Ukpepn̄kpọ Oro Enyenede Ufọn Ke Ndiọkeyo Nnyịn
“Fiọk emi, ete ndiọkeyo eyedu ke ukperedem ini. . . . Ndiọi owo ye mbon abian̄a ẹyedọdiọn̄ ẹdiọk ẹka iso, ẹbian̄a owo, owo ẹyenyụn̄ ẹbian̄a mmọ.”—2 TIMOTHY 3:1, 13.
1, 2. Ntak emi nnyịn ikpenyenede udọn̄ ke orụk ukpepn̄kpọ oro nnyịn itienede?
NTE ẹn̄wan̄wam fi, mîdịghe nte ẹfofiomo fi? Nte ẹkọkọk mme mfịna fo, mîdịghe nte ẹnanam mmọ ẹtịm ẹdiọk? Ke nso? Ebe ke mme ukpepn̄kpọ. Ih, mme ukpepn̄kpọ ẹkeme nditụk uwem fo akamba akamba, ke mfọnn̄kan m̀mê ke ndiọkn̄kan usụn̄.
2 Owo ita ẹdide mme udiana akwa andikpep ẹma ẹnam ndụn̄ọde ke ndondo emi ẹban̄a nte mme ukpepn̄kpọ ẹtụkde uwem owo ẹnyụn̄ ẹwet se mmọ ẹkekụtde ke Journal for the Scientific Study of Religion. Edi akpanikọ, ekeme ndidi mmọ ikanamke ndụn̄ọde ye afo m̀mê ubon fo. Edi, se mmọ ẹkekụtde owụt nte ke nnennen ebuana odu ke ufọt mme ukpepn̄kpọ ye owo ndikụt unen, m̀mê ndikpu, ke ndiyọ ke ndiọkeyo nnyịn emi. Ke ibuotikọ efen, nnyịn iyeneme iban̄a se mmọ ẹkekụtde.
3, 4. Nso idi ndusụk uyarade nte ke nnyịn idu uwem ke ndiọkeyo?
3 Akpa kan̄a, kere ban̄a mbụme emi: Nte afo omonyịme ke nnyịn idu uwem ke ndiọkeyo? Ke edide ntre, do afo ke akpanikọ eyekụt nte ke uyarade owụt nte ke mmọemi ẹdi “ndiọkeyo.” (2 Timothy 3:1-5) Emi otụk mme owo ke nsio nsio usụn̄. Ke uwụtn̄kpọ, ekeme ndidi afo ọmọfiọk mme idụt oro ẹbaharede idahaemi nte nsio nsio n̄ka ẹn̄wanade ẹyom uwọrọiso ke ukaraidem. Ke mme ebiet efen, usua ido ukpono m̀mê eke orụk edi ntak uwotowo. Idịghe mbonekọn̄ kpọt ẹsida unan. Kere ban̄a anana-ibat iban ye mme n̄kaiferi oro ẹsifiomode m̀mê mbonusọn̄ oro ẹsinamde ẹnana udia, ufiop, ye ufọkidụn̄. Anana-ibat owo ke ẹbọ ufen idiọk idiọk, adade okosụn̄ọ ke enyene-ndịk ibat mme oyom ubọhọ ke esenidụt ye ediwak mfụhọ oro ẹbuanade.
4 Mme mfịna ndutịm uforo n̄ko ẹnịm ini nnyịn idiọn̄ọ, osụn̄ọde ke ndiberi mme usiakifia, unana utom, editaba okụk un̄wam ye okụk ukpọn̄ utom, okụk ndisụhọde odudu udep n̄kpọ, ye esisịt m̀mê ekpri udomo udia. Nte afo emekeme ndidian mme mfịna efen ke ibat ẹmi? Ekeme ndidi ntre. Ediwak miliọn owo eken ke ofụri ererimbot ẹbọ ufen ẹto unana udia ye udọn̄ọ. Ekeme ndidi afo omokụt enyene-ndịk ndise ẹtode Edem Usiahautịn Africa ẹwụtde ọkpọ ọkpọ irenowo, iban, ye nditọwọn̄. Ediwak miliọn ke Asia ẹbọ ufen kpa ntre.
5, 6. Ntak ẹkemede ndidọhọ ke udọn̄ọ n̄ko edi akamba ikpehe ke ndiọkeyo nnyịn?
5 Kpukpru nnyịn imokop iban̄a mme enyene-ndịk udọn̄ọ oro ẹsụk ẹkọride-kọri. Ke January 25, 1993, The New York Times ọkọdọhọ ete: “Ke ufọt ntatara otịme otịme ido unam idan̄, mbubịk mbubịk ye ntịme ntịme ido ukpan n̄kpọ, udọn̄ọ AIDS ke Latin America ke ọkọri aka ndikan eke United States . . . Ekese n̄kọri emi oto n̄kọri ke ibat udọn̄ọ ke otu . . . iban.” Ke October 1992, U.S.News & World Report ama ọdọhọ ete: “Ekedi ke n̄kpasịp isua edịp ẹmi ẹkebede ke akwa owo usọbọ United States, ke otorode kiet ke otu n̄kponn̄kan edikan oro akanam enyenede ke nsọn̄idem mbio obio, ọkọtọt ete ke ini ama ekem ‘nditre ndikere mban̄a udọn̄ọ emi ẹsibede owo.’” Nso kaban̄a idahaemi? “Mme ufọkibọk ẹmefiak ẹyọhọ ye mbonudọn̄ọ oro ẹdọn̄ọde udọn̄ọ oro ẹkekerede ke ẹma ẹkan. . . . N̄kpri unam udọn̄ọ ke ẹkọri mme ndutịm nsen oro ẹnamde mmọ ẹkọri ẹsọp ẹkan n̄kọri ke mbufa editịbe. . . . ‘Nnyịn imodụk obufa eyo udọn̄ọ emi ebede-be owo.’”
6 Nte uwụtn̄kpọ kiet, Newsweek eke January 11, 1993, ọkọtọt ete: “N̄kpri unam udọn̄ọ utoenyịn omomụm mme owo ẹkerede nte ibat edide miliọn 270 kpukpru isua, owotde se isịmde owo miliọn 2 . . . onyụn̄ anamde n̄kpọ nte miliọn owo 100 ke nsụhọde n̄kaha ẹnyene ata ọkpọsọn̄ udọn̄ọ . . . Ke ukem ini oro, udọn̄ọ emi ototịm ọbiọn̄ọ ibọk ẹmi ke akpa ẹkesikọkde enye. . . . Ke mîbịghike owo idikemeke ndikọk ndusụk udọn̄ọ aba.” Emi anam fi okop ndịk.
7. Didie ke ediwak owo mfịn ẹnam n̄kpọ ẹban̄a n̄kpọsọn̄ ini?
7 Ekeme ndidi afo omokụt nte ke ndiọkeyo emi, ediwak owo ke ẹyom un̄wam ndikọk mme mfịna mmọ. Kere ban̄a mbon oro ẹwọn̄ọrede ẹbịne mme n̄wed oro ẹnemede n̄kpọ ẹban̄a nte ẹkpeyọde mfịghe m̀mê ndusụk mbufa udọn̄ọ. Mmọ en̄wen ẹyom item ke mbrenyịn ẹban̄a mme ndọ oro ẹkpude, ẹban̄a edise mban̄a nditọwọn̄, ẹban̄a mme mfịna edida n̄kpọsọn̄ mmịn ye n̄kpọsọn̄ ibọk, mîdịghe ẹban̄a nte ẹkemede ndise mban̄a utom mmọ ye mfịghe oro mmọ ẹsobode ke ufọk ke usụn̄ adade ukem ukem. Ih, mmọ ẹnen̄ede ẹyom un̄wam! Nte afo ke an̄wana ye ọkpọkpọ mfịna m̀mê ke ọbọ ufen emi ekọn̄, akan̄, m̀mê afanikọn̄ ẹdade ẹdi? Idem edieke etiede nte uyịre uyịre mfịna okpon akan se ẹkọkde, afo emenyene ntak ndibụp ete, ‘Ntak emi nnyịn isịmde utọ idiọk idaha emi-e?’
8. Ntak emi nnyịn ikpọwọn̄ọrede ibịne Bible kaban̄a ikike ye ndausụn̄?
8 Mbemiso nnyịn ikeme ndiyọ uforo uforo inyụn̄ ikụt uyụhọ ke uwem idahaemi ye ke ini iso, oyom nnyịn ifiọk ntak emi nnyịn isobode utọ ndiọkeyo emi. Ke nditịm ntịn̄, oro ọnọ nnyịn owo kiet kiet ntak ndikere mban̄a Bible. Ntak emi nnyịn inyande ubọk iwụt Bible-e? Koro enye ikpọn̄ esịne nnennen prọfesi, kpa mbụk oro ẹkebemde iso ẹwet ẹnịm, oro owụtde nnyịn mme ntak kaban̄a mfịna nnyịn, ebiet emi nnyịn idude, ye se ini iso akamade ọnọ nnyịn.
Ukpepn̄kpọ Ẹnyenede Ẹto Mbụk
9, 10. Didie ke prọfesi Jesus ke Matthew ibuot 24 okosu ke akpa isua ikie?
9 Enyọn̄-Ukpeme eke February 15, 1994, ama ọnọ n̄wọrọnda ndụn̄ọde aban̄ade in̄wan̄în̄wan̄ prọfesi Jesus ke Matthew ibuot 24. Edieke afo okụbọrede Bible fo aka ibuotn̄wed oro, afo emekeme ndikụt ke Mt 24 ufan̄ikọ 3 nte ke mme apostle Jesus ẹma ẹbụp enye idiọn̄ọ aban̄ade edidu esie eke ini iso ye akpatre ini eyo emi. Ndien, ke Mt 24 ufan̄ikọ 5 osịm 14, Jesus ama ebemiso etịn̄ aban̄a mme nsunsu Christ, ekọn̄, unana udia, edikọbọ mme Christian, ukwan̄ido, ye ntatara edikwọrọ mban̄a Obio Ubọn̄ Abasi.
10 Mbụk owụt ete ke mme n̄kpọ oro ẹma ẹtịbe ke utịt editịm n̄kpọ mme Jew. Edieke afo okpokodude uwem ini oro, nte ini oro ikpekedịghe n̄kpọsọn̄ ini? Nte ededi, mme n̄kpọ ẹma ẹsan̄a ẹkpere ata utịt, kpa anana-mbiet ukụt ke idem Jerusalem ye ke editịm n̄kpọ mme Jew. Ke Mt 24 ufan̄ikọ 15 nnyịn itọn̄ọ ndikot mban̄a se ikotịbede ke mbon Rome ẹma ẹkeda en̄wan ẹdụk Jerusalem ke 66 E.N. Mme n̄kpọntịbe oro ẹma ẹsịm ata utịt ke ukụt oro Jesus eketịn̄de aban̄a ke Mt 24 ufan̄ikọ 21—kpa nsobo Jerusalem ke 70 E.N., ndiọkn̄kan nsobo oro akanam osịmde obio oro. Edi, afo ọmọfiọk ete ke mbụk iketreke ke ini oro, m̀mê Jesus ndikọdọhọ ke enye eyetre. Ke Mt 24 ufan̄ikọ 23 osịm 28, enye ama owụt ete ke ukụt eke 70 E.N. oro ama ekebe, mme n̄kpọ efen ẹyetịbe.
11. Ke nso usụn̄ ke edisu eke Matthew ibuot 24 ke akpa isua ikie enyene ebuana ye eyo nnyịn?
11 Ndusụk owo mfịn ẹkeme ndinyene ntụhọ ndifụmi mme utọ n̄kpọntịbe eke usen edem oro ke ndidọhọ ‘ndien anam didie?’ Oro ekpedi ndudue. Edisu prọfesi oro ke ini oro edi akpan n̄kpọ. Ntak-a? Ọfọn, ekọn̄, akan̄, unyekisọn̄, idiọk udọn̄ọ, ye ukọbọ eke utịt editịm n̄kpo mme Jew oro ẹkenyene ndisu ke udomo oro okponde akan ke “ini mme Gentile” ama eketre ke 1914. (Luke 21:24) Ediwak owo oro ẹdude uwem idahaemi ẹma ẹnen̄ede ẹkụt Ekọn̄ Ererimbot I ke ini edisu eke eyomfịn emi ọkọtọn̄ọde. Edi idem edieke afo akamanade ke 1914 ama ekebede, afo omokụt prọfesi Jesus osude. Mme n̄kpọntịbe eke ọyọhọ isua ikie-20 emi ẹwụt ke enyene-ndịk udomo nte ke nnyịn idu uwem ke utịt idiọk editịm n̄kpọ oro odude kemi.
12. Nte Jesus ọkọdọhọde, nso ke nnyịn ikeme ndisụk ndori enyịn ndikụt?
12 Emi ọwọrọ ete ke “ukụt” eke Matthew 24:29 ke odu ke ini iso nnyịn. Enye eyebuana n̄kpọntịbe ikpaenyọn̄ oro owo mîkemeke ndifiọk. Mt 24 Ufan̄ikọ 30 owụt ete ke mme owo ẹyekụt isio isio idiọn̄ọ adan̄aoro—kpa enyeoro ediwụtde nte ke nsobo emekpere. Nte ekemde ye ukem mbụk oro ke Luke 21:25-28, ke ini iso oro, “idem eyeyemede owo oto ke ndịk ye edikama enyịn nse mme n̄kpọ eke ẹdiwọrọde ẹnọ ekondo.” Mbụk Luke etịn̄ n̄ko ete ke mme Christian adan̄aoro ẹyemenede ibuot mmọ ke enyọn̄ koro edifak mmọ eyenen̄ede asan̄a ekpere.
13. Ewe akpan n̄kpọ iba ẹdot nnyịn ndinọ ntịn̄enyịn?
13 Afo emekeme ndidọhọ, ‘Mmokop, mfan̄ake ye kpukpru oro, edi ami n̄kekere ke se ẹnemede ẹban̄a ekedi nte n̄kemede ndifiọk nnyụn̄ nnam n̄kpọ ke n̄kpọsọn̄ ini nnyịn emi?’ Nnennen. Akpa n̄kpọ oro ẹbehede nnyịn edi ndifiọk mme akpan mfịna nnyụn̄ nse nte nnyịn ikemede ndifep mmọ. Se idianade ye oro edi ọyọhọ n̄kpọ iba, nte mme ukpepn̄kpọ N̄wed Abasi ẹkemede ndin̄wam nnyịn ndidara inem uwem idahaemi. Ke ebuana ye emi, kụbọde Bible fo ka 2 Timothy ibuot 3, nyụn̄ se nte mme ikọ apostle Paul ẹn̄wamde fi ndise mban̄a n̄kpọsọn̄ ini emi.
Prọfesi Oro Aban̄ade Ini Nnyịn
14. Nso ntak ke nnyịn inyene ndinịm ke akpanikọ nte ke ndineme 2 Timothy 3:1-5 ekeme ndinọ nnyịn ufọn?
14 Abasi ama ọnọ Paul odudu spirit ndiwet ekese nti item nnọ ẹsọk Timothy, anam-akpanikọ Christian, emi akan̄wamde enye ndidu uwem oro otịmde okụt unen ye inemesịt. Ubak ikpehe ke se Paul ekewetde ekenyene ndinyene akpan n̄kpọ ndinam ke eyo nnyịn. Idem edieke afo ekerede ke imotịm ifiọk mmọ ọfọn, idahaemi tịn̄ enyịn tiene mme ntịn̄nnịm ikọ ẹmi ke 2 Timothy 3:1-5. Paul ekewet ete: “Edi fiọk emi, ete ndiọkeyo eyedu ke ukperedem ini. Koro mme owo ẹyedi mme ama idem, ye mme ama inyene; ẹnyụn̄ ẹbụre idiọk mbụre, ẹseri iseri, ẹsụn̄i isụn̄i, ẹsọn̄ ibuot ye ete ye eka, ẹnana esịtekọm, ẹnana uten̄e Abasi, ẹnana ima uduot owo; ẹnyụn̄ ẹbiat un̄wọn̄ọ; ẹma ebiari, ẹyak idiọkitọn̄ akan mmọ ubọk, ẹtie obom obom, ẹnyụn̄ ẹsua se ifọnde; mmọ ẹdi mme ada owo nnọ mme asua, ye mbon idiọk iwụk, ye mbon n̄kohodeidem; mmọ ẹma mbre ẹkan Abasi; ẹnyene enyọn̄ enyọn̄ ido uten̄e Abasi, edi isan̄ake n̄kpọ ye odudu eke odude ke uten̄e Abasi.”
15. Ntak emi 2 Timothy 3:1 ekpedide akpan n̄kpọ udọn̄ ọnọ nnyịn idahaemi?
15 Mbọk fiọk ete, ke n̄kpọ 19 ke ẹkesiak mi. Mbemiso nnyịn idụn̄ọrede mmọemi inyụn̄ idide idisịm idaha ndibọ ufọn, tuak da esisịt nyụn̄ nyene ifiọk ofụri ofụri ban̄a prọfesi emi. Se 2Ti 3 ufan̄ikọ 1. Paul ama ebemiso etịn̄ ete: “Ndiọkeyo eyedu ke ukperedem ini.” Ewe “ukperedem ini”? Ediwak ukperedem ini ẹma ẹdu, utọ nte ukperedem ini eke Pompeii eset m̀mê ukperedem ini eke edidem m̀mê ufọk ubọn̄. Bible akam asiak ediwak ukperedem ini, utọ nte ukperedem ini eke editịm n̄kpọ mme Jew. (Utom 2:16, 17) Nte ededi, Jesus ama ọnọ nnyịn isọn̄ ndinam ifiọk nte ke “ukperedem ini” oro Paul eketịn̄de akaban̄a eyo nnyịn.
16. Nso idaha ke n̄ke ibokpot ye mbiet ekebem iso etịn̄ aban̄a eyo nnyịn?
16 Jesus akanam ntre ye n̄ke kiet aban̄ade ibokpot ye mbiet. Ẹketọ mmọemi ke in̄wan̄ ẹnyụn̄ ẹyak mmọ ẹkọri. Enye ọkọdọhọ ete ke ibokpot ye mbiet ẹda ẹban̄a mme owo—mme ata Christian ye mme nsunsu Christian. Nnyịn isiak n̄ke emi koro enye owụtde ete ke anyan ikpehe ini eyebe mbemiso utịt ofụri idiọk editịm n̄kpọ emi. Ke ini utịt edide edisịm, n̄kpọ eyedu barasuene. Nso? Nsọn̄ibuot, m̀mê ediwọn̄ọde n̄kpọn̄ ata Ido Ukpono Christ, osụn̄ọde ke ata ekese mfri idiọkido. Mme prọfesi Bible en̄wen ẹsọn̄ọ nte ke emi editịbe ke ukperedem ini eke idiọk editịm n̄kpọ emi. Oro edi ebiet emi nnyịn idude, ke utịt editịm n̄kpọ.—Matthew 13:24-30, 36-43.
17. Nso mbiet ntọt ke 2 Timothy 3:1-5 ọnọ aban̄a utịt editịm n̄kpọ emi?
17 Nte afo omokụt se emi ọwọrọde? Udiana N̄wed Timothy 3:1-5 ọnọ nnyịn ukem idiọn̄ọ oro nte ke utịt editịm n̄kpọ emi, m̀mê ukperedem ini, mme idaha oro ẹdikande mme Christian ẹkụk ẹyediọk. Paul ikọdọhọke ke n̄kpọ 19 oro ẹsiakde ẹdidi akpan usụn̄ ndiwụt nte ke ukperedem ini edisịm. Utu ke oro, enye okodụri owo utọn̄ aban̄a se nnyịn idinyenede ndin̄wana mbiọn̄ọ ke ukperedem ini. 2Ti 3 Ufan̄iko 1 etịn̄ aban̄a “ndiọkeyo.” Ikọ oro oto usem Greek, ndien enye ke ataata usụn̄ ọwọrọ “edimek ini oro etiede afai afai.” (Kingdom Interlinear) Nte afo unyịmeke ke “afai afai” enen̄ede anam se nnyịn isobode mfịn an̄wan̄a? Ufan̄ikọ eke odudu spirit emi akaiso ndinọ ikike otode Abasi kaban̄a eyo nnyịn.
18. Nso ke nnyịn ikpowụk ntịn̄enyịn nte nnyịn idụn̄ọrede mme ntịn̄nnịm ikọ Paul?
18 Udọn̄ oro nnyịn inyenede ke prọfesi emi ekpenyene ndinam nnyịn ikụt mme akama-mmọn̄eyet uwụtn̄kpọ kaban̄a nte ini nnyịn ọdiọkde, m̀mê etiede afai afai. Fiak ti akpan n̄kpọ nnyịn iba oro: (1) ndifiọk mme mfịna oro ẹnamde eyo nnyịn ọdiọk nnyụn̄ nse nte nnyịn ikemede ndifep mmọ; (2) nditiene mme ukpepn̄kpọ oro ẹnen̄erede ẹnyene ufọn ye oro ẹkemede ndin̄wam nnyịn ndidara mfọnn̄kan uwem. Ntre utu ke ndisọn̄ọ ntịn̄ mban̄a mme mfịna oro ẹnamde eyo nnyịn ọdiọk, nnyịn idiwụk ntịn̄enyịn ke mme ukpepn̄kpọ oro ẹkemede ndin̄wam nnyịn ye ubon nnyịn ke “ndiọkeyo” emi.
Dọk Ediwak Mbun̄wụm
19. Nso uyarade ke afo okụt nte ke mme owo ẹdi mme ama idem?
19 Paul ọtọn̄ọ udịm udịm ikọ esie ke ndibem iso ntịn̄ nte ke ukperedem ini, “mme owo ẹyedi mme ama idem.” (2 Timothy 3:2) Nso ke ikọ esie ọkọwọrọ? Afo eyenen ke ndidọhọ nte ke ofụri mbụk mme atan̄-idem iren ye iban ẹmi ẹyomde ufọn idemmọ ẹmedu. Edi, eyịghe idụhe nte ke ndo emi edi ata ọsọ n̄kpọ mfịn. Eke ediwak owo ebe ubọk. Ekpere ndidi emi edi ido edinam ke ererimbot ukaraidem ye eke unyamurua. Iren ye iban ẹyom odudu ye uwọrọetop ke kpukpru usụn̄. Nte ido edide oro edi ke kpukpru usụn̄ kaban̄a mbon en̄wen, koro utọ mme ama idem oro isikereke iban̄a nte mmọ ẹnọde mbon en̄wen unan. Mmọ ẹsisọp ndikot mbon en̄wen ikpe m̀mê nditụk mbon en̄wen. Afo emekeme ndifiọk ntak emi ediwak owo ẹkotde emi “emana ami-ami.” Mme okụt-idem ke n̄kpọ ye mbon iyatesịt ẹyọyọhọ.
20. Didie ke item Bible okpụhọde ye edu uma idem oro atarade asuana?
20 Iyomke ẹti nnyịn ẹban̄a ndotndot ifiọk n̄kpọntịbe ẹmi nnyịn ikenyenede ke ndinam n̄kpọ ye mme owo ẹmi ẹdide “mme ama idem.” Kpa ye oro edi ata akpanikọ nte ke ebede ke ndisio mfịna emi n̄wụt in̄wan̄în̄wan̄, Bible an̄wan̄wam nnyịn, koro enye ekpepde nnyịn nte ikpefepde afia emi. Se enye etịn̄de edi emi: “Ẹkûnam baba n̄kpọ kiet ke ibụk ibụk udọn̄ m̀mê n̄kukụre ke ntak udọn̄ edibụre mbụre, ẹdi ẹsụk idem ẹnọ kiet eken, kpukpru ini ẹkere ẹte ke mbon en̄wen ẹfọn ẹkan mbufo. Ẹnyụn̄ ẹyom ufọn kiet eken, idịghe eke mbufo ikpọn̄.” “Kûkere uban̄a idemfo enen̄ede okon̄ akan nte ekpekerede. Utu ke oro, sụhọde idem ke ekikere fo.” Ẹkụt eti item oro ke Philippi 2:3, 4 ye Rome 12:3, nte ẹkabarede ke Today’s English Version.
21, 22. (a) Nso ntatara uyarade edu nte ke uto item oro ekeme ndinyene ufọn mfịn? (b) Nso odudu ke item Abasi enyene ke idem mme owo?
21 Owo ekeme ndifan̄a ete, ‘Oro etie inem inem, edi owo ikemeke ndinam.’ Oh, ih, ẹkeme ndinam. Enye ekeme ndikụt unen, ndien enye okokụt, ye mme ata owo mfịn. Ke 1990 andimịn̄ n̄wed nnọ Oxford University ama emịn̄ The Social Dimensions of Sectarianism. Ibuot 8 ọkọdọhọ “Mme Ntiense Jehovah ke Idụt Catholic,” ndien enye eketịn̄ aban̄a ndụn̄ọde kiet oro ẹkenamde ke Belgium. Nnyịn ikot ite: “Ke itịn̄de iban̄a in̄wan̄în̄wan̄ n̄kpọ oro odụride owo ndikabade ndi Ntiense, ke ẹsiode ‘Akpanikọ’ ke idemesie ndidụri owo nda ẹfep, mmọ oro ẹkedụn̄ọrede ndusụk ini ẹma ẹsifiak ẹsiak se iwakde ikan edu kiet. . . . Ufiop, ufan ufan edu, ima, ye edidianakiet ẹkedi mme edu oro ẹkesiwakde ndisiak kpukpru ini, edi edinam akpanikọ, ye ọkpọkpọ edu ke ‘ndida mme edumbet Bible nsịn ke edinam’ ẹkedi n̄ko mme edu oro Mme Ntiense ẹmade.”
22 Nnyịn imekeme ndimen edinam an̄wan̄a eke enyọn̄ emi ndomo ye ndise oro ẹsiode ke n̄kpọ usio ndise oro esinamde n̄kpọ ẹkponi; edi, edieke afo akamade n̄kpọ usio ndise oro ekemede ndikpụhọde udomo oro n̄kpọ etiede, m̀mê enyeoro ẹsidade ẹkụt n̄kpọ ke anyan usụn̄, afo ekpenen̄ede okụt ikpọ n̄kpọ, ediwak n̄kpọ ẹmi ẹtịbede ke ataata uwem. Mmọemi ẹyesịne irenowo oro ẹkedide mbon ntan̄idem, ẹmade ndikara mbon en̄wen, m̀mê ata mbon ibụk edi oro ẹnen̄erede ẹdi sụn̄sụn̄ owo idahaemi, ẹkabarede ẹdi mme ebe ye mme ete oro ẹnen̄erede ẹwụt mme nsan̄andọ mmọ, nditọ, ye mbon en̄wen ntotụn̄ọ ima ye mfọnido. Emi n̄ko eyesịne iban oro ẹketiede ukara ukara m̀mê nsọn̄ido nsọn̄ido edi emi idahaemi ẹn̄wamde mbon en̄wen ndikpep mban̄a usụn̄ ata Ido Ukpono Christ. Ediwak tọsịn uwụtn̄kpọ ntre ẹdu ke mme itie ikie. Idahaemi, mbọk tịn̄ akpanikọ. Nte afo ukpotịmke uma ndidu ye mme utọ owo oro kpukpru ini akan ndisobo irenowo ye iban oro ẹmade idemmọ ẹkan? Nte oro ikpanamke edi mmemmem akan ndiyọ ndiọkeyo nnyịn emi? Ntre nte editiene mme utọ ukpepn̄kpọ Bible oro idinamke fi okop inemesịt akan?
23. Ntak emi edidide se idotde ndinọ n̄kaiso ntịn̄enyịn ke 2 Timothy 3:2-5?
23 Nte ededi, nnyịn imeneme iban̄a akpa ikpehe ke se Paul ekewetde ke 2 Timothy 3:2-5. Nso kaban̄a mmọ eken? Nte afo ndidụn̄ọde mmọ ye ntịn̄enyịn eyen̄wam fi n̄ko ndifiọk mme akpan mfịna ẹban̄ade eyo nnyịn man efep mmọ onyụn̄ an̄wam fi ndidiọn̄ọ usụn̄ edinam oro edidade n̄kponn̄kan inemesịt ọsọk fi ye mbonima fo? Ibuotikọ oro etienede eyen̄wam fi ndibọrọ mme mbụme oro nnyụn̄ mbọ uwak edidiọn̄.
Mme N̄kpọ Nditi
◻ Nso idi ndusụk uyarade nte ke nnyịn idu uwem ke ndiọkeyo?
◻ Ntak emi ikemede ndinịm nte ke nnyịn idu uwem ke ukperedem ini?
◻ Nso akpan n̄kpọ iba ke nnyịn ikeme ndinyene nto edidụn̄ọde 2 Timothy 3:1-5?
◻ Ke ini emi ata ediwak owo ẹdide mme ama idem mi, didie ke mme ukpepn̄kpọ Bible ẹn̄wam ikọt Jehovah?
Ebiet Ẹdade Ndise Ẹto ke page 8]
Foto enyọn̄ enyọn̄ ufien: Andy Hernandez/Sipa Press; foto isọn̄ nnasia: Jose Nicolas/Sipa Press