄ usụn̄ omowụt emana ubonowo oro odude kemi idemesie nte Jehovah mme udịm.—Ediyarade 12:12; Zechariah 14:3.
An̄wanaekọn̄ Kaban̄a Itoro Jehovah
11. Edimek ini ewe ke nsụhọ ekpri otuerọn̄ ye akwa otuowo ẹbet, ndien nso ke mmọ ke idara ẹdisio n̄kpo itoro ẹban̄a ke ini oro?
11 Ke odudu spirit, enyene-ọniọn̄ Edidem Solomon eke Israel eset ama ewet ete: “Ẹmenịm ini ẹnọ kpukpru n̄kpọ: kpukpru utom ke idak enyọn̄ ẹnyụn̄ ẹnyene ekemini mmọ: ... ini ekọn̄, ye ini emem.” (Ecclesiastes 3:1-8) Ke isọn̄ mme mbet Edidem oro akarade emi “okponde akan Solomon” ke ẹbet ini ye idaha eke Enye edidade mme angel eke heaven oro ẹnyenede edikan aka ekọn̄ ke Har-Magedon. (Matthew 12:42; Ediyarade 19:11-16) Do enye “eyeda esan̄ukwak akara [mme idụt],” anuakde mmọ “ke esan̄ukwak.” (Ediyarade 19:15; Psalm 2:9) Mme mbet esie ẹmi ẹnamde emem, ẹmi ẹnọde ukpeme ẹdisio n̄kpo itoro ẹban̄a enyene-uten̄e edinyan̄a oro enye anyan̄ade mmọ didie ntem! Emi eyesịne nsụhọ “ekpri otuerọn̄” ẹdide mme anditiene n̄kara ke Obio Ubọn̄ esie ye “akwa otuowo” eke “mme erọn̄ en̄wen” esie oro ẹnyenede idotenyịn ndida Paradise isọn̄ nnyene ke idak emem emem ukara tọsịn isua esie. (Luke 12:32; Ediyarade 7:9-17; John 10:16) Ke idara, “ke mfụt Ata Ọkpọsọn̄,” mmọ ẹyesio n̄kpo itoro ẹban̄a n̄wọrọnda edikan oro Edidem Ekpemerọn̄, Jesus Christ, akande ke ndiwụt unen itie edikara ofụri ekondo Jehovah Abasi.—Psalm 91:1.
12. Ekọn̄ oto m̀mọ̀n̄ ọbiọn̄ọde mme idụt ke iso, ndien ye nso utịp nte ekemde ye Psalm 68: 1, 2?
12 Ye unana n̄kponinua, ẹkeme ndidọhọ kemi nte ke ekọn̄ oro oyomde usụn̄ ọkpọn̄ ebietidụn̄ owo onyụn̄ abuanade mme n̄kpọekọn̄ ẹmi ẹtịmde ẹket oro okopde odudu akan mme bọm nuclear owo ọmọbiọn̄ọde kpukpru idụt isọn̄ ke iso, edide mmọ ẹdu m̀mê idụhe ke esop Edidiana M’idụt. Kpan̄ utọn̄: “Abasi eyedaha ada, mme asua esie ẹyesuana: mbonutọk esie ẹyenyụn̄ ẹfen̄e ke iso esie. Afo eyesuan mmọ kpa nte nsụn̄ikan̄ asuanade: kpa nte mbukpa ọkwọk atarade ke iso ikan̄, ẹyesobo mme idiọkowo ke iso Abasi.”—Psalm 68:1, 2.
13. Nte ntịmidem ekọn̄ akade iso, anie ke ikọ Psalm 45:1-6 aban̄a idahaemi ke usụn̄ oro otịmde edi ke ekemini?
13 Ntịmidem ekọn̄ oro akande kpukpru ekọn̄ ke akaiso idahaemi. Nte n̄kpon n̄kan An̄wanaekọn̄ Abasi, ẹtịn̄ ẹban̄a An̄wanaekọn̄ kaban̄a unen Jehovah ke ikọ ẹtienede mi, emi owo idụt Israel ekewetde ke odudu spirit ete: “Afo emeye akan nditọ owo: ẹmen̄wan̄a uyai ẹsịn fi ke n̄kpọkinua: mmọdo Abasi ọmọdiọn̄ fi ke nsinsi. Owo uko, bọp ofụt fo ke ifụhi fo, kpa ubọn̄ fo ye uyai fo. Nyụn̄ da uyai fo doro ke chariot ka kan, ban̄a akpanikọ, ye emem, ye eti ido; ndien ubọk nnasia fo eyeteme fi n̄kpọndịk. Idan̄ fo ẹmesọbọ, mme idụt ẹduọn̄ọ fi ke idak; idan̄ fo ẹmedụk mme asua edidem ke esịt. [Abasi edi ebekpo fo ke nsinsi nsinsi, NW]: mmọnyọ edinen ido edi mmọnyọ ubọn̄ fo.”—Psalm 45:1-6.
Mme Idụt Ẹsop Idemmọ Ọtọkiet Ndin̄wana ye Jehovah
14, 15. Ke ẹsion̄ode ke n̄kọbi-ntem, mme ikọ ewe ke Psalm 2 ke mme apostle ẹkekot ẹto nte osude, ndien nso eben̄e ke mmọ ẹkeben̄e Abasi?
14 Ibio ini ke ẹma ẹketọn̄ọ esop Christian ke usen Pentecost eke 33 C.E., mme Christian oro ẹyetde aran ẹma ẹdiọn̄ọ se Psalm 2:1, 2 ọwọrọde. Itien̄wed Abasi emi okot ete: “Nsinam mme idụt ẹfụtde, nsinyụn̄ inam mme obio ẹkerede ikpîkpu n̄kpọ? Ndidem ererimbot ẹdaha ẹda, mbọn̄ ẹnyụn̄ ẹbono ẹdụk odu ẹban̄a Jehovah ye Messiah esie.” Ke mme apostle Owo emi Jehovah eyetde aran ẹma ẹkebọhọ ufen akpa edimụm oro ẹkemụmde mmọ ye ndutụhọ ke ubọk mme asua ẹdide mme Jew, mmọ ẹma ẹfiak ẹkediana ye ekemmọ mme Christian ndien ekem ẹma ẹkot ẹto mme ikọ Psalm 2 eke enyọn̄ emi nte Edidem David ekewetde. Utom Mme Apostle 4:23-30 obụk n̄kpọ emi, ọdọhọde ete:
15 “Ndien ke ẹma ẹkeyak mmọ, mmọ ẹdi ke ọtọ mme nsan̄a mmọ ẹdisian mmọ oro kpukpru se ikpọ oku ye mbiowo ẹketịn̄de ye mmọ. Edi ke adan̄aemi mmọ oro ẹkopde, mmọ ẹmenede uyo ye esịt kiet ẹnọ Abasi, ẹte, O Ọbọn̄, Afo emi edide Andinam enyọn̄ ye isọn̄ ye inyan̄, ye kpukpru se idude mmọ ke esịt: Emi ọkọdọhọde ke edisana spirit, ke inua ete nnyịn, kpa owo Fo David, ete, Nsinam mme idụt ẹfụtde, mbio obio ẹnyụn̄ ẹkerede ikpîkpu n̄kpọ? Ndidem ererimbot ẹdaha ẹda, mbọn̄ ẹnyụn̄ ẹsop idem ọtọkiet, ndin̄wana ye Jehovah, ye Christ esie. Koro ke akpanikọ ke obio emi, Herod ye Pontius Pilate, ye mme Gentile ye mbon Israel, ẹsop idem ọtọkiet ndin̄wana ye Edisana Owo Fo Jesus, emi Afo okonịmde ete edi Christ Fo, man mmọ ẹnam n̄kpọ ekededi eke ubọk Fo ye uduak Fo ekebemde iso onịm ete ediwọrọ osu. Ndien ke emi, Jehovah, se ikọ ẹmi ẹsịnde mmọ ndịk eke mmọ ẹtịn̄de; nyụn̄ nọ mme asan̄autom Fo odudu nditịn̄ ikọ Fo ke ofụri uko, ke adan̄aemi Afo edinyanarede ubọk ndinam udọn̄ọ okụre owo; man ẹnam mme idiọn̄ọ ye mme utịben̄kpọ ke enyịn̄ Edisana Owo Fo Jesus.”
16, 17. (a) Ke ofụri mbụk ubonowo, nte akanam odu n̄kpọ ekededi oro otịbede ke ndimen ndomo ye se ikọtọn̄ọde nditịbe ke 1914? Nam an̄wan̄a. (b) Usụn̄ edinam ewe ke mme idụt ẹkaiso nditiene, ke ntre ẹnamde Jehovah Abasi ewet nso, kaban̄a ‘n̄wed mme ekọn̄ esie’?
16 Nte ededi, ke ini edide edisịm mme idụt ndifụt, ndidem ndidaha nda ye esịt kiet, mme adaiso ukaraidem ndisop idem ọtọkiet man ẹn̄wana ekọn̄ ye Jehovah ye Owo emi enye eyetde aran, kpa Jesus Christ, ewe ke ofụri mbụk ubonowo ekeme ndimen udomo ye se ikọtọn̄ọde ke isua 76 ẹmi ẹkebede ke 1914? Ikụreke ke enye ndikedi isua emi akpa ekọn̄ ererimbot ke ofụri edidu eke owo akasiahade edi akpan akpan isua emi ini mme Gentile, kpa “edimek ini mme idụt,” eketrede! (Luke 21:24, NW) Psalm 2 nte an̄wan̄ade ekenyene n̄kpon n̄kan edisu esie ọtọn̄ọde ke isua oro.
17 Ke utịt ini mme Gentile ke 1914, baba idụt kiet—ukpọk mme idụt oro ẹkotde idem Christendom, ẹmi ediwak mbio obio ke n̄kan̄ ido ukpono ẹsede idemmọ nte nditọ Israel eke spirit—ikamaha ndidara Jesus Christ, kpa Owo emi Jehovah eyetde aran odori ke ebekpo ndikara isọn̄. Ndien kemi, ke isua 71 ẹma ẹkebe nte ẹketọn̄ọ ‘ndikwọrọ eti mbụk Obio Ubọn̄ emi ke ofụri ekondo nte ntiense nnọ kpukpru mme idụt,’ toto ke 1919 kaiso, mme idụt ẹdude m̀mê oro mîdụhe ke Christendom ke akpanikọ inyịmeke ndidara Edidem Jehovah oro ẹma ẹketọt ẹban̄a ke anyanini inyụn̄ in̄wọn̄ọke ndinam akpanikọ nnọ enye ke ndisịn ukara isọn̄ mmọ. (Matthew 24:14) Ke edide isio, mmọ ke akpatre ẹmedisịm ini ye idaha oro mmọ ẹnamde Jehovah ewet, yak idọhọ, ubọn̄ ubọn̄ akpatre uwetn̄kpọ esịn ke “n̄wed mme ekọn̄ Jehovah.”—Numbers 21:14.
Ubọn̄ Ubọn̄ Edikan oro Abasi An̄wanaekọn̄ Akande
18. Nso edinam Jehovah ke nnyịn ida inọ, ndien anie, yak idọhọ, edidu enye ke n̄kan̄ ke ndisu Psalm 110?
18 Kaiso, ndien, ke ekọn̄, O Jehovah mme udịm, ye edidem Eyen fo, Jesus Christ, ke n̄kan̄ fo! Etịn ntịn̄nịmikọ emi ẹban̄a enye, ete: “Da ubọn̄ ke otu mme asua fo. [Jehovah, NW] emi odude fi ke ubọk nnasia, asuan ndidem ke usen iyatesịt esie. Enye eyekpe ikpe ke otu mme idụt, amanam mme okpo owo ẹyọhọ mmọ; onyụn̄ asuan ibuot ke akamba idụt.”—Psalm 110: 2, 5, 6.
19. Kaban̄a ekọn̄ akwa usen Abasi, Andikara kpukpru n̄kpọ oro osụk edide ke iso, nso akam ke nnyịn ibọn̄ inọ enye ke ibuot akwa otuowo eke mme erọn̄ en̄wen?
19 O Jehovah mme udịm, yak mme anam-akpanikọ asan̄autom fo ke isọn̄ ẹkabade ẹdi mme idara idara ntiense anana-mbiet edikan fo ebe ke Edidem an̄wanaekọn̄ fo, Jesus Christ, ke ini ekọn̄ akwa usen Abasi, Andikara kpukpru n̄kpọ ke ebiet emi ẹkotde ke usem Hebrew, ete, Har-Magedon! (Ediyarade 16:14) Ye nsụhọ ata Israel eke spirit, yak akwa otuowo mbon mbieterọn̄ oro ẹma “[ẹkeyet] ọfọn̄idem mmọ ẹnam afia ke iyịp Eyenerọn̄” ke idara ‘ẹto ke akwa ukụt ẹwọn̄ọ’ ndidi mme ntiense fo ke isọn̄ ke nsinsi nsinsi! (Ediyarade 714) Ke idak ima ima ukpeme fo, yak mmọ ye unana edikpa ẹbọhọ ẹdụk ukara ubọn̄ ubọn̄ Eyen fo oro ekọn̄ mîdụhe, emi edikarade isọn̄ oro ẹnamde asana, oro ẹnamde akabade edi ediye paradise, ke n̄kemuyo ye akpa uduak fo. Yak mmọ ẹdi n̄kpọ ntiense oro ẹkụtde ke enyịn ẹnọ kpukpru mme akpan̄kpa oro ẹnamde ẹset ke unen itie edikara oro nte enende edide okwo ke ofụri ekondo! Nnyịn imọkọm fi kemi afo edibierede eneni ofụri ekondo adan̄aoro, ih, ke nsinsi!
Nte Afo Emeti?
◻ Nso idi n̄kpon n̄kan eneni oro anade mme owo ye mme angel ke iso?
◻ Nso ukpụhọde idu ke Jehovah ndin̄wana ekọn̄ nnọ Israel eset ye Israel eke spirit?
◻ Ke Armageddon, nso idaha ke Mme Ntiense Jehovah ẹdida, ndien ntak-a?
◻ Ini ewe ke Psalm 2:1, 2 ekenyene anana-mbiet edisu?
◻ Didie ke ẹdibiere eneni ofụri ererimbot ke nsinsi?
[Ndise ke page 24, 25]
“Akwa otuowo” ẹyesio n̄kpo itoro ẹban̄a Edidem-Ekpemerọn̄ Abasi oro akande