Ibuot 11
Mmọemi Ẹdi Ukperedem Ini!
1. Ntak emi ediwak owo ẹsikopde n̄kpaidem ke ini ẹkerede ẹban̄a n̄kpọntịbe ererimbot, edi m̀mọ̀n̄ ke ẹkeme ndikụt nte ẹnamde mme n̄kpọntịbe ererimbot an̄wan̄a ke usụn̄ ẹkemede ndiberi edem?
NTỊME ntịme ererimbot nnyịn akasan̄a didie edisịm udomo idaha emi? Nso ina ibet nnyịn ke ini iso? Nte akanam afo omobụp mme utọ mbụme oro? Ediwak owo ẹsikop n̄kpaidem ke ini mmọ ẹsede idaha ererimbot. Mme utọ n̄kpọntịbe nte ekọn̄, udọn̄ọ, ye ubiatibet ẹmenam mme owo ẹyịk m̀mê nso ke ini iso edida edi. Ikpọ owo ukara ẹnọ esisịt idotenyịn. Nte ededi, imenyene edinam an̄wan̄a oro ẹtịmde ẹberi edem emi aban̄ade mfịghe mfịghe eyo ẹmi ito Abasi ke Ikọ esie. Bible, nte ẹkemede ndiberi edem, an̄wam nnyịn ndikụt ebiet emi nnyịn idude ke ubatini. Enye owụt nnyịn ete ke idu ke “ukperedem ini” eke editịm n̄kpọ oro odude kemi.—2 Timothy 3:1.
2. Nso mbụme ke mme mbet ẹkebụp Jesus, ndien didie ke enye ọkọbọrọ?
2 Ke uwụtn̄kpọ, kere ban̄a ibọrọ oro Jesus ọkọnọde ke ndusụk mbụme oro mme mbet esie ẹkebụpde. Usen ita mbemiso Jesus akakpade, mmọ ẹma ẹbụp enye ẹte: “Nso idinyụn̄ idi idiọn̄ọ edidi Fo, ye eke akpatre ini eyo [“utịt editịm n̄kpọ,” NW] emi?”a (Matthew 24:3) Ke ibọrọ, Jesus ama etịn̄ aban̄a mme akpan n̄kpọntịbe ye mme idaha ererimbot ẹmi ẹdiwụtde in̄wan̄în̄wan̄ nte ke ererimbot unana uten̄e Abasi emi ama ebe odụk ukperedem ini esie.
3. Ntak emi mme idaha ke isọn̄ ẹkediọkde-diọk ẹkan ke ini Jesus ọkọtọn̄ọde ndikara?
3 Nte ẹkewụtde ke ibuotikọ emi ekebede, ubatini Bible ada okosịm ubiere oro nte ke Obio Ubọn̄ Abasi ama ọtọtọn̄ọ ndikara. Edi didie ke oro ekeme ndidi ntre? N̄kpọ ẹdọdiọk ẹkan, utu ke ndifọfọn n̄kan. Ke akpanikọ, emi edi ọkpọsọn̄ uyarade nte ke Obio Ubọn̄ Abasi ama ọtọn̄ọ ndikara. Ntak edide ntre-e? Ọfọn, Psalm 110:2 asian nnyịn ete ke Jesus eyekara ‘ke otu mme asua esie’ ke esisịt ini. Ke akpanikọ, akpa edinam esie nte Edidem eke heaven ekedi ndision̄o Satan ye mme angel esie ẹdide demon nduọn̄ọ ke ikpehe n̄kan̄ isọn̄. (Ediyarade 12:9) Nso ikedi utịp? Enye ekedi kpasụk se Ediyarade 12:12 ekebemde iso etịn̄ ete: “Mbọm isọn̄ ye inyan̄, koro andidori ikọt Abasi ikọ ama osụhọde etiene mbufo; enye asan̄a ye akwa ifụtesịt, sia enye ọdiọn̄ọde ete ini imọ edi ibio.” Nnyịn idahaemi idu uwem ke ‘ibio ini’ oro.
4. Nso idi ndusụk ikpehe ukperedem ini, ndien nso ke mmọ ẹwụt? (Se ekebe.)
4 Ke ntre, idịghe n̄kpọ n̄kpaidem ke ini ẹkebụpde Jesus se ididide idiọn̄ọ edidu esie ye eke utịt editịm n̄kpọ emi, ibọrọ esie ama anam mmọ ẹkere n̄kpọ. Nsio nsio ikpehe idiọn̄ọ oro ẹdu ke ekebe oro odude ke page 102. Nte afo ekemede ndikụt, apostle Paul, Peter, ye John ẹdide Christian ẹnọ nnyịn n̄kaiso ọyọhọ ntọt aban̄ade ukperedem ini. Edi akpanikọ, ekese ikpehe idiọn̄ọ oro ye eke ukperedem ini ẹbuana mme mfụhọ mfụhọ idaha. Edi, edisu oro prọfesi ẹmi ẹsude ekpenyene ndinam nnyịn inịm ite ke idiọk editịm n̄kpọ emi ekpere utịt esie. Ẹyak nnyịn idụn̄ọde ndusụk akpan ikpehe ukperedem ini emi ketket.
MME IKPEHE UKPEREDEM INI
5, 6. Didie ke mme prọfesi ẹban̄ade ekọn̄ ye akan̄ ẹwọrọ ẹsu?
5 “Idụt eyedaha an̄wana ye idụt, obio edidem kiet eyenyụn̄ adaha an̄wana ye obio edidem efen.” (Matthew 24:7; Ediyarade 6:4) Ewetn̄wed oro Ernest Hemingway okokot Ekọn̄ Ererimbot I “enyene-ndịk n̄kan, akama-n̄kpa n̄kan, afai afai uwotowo oro akanam adade itie ke isọn̄.” Nte n̄wed oro The World in the Crucible—1914-1919 ọdọhọde, emi ekedi “obufa ikpehe ekọn̄, akpa ọyọhọ ọyọhọ ekọn̄ ke ifiọk n̄kpọntịbe ubonowo. Nte enye ekebịghide, ọkọsọn̄de ubọk, onyụn̄ okponde ama akan n̄kpọ ekededi oro akanam ẹfiọkde ke mbemiso m̀mê oro ẹkedoride enyịn ẹban̄a ke ofụri ofụri.” Ekem Ekọn̄ Ererimbot II ama asiaha, emi akakamade nsobo akan Ekọn̄ Ererimbot I. Hugh Thomas, ata ekpep mbụkeset, ọdọhọ ete: “Otop-idem-ikpọn̄ ikan̄, moto ekọn̄, ubomofụm ekọn̄ ẹkotde B-52, bọmb nuclear ndien, ke akpatre, enyịmikan̄, ẹkara ọyọhọ isua ikie edịp. Ekọn̄ ẹmi ẹkamade ekese uduọkiyịp ye nsobo ẹkan eke emana efen ekededi ẹnịm enye idiọn̄ọ.” Edi akpanikọ, ke En̄wan Ukaraidem ama okokụre ẹma ẹtịn̄ ekese ẹban̄a uduọn̄ọ n̄kpọekọn̄. Kpa ye oro, ntọt kiet ọdọhọ ke ẹma ẹkeduak ndisụhọde ibat n̄kpọekọn̄ n̄kpọ nte ibat n̄kpọekọn̄ nuclear 10,000 osịm 20,000 ẹdisụk ẹdodu—awakde utịm ike 900 akan odudu enyịmikan̄ oro ẹketopde ke Ekọn̄ Ererimbot II.
6 ‘Akan̄ eyenyụn̄ odu.’ (Matthew 24:7; Ediyarade 6:5, 6, 8) Toto ke 1914 ke nsụhọde n̄kaha ikpọ akan̄ 20 ẹmedu. Mme itie ẹmi enye ọnọmọde ẹsịne Bangladesh, Burundi, Cambodia, China, Ethiopia, Greece, India, Nigeria, Russia, Rwanda, Somalia, ye Sudan. Edi akan̄ kpukpru ini isitoho ntak unana udia. “Ndutịm unyene udia ke ererimbot ke isua ndondo ẹmi ọmọkọri usọp usọp akan ibatowo ẹdude,” ntre ke otu ntaifiọk utọ in̄wan̄ ye mme ekpepn̄kpọ mban̄a ndutịm uforo ẹbiere. “Edi sia miliọn owo 800 ke nsụhọde n̄kaha ẹsụk ẹdide ata ọkpọikpọi ubuene, . . . mmọ ikemeke ndidep udia oro ekemde ke otu udia oro odude barasuene mi man mmọ ẹbọhọ udọn̄ọ otode udia oro mînọhọ nsọn̄idem.” Ukara ndimen idem nsịn abuana ke mme idaha eken. Dr. Abdelgalil Elmekki eke University of Toronto ọnọ ntak iba ẹmi ediwak tọsịn owo ẹsikpan̄ade biọn̄ ke adan̄aemi idụt mmọ ẹnọde uwak udia ẹka idụt efen. Etie nte ukara ẹsinen̄ede ẹnyene udọn̄ ndinyene okụk nto esenidụt man ẹda ẹse ẹban̄a mme ekọn̄ utu ke ndida nnọ mbio obio mmọ udia. Nso ikedi ubiere Dr. Elmekki? Akan̄ esiwak ndito “mfịna udeme udia ye ndutịm ukara.”
7. Nso idi akpanikọ ẹban̄ade mme idiọk udọn̄ọ mfịn?
7 “Mme idiọk udọn̄ọ.” (Luke 21:11; Ediyarade 6:8) Udọn̄ọ efiomnsa eke 1918-1919 ke nsụhọde n̄kaha ama ada uwem owo miliọn 21. “Akananam ke mbụk owotowo oro owotde ata ediwak owo ata usọp usọp ntre isoboke ererimbot,” ntre ke A. A. Hoehling ewet ke The Great Epidemic. Mfịn, ndiọi udọn̄ọ ke ẹkakaiso. Ke isua kiet kiet, kansa esiwot miliọn owo ition, mme udọn̄ọ utọrọ ẹsida uwem nseknditọ ye nditọwọn̄ ẹwakde ẹbe miliọn ita, ndien akpaikpai ikọn̄ esiwot miliọn owo ita. Mme udọn̄ọ obufre, akpan akpan udọn̄ọ n̄kan̄, ke isua kiet kiet esiwot miliọn n̄kpri owo 3.5 ẹmi mîsịmke isua ition ke emana. Ndien enyene-ndịk biliọn owo 2.5—mbahade iba ibatowo ẹdude ke ererimbot—ẹsidọn̄ọ udọn̄ọ otode ntak unana mmọn̄ m̀mê mmọn̄ oro ẹsabarede ye unana edinam ebiet asana. AIDS nditara nsuana edi n̄kaiso n̄kpọ editi nte ke owo, kpa ye n̄wọrọnda unen okụtde ke n̄kan̄ ibọkusọbọ, ikemeke nditre idiọk udọn̄ọ.
8. Didie ke mme owo ẹwụt ke idi “mme ama inyene”?
8 “Mme owo ẹyedi mme ama . . . inyene.” (2 Timothy 3:2) Ke kpukpru idụt ke ofụri ererimbot, etie nte mme owo ẹnyene ọkpọsọn̄ udọn̄ ẹban̄a uwouwo inyene. Ẹsiwak ndida ibat okụkọfiọn̄ oro owo adiade ndiọn̄ọ “unen” oro owo okụtde, ẹda se owo enyenede ẹdiọn̄ọ “ukeme” esie. Udiana etieibuot okpokoro ke itieutom usuanetop n̄kpọurua ọkọdọhọ ete: “Uma-inyene eyekaiso edi kiet ke otu n̄kpọ ẹmi ẹnụkde mme owo ke n̄kaowo mbon America . . . ye akpan odudu oro ọkọride-kọri n̄ko ke ikpọ mbubehe eken.” Nte emi ke otịbe ke ebiet emi afo odụn̄de?
9. Nso ke ẹkeme nditịn̄ mban̄a edisọn̄ ibuot ye ete ye eka oro ẹkebemde iso ẹtịn̄ ẹban̄a?
9 “Ẹsọn̄ ibuot ye ete ye eka.” (2 Timothy 3:2) Mme ete ye eka, mme andikpep, ye mmọ en̄wen ẹdude mfịn ẹnen̄ede ẹnyene uyarade nte ke ediwak nditọwọn̄ ẹnana ukpono ẹnyụn̄ ẹsọn̄ ibuot. Ediwak nditọwọn̄ ẹmi ẹnam n̄kpọ ẹtiene mîdịghe ẹkpebe idiọk eduuwem mme ete ye eka mmọ. Nditọwọn̄ ẹmi ibat ọkọride-kọri ke ẹnana mbuọtidem—ke ẹnyụn̄ ẹsọn̄ ibuot ye—ufọkn̄wed, ibet, ido ukpono, ye mme ete ye eka mmọ. Enyene-usọ andikpep kiet ọdọhọ ete: “Nte ido edinam, etie nte mmọ inyeneke ukpono inọ n̄kpọ ndomokiet.” Nte enemde, nte ededi, ediwak nditọ ẹmi ẹbakde Abasi ke ẹnịm eti uwụtn̄kpọ ke eduuwem.
10, 11. Nso uyarade idu nte ke mme owo ẹtie obom obom ẹnyụn̄ ẹnana ima uduot owo?
10 “Ẹtie obom obom.” (2 Timothy 3:3) Ikọ Greek oro ẹkabarede “ẹtie obom obom” ọwọrọ ‘eke owo mîsụkke ide, idat idat, eke mînyeneke esịtmbọm ye edikere mban̄a owo.’ Emi enen̄ede odot didie ntem ye ediwak mme anditịbi afai ndi mfịn! Ibuotikọ kiet ke n̄wedmbụk n̄kpọntịbe ọkọdọhọ ete: “Uwem etie ata ubiak ubiak, ọyọhọ ye ọkpọsọn̄ ndịk tutu oyom owo enyene isọn̄esịt man ekeme ndikot n̄wedmbụk n̄kpọntịbe eke usen ke usen.” Akamba owo bodisi emi esikpemede ufọk ọkọdọhọ ke etie nte ediwak uyen ẹsisịn ndikere mban̄a mme utịp edinam mmọ. Enye ọkọdọhọ ete: “Ekikere oro odu nte ke, ‘Mfiọkke ini iso. Nyenyene se nyomde idahaemi.’”
11 “Ẹnana ima uduot owo.” (2 Timothy 3:3) Ẹkabade ubak udịmikọ emi ẹto ikọ Greek emi ọwọrọde “nsọn̄ido, unana esịtmbọm” onyụn̄ owụt “unana ndammana, ima ubon.” (The New International Dictionary of New Testament Theology) Ih, ima esiwak ndinana ke ata ebiet oro enye okpodude barasuene—kpa ubon. Mme ntọt ẹban̄ade nte ẹkamade mme nsan̄andọ, nditọ, ye idem mme ete ye eka ẹmi ẹsọn̄de ke idiọk usụn̄ amakabade edi ọsọ n̄kpọ oro afịnade owo. Otu mme anam ndụn̄ọde kiet ọkọdọhọ ete: “Afai eke owo—edide edimia ufia m̀mê ediberi, edikịm ke ikwa m̀mê edin̄wana en̄wan ye ikan̄ ke ubọk—esiwak ndida itie ke esịt ubon akan ke ebiet en̄wen ekededi ke n̄kaowo nnyịn.”
12. Ntak ẹkemede ndidọhọ ke mme owo ẹnyene enyọn̄ enyọn̄ ido uten̄e Abasi kpọt?
12 “Ẹnyene enyọn̄ enyọn̄ ido uten̄e Abasi, edi isan̄ake n̄kpọ ye odudu eke odude ke uten̄e Abasi.” (2 Timothy 3:5) Bible enyene odudu ndikpụhọde uwem nnam ọfọn akan. (Ephesus 4:22-24) Edi, ediwak owo mfịn ẹda ido ukpono mmọ nte n̄kpọ ndida ndịbe nnam ukwan̄ edinam ẹmi mînemke Abasi esịt. Mme adaiso ido ukpono ẹsiwak ndida usu nsu, uyịp inọ, ye oburobụt ido idan̄ ke ekpri n̄kpọ. Ediwak ido ukpono ẹsikwọrọ ima edi ẹnọ ekọn̄ ibetedem. “Ke enyịn̄ Akakan Andibot,” ntre ke uwetn̄kpọ ewetmbụk n̄kpọntịbe ke magazine oro India Today ọdọhọ, “mme owo ẹmenam ekemmọ edibotn̄kpọ ẹsobo ndiọkn̄kan unọmọ.” Ke akpanikọ, ekọn̄ iba eke ndondo emi oro ẹduọkde iyịp ẹkan—Ekọn̄ Ererimbot I ye II—ẹkesiaha ke esịt Christendom.
13. Nso uyarade idu nte ke ẹsobo isọn̄?
13 ‘Edisobo isọn̄.’ (Ediyarade 11:18) Se iwakde ikan ntaifiọk 1,600, esịnede owo 104 ẹmi ẹkebọde enọ Nobel, ke ofụri ererimbot ẹma ẹnyịme ye ntọt oro Union of Concerned Scientists (UCS) ọkọnọde, emi ọkọdọhọde ete: “Mme owo ye oto-obot n̄kann̄kụk ẹdu ke idaha edituaha iso ye iso. . . . Ke n̄kpasịp isua ifan̄ ẹmi ẹsụhọde ufan̄ ididụhe ndibọhọ afanikọn̄ oro edide.” Ntọt oro ọkọdọhọ ke mme edinam owo ẹmi ẹnamde uwem odu ke itiendịk “ẹkeme nditotịm mbiat ererimbot tutu enye ikemeke ndinịm uwem ke ido nte nnyịn idiọn̄ọde.” Ẹma ẹsiak ozone ndisụhọde, edisabade mmọn̄, ediwot akai, isọn̄ nditre ndidụk n̄kpọ, ye edisobo ekese uduot unam ye eto nte mme usọp usọp mfịna ẹmi anade ẹse ẹban̄a. UCS ọkọdọhọ ete: “Nnyịn nditịmede awak-n̄kukọhọ ndutịm uwem ekeme ndida n̄kosụn̄ọ ke n̄kpọnnam oro atarade-tara, esịnede ediwụri mme ndutịm obot ẹdude ke ikpehe ke ikpehe emi nnyịn mîkam itịmke ifiọk.”
14. Didie ke afo ekeme ndiwụt ke Matthew 24:14 ke ọwọrọ osu ke eyo nnyịn?
14 “Ẹyenyụn̄ ẹkwọrọ gospel Ubọn̄ Abasi emi ke ofụri ekondo.” (Matthew 24:14) Jesus ama ebemiso etịn̄ ete ke ẹyekwọrọ eti mbụk Obio Ubọn̄ ke ofụri isọn̄, nte ntiense ẹnọ kpukpru idụt. Ebede ke un̄wam ye edidiọn̄ Abasi, ediwak miliọn Mme Ntiense Jehovah ke ẹsịn ediwak biliọn hour ke utom ukwọrọikọ ye edinam mbet emi. (Matthew 28:19, 20) Ih, Mme Ntiense ẹfiọk ẹte ke mmimọ iyenyene ubiomikpe iyịp edieke mmimọ mîtan̄ake eti mbụk. (Ezekiel 3:18, 19) Edi mmọ ẹkop inemesịt nte ke isua kiet kiet ediwak tọsịn owo ẹsinam n̄kpọ idara idara ẹban̄a etop Obio Ubọn̄ ẹnyụn̄ ẹda idaha mmọ nte mme ata Christian, oro edi, nte Mme Ntiense Jehovah. Edi ata eti ifet ndinam n̄kpọ Jehovah ndien ke ntre ẹsuan ifiọk Abasi. Ndien ke ẹma ẹkekwọrọ eti mbụk emi ke ofụri isọn̄ oro mme owo ẹdụn̄ọde, utịt idiọk editịm n̄kpọ emi eyedi.
NAM N̄KPỌ BAN̄A UYARADE EMI
15. Didie ke idiọk editịm n̄kpọ oro odude kemi edisịm utịt?
15 Didie ke editịm n̄kpọ emi edisịm utịt? Bible ebemiso etịn̄ aban̄a “akwa ukụt” emi editọn̄ọde ye en̄wan oro ikpehe ukaraidem ererimbot emi edidade etiene “Akwa Babylon,” kpa ukara ererimbot eke nsunsu ido ukpono. (Matthew 24:21; Ediyarade 17:5, 16) Jesus ọkọdọhọ ke iduọk ini emi “utịn eyekabade okịm, ọfiọn̄ idinyụn̄ inọhọ un̄wana esie, mme ntantaọfiọn̄ ẹyenyụn̄ ẹto ke ikpaenyọn̄ ẹduọn̄ọ, ẹyenyụn̄ ẹnyen̄e mme odudu ikpaenyọn̄.” (Matthew 24:29) Emi ekeme ndida mban̄a ata n̄kpọntịbe ikpaenyọn̄. Ke usụn̄ ekededi, ẹyeyarade ẹnyụn̄ ẹsobo mme ọwọrọiso owo ke ererimbot ido ukpono. Ekem Satan, emi ẹkotde “Gog, isọn̄ Magog,” eyeda mme oburobụt owo an̄wana en̄wan ke ofụri ukeme ye ikọt Jehovah. Edi Satan idikwe unen, koro Abasi eyenyan̄a mmọ. (Ezekiel 38:1, 2, 14-23) “Akwa ukụt” eyesịm utịt ke Armageddon, kpa “ekọn̄ akwa usen Abasi, Andikara kpukpru n̄kpọ.” Enye eyesọhi akpatre idiọn̄ọ esop Satan oro osụhọde ke isọn̄ efep, ebererede usụn̄ ọnọ mme anana-utịt edidiọn̄ ndidu nnọ ubonowo oro ọbọhọde.—Ediyarade 7:9, 14; 11:15; 16:14, 16; 21:3, 4.
16. Nnyịn isan̄a didie ifiọk ke mme ikpehe ukperedem ini oro ẹketịn̄de prọfesi ẹban̄a ẹnyene n̄kpọ ndinam ye ini nnyịn?
16 Ke idemmọ, ndusụk ikpehe prọfesi ẹmi ẹtịn̄de n̄kpọ ẹban̄a ukperedem ini ẹkeme nditie nte ẹnyene n̄kpọ ndinam ye mme iduọk ini en̄wen ke mbụk. Edi ke ini ẹtan̄de ẹdian, mme uyarade oro ẹketịn̄de prọfesi ẹban̄a ẹnyan ubọk ẹwụt eyo nnyịn. Ke ndinam an̄wan̄a: Mme udịm ẹmi ẹnamde n̄wet nnuenubọk owo ẹnam mbiet oro mîkemeke ndinyene owo efen ekededi. Ukem ntre, ukperedem ini ẹnyene mme ikpehe, m̀mê mme n̄kpọntịbe, oro ẹdade ẹdiọn̄ọ mmọ. Mmọemi ẹnam “n̄wet nnuenubọk” emi mîkemeke ndinyene iduọk ini efen ekededi. Ke ini ẹsede emi ẹtiene mme uyarade Bible nte ke Obio Ubọn̄ Abasi eke heaven ke akara idahaemi, uyarade oro ọmọnọ okopodudu isọn̄ ntak ndibiere nte ke mmọemi ke akpanikọ ẹdi ukperedem ini. Akan oro, in̄wan̄în̄wan̄ uyarade N̄wed Abasi odu nte ke mîbịghike ẹyesobo idiọk editịm n̄kpọ oro odude kemi.
17. Ifiọk oro nte ke mmọemi ẹdi ukperedem ini okponụk nnyịn ndinam nso?
17 Didie ke afo edinam n̄kpọ aban̄a uyarade oro nte ke mmọemi ẹdi ukperedem ini? Kere ban̄a emi: Edieke afai afai oyobio nsobo okpoyomde ndifụme, nnyịn ye unana ubiatini ikpoyom usụn̄ ubọhọ. Ọfọn, se Bible ebemde iso etịn̄ aban̄a editịm n̄kpọ oro odude kemi ekpenyene ndinụk nnyịn ndinam n̄kpọ. (Matthew 16:1-3) Nnyịn imekeme ndikụt in̄wan̄în̄wan̄ nte ke nnyịn idu ke ukperedem ini eke editịm n̄kpọ ererimbot emi. Emi ekpenyene ndinụk nnyịn ndinam edinen̄ede ekededi oro ẹyomde man inyene mfọn Abasi. (2 Peter 3:3, 10-12) Ke etịn̄de aban̄a idemesie nte isụn̄utom edinyan̄a, Jesus ọnọ usọp usọp ikot ete: “Ẹkpeme idem mbufo, mbak uyụhọ udia ye mmịn ye ekikere uwem emi ẹdinam esịt mbufo odobi, ndien usen oro edibuat mbufo nte ekpọ; koro usen oro eyesịm kpukpru mmọemi ẹdụn̄de ke iso isọn̄. Edi mbufo ẹtaba idap kpukpru ini, ẹnyụn̄ ẹkpe ubọk, man mbufo ẹkpekeme ndibọhọ kpukpru n̄kpọ oro ẹdiwọrọde, nnyụn̄ nda ke iso Eyen Owo.”—Luke 21:34-36.
[Mme Ikọ idakisọn̄]
a Ndusụk Bible ẹda ikọ oro “ererimbot” utu ke “editịm n̄kpọ.” An Expository Dictionary of New Testament Words eke W. E. Vine ọdọhọ ke ikọ Greek oro ai·onʹ “ada aban̄a iduọk ini oro mînyeneke adan̄a, m̀mê ini oro ẹsede ke ebuana ye se idade itie ke iduọk ini oro.” A Greek and English Lexicon to the New Testament eke Parkhurst (page 17) esịne ikọ oro “editịm n̄kpọ emi” ke enemede nte ẹdade ai·oʹnes (ediwak) ke Mme Hebrew 1:2. Ntre edikabade oro ẹkabarede “editịm n̄kpọ” odu ke n̄kemuyo ye akpasarade uwetn̄kpọ Greek.
DOMO IFIỌK FO SE
Nso ke Bible ekebem iso etịn̄ aban̄a mme n̄kpọntịbe ererimbot ke ntọn̄ọ ntọn̄ọ ukara Christ?
Nso idi ndusụk ikpehe ukperedem ini?
Nso inam onịm ete ke mmọemi ẹdi ukperedem ini?
[Ekebe ke page 102]
NDUSỤK IKPEHE UKPEREDEM INI
• Ekọn̄ oro mînyeneke mbiet.—Matthew 24:7; Ediyarade 6:4.
• Akan̄.—Matthew 24:7; Ediyarade 6:5, 6, 8.
• Ndiọi udọn̄ọ.—Luke 21:11; Ediyarade 6:8.
• Ukwan̄ido nditọt.—Matthew 24:12.
• Edisobo isọn̄.—Ediyarade 11:18.
• Unyekisọn̄.—Matthew 24:7.
• Ndiọkeyo.—2 Timothy 3:1.
• Ọkpọsọn̄ uma inyene.—2 Timothy 3:2.
• Edisọn̄ ibuot ye ete ye eka.—2 Timothy 3:2.
• Unana ima uduot owo.—2 Timothy 3:3.
• Ndima mbre n̄kan Abasi.—2 Timothy 3:4.
• Unana mfara ke idem.—2 Timothy 3:3.
• Ẹsua se ifọnde.—2 Timothy 3:3.
• Unana edidọn̄ enyịn mban̄a afanikọn̄ oro edide.—Matthew 24:39.
• Mbon nsahi ẹsịn uyarade aban̄ade ukperedem ini.—2 Peter 3:3, 4.
• Edikwọrọ Obio Ubọn̄ Abasi ke ofụri ekondo.—Matthew 24:14.
[Ndise ke page 101]