Uwụtn̄kpọ Utom Isụn̄utom Christian Oro Spirit Ọnọde Odudu
Ẹkabade ẹkpebe mi, kpa nte ami n̄kpebede Christ.”—1 CORINTH 11:1.
1. Nso idi ndusụk usụn̄ oro Jesus okonịmde n̄wọrọnda uwụtn̄kpọ ọnọ mme anditiene enye ndikpebe? (Philippi 2:5-9)
NSO n̄wọrọnda uwụtn̄kpọ ke Jesus okonịm ntem ọnọ mme mbet esie! Enye ye idatesịt ama ọkpọn̄ ubọn̄ oro enye ekenyenede ke heaven osụhọde edi isọn̄ onyụn̄ edidu uwem ke otu mme anam idiọkn̄kpọ owo. Enye ama onyịme ndibọ ọkpọsọn̄ ufen kaban̄a edinyan̄a ubonowo ndien, ke edide akpan n̄kpọ akan oro, kaban̄a edinam enyịn̄ Ete esie eke heaven asana. (John 3:16; 17:4) Ke ini odude ke ikpe kaban̄a uwem esie, Jesus ama atan̄a uko uko ete: “N̄kamana kaban̄a ntak emi, n̄konyụn̄ ndụk ke ererimbot kaban̄a n̄kpọ emi, man ndi ntiense nnọ akpanikọ.”—John 18:37.
2. Ntak emi Jesus oro ẹnamde eset ọkọnọde mme mbet esie ewụhọ ndikaiso ke utom oro enye ọkọtọn̄ọde?
2 Mbemiso n̄kpa esie, Jesus ama ọnọ mme mbet esie mfọnn̄kan ukpep man mmọ ẹkpekeme ndikaiso ke utom utie ntiense nnọ akpanikọ Obio Ubọn̄. (Matthew 10:5-23; Luke 10:1-16) Ntem, ke enye ama ekeset, Jesus ama ekeme ndinọ ewụhọ ete: “Ẹka ẹkenam kpukpru mme idụt ẹdi mbet Mi, ẹnịm mmọ baptism ẹsịn ke enyịn̄ Ete ye Eyen ye edisana spirit: ẹnyụn̄ ẹkpep mmọ ẹnam kpukpru n̄kpọ eke n̄ketemede mbufo.”—Matthew 28:19, 20.
3. Didie ke utom unam-mbet akatara, edi ke ewe ikpehe ke enye ekenen̄ede owụhọ?
3 Ke isua ita ye ubak efen, mme mbet Jesus ẹma ẹnam ewụhọ emi edi utom edinam mbet mmọ ekedi sụk ye mme Jew, mme okpono Abasi ke ido mme Jew, ye mbon Samaria oro ẹnade mbobi. Ekem, ke 36 E.N., Abasi ama eteme ete ẹkwọrọ eti mbụk ẹnọ Cornelius, kpa eren oro mîkanaha mbobi, ye ofụri ufọk esie. Ke isua duop efen, ẹma ẹda mme Gentile efen ẹdisịn ke esop. Nte ededi, etie nte ekese utom emi eketre ke ikpehe n̄kan̄ edem usiahautịn Mediterranean.—Utom 10:24, 44-48; 11:19-21.
4. Nso n̄wọrọnda n̄kọri ikada itie ke n̄kpọ nte 47-48 E.N.?
4 Ẹma ẹyom n̄kpọ man ẹdemede mîdịghe ẹn̄wam mme Christian ẹnam mme mbet ẹdide mme Jew ye Gentile ke mme ata nsannsan ikpehe. Ntre, ke n̄kpọ nte 47-48 E.N., mbiowo ke esop Antioch eke Syria ẹma ẹbọ etop otode Abasi mi: “Ẹdianade Barnabas ye Saul ẹnọ Mi, man mmọ ẹnam utom oro n̄kokotde mmọ nnọ. (Utom 13:2) Tịmfiọk ete ke ẹkediọn̄ọ Paul adan̄aoro ke akpa enyịn̄ esie oro, Saul. Tịmfiọk, n̄ko, ete ke Abasi ekebemiso asiak enyịn̄ Barnabas mbemiso eke Paul, ndusụk ke ntak edide ẹkeda Barnabas ke ini oro nte andikpon n̄kan ke otu mmọ mbiba.
5. Ntak emi n̄wetnnịm n̄kpọ aban̄ade isan̄ isụn̄utom Paul ye Barnabas enyenede akamba ufọn ọnọ mme Christian mfịn?
5 Ọyọhọ n̄wetnnịm n̄kpọ oro aban̄ade isan̄ utom isụn̄utom Paul ye Barnabas edi akwa n̄kpọ nsịnudọn̄ ọnọ Mme Ntiense Jehovah, akpan akpan ye mme isụn̄utom ye mme asiakusụn̄ ẹmi ẹkewọrọde ẹkpọn̄ obio emana mmọ ndikanam n̄kpọ Abasi ke esenidụt. N̄ko-n̄ko, edifiak ndụn̄ọde Utom Mme Apostle ibuot 13 ye 14 ke akpanikọ eyedemede mme owo efen efen ndikpebe Paul ye Barnabas onyụn̄ anam ebuana mmọ okpon akan ke utom unam mbet emi edide akpan n̄kpọ akan.
Isuo Cyprus
6. Nso uwụtn̄kpọ ke mme isụn̄utom ẹkenịm ke Cyprus?
6 Ye unana ubiatini mme isụn̄utom oro ẹma ẹsio ẹkpọn̄ itiembehe obio Seleucia eke Syria ẹka isuo Cyprus. Ke ẹma ẹkedian ke Salamis, n̄kpọ ikọwọn̄ọkede ntịn̄enyịn mmọ edi mmọ “ẹkwọrọ ikọ Abasi ke Synagogue mme Jew.” Ke ẹtienede uwụtn̄kpọ Christ, mmọ ikoyụhọke ke ndisụhọde ntetie ke obio oro nnyụn̄ mbet mbon isuo oro ẹka ẹbịne mmọ. Utu ke oro, mmọ ẹma ẹnam utom “ke ofụri isuo” oro. Nte eyịghe mîdụhe emi ama abuana ọkpọsọn̄ isan̄ ye ekese edikpụhọ itieidụn̄, sia Cyprus edide akamba isuo, ndien isan̄ mmọ ama ada mmọ okosịm kpukpru ebiet ke n̄kponn̄kan ikpehe esie.—Utom13:5, 6.
7. (a) Nso n̄wọrọnda n̄kpọntịbe ikada itie ke Paphos? (b) N̄wetnnịm n̄kpọ emi esịn udọn̄ ọnọ nnyịn ndinyene nso edu?
7 Ke utịt ndan̄ mmọ, ẹma ẹnọ irenowo iba emi utịp edide utịbe utịbe ifiọkutom ke obio Paphos. Andikara isuo oro, Sergius Paulus, ama akpan̄ utọn̄ ọnọ etop mmọ onyụn̄ “onịm ke akpanikọ.” (Utom 13:7, 12) Ke ukperedem Paul ama ewet ete: “Nditọete, ẹse edikot eke Abasi okokotde mbufo; ete, ikotke ediwak mmọemi owo ẹbatde ke mbon eti ibuot, ikotke ediwak mme enyene odudu, inyụn̄ ikotke ediwak mbọn̄.” (1 Corinth 1:26) Edi, ke otu mme enyene odudu emi ẹkeyerede ikot ekedi Sergius Paulus. Ifiọk n̄kpọntịbe emi ekpenyene ndisịn udọn̄ nnọ kpukpru owo, akpan akpan mme isụn̄utom, ndinyene in̄wan̄în̄wan̄ edu mban̄a edinọ ikpọ owo ukara ikọ ntiense, idem kpa nte ẹsịnde udọn̄ ẹnọ nnyịn ndinam ke 1 Timothy 2:1-4. Mbon oro ẹdude ke ikpọ itie ẹsinọ mme asan̄autom Abasi un̄wam ke ndusụk ini.—Nehemiah 2:4-8.
8. (a) Nso ukpụhọde itie ebuana ikodu ke ufọt Barnabas ye Paul ọtọn̄ọde ke ini emi kaiso? (b) Ke nso usụn̄ ke Barnabas ekedi eti uwụtn̄kpọ?
8 Ke idak odudu spirit Jehovah, Paul ama enyene akamba udeme ke edikabade esịt eke Sergius Paulus. (Utom 13:8-12) N̄ko, ọtọn̄ọde ke ini oro kaiso, etie nte ke Paul akada iso. (Men Utom 13:7 domo ye Utom 13:15, 16, 43.) Emi ama odu ke n̄kemuyo ye utom oro Abasi ọkọnọde Paul ke ini enye akakabarede esịt. (Utom 9:15) Ndusụk utọ edinam oro ekedi edidomo nsụhọdeidem Barnabas nse. Nte ededi, utu ke ndise ukpụhọde emi nte esuene, anaedi Barnabas ama odu uwem ekekem ye se enyịn̄ esie ọwọrọde, “Eyen Ndọn̄esịt,” onyụn̄ ọnọ Paul ibetedem ke edinam akpanikọ ke ofụri isan̄ utom isụn̄utom ye ke oro ebede ke ini ndusụk mme Jew ẹdide Christian ẹkefan̄ade mmọ ndikwọrọ ikọ nnọ mme Gentile oro mîkanaha mbobi. (Utom 15:1, 2) Nso eti uwụtn̄kpọ ke emi edi ntem ọnọ kpukpru nnyịn, esịnede mme andidụn̄ ke mme ufọk isụn̄utom ye mme ufọk Bethel! Nnyịn kpukpru ini ikpenyene ndinyịme ndibọ mme ukpụhọde ke ndutịm ukara Abasi oro ẹnamde inyụn̄ inọ mbon oro ẹmekde ndida usụn̄ ke otu nnyịn ọyọhọ ibetedem.—Mme Hebrew 13:17.
Obot Oro Enyenede Unaisọn̄ ke Asia Minor
9.Nso ke nnyịn ikpep ito Paul ye Barnabas ndikenyịme ndinam isan̄ n̄ka Antioch eke Pisidia?
9 Ọtọn̄ọde ke Cyprus, Paul ye Barnabas ẹma ẹsio ke n̄kan̄ edem edere ẹka Asia. Otode ke ndusụk ntak oro owo mîyarakede, mme isụn̄utom ẹmi ikadan̄ke ke ikpehe mbenesụk oro edi ẹma ẹnam anyan ye enyene-ndịk isan̄ edide n̄kpọ nte itiat 110 ẹka Antioch eke Pisidia, emi odude ke ufọt ufọt obot oro enyenede unaisọn̄ ke Asia Minor. Emi ama esịne edidọk afan̄usụn̄ obot nnyụn̄ nsụhọde nsịm unaisọn̄ oro okon̄de ke n̄kpọ nte ikpat 3,500. Eyen ukpepn̄kpọ Bible oro J. S. Howson ọdọhọ ete: “Edu ubiatibet ye ubụme mbụme eke mme andidụn̄ mme obot oro ẹkebaharede ye obot oro enyenede unaisọn̄ do . . . ọtọn̄ọde ke mme unaisọn̄ ẹdude ke mbenesụk edem usụk, ama ọwọrọ etop ke kpukpru ikpehe ke mbụkeset.” Ke adianade do, mme isụn̄utom ẹma ẹsobo n̄kpọndịk ẹtode mme oto-obot idaha. Howson adian do ete, “Idụhe ebiet ndomokiet ke Asia Minor oro otịmde edi n̄wọrọnda ke ‘mmọn̄ nditọ mmen’ akan obot obot afan̄usụn̄ Pisidia, emi inyan̄ otopde ọwọrọ ke isọn̄ ebeden̄, mîdịghe ewetde usọp usọp ebe ke mme n̄kpafaha edịk.” Ọyọhọ mbụk ẹmi ẹn̄wam nnyịn ndida enyịn ikike n̄kụt orụk isan̄ oro mme isụn̄utom ẹmi ẹkenyịmede ndisan̄a ke ntak edisuan eti mbụk. (2 Corinth 11:26) Kpasụk ntre mfịn, ediwak mme asan̄autom Jehovah ẹsikan kpukpru n̄kpọ ubiọn̄ọ man ẹsịm mme owo ẹnyụn̄ ẹbuana eti mbụk ye mmọ.
10, 11. (a) Didie ke Paul eketịn̄ n̄kpọ oro kpukpru owo ẹkenyenede udọn̄ ẹban̄a ọnọ otuowo esie? (b) Ntak emi etiede nte ediwak mme Jew ẹma ẹdu ke n̄kpaidem ndikop mban̄a mme ufen oro ẹkesịmde Messiah? (c) Nso orụk edinyan̄a ke Paul okowụt mbon oro ẹkopde ikọ esie?
10 Sia edide synagogue mme Jew ama odu ke Antioch eke Pisidia, mme isụn̄utom ẹmi ẹma ẹbemiso ẹdụk do man ẹkenọ mbon oro ẹtịmde ẹmehe ye Ikọ Abasi ifet ndinyịme eti mbụk. Ke ẹma ẹkenọ mmọ ifet nditịn̄ ikọ, Paul ama adaha ada onyụn̄ ọnọ usọ usọ utịn̄ikọ an̄wa. Ke ofụri ini utịn̄ikọ esie, enye ama akaiso etịn̄ n̄kpọ oro kpukpru mme Jew ye mme okpono Abasi ke ido mme Jew ke otuowo esie ẹkenyenede udọn̄ ke esịt ẹkan. (Utom 13:13-16, 26) Ke enye ama okokụre ntọn̄ọikọ esie, Paul ama afiak odụn̄ọde ọwọrọetop mbụk mme Jew, etide mmọ ete ke Jehovah ama emek mme eteete mmọ ndien ekem anyan̄a mmọ osio ke Egypt, ọkọrọ ye nte enye akan̄wamde mmọ ndikan mme andidụn̄ ke Isọn̄ Un̄wọn̄ọ. Ekem Paul ama etịn̄ aban̄a mme edinam oro Jehovah akanamde ye David. Mme Jew ke akpa isua ikie ẹma ẹnyene utọ ntọt oro ke ekikere koro mmọ ẹketiede ẹbet Abasi ndinam andito ubon David adaha ada nte andinyan̄a ye nsinsi andikara. Ke nde emi, Paul ama ọtọt uko uko ete: “Oto ke ubon owo emi [David] ke Abasi ama ada Andinyan̄a ọnọ Israel, nte un̄wọn̄ọ Esie edide, kpa Jesus.”—Utom 13:17-23.
11 Nte ededi, utọ andinyan̄a oro mme Jew ẹketiede ẹbet ekedi ọkpọsọn̄ owoekọn̄ emi edinyan̄ade mmọ osio ke ukara mbon Rome onyụn̄ emenede idụt Jew okon̄ akan kpukpru idụt eken. Ntre, mmọ nte eyịghe mîdụhe ẹma ẹdu ke n̄kpaidem ndikop nte Paul ọdọhọde ete ke mme adaiso ido ukpono mmọ ẹma ẹyak Messiah ẹnọ ẹte ẹwot. Paul ama etịn̄ uko uko ete, “Edi Abasi [ama] anam Enye eset ke n̄kpa.” Ke utịt utịt utịn̄ikọ esie, enye ama owụt otuowo esie nte ke mmọ ẹkeme ndinyene utịbe utịbe orụk edinyan̄a. Enye ama ọdọhọ ete, “Ẹfiọk . . . ẹte oto ke Owo emi ke ẹkwọrọ edifen mme idiọkn̄kpọ ẹnọ mbufo: ndien edi Enye anam kpukpru mmọemi ẹnịmde ke akpanikọ ẹnyene utebeikpe ke kpukpru n̄kpọ eke ibet Moses mîkemeke nditebe owo ikpe.” Paul ama eberi utịn̄ikọ esie ke ndikpak otuowo esie ete ẹwọn̄ọ ke otu ediwak mbon oro Abasi ekebemde iso etịn̄ ete ke ẹyefụmi utịbe utịbe enọ edinyan̄a emi.—Utom 13:30-41.
12. Nso ikosụn̄ọ ito utịn̄ikọ Paul, ndien didie ke emi ekpesịn udọn̄ ọnọ nnyịn?
12 Nso utịn̄ikọ N̄wed Abasi oro ẹtịmde ẹnọ ke emi edi ntem! Didie ke otuowo ẹkenam n̄kpọ? “Ediwak mme Jew ye nti Gentile ẹmi ẹtuakde ibuọt ẹnọ Abasi ke ido mme Jew ẹtiene Paul ye Barnabas.” (Utom 13:43) Emi edi n̄kpọ nsịnudọn̄ didie ntem ọnọ nnyịn mfịn! Nnyịn ikpakam inam ukeme nnyịn ke nditịn̄ akpanikọ uforo uforo kpasụk ntre, edide ke an̄wan̄wa utom ukwọrọikọ nnyịn m̀mê ke mme ibọrọ ye mme utịn̄ikọ ke mme mbonoesop nnyịn.—1 Timothy 4:13-16.
13. Ntak emi mme isụn̄utom ẹkenyenede ndikpọn̄ Antioch eke Pisidia, ndien mme mbụme ewe ẹdemede kaban̄a mbufa mbet?
13 Mbufa mbon oro ẹkenyenede udọn̄ ke Antioch eke Pisidia ikekemeke nditre nditịn̄ eti mbụk emi. Nte utịp, “ke udiana sabbath, ekpere ndidi ofụri obio ẹbono ọtọkiet ndikop ikọ Abasi.” Ndien ikebịghike etop oro ama asuana ebe obio oro. Ke akpanikọ, “ikọ Ọbọn̄ [“Jehovah,” New World Translation] onyụn̄ asuana ke ofụri edem oro.” (Utom 13:44, 49) Utu ke ndinyịme akpanikọ emi, mme Jew mbon isịnenyịn ẹma ẹkụt unen ke ndinam ẹbịn mme isụn̄utom ẹmi ẹfep ke obio. (Utom 13:45, 50) Didie ke emi okotụk mbufa mbet? Nte mmọ ẹma ẹkabade ẹkop mmemidem ẹnyụn̄ ẹkpa mba?
14. Ntak emi mme andibiọn̄ọ mîkekemeke nditre utom oro mme isụn̄utom ẹketọn̄ọde, ndien nso ke nnyịn ikpep ito emi?
14 Baba, koro emi ekedi utom Abasi. N̄ko, mme isụn̄utom ẹmi ẹma ẹsịn eti itiat idakisọn̄ mbuọtidem ke ediset ke n̄kpa Ọbọn̄ Jesus Christ. Nte an̄wan̄ade, adan̄aoro, mbufa mbet ẹkese Christ, idịghe mme isụn̄utom, nte Adausụn̄ mmọ. Ntem, nnyịn ikot ite ke mmọ “[ẹma ẹkaiso] ẹyọhọ ye idatesịt ye edisana spirit.” (Utom 13:52) Emi edi n̄kpọ nsịnudọn̄ didie ntem ọnọ mme isụn̄utom ye mbon en̄wen oro ẹnamde mme mbet mfịn! Edieke nnyịn ke nsụhọdeidem ye nsịnifịk inamde udeme nnyịn, Jehovah Abasi ye Jesus Christ ẹyediọn̄ utom nnyịn.—1 Corinth 3:9.
Iconium, Lystra, ye Derbe
15. Nso usụn̄ edinam ke mme isụn̄utom ẹketiene ke Iconium, ye nso utịp?
15 Paul ye Barnabas idahaemi ẹma ẹnam isan̄ ke n̄kpọ nte itiat 90 ke n̄kan̄ usụk usụk edem usiahautịn ẹka obio efen, Iconium. Ndịk ukọbọ ikakpanke mmọ ndinam kpa nte mmọ ẹkenamde ke Antioch. Nte utịp, Bible ọdọhọ ete: “Ata ediwak mme Jew ye mme Greek nde ẹnịm ke akpanikọ.” (Utom 14:1) N̄ko, mme Jew oro mîkenyịmeke eti mbụk ẹma ẹdemede ubiọn̄ọ. Edi mme isụn̄utom ẹmi ẹma ẹyọ ẹnyụn̄ ẹdu ke Iconium ke ediwak usen ẹsọn̄ọ mbufa mbet idem. Ekem, ke ẹma ẹkefiọk ẹte ke mme andibiọn̄ọ ẹdide mme Jew ẹmọn̄ ẹtọn̄ọ mmimọ ke itiat, Paul ye Barnabas ẹma ẹda mbufiọk ẹfen̄e ẹka efakutom efen, kpa “Lystra ye Derbe . . . ye isọn̄ eke ẹkande edem oro ẹkụk.”—Utom 14:2-6.
16, 17. (a) Nso ikotịbe inọ Paul ke Lystra? (b) Didie ke mme edinam oro Abasi akanamde ye apostle oro okotụk akparawa kiet emi okotode Lystra?
16 Ye uko “mmọ ẹma ẹkaiso ndikwọrọ eti mbụk” ke obufa efakutom oro akanam owo mînamke utom mi. (Utom 14:7, NW) Ke ini mme Jew ke Antioch eke Pisidia ye Iconium ẹkekopde ẹban̄a emi, mmọ ẹma ẹto ke Lystra edi ẹnyụn̄ ẹdikpe ye otuowo ẹte ẹtọn̄ọ Paul ke itiat. Sia ufan̄ mîkodụhe ndifehe mbọhọ, ẹma ẹtọn̄ọ Paul ke itiat, tutu mme andibiọn̄ọ enye ẹkere ke enye ama akpa. Mmọ ẹma ẹdụri enye ẹsio ke obio.—Utom 14:19.
17 Nte afo emekeme ndikere mban̄a mfụhọ oro emi akadade ọsọk mbufa mbet oro? Edi ke ata n̄kpọ n̄kpaidem, ke ini mmọ ẹma ẹkeda ẹkan Paul ẹkụk, enye ama adaha ada! Bible itịn̄ke m̀mê akparawa oro ẹkekotde Timothy ekedi kiet odu ke otu mbufa mbet ẹmi. Ke akpanikọ mme edinam oro Abasi akanamde ye Paul ke ndusụk ini ama akabade edi se enye ọfiọkde onyụn̄ otụk esịt akparawa emi ntotụn̄ọ ntotụn̄ọ. Paul ekewet ke udiana n̄wed esie oro enye ọkọnọde ẹsọk Timothy ete: “Afo ama etiene okụt se n̄kpepde, ye uwem mi, . . . se ikọwọrọde mi ke Antioch, ye ke Iconium, ye ke Lystra; adan̄a isịnenyịn eke okobiomode mi do; edi Ọbọn̄ akanyan̄a mi ke kpukpru oro.” (2 Timothy 3:10, 11) Ke n̄kpọ nte isua kiet m̀mê iba ẹbede nte ẹketọn̄ọ Paul ke itiat, enye ama afiak aka Lystra onyụn̄ okokụt nte ke akparawa Timothy ekedi Christian oro onịmde eti uwụtn̄kpọ, ‘emi nditọete ke Lystra ye Iconium ẹkebụkde eti mbụk ẹban̄a.’ (Utom 16:1, 2) Ntre Paul ama emek enye nte nsan̄a isan̄ esie. Emi ama an̄wam Timothy ndikọri ke idaha eke spirit, ndien nte ini akade enye ama odot se Paul osiode ọdọn̄ ndika n̄kese nsio nsio esop. (Philippi 2:19, 20; 1 Timothy 1:3) Kpasụk ntre, mfịn, mme enyene-ifịk asan̄autom Abasi ẹsinyene utịbe utịbe odudu ke uwem n̄kparawa owo, emi esinam ediwak mmọ ẹkọri ẹkabade ẹdi nti mme asan̄autom Abasi, nte Timothy.
18. (a) Nso ikotịbe inọ mme isụn̄utom ẹmi ke Derbe? (b) Nso ifet ikeberede kemi inọ mmọ, edi nso ke mmọ ẹkemek ndinam?
18 Ke ndan̄nsiere usen oro enye ọkọbọhọde n̄kpa ke Lystra, Paul ye Barnabas ẹma ẹwọrọ ẹka Derbe. Isan̄ enyeemi, mme andibiọn̄ọ mmọ ndomokiet iketieneke mmọ, ndien Bible ọdọhọ ete ke ẹma “ẹnam ediwak owo ẹkabade ẹdi mbet.” (Utom 14:20, 21) Ke ẹma ẹketọn̄ọ esop ke Derbe, Paul ye Barnabas ẹkenyene ndinam ubiere. Usụn̄ oro mbon Rome ẹkediọn̄de ọkọtọn̄ọ ke Derbe osịm Tarsus. Tọn̄ọde ke itie oro ekedi esisịt isan̄ ndifiak nnyọn̄ Antioch eke Syria. Ekeme ndidi oro ekedi usụn̄ oro ọfọnde akan ndifiak nnyọn̄, ndien ekeme ndidi mme isụn̄utom oro ẹma ẹkere ke mmimọ ikpenyene ndikọbọ nduọkodudu. Ke nditiene uwụtn̄kpọ Eteufọk mmọ, nte ededi, Paul ye Barnabas ẹma ẹkụt ke ọkpọsọn̄ udọn̄ ama odu.—Mark 6:31-34.
Ndinam Utom Abasi Ọyọhọ Ọyọhọ
19, 20. (a) Didie ke Jehovah ọkọdiọn̄ mme isụn̄utom ẹmi ke mmọ ndikafiak n̄ka Lystra, Iconium, ye Antioch? (b) Nso ukpepn̄kpọ ke emi ọnọ ikọt Jehovah mfịn?
19 Utu ke ndisan̄a ke ibio usụn̄ mfiak nnyọn̄ ufọk, mme isụn̄utom oro ye uko ẹma ẹfiak ẹka ẹkese kpukpru obio oro uwem mmọ okodude ke itiendịk. Nte Jehovah ama ọdiọn̄ mmọ ke udọn̄ unana ibụk oro mmọ ẹkenyenede ẹnọ mbufa erọn̄ mi? Ih, ke akpanikọ, koro mbụk oro ọdọhọ ke mmọ ẹma ẹkụt unen ke ‘ndisọn̄ọ mme mbet idem, ẹsịnde udọn̄ ẹnọ mmọ ndisọn̄ọ nyịre ke mbuọtidem.’ Nte odotde, mmọ ẹma ẹsian mbufa mbet oro ẹte: “Nnyịn inyene ndibe ke ediwak ukụt ndụk ke Obio Ubọn̄ Abasi.” (Utom 14:21, 22) Paul ye Barnabas n̄ko ẹma ẹti mmọ ẹban̄a ikot oro ẹkekotde mmọ nte mme ada udeme nnyene ke Obio Ubọn̄ Abasi oro edide. Mfịn, nnyịn ikpenyene ndinọ mbufa mbet ukem nsịnudọn̄ oro. Nnyịn imekeme ndisọn̄ọ mmọ idem ndiyọ mme idomo ebe ke ndiwụt mmọ idotenyịn nsinsi uwem ke isọn̄ ke idak ukara eke Obio Ubọn̄ Abasi emi Paul ye Barnabas ẹkekwọrọde.
20 Mbemiso ẹkekpọn̄de obio kiet kiet, Paul ye Barnabas ẹma ẹn̄wam esop n̄kann̄kụk man ẹnam ndutịm oro ọfọnde. Nte an̄wan̄ade, mmọ ẹma ẹnọ irenowo oro ẹdotde ukpep ẹnyụn̄ ẹmek mmọ ndinọ ndausụn̄. (Utom 14:23) Nte eyịghe mîdụhe emi ama otịp n̄kpọ esịn ke n̄kaiso n̄kọri. Kpasụk ntre mfịn, mme isụn̄utom ye mbon en̄wen, ke ẹma ẹken̄wam mbon oro mînyeneke ifiọk ẹkọri tutu mmọ ẹkeme ndise mban̄a mbiomo, ndusụk ini ẹsikpọn̄ do ẹnyụn̄ ẹkaiso ke eti utom mmọ ke mme ebiet efen ẹmi udọn̄ okponde akan.
21, 22. (a) Nso ikotịbe ke Paul ye Barnabas ẹma ẹkekụre isan̄ isụn̄utom mmọ? (b) Mme mbụme ewe ke emi edemede?
21 Ke ini mme isụn̄utom oro ke akpatre ẹkefiakde ẹnyọn̄ ẹka Antioch eke Syria, mmọ ẹma ẹkeme ndikop ntotụn̄ọ uyụhọ. Ke akpanikọ, mbụk Bible ọdọhọ ete ke mmọ ẹma ‘ẹkụre’ utom oro Abasi akayakde esịn mmọ ke ubọk. (Utom 14:26) Nte an̄wan̄ade, ndibụk ifiọkutom mmọ ama anam “kpukpru nditọete ẹdara etieti.” (Utom 15:3) Edi nso kaban̄a ini iso? Nte mmọ kemi ẹyesụhọde ẹtetie ẹnyụn̄ ẹkop uyụhọ ke unen oro mmọ ẹkụtde ye unana edinam n̄kaiso n̄kọri, nte ikọ ọdọhọde? N̄wan̄ansa. Ke ẹma ẹkeka ẹkesobo ye otu ukara ke Jerusalem ndibọ ubiere ke eneni aban̄ade edina mbobi, mmọ mbiba ẹma ẹfiak ẹtọn̄ọ isan̄ isụn̄utom. Isan̄ enyeemi mmọ ẹkedụk nsio nsio afan̄. Barnabas ama ada John Mark osio aka Cyprus, ke adan̄aemi Paul okokụtde obufa nsan̄a, Silas, onyụn̄ asan̄a ebe ke Syria ye Cilicia. (Utom 15:39-41) Ekedi ke usụn̄ isan̄ emi ke enye ekemek akparawa Timothy onyụn̄ ada enye asan̄a kiet.
22 Bible itịn̄ke utịp isan̄ ọyọhọ ikaba oro Barnabas akanamde. Amaedi Paul, enye ama aka obufa efakutom onyụn̄ ọkọtọn̄ọ mbufa esop ke obio ition ke nsụhọde n̄kaha—Philippi, Beroea, Thessalonica, Corinth, ye Ephesus. Nso ikedi ukpọhọde inọ n̄wọrọnda unen oro Paul okokụtde? Ndi ukem edumbet oro ọfọn ye mme anam-mbet ẹdide Christian mfịn?
Nte Afo Emeti?
◻ Ntak emi Jesus edide n̄wọrọnda uwụtn̄kpọ ndikpebe?
◻ Ke ewe usụn̄ ke Barnabas ekedi uwụtn̄kpọ?
◻ Nso ke nnyịn ikpep ito utịn̄ikọ oro Paul ọkọnọde ke Antioch eke Pisidia?
◻ Didie ke Paul ye Barnabas ẹkenam utom mmọ ọyọhọ ọyọhọ?
[Ndise ke page 15]
Ediyọ oro apostle Paul ọkọyọde ukọbọ ama otụk akparawa Timothy ke idem ke anyanini