Wụt Mbuọtidem Oro Ọkọn̄ọde ke Akpanikọ
“Ke mbuọtidem mîdụhe, owo ikemeke ndinem Abasi esịt; koro owo eke asan̄ade ekpere Abasi enyene ndinịm ete Enye ododu, onyụn̄ edi Andinọ mmọemi ẹyomde Enye utịp.”—MME HEBREW 11:6.
1, 2. Didie ke ẹkesịn mbuọtidem Adam ke udomo, ndien ye nso utịp?
MBUỌTIDEM oyom se ikande edinịm ke akpanikọ nte ke Abasi odu. Adam, akpa owo ikenyeneke eyịghe ndomokiet iban̄a edidu Jehovah Abasi. Abasi ama esineme nneme ye Adam, iso-ọfọn ebe ke Eyen Esie, kpa Ikọ. (John 1:1-3; Colossae 1:15-17) Edi, Adam ama ataba idotenyịn nsinsi uwem koro enye ama okpu ndikop uyo Jehovah nnyụn̄ n̄n̄wụt mbuọtidem ke enye.
2 Inemesịt ini iso Adam ama odu ke itiendịk ke ini Eve, n̄wan esie ọkọsọn̄de ibuot ye Jehovah. Kamse, idem ekikere editaba enye ama esịn mbuọtidem erenowo oro ke udomo! Nte Abasi ọkpọkọkọk mfịna emi ke usụn̄ oro akpanamde Adam enyene n̄kaiso inemesịt ye mfọnọn̄kpọ? Ke ndidiana ye Eve ke ndinam idiọk, Adam okowụt ete ke imọ nte an̄wan̄ade ikekereke ntre. Enye okodomo ndikọk mfịna oro ke usụn̄ esie, utu ke ndisịn ifịk nnyom ndausụn̄ Abasi. Ke okpude ndiwụt mbuọtidem ke Jehovah, Adam ama ada n̄kpa ọsọk idemesie ye kpukpru nditọ esie.—Rome 5:12.
Nso Idi Mbuọtidem?
3. Didie ke ukabade oro Bible ọnọde mbuọtidem okpụhọde ye enyeoro n̄wed ukabadeikọ kiet ọnọde?
3 N̄wed ukabadeikọ kiet akabade mbuọtidem nte “ọkpọsọn̄ edinịm n̄kpọ oro mînyeneke uyarade ndomokiet ke akpanikọ.” Ke mîsọn̄ọke ekikere oro, nte ededi, Bible ọsọn̄ọ etịn̄ se idide isio. Mbuọtidem ọkọn̄ọ ke mme ntak, ata idem n̄kpọ, ke akpanikọ. N̄wed Abasi ọdọhọ ete: “Mbuọtidem ọwọrọ ete, nnyịn itịm ibụre ifiọk ite iyebọ se nnyịn idoride enyịn ke esịt, inyụn̄ itịm inịm ite se idịbede owo ke enyịn ododu.” (Mme Hebrew 11:1) Owo oro enyenede mbuọtidem enyene ubiọn̄ nte ke kpukpru n̄kpọ oro Abasi ọn̄wọn̄ọde ẹyesu ke akpanikọ. Uyarade oro anamde ẹnịm mme ata idem n̄kpọ oro owo mîkwe mi otịm ọsọn̄ odudu tutu eyedi se ẹdọhọde ẹte ke mbuọtidem edi ukem nte uyarade oro.
4. Didie ke n̄wed kiet ada ye usụn̄ oro Bible akabarede mbuọtidem?
4 Ke New World Translation, ndusụk ini ẹkabade ikọedinam usem Hebrew oro ʼa·manʹ emi owụtde se inamde n̄kpọ otịbe nte “wụt mbuọtidem.” Nte ekemde ye Theological Wordbook of the Old Testament, “se orụn̄ ikọ oro ọwọrọde ọnọ ekikere aban̄a se itịmde inyene nsọn̄ọ . . . ke okpụhọrede ye mme ekikere eyomfịn oro ẹdade mbuọtidem nte n̄kpọ oro ekemede nditịbe, ẹdoride enyịn ndidi akpanikọ edi oro owo mîtịmke ifiọk.” Ukem n̄wed oro ọdọhọ ete: “Ẹmen ikọ oro, ‘ke akpanikọ,’ emi ẹdade ẹto ʼāmēn ẹbe ẹdụk Obufa Testament ke ikọ oro amēn emi Ikọmbakara edide ‘amen.’ Jesus ama ada ikọ oro ndien ndien (Mt 5:18, 26, ye ntre ntre.) ndisọn̄ọ ntịn̄ nte n̄kpọ edide akpanikọ.” Ikọ oro ẹkabarede “mbuọtidem” ke N̄wed Abasi Christian usem Greek n̄ko ọwọrọ edinịm n̄kpọ oro ọsọn̄ọde ọkọn̄ọ ke ntak m̀mê akpanikọ.
5. Didie ke ẹkekama ikọ Greek oro ẹkabarede “idotenyịn akpanikọ” ke mme Mme Hebrew 11:1 ke mme n̄wed mbubehe eset, ndien nso akpan n̄kpọ ke emi enyene ọnọ mme Christian?
5 Ẹma ẹsiwak ndida ikọ Greek oro, (hy·poʹsta·sis) emi ẹkabarede “idotenyịn akpanikọ” ke Mme Hebrew 11:1 ke mme ikọn̄n̄wed mbubehe eset ndiwụt ekikere n̄kpọ oro ọnọde ubiọn̄ inyene ini iso. Nditọ ukpepn̄kpọ oro Moulton ye Milligan ẹnọ ekikere ẹban̄a ukabade emi: “Mbuọtidem edi n̄wed unen mme n̄kpọ oro ẹdoride enyịn ẹban̄a [se n̄ko w-EF 7/15/87 p. 3, par. 7].” (Vocabulary of the Greek Testament) Nte an̄wan̄ade, edieke owo enyenede n̄wed unen inyene, enye ekeme ndinyene “idotenyịn akpanikọ” nte ke usen kiet idotenyịn imọ ndinyene enye eyesu.
6. Nso idi akpan n̄kpọ ke ikọ Greek oro ẹkabarede “in̄wan̄în̄wan̄ ediwụt” ke Mme Hebrew 11:1?
6 Ke Mme Hebrew 11:1, ikọ Greek oro ẹkabarede “in̄wan̄în̄wan̄ ediwụt” (eʹleg·khos) ọnọ ekikere ediwụt uyarade man ẹwụt n̄kpọ, akpan akpan n̄kpọ oro atuahade ye se itiede nte edi akpanikọ. In̄wan̄în̄wan̄ m̀mê ọsọn̄idem uyarade anam se owo mîkọdiọn̄ọke ke mbemiso an̄wan̄a, ke ntre abiatde se itiede nte edi akpanikọ ikpọn̄îkpọn̄. Ntre ke N̄wed Abasi usem Hebrew ye Greek, mbuọtidem ke usụn̄ ndomokiet idịghe “ọkpọsọn̄ edinịm ke akpanikọ ke n̄kpọ oro uyarade mîdụhe.” Ke edide isio ye oro, mbuọtidem ọkọn̄ọ ke akpanikọ.
Ọkọn̄ọ ke Isọn̄ Akpanikọ
7. Didie ke Paul ye David ẹnam mbon oro ẹfan̄ade edidu Abasi an̄wan̄a?
7 Apostle Paul ama etịn̄ isọn̄ akpanikọ ke ini enye ekewetde ete ke “tọn̄ọ ẹkebot ererimbot owo ẹtịm ẹkụt ndịbe ndịbe n̄kpọ ẹmi ẹnyenede [Andibot], kpa nsinsi odudu Esie ye idaha Esie nte Abasi; ẹda mme n̄kpọ ẹmi Enye akanamde ẹtịm ẹfiọk; man [mme andibiọn̄ọ akpanikọ] ẹkûnyene n̄kpọ nditịn̄ nnyan̄a idem.” (Rome 1:20) Ih, “Mme heaven ke ẹbụk ubọn̄ Abasi,” ndien “inyene [esie] ọyọhọ ke ererimbot.” (Psalm 19:1; 104:24) Edi nso edieke owo mînyịmeke ndikere mban̄a uyarade oro odude? David andiwet psalm ọdọhọ ete: “Idiọkowo ke akwa iseri esie [“sia enye edide owo ntan̄idem,” The New English Bible] idiyomke Abasi: “Abasi idụhe” edi ofuri ekikere esie.” (Psalm 10:4; 14:1) Ke ubak ubak, mbuọtidem ọkọn̄ọ ke isọn̄ akpanikọ oro nte ke Abasi odu.
8. Mbon oro ẹwụtde mbuọtidem ẹkeme ndinyene nso un̄wọn̄ọ ye ifiọk?
8 Jehovah idụhe ikpọn̄îkpọn̄; enye n̄ko odot ẹbuọt idem, ndien nnyịn imekeme ndiberi edem ke mme un̄wọn̄ọ esie. Enye ọkọdọhọ ete: “Iditreke ndiwọrọ kpa nte n̄kekerede; onyụn̄ osu kpa nte n̄kaduakde.” (Isaiah 14:24; 46:9, 10) Mmọemi idịghe ikọ ẹmi mînyeneke ufọn. In̄wan̄în̄wan̄ uyarade odu nte ke mme prọfesi ke ediwak itie ikie oro ẹkewetde ke Ikọ Abasi ẹma ẹsu. Ye ifiọk emi, mbon oro ẹnyenede mbuọtidem n̄ko ẹkeme ndifiọk edisu oro ediwak prọfesi Bible efen akade iso ndisu. (Ephesus 1:18) Ke uwụtn̄kpọ, mmọ ke ẹkụt edisu eke “idiọn̄ọ” edidu Jesus, esịnede usọp usọp edikwọrọ Obio Ubọn̄ oro ẹma ẹkewụk ọkọrọ ye editat utuakibuot akpanikọ oro ẹkebemde iso ẹtịn̄. (Matthew 24:3-14; Isaiah 2:2-4; 60:8, 22) Mmọ ẹfiọk ẹte ke ibịghike mme idụt ẹyefiori “emem ye ifụre” ye nte ke ibịghike ke oro ebede Abasi “eyesobo mmọemi ẹsobode isọn̄.” (1 Thessalonica 5:3; Ediyarade 11:18) Nso edidiọn̄ ke emi edi ntem ndinyene mbuọtidem oro ọkọn̄ọde ke ntịn̄nnịm akpanikọ!
Mfri Edisana Spirit Abasi
9. Nso idi ebuana oro odude ke ufọt mbuọtidem ye edisana spirit?
9 Ẹkụt akpanikọ oro mbuọtidem ọkọn̄ọde ke Bible, kpa mbun̄wụm edisana spirit Abasi. (2 Samuel 23:2; Zechariah 7:12; Mark 12:36) Nte owụtde ifiọk, ndien, mbuọtidem ikemeke ndidu ke edisana spirit mîdụhe ke edinam. Ntak edi oro Paul ekewetde ete: “Mbun̄wụm spirit [esịne] . . . mbuọtidem [“edinam akpanikọ,” NW].” (Galatia 5:22) Edi ediwak owo ẹsịn akpanikọ Abasi, ẹsabade uwem mmọ ye mme udọn̄ obụkidem ye mme ekikere oro ayatde spirit Abasi esịt. Ntre, “idịghe kpukpru owo ẹnyene mbuọtidem,” koro mmọ mînyeneke ntak ndomokiet ndikọri enye.—2 Thessalonica 3:2; Galatia 5:16-21; Ephesus 4:30.
10. Didie ke ndusụk asan̄autom Jehovah eset ẹkewụt nte ke mmimọ imenyene mbuọtidem?
10 Ke otu mme andito ubon Adam, nte ededi. ndusụk owo ẹma ẹwụt mbuọtidem. Mme Hebrew ibuot 11 asiak Abel, Enoch, Noah, Abraham, Sarah, Isaac, Jacob, Joseph, Moses, Rahab, Gideon, Barak, Samson, Jephthah, David, ye Samuel, ọkọrọ ye ediwak asan̄autom Jehovah oro owo mîsiakke enyịn̄, ẹmi “ẹtịn̄[de] n̄kpọ ẹtụk kpukpru mmọ kaban̄a mbuọtidem mmọ.” Tịmfiọk se ẹkenamde “oto mbuọtidem.” Okoto mbuọtidem Abel ‘awa uwa ọnọ Abasi’ ndien Noah “ọkọn̄ ubọm.” Oto mbuọtidem Abraham “okop uyo . . . ọwọrọ aka ke isọn̄ eke enye edidade nte udeme esie.” Ndien oto mbuọtidem, Moses “ọkpọn̄ Egypt.”—Mme Hebrew 11:4, 7, 8, 27, 29, 39.
11. Nso ke Utom Mme Apostle 5:32 owụt aban̄a mbon oro mîkopke uyo Abasi?
11 Nte an̄wan̄ade, kpukpru mme asan̄autom Jehovah oro ẹma ẹnam se ikponde ikan sụk edinịm edidu Abasi ke akpanikọ. Ke ndiwụt mbuọtidem, mmọ ẹma ẹbuọt idem ke enye nte Owo emi edide “Andinọ mmọemi ẹyomde Enye utịp.” (Mme Hebrew 11:6) Mmọ ẹma ẹnam se spirit Abasi akadade mmọ usụn̄ ndinam, ẹnamde n̄kpọ ẹban̄a nnennen ifiọk akpanikọ oro okodude adan̄aoro, okposụkedi enye ekenyenede-nyene adan̄a. Emi edi isio ye Adam didie ntem! Enye ikanamke n̄kpọ ye mbuọtidem oro ọkọn̄ọde ke akpanikọ m̀mê nte ekemde ye ndausụn̄ edisana spirit. Abasi esinọ mbon oro ẹkopde uyo esie spirit esie ikpọn̄îkpọn̄.—Utom 5:32.
12. (a) Abel ekenyene mbuọtidem ke nso, ndien didie ke enye okowụt emi? (b) Kpa ye mbuọtidem mmọ, nso ke mme ntiense Jehovah mbemiso eyo Christian mîkọbọhọ?
12 Ke mîbietke Adam, ete esie, owo Abasi oro, Abel ama enyene mbuọtidem. Nte an̄wan̄ade, enye ama ekpep oto ete esie aban̄a akpa prọfesi oro akanam ẹtịn̄de ẹte: “[Ami Jehovah Abasi] nyenyụn̄ nsịn usua ke ufọt fo ye n̄wan, ye ke ufọt ubon fo ye ubon esie: enye eyenuak fi ibuot, afo eyenyụn̄ anuak enye nditịn̄ikpat.” (Genesis 3:15) Abasi ke ntre ama ọn̄wọn̄ọ ndisobo idiọkido mfep nnyụn̄ n̄n̄wụk edinen ido. Didie ke un̄wọn̄ọ emi edisu, Abel ikọdiọn̄ọke. Edi mbuọtidem esie nte ke Abasi edi Andinọ mmọemi ẹyomde Enye utịp ama ọsọn̄ ekem ndinụk enye awa uwa. Anaedi enye ama otịm ekere prọfesi oro onyụn̄ onịm ke akpanikọ ete ke ediduọk iyịp eyedi se ẹyomde man ẹsu un̄wọn̄ọ oro ẹnyụn̄ ẹmenede ubonowo ẹsịm mfọnmma. Ntre, uwa unam Abel ama odot. Kpa ye mbuọtidem mmọ, nte ededi, Abel ye mme ntiense Jehovah eken mbemiso eyo mme Christian “ikọbọhọ se Abasi ọkọn̄wọn̄ọde ndinọ mmọ.”—Mme Hebrew 11:39.
Ndinam Mbuọtidem Ọfọn Ama
13. (a) Nso ke Abraham ye David ẹkekpep ẹban̄a edisu un̄wọn̄ọ? (b) Ntak ẹkemede ndidọhọ nte ke “Jesus Christ akada . . . akpanikọ edi”?
13 Ke ini ke ini ke ediwak isua ikie, Abasi ama ayarade akpanikọ efen efen aban̄a nte un̄wọn̄ọ aban̄ade ‘mfri n̄wan’ edisude. Ẹma ẹsian Abraham ẹte: “Kpukpru mme idụt ke ererimbot ẹyenyụn̄ ẹkụt mfọn eke otode ke ubon [“mfri,” NW] fo.” (Genesis 22:18) Ke ukperedem, ẹma ẹsian Edidem David ẹte ke Mfri oro ẹken̄wọn̄ọde edidi ebe ke udịm ubọn̄ esie. Ke 29 C.E., Mfri oro ama owụt idem nte Jesus Christ. (Psalm 89:3, 4; Matthew 1:1; 3:16, 17) Ke edide isio ye anana mbuọtidem Adam, “akpatre Adam,” Jesus Christ, ekedi uwụtn̄kpọ ke ndiwụt mbuọtidem. (1 Corinth 15:45) Enye okodu uwem oro ẹkeyakde ẹsịn ke utom Jehovah, ama onyụn̄ osu ediwak prọfesi oro ẹkebemde iso ẹtịn̄ ẹban̄a Messiah. Jesus ke ntre ama anam akpanikọ aban̄ade Mfri oro ẹken̄wọn̄ọde ototịm an̄wan̄a akan onyụn̄ esịn mme n̄kpọ oro Ibet Moses akadade aban̄a ke idaha ata idem n̄kpọ. (Colossae 2:16, 17) Ẹkeme ke ntre ndidọhọ nte ke “Jesus Christ akada . . . akpanikọ edi.”—John 1:17.
14. Didie ke Paul okowụt mbon Galatia nte ke mbuọtidem ama enyene obufa ikpehe?
14 Sia Jesus Christ kemi ama akada akpanikọ edi, ama odu ntatara itiat idakisọn̄ emi anade ẹbọp mbuọtidem ẹdori ke “un̄wọn̄ọ.” Ẹma ẹnam mbuọtidem ototịm ọsọn̄, yak idọhọ, enyene mbufa ikpehe. Kaban̄a emi Paul ama asian ekemmọ mme Christian oro ẹyetde aran ete: “N̄wed Abasi okokui kpukpru n̄kpọ abahade esịn ke idak idiọkn̄kpọ, man ẹkpemen un̄wọn̄ọ, emi otode ke edibuọt idem ye Jesus Christ, ẹnọ mmọemi ẹnịmde ke akpanikọ. Edi ke ini mbuọtidem oro mîka idịghe kan̄a, ẹkesịn nnyịn ke itie ukpeme ke idak ibet, ẹbaha nnyịn ẹnịm do ẹnọ mbuọtidem eke ediyararede. Ntem ke ibet ekedi andikpeme nnyịn, emi adade nnyịn ọsọk Christ, man ẹnam ikpe etebe nnyịn ke mbuọtidem. Edi ke ini mbuọtidem ama ekedi, nnyịn idụhe aba ke idak andikpeme. Koro kpukpru mbufo ẹdi nditọ Abasi oto ke mbuọtidem mbufo ke Christ Jesus.”—Galatia 3:22-26.
15. Ke ewe n̄kukụre usụn̄ ke ẹkeme ndinam mbuọtidem ọfọn ama?
15 Nditọ Israel ẹma ẹwụt mbuọtidem ke mme edinam oro Abasi akanamde ye mmọ ebe ke Ibet ediomi. Edi idahaemi oyom ẹnam mbuọtidem oro okpon. Didie? Ebe ke ndiwụt mbuọtidem ke Jesus oro ẹyetde aran ke spirit emi Ibet oro ekemekde ndida usụn̄. Edi n̄kukụre ke usụn̄ oro ke ẹkpekeme ndinam mbuọtidem mme owo mbemiso eyo Christian ọfọn ama. Ekedi akpan n̄kpọ didie ntem ọnọ mme akpa Christian ‘ndiwụk enyịn nse Jesus, Anditọn̄ọ mbuọtidem mmọ ye Andinam enye ọfọn ama’! (Mme Hebrew 12:2) Ke akpanikọ, oyom kpukpru mme Christian ẹnam ntre.
16. Didie ke edisana spirit ekedi ke usụn̄ oro okopde odudu, ndien ntak-a?
16 Ke ikerede iban̄a n̄kọri ifiọk akpanikọ Abasi ye mbuọtidem oro ẹnamde ọfọn ama, ndi akana edisana spirit n̄ko edi ke ọkpọsọn̄ usụn̄? Ih. Ke Pentecost eke 33 C.E., ẹma ẹn̄wan̄a spirit Abasi, kpa andin̄wam oro ẹken̄wọn̄ọde emi Jesus eketịn̄de aban̄a, ẹduọk ke idem mbet esie. (John 14:26; Utom 2:1-4) Do edisana spirit ama odu ke edinam ke idem mmọ ke ata obufa usụn̄ nte nditọete Christ oro ẹyetde aran. Ẹma ẹsọn̄ọ mbuọtidem mmọ, kpa mfri edisana spirit. Emi ama otịm mmọ idem ọnọ akwa utom unam-mbet oro akanade ke iso.—Matthew 28:19, 20.
17. (a) Didie ke akpanikọ ekedi ndien didie ke ẹkenam mbuọtidem ọfọn ama toto ke 1914? (b) Nso uyarade ke inyene iban̄a edisana spirit ndidu ke edinam toto ke 1919?
17 Mbuọtidem ama edisịm ke ini Jesus ọkọnọde idemesie nte Mmeknnịm-Edidem ke se ibede isua 1,900 ẹmi ẹkebede. Edi kemi enye edide Edidem eke heaven oro akarade, ntak mbuọtidem nnyịn—kpa akpanikọ oro ẹyararede—ọmọkọri akamba akamba, ntre anamde mbuọtidem nnyịn ọfọn ama. Kpasụk ntre, ẹma ẹnam edinam edisana spirit okopodudu. In̄wan̄în̄wan̄ uyarade ama odu aban̄a emi ke 1919, ke ini edisana spirit akafiakde ọsọn̄ọ mme asan̄autom Abasi oro ẹyakde idem ẹnọ idem osio ke mme idaha oro ẹkekperede ndidi idaha unana edinam. (Ezekiel 37:1-14; Ediyarade 11:7-12) Ẹma ẹsịn itiat idakisọn̄ adan̄aoro ẹnọ paradise eke spirit, emi ke ediwak isua ke ukperedem akakabarede an̄wan̄a akan onyụn̄ ayama akan ke isua ke isua. Nte uyarade ekededi oro okponde akan odu aban̄ade edisana spirit Abasi ke edinam?
Ntak Idụn̄ọrede Mbuọtidem Nnyịn?
18. Didie ke mbonuyep nditọ Israel ẹkekpụhọde ye kiet eken ke mbuọtidem?
18 Esisịt ini ke ẹma ẹkenyan̄a nditọ Israel ẹsio ke ufụn ke Egypt, ẹma ẹsio owo 12 ẹdọn̄ ndikeyep isọn̄ Canaan. Nte ededi, duop ke otu mmọ ẹma ẹnana mbuọtidem, ẹyịkde ukeme Jehovah ndisu un̄wọn̄ọ esie ndinọ Israel idụt oro. Enyịn ye se ẹkụtde ke enyịn okonụk mmọ. Ke otu owo 12 oro, Joshua ye Caleb ikpọn̄îkpọn̄ ẹkewụt nte ke mmimọ ikasan̄a ke mbuọtidem, isan̄ake ke edikụt ke enyịn. (Men 2 Corinth 5:7 domo.) Ke ndinyene mbuọtidem, mmọ ikpọn̄ ẹkebọhọ ke otu irenowo oro ẹdụk Isọn̄ Un̄wọn̄ọ.—Numbers 13:1-33; 14:35-38.
19. Didie ke itiat idakisọn̄ ndibọp mbuọtidem ndori otụn̄ọ mfịn akan nte akanam edide, edi kpa ye oro nso ke nnyịn ikpanam?
19 Mfịn, nnyịn idu ke adan̄a edinen obufa ererimbot Abasi. Edieke anade nnyịn ibe idụk enye, mbuọtidem edi akpan n̄kpọ. Ke idara, itiat idakisọn̄ akpanikọ ndikọn̄ mbuọtidem oro akananam itụn̄ọke ikaha. Nnyịn imenyene ofụri Ikọ Abasi, uwụtn̄kpọ Jesus Christ ye mme anditiene enye oro ẹyetde aran, ibetedem ediwak miliọn nditọete iren ye iban eke spirit, ye ibetedem edisana spirit Abasi ke usụn̄ oro mînyeneke udomo. Edi, nnyịn iyenam ọfọn ndidụn̄ọde mbuọtidem nnyịn nnyụn̄ nnam n̄kpọ ndisọn̄ọ enye adan̄a nte nnyịn ikekeme.
20. Mme mbụme ewe odot ndibụp idem nnyịn?
20 Afo emekeme ndidọhọ ete, ‘Oh, mmonịm nte ke emi edi akpanikọ.’ Edi mbuọtidem fo ọsọn̄ adan̄a didie? Bụp idemfo ete: ‘Ndi Obio Ubọn̄ Jehovah eke heaven edi ata idem n̄kpọ ọnọ mi nte ukara owo edide? Nte ami mmọdiọn̄ọ nnyụn̄ nnọ esop Jehovah oro ẹkụtde ke enyịn ye Otu Ukara esie ibetedem ọyọhọ ọyọhọ? Ye enyịn mbuọtidem, nte ami mmekeme ndikụt nte ke ẹmewọn̄ọde mme idụt idahaemi ẹsịn ke akpatre idaha ẹnọ Armageddon? Nte mbuọtidem mi emen udomo nte ọfọnde ye eke “otu ntiense eke ẹwakde” oro ẹsiakde ke Mme Hebrew ibuot 11?’—Mme Hebrew 12:1; Ediyarade 16:14-16.
21. Didie ke mbuọtidem onụk mbon oro ẹnyenede enye, ndien didie ke ẹdiọn̄ mmọ? (Buan utịn̄ikọ odude ke ekebe ke page 13.)
21 Ẹdemede mbon oro ẹnyenede mbuọtidem oro ọkọn̄ọde ke akpanikọ ẹnọ utom. Nte uwa Abel oro ẹkenyịmede, mme uwa ekọm mmọ ẹnem Abasi esịt. (Mme Hebrew 13:15, 16) Ukem nte Noah, ọkwọrọ edinen ido oro okokopde uyo Abasi, mmọ ẹbịne edinen usụn̄ nte mme ọkwọrọ Obio Ubọn̄. (Mme Hebrew 11:7; 2 Peter 2:5) Nte Abraham, mbon oro ẹnyenede mbuọtidem emi ọkọn̄ọde ke akpanikọ ẹkop uyo Jehovah kpa ye mme idaha oro mîfọnke ye mmọ idem ọkpọkọm ke ata ndiọkn̄kan idaha. (Mme Hebrew 11:17-19) Ukem nte mme anam-akpanikọ asan̄autom Jehovah eset, ima ima Ete mmọ eke heaven ọdiọn̄ mbon oro ẹnyenede mbuọtidem mfịn onyụn̄ ese aban̄a mmọ.—Matthew 6:25-34; 1 Timothy 6:6-10.
22. Didie ke ẹkeme ndisọn̄ọ mbuọtidem?
22 Edieke afo edide asan̄autom Jehovah edi okụt ete ke mbuọtidem fo emem ke ndusụk usụn̄, nso ke afo ekeme ndinam? Sọn̄ọ mbuọtidem fo ebe ke ifịk ifịk edikpep Ikọ Abasi nyụn̄ yak inua fo osion̄o mmọn̄ akpanikọ oro ọyọhọde esịt fo. (Mme N̄ke 18:4) Edieke afo mûsọn̄ọke mbuọtidem fo kpukpru ini, enye ekeme ndikabade mmem, inamke utom aba, idem akpade. (1 Timothy 1:19; James 2:20, 26) Biere ete ke emi iditịbeke inọ mbuọtidem fo tutu amama. Yom un̄wam Jehovah, ọbọn̄de akam ete: “N̄wam unana mbuọtidem mi.”—Mark 9:24.
Nso Idi Mme Ibọrọ Fo?
◻ Nso idi mbuọtidem?
◻ Ntak emi mbuọtidem mîkemeke ndidu ke ẹsiode akpanikọ ye edisana spirit ẹfep-e?
◻ Didie ke Jesus Christ akakabade edi Andinam mbuọtidem nnyịn ọfọn ama?
◻ Ntak emi nnyịn ikpodụn̄ọrede ise nte mbuọtidem nnyịn ọsọn̄de idem-e?
[Ekebe ke page 13]
MBON ORO ẸNYENEDE MBUỌTIDEM. . .
◻Ẹneme ẹban̄a Jehovah. —2 Corinth 4:13.
◻Ẹnam utom oro Jesus akanamde. —John 14:12.
◻Ẹdi ebiet nsịnudọn̄ ẹnọ mbon en̄wen. —Rome 1:8, 11, 12.
◻Ẹkan ererimbot.—1 John 5:5.
◻Inyeneke ntak ndomokiet ndikop ndịk. —Isaiah 28:16.
◻Ẹdu ke idaha ndinyene nsinsi uwem. —John 3:16.