Mbuọtidem Anam Nnyịn Inyene Ime Inyụn̄ Ikọbọ ke Akam
“Ẹme anyan ime ntre n̄ko; ẹsọn̄ọ [esịt mbufo]; koro [edidu, NW] Ọbọn̄ ke ekpere.”—JAMES 5:8.
1. Ntak emi nnyịn ikpekerede iban̄a se idude ke James 5:7, 8?
“EDIDU” Jesus Christ oro ẹkebetde ke anyan ini edi akpanikọ idahaemi. (Matthew 24:3-14, NW) Akan nte akanam edide, kpukpru mbon oro ẹdọhọde nte inyenede mbuọtidem ke Abasi ye Christ ẹnyene ntak ndikere mban̄a mme ikọ ẹmi mbet oro James ekewetde mi: “Ẹme ime . . . nditọete, tutu Ọbọn̄ edi. Sese, ọtọin̄wan̄ etie ebet eti mbun̄wụm isọn̄, onyụn̄ eme anyan ime, tutu enye okụt akpa ye ukperedem edịm. Mbufo ẹme anyan ime ntre n̄ko; ẹsọn̄ọ [esịt mbufo] koro [edidu, NW] Ọbọn̄ ke ekpere.”—James 5:7, 8.
2. Nso ikedi ndusụk mfịna oro mbon oro James ekewetde n̄wed ọnọ ẹsọk ẹkenyenede?
2 Ama oyom mbon oro James ekewetde leta esie eke odudu spirit ọnọ ẹnyene ime ẹnyụn̄ ẹbiere nsio nsio mfịna. Ediwak owo ẹkenam n̄kpọ isio isio ye se ẹkedoride enyịn ndikụt nto mbon oro ẹkedọhọde ke imenyene mbuọtidem ke Abasi. Ke uwụtn̄kpọ, ama oyom ẹnam n̄kpọ ẹban̄a ndusụk udọn̄ oro ẹkekọride ke esịt ndusụk owo. Ama oyom ẹnam emem odu ke otu mme akpa Christian oro. Mmọ n̄ko ẹma ẹyom item kaban̄a edime ime ye edikọbọ ke akam. Nte nnyịn idụn̄ọrede se James eketịn̄de ọnọ mmọ, yak nnyịn ise nte nnyịn ikemede ndisịn mme ikọ esie ke edinam ke uwem nnyịn.
Ndiọi Udọn̄ Ẹkama Nsobo
3. Nso ikedi mme ntak en̄wan ke esop, ndien nso ke nnyịn ikeme ndikpep nto emi?
3 Emem ama anana ke otu ndusụk owo oro ẹkedọhọde ke idi mme Christian, ndien ndiọi udọn̄ ẹkedi akpan ntak ọnọ utọ idaha emi. (James 4:1-3) En̄wan ama anam ndutịme odu, ndien ndusụk owo ke unana ima ke ẹkekpe ikpe ẹnọ nditọete mmọ. Emi eketịbe koro ndiọi udọn̄ unọ idem inemesịt ke ẹketop ekọn̄ ke mme mbak idem mmọ. Ekeme ndiyom nnyịn n̄ko ibọn̄ akam iyom un̄wam man ibiọn̄ọ mme udọn̄ obụkidem kaban̄a uku, odudu, ye inyene mbak nnyịn idinam n̄kpọ ekededi nditịmede emem ke esop. (Rome 7:21-25; 1 Peter 2:11) Ke otu ndusụk Christian eke akpa isua ikie, edisịn esịt ke n̄kpọ owo ama ọkọri ekesịm idaha oro usua usua edu uwotowo okodude. Sia Abasi mîkoyụhọke ndiọi udọn̄ mmọ, mmọ ẹma ẹka iso ẹn̄wana ke ukeme ndiyom ndisịm mme utịtmbuba mmọ. Edieke nnyịn inyenede ukem ndiọi udọn̄ oro, nnyịn imekeme ndiben̄e edi idibọhọ, sia edisana Abasi nnyịn mîsibọrọke mme utọ akam oro.—Eseme 3:44; 3 John 9, 10.
4. Ntak emi James okotde ndusụk owo “iban n̄ka owo,” ndien didie ke ikọ emi okpotụk nnyịn?
4 Edu ererimbot, isịnenyịn, ye ntan̄idem ẹma ẹdu ke otu ndusụk mme akpa Christian. (James 4:4-6) James okot ndusụk mmọ “iban n̄ka owo” koro mmọ ẹkedide mme ufan ererimbot ndien ke ntre ẹnyenede ubiomikpe ẹfụbe eke spirit. (Ezekiel 16:15-19, 25-45) Ke akpanikọ, nnyịn iyomke nditie nte mbon ererimbot ke edu uwem, ikọ inua, ye mme edinam, sia oro akpanam nnyịn idi mme asua Abasi. Ikọ esie owụt nnyịn ete ke ‘spirit ufụp’ edi ubak idiọk ntụhọ, m̀mê “spirit,” emi odude anamidiọk owo ke idem. (Genesis 8:21; Numbers 16:1-3; Psalm 106:16, 17; Ecclesiastes 4:4) Ntre edieke nnyịn ifiọkde ite ke oyom in̄wana ye ufụp, ntan̄idem, m̀mê ndusụk idiọk ntụhọ efen, ẹyak nnyịn iyom un̄wam Abasi ebe ke edisana spirit. Odudu oro, emi mfọnido Abasi oro owo mîdotke ọnọde, okpon akan ‘spirit ufụp.’ Ndien sia Jehovah asuade-sua ntan̄idem, enye ọyọnọ nnyịn mfọnido oro owo mîdotke edieke nnyịn in̄wanade ye mme ntụhọ unam idiọkn̄kpọ.
5. Man inyene mfọnido Abasi oro owo mîdotke, nso mme n̄kpọ ẹyomde ke ana nnyịn isịm?
5 Didie ke nnyịn ikeme ndibọ mfọnido Abasi oro owo mîdotke? (James 4:7-10) Man inyene mfọnido oro owo mîdotke ito Jehovah, ana nnyịn isụk ibuot inọ enye, inyịme ndutịm esie, inyụn̄ iyọ se ededi oro enye enyịmede. (Rome 8:28) Ana nnyịn n̄ko ‘in̄wana,’ m̀mê ‘isọn̄ọ ida ibiọn̄ọ,’ Devil. Enye ‘eyefehe ọkpọn̄ nnyịn’ edieke nnyịn isọn̄ọde ida nte mme andinọ itie edikara ofụri ekondo Jehovah ibetedem. Nnyịn imenyene un̄wam Jesus, emi akarade mme n̄kpọutom ererimbot emi man mmọ ẹkûkeme ndinọ nnyịn nsinsi unan. Ndien kûdede ufre emi: Ebede ke akam, nsụkibuot, ye mbuọtidem, nnyịn imesịk ikpere Abasi, ndien enye odu ekpere nnyịn.—2 Chronicles 15:2.
6. Ntak emi James okotde ndusụk Christian “mme anamidiọk”?
6 Ntak emi James adade ikọ oro “mme anamidiọk” etịn̄ aban̄a ndusụk owo oro ẹdọhọde ke imenyene mbuọtidem ke Abasi? Koro mmọ ẹkenyenede ubiomikpe edin̄wana “ekọn̄” ye idiọk usua—mme edu oro mme Christian mînyịmeke. (Titus 3:3) “Ubọk” mmọ ẹyọhọ ye ndiọi edinam, oyomde ẹnam asana. Oyom mmọ n̄ko ẹnam “esịt” mmọ, kpa iwụk ebiet emi onụkde owo ndinam n̄kpọ, asana. (Matthew 15:18, 19) “Mbon esịt iba” oro ẹkeyoyok kaban̄a edidi ufan ye Abasi ye edidi ufan ye ererimbot. Ke emi uwụtn̄kpọ mmọ ama ọkọnọ nnyịn ntọt, ẹyak nnyịn idu ke ukpeme kpukpru ini mbak mme utọ n̄kpọ oro ẹdibiat mbuọtidem nnyịn.—Rome 7:18-20.
7. Ntak emi James ọdọhọde ndusụk owo “ẹfụhọ, enyụn̄ ẹtua eyet”?
7 James ọdọhọ mme andikot n̄wed esie ete “ẹfụhọ, ẹnyụn̄ ẹtua eyet.” Edieke mmọ ẹkewụtde mfụhọ ido Abasi, oro ekpedi uyarade edikabade esịt. (2 Corinth 7:10, 11) Mfịn, ndusụk owo oro ẹdọhọde ẹte ke mmimọ imenyene mbuọtidem ke ẹyom ndidi ufan ye ererimbot. Edieke edide owo ndomokiet ke otu nnyịn ke ebịne utọ usụn̄ uwem oro, nte nnyịn ikpofụhọke iban̄a idaha mmeme eke spirit nnyịn inyụn̄ inam n̄kpọ usọp usọp ndinen̄ede mme n̄kpọ nnịm? Ndinam mme ukpụhọde oro ẹyomde nnyụn̄ mbọ edifen emi otode Abasi ayanam inyene idatesịt ke ntak edisana ubieresịt ye idara idara idotenyịn nsinsi uwem.—Psalm 51:10-17; 1 John 2:15-17.
Ẹkûkpe Ikpe Ẹnọ Kiet Eken
8, 9. Ntak emi nnyịn mîkposụkke uyo m̀mê ndikpe ikpe nnọ kiet eken?
8 Edi idiọkn̄kpọ nditịn̄ ikọ ndian ekemmọ andinịm ke akpanikọ. (James 4:11, 12) Kpa ye oro ndusụk owo ẹsikụt ndudue ẹnọ mme ekemmọ Christian, ndusụk ini ke ntak edu edikụt idem ke edinen m̀mê koro mmọ ẹyomde ndimenede idem mmọ ke enyọn̄ ebe ke ndisụhọde mbon en̄wen itie. (Psalm 50:20; Mme N̄ke 3:29) Ikọ Greek oro ẹkabarede nte ‘idiọk iban̄a’ owụt usua ndien abuana edidori owo ikọ ke n̄kponinua m̀mê ke nsu. Emi edi edibiom eyenete ikpe. Didie ke emi edi ‘idiọk iban̄a ye edikpe ikpe ye ibet Abasi’? Nte ededi, mme scribe ye mme Pharisee ẹma “ẹtịm ẹsịn ibet Abasi” ẹnyụn̄ ẹda mme idaha idemmọ ẹbiere n̄kpọ. (Mark 7:1-13) Ukem ntre, edieke nnyịn ikụtde ndudue inọ eyenete oro Jehovah mîkwe ndudue inọ, nte nnyịn ‘ikpehe ikpe ye ibet Abasi’ inyụn̄ iwụt ke idiọk usụn̄ nte ke enye idotke? Ndien ke ndisụk eyenete nnyịn uyo nte mîdotke, nnyịn inịmke ibet ima.—Rome 13:8-10.
9 Ẹyak nnyịn iti emi: “Ọnọ ibet ye ebiereikpe kiet kpọt odu”—Jehovah. ‘Ibet esie ọfọn ama,’ inyeneke ndudue. (Psalm 19:7; Isaiah 33:22) Abasi ikpọn̄ enyene unen ndinịm mme idaha ye mme ibet kaban̄a edinyan̄a. (Luke 12:5) Ntre James obụp ete: “Afo edi anie eke ekpede ikpe mbọhọidụn̄ fo?” Idịghe utom nnyịn ndikpe ikpe nnyụn̄ n̄kụt ndudue nnọ mbon en̄wen. (Matthew 7:1-5; Rome 14:4, 10) Ndikere mban̄a itie edikara ye unana asari Abasi ye idaha idiọkn̄kpọ nnyịn ekpenyene ndin̄wam nnyịn ndidianade idem n̄kpọn̄ edikụt ndudue nnọ mbon en̄wen ke ntak edibat idem nnyịn ke edinen.
Fep Mbụre Uko Idem Owo
10. Ntak emi nnyịn ikpekerede iban̄a Jehovah ke uwem nnyịn eke usen ke usen?
10 Nnyịn ikpenyene ndikere mban̄a Jehovah ye ibet esie kpukpru ini. (James 4:13-17) Ke ẹfụmide Abasi, mbon ukọ idem owo ẹdọhọ ẹte: ‘Mfịn m̀mê n̄kpọn̄ nnyịn iyaka obio kiet ikadan̄ do isua kiet, inyam urua, idia udori.’ Edieke nnyịn ‘ikọde inyene inọ idem nnyịn, edi inyeneke inyene ke n̄kan̄ Abasi,’ uwem nnyịn ekeme ndibe mfep n̄kpọn̄ ndien nnyịn imekeme nditre ndinyene ifet ndinam n̄kpọ Jehovah. (Luke 12:16-21) Nte James ọdọhọde, nnyịn itie nte ntụhube usenubọk “emi ọwọrọde ke ekpri ini, ndien ebe efep.” (1 Chronicles 29:15) Ke ndinyene mbuọtidem ke Jehovah kpọt ke nnyịn ikeme ndidori enyịn ndinyene nsinsi idatesịt ye nsinsi uwem.
11. Nso ke ndidọhọ ‘ke Jehovah enyịmede’ ọwọrọ?
11 Utu ke ndikohode idem mfụmi Abasi, nnyịn ikpenyene ndinyene ekikere emi: “Ke [Jehovah] enyịmede, iyodu uwem, inam n̄kpọ emi m̀mê n̄kpọ oro.” Ndidọhọ, “Ke Jehovah enyịmede” owụt ete ke nnyịn idomo ndinam n̄kpọ ke n̄kemuyo ye uduak esie. Ekeme ndiyom nnyịn inam mbubehe man in̄wam ubon nnyịn, inam isan̄ ke utom Obio Ubọn̄, ye ntre ntre eken. Edi ẹyak nnyịn ikûnam inua. “Mbụre eke etiede ntre ẹdiọk” koro enye ofụmide ibetedem ke Abasi.—Psalm 37:5; Mme N̄ke 21:4; Jeremiah 9:23, 24.
12. Nso ke mme ikọ eke James 4:17 ẹwọrọ?
12 Nte an̄wan̄ade ke ndiberi utịn̄ikọ esie aban̄ade ediberi edem ke idem ye edinam inua, James ọdọhọ ete: “Owo emi ọfiọkde ndinam eti n̄kpọ, ndien mînamke, editre [ndinam] oro edi idiọkn̄kpọ ọnọ enye.” Kpukpru Christian ke nsụhọdeidem ekpenyene ndinyịme ediberi emi enye eberide edem ke Abasi. Edieke enye mînamke ntre, “edi idiọkn̄kpọ ọnọ enye.” Ke akpanikọ, ukem edumbet oro abuana ke edikpu ekededi ndinam se mbuọtidem ke Abasi oyomde oto nnyịn.—Luke 12:47, 48.
Item Kaban̄a Mme Enyene N̄kpọ
13. Nso ke James etịn̄ aban̄a mbon oro ẹdade inyene mmọ ẹnam n̄kpọ ke idiọk usụn̄?
13 Sia ndusụk mme akpa Christian ẹma ẹkekabade ẹdi mme ama inyene m̀mê ẹkemade mbon inyene, James ama etịn̄ ọkpọsọn̄ ikọ aban̄a ndusụk mme enyene n̄kpọ owo. (James 5:1-6) Mbon ererimbot ẹmi ẹdade inyene mmọ ẹnam n̄kpọ ke idiọk usụn̄ ‘ẹyetuan̄a, ẹnyụn̄ ẹsio n̄kpo ẹban̄a nditaha eke edisịmde mmọ’ ke ini Abasi edinọde mmọ utịp etiene edinam mmọ. Ke ini oro, inyene ediwak owo ekesịne akpan akpan mme utọ n̄kpọ nte edisịnen̄kpọ, ibokpot, ye wine. (Joel 2:19; Matthew 11:8) Ndusụk ke otu ẹmi ẹkeme ndita n̄karafan̄ mîdịghe ‘uta n̄kpọ ẹta,’ edi James ọsọn̄ọ owụt nte inyene edide ikpîkpu, idịghe nte enye ekemede ndibiara. Okposụkedi gold ye silver mîsitaha n̄karafan̄, edieke nnyịn isịnde esịt ke mmọ, mmọ ẹkpekabade ẹnana ufọn nte mme n̄kpọ oro ẹtade n̄karafan̄. “N̄karafan̄” owụt ete ke owo ikadaha inyene eke obụk inam n̄kpọ ke eti usụn̄. Ke ntre, kpukpru nnyịn ikpenyene nditi nte ke ‘n̄kpọ nte ikan̄’ edi se mbon oro ẹbuọtde idem mmọ ke inyene ‘ẹnịmde ẹnọ idem ke ukperedem usen’ ke ini iyatesịt Abasi edisịmde mmọ. Sia nnyịn idude uwem ke “utịt ini,” mme utọ ikọ oro ẹnyene se ẹnen̄erede ẹwọrọ ẹnọ nnyịn.—Daniel 12:4; Rome 2:5.
14. Didie ke mbon inyene ẹsiwak ndinam n̄kpọ, ndien nso ke nnyịn ikpanam iban̄a oro?
14 Mme enyene n̄kpọ ẹsiwak nditụk mbon oro ẹkpen̄ede ukpen̄e ẹnọ mmọ, ẹmi okụk utom mmọ oro owo mîkpehe ‘ofioride’ oyom ẹsio usiene. (Men Genesis 4:9, 10 domo.) Mbon inyene eke ererimbot “ẹdu uwem, ẹdia nti n̄kpọ.” Ke ẹsịnde idem ebe ubọk ndiyụhọ udọn̄ inemesịt, mmọ ẹbọk esịt mmọ, ẹnam esịt ọsọn̄ ndien ẹdisụk inanam emi ke “usen” oro ẹsiode ẹnịm ndiwot mmọ. Mmọ ‘ẹbiom ẹnyụn̄ ẹwot edinen owo.’ James obụp ete: “Nte enye in̄wanake-n̄wana ye mbufo?” Edi edikabade efen edi, “edinen owo; enye in̄wanake ye afo.” (Ikọ idakisọn̄ NW.) Ke usụn̄ ekededi, nnyịn ikpenyeneke ndiwụt mbon inyene uma. Ana nnyịn inịm mme udọn̄ n̄kpọ eke spirit akpa ke uwem.—Matthew 6:25-33.
Mbuọtidem An̄wam Nnyịn Ndinyene Ime
15, 16. Ntak edide akpan n̄kpọ ntre ndinyene ime?
15 Ke ama eketịn̄ aban̄a mbon inyene eke ererimbot oro ẹfịkde owo, James ndien esịn udọn̄ ọnọ mme Christian oro ẹfịkde ndinyene ime. (James 5:7, 8) Edieke mme andinịm ke akpanikọ ẹyọde nsọn̄ọn̄kpọ mmọ ke ime, ẹyenọ mmọ utịp ke edinam akpanikọ mmọ ke ini edidu Christ, ke ini edibierede ikpe inọ mme andifịk mmọ. (Matthew 24:37-41) Mme akpa Christian oro ẹkenyene nditie nte ọtọin̄wan̄ emi ke ime ebetde akpa edịm ini ntọn̄ọ ndaeyo, emi enye ekemede nditọ n̄kpọ, ye ukperedem edịm ini nsehe emi mfri ẹn̄wụmde. (Joel 2:23) Oyom nnyịn n̄ko inyene ime inyụn̄ inam esịt nnyịn enyene iwụk, akpan akpan koro “edidu Ọbọn̄” Jesus Christ emekpere!
16 Ntak emi nnyịn ikpenyenede ime? (James 5:9-12) Ime an̄wam nnyịn itre ndiseme nnyụn̄ mfụhọ ke ini mme ekemmọ andinịm ke akpanikọ ẹnamde esịt ayat nnyịn. Edieke nnyịn ‘isụkde kiet eken uyo’ ye edu edinọ unan, Ebiereikpe Jesus Christ oyobiom nnyịn ikpe. (John 5:22) Ke emi “edidu” esie ama ọkọtọn̄ọ ndien enye “ke ada ke enyịnusụn̄,” ẹyak nnyịn isịn udọn̄ inọ emem ebe ke ndinyene ime ye nditọete nnyịn, ẹmi ẹsobode ediwak idomo mbuọtidem. Mbuọtidem nnyịn ọsọn̄ idem ke ini nnyịn itide ite ke Abasi ama ọnọ Job utịp koro enye ọkọyọde mme idomo ke ime. (Job 42:10-17) Edieke nnyịn inyenede mbuọtidem ye ime, nnyịn iyokụt ite ke ‘Jehovah enyene esịtmbọm, onyụn̄ atua owo mbọm.’—Micah 7:18, 19.
17. Ntak emi James ọdọhọde, “Ẹkûtomo n̄kpọ”?
17 Edieke nnyịn mînyeneke ime, nnyịn imekeme ndida edeme nnam n̄kpọ ke idiọk usụn̄ ke ini idude ke mfịghe. Ke uwụtn̄kpọ, nnyịn imekeme ndida un̄wọn̄ọ ke ibụmede. “Ẹkûtomo n̄kpọ,” ntre ke James ọdọhọ, odụride owo utọn̄ aban̄a edida un̄wọn̄ọ ke se mîdịghe akpan n̄kpọ. Ndida un̄wọn̄ọ nsọn̄ọ ikọ kpukpru ini etie n̄ko nte mbubịk. Ntem, nnyịn n̄kukụre ikpenyene nditịn̄ akpanikọ, iyakde ih nnyịn ọwọrọ ih, ndien ihih nnyịn, ihih. (Matthew 5:33-37) Ke akpanikọ, James idọhọke ite ke akwan̄a ndida un̄wọn̄ọ nditịn̄ akpanikọ ke esopikpe.
Mbuọtidem ye Akam Nnyịn
18. Ke mme idaha ewe ke nnyịn ‘ikpọbọn̄ akam’ inyụn̄ ‘ikwọ ikwọ itoro’?
18 Ana akam enyene akpan udeme ke uwem nnyịn edieke anade nnyịn ikara ikọ inua nnyịn, ime ime, inyụn̄ inyene mbuọtidem oro ọsọn̄de idem ke Abasi. (James 5:13-20) Akpan akpan ke ini nnyịn idude ke idomo ke nnyịn ikpenyene ‘ndibọn̄ akam.’ Edieke nnyịn idude ke inemesịt, ẹyak nnyịn ‘ikwọ ikwọ itoro,’ nte Jesus ye mme apostle esie ẹkenamde ke ini ẹkenịmde Editi n̄kpa esie. (Mark 14:26, ikọ idakisọn̄ NW) Ndusụk ini, nnyịn imekeme ndiyọhọ ye utọ esịtekọm oro nnọ Abasi tutu nnyịn ikwọ itoro idem ke esịt. (1 Corinth 14:15; Ephesus 5:19) Ndien nso n̄kpọ idatesịt ke edi ntem nditoro Jehovah ke ikwọ ke mme mbonoesop Christian!
19. Nso ke nnyịn ikpanam edieke nnyịn idọn̄ọde ke n̄kan̄ eke spirit, ndien ntak ndinam utọ usio-ukot oro?
19 Ekeme nditre ndidọn̄ nnyịn ndikwọ ikwọ edieke nnyịn idọn̄ọde ke n̄kan̄ eke spirit, ndusụk ke ntak idiọk edu uwem m̀mê edikpu ndidia n̄kpọ ke okpokoro Jehovah kpukpru ini. Edieke nnyịn idude ke utọ idaha oro, ẹyak nnyịn ke nsụhọdeidem ikot mbiowo man mmọ ‘ẹbọn̄ akam ẹnọ nnyịn.’ (Mme N̄ke 15:29) Mmọ n̄ko ‘ẹyeda aran ẹyet nnyịn ke enyịn̄ Jehovah.’ Ukem nte aran usụhọde ubiak ke enyịn unan, mme ikọ ndọn̄esịt mmọ ye item N̄wed Abasi ẹyen̄wam ndisụhọde mfịghe, eyịghe, ndịk. ‘Akam mbuọtidem ayanyan̄a nnyịn’ edieke mbuọtidem nnyịn ọnọde enye ibetedem. Edieke mbiowo ẹkụtde ẹte ke udọn̄ọ eke spirit nnyịn okoto akwa idiọkn̄kpọ, mmọ ke mfọnido ẹyenam ndudue nnyịn an̄wan̄a ẹnyụn̄ ẹdomo ndin̄wam nnyịn. (Psalm 141:5) Ndien edieke nnyịn ikabarede esịt, nnyịn imekeme ndinyene mbuọtidem nte ke Abasi oyokop akam mmọ onyụn̄ efen ọnọ nnyịn.
20. Ntak emi nnyịn ikpayararede mme ndudue nnyịn inyụn̄ ibọn̄ akam inọ kiet eken?
20 ‘Ndiyarade idiọkn̄kpọ nnyịn an̄wan̄wa nnọ kiet eken’ ekpenyene nditie nte se ibiọn̄ọde nnyịn ndinam idiọkn̄kpọ efen efen. Enye ekpenyene ndinam edikop mbọm edem mbiba odu, kpa edu oro edinụkde nnyịn ‘ndibọn̄ akam nnọ kiet eken.’ Nnyịn imekeme ndinyene mbuọtidem nte ke emi eyenyene ufọn koro akam “edinen owo”—owo emi enyenede mbuọtidem onyụn̄ edide se Abasi esede nte edinen—ye Jehovah ekeme ndinam ekese n̄kpọ. (1 Peter 3:12) Prọfet Elijah ama enyene mme mmeme ukem nte nnyịn, edi mme akam esie ẹma ẹnyene odudu. Enye ama ọbọn̄ akam, ndien edịm ikedepke ke isua ita ye ubak. Ke ini enye akafiakde ọbọn̄ akam, edịm ama edep.—1 Ndidem 17:1; 18:1, 42-45; Luke 4:25.
21. Nso ke nnyịn ikpekeme ndinam edieke ẹnamde ekemmọ Christian “oyo ọkpọn̄ akpanikọ”?
21 Nso edieke ẹnamde kiet ke otu mme andibuana ke esop ‘oyo ọkpọn̄ akpanikọ,’ ọwọn̄ọrede ọkpọn̄ nnennen ukpepn̄kpọ ye edu uwem? Ekeme ndidi nnyịn iyekeme ndiwọn̄ọde enye n̄kpọn̄ ndudue esie ebe ke item Bible, akam, ye mme un̄wam eken. Edieke nnyịn ikụtde unen, emi anam enye osụk odu ke idak ufak Christ onyụn̄ anyan̄a enye osio ke n̄kpa eke spirit ye ubiomikpe nsobo. Ebede ke ndin̄wam owo emi anamde ndudue, nnyịn imofụk ekese idiọkn̄kpọ esie. Ke ini anamidiọk oro ẹnọde nsuannọ ọwọn̄ọrede ọkpọn̄ idiọk usụn̄ esie, akabade esịt, onyụn̄ oyom edifen nnọ, nnyịn iyadat esịt nte ke nnyịn ima inam n̄kpọ ibịne edifụk mme idiọkn̄kpọ esie.—Psalm 32:1, 2; Jude 22, 23.
N̄kpọ Enyenede Kpukpru Nnyịn
22, 23. Didie ke mme ikọ James ẹkpetụk nnyịn?
22 Nte an̄wan̄ade, leta James esịne n̄kpọ oro enyenede ufọn ọnọ kpukpru nnyịn. Enye owụt nnyịn nte ikemede ndisobo idomo, ọnọ nnyịn item ọbiọn̄ọ ediwụt uma, onyụn̄ esịn udọn̄ ọnọ nnyịn ndisịn idem ke nti utom. James esịn udọn̄ ọnọ nnyịn ndikara edeme, ndibiọn̄ọ odudu ererimbot, ndinyụn̄ nsịn udọn̄ nnọ emem. Mme ikọ esie n̄ko ẹkpenyene ndinam nnyịn inyene ime inyụn̄ ikọbọ ke akam.
23 Ke akpanikọ, ekebem iso ẹnọ leta James ẹsọk mme akpa Christian oro ẹyetde aran. Kpa ye oro, kpukpru nnyịn ikpenyene ndiyak item esie an̄wam nnyịn ndisọn̄ọ nyịre ke mbuọtidem nnyịn. Mme ikọ James ẹkeme ndisọn̄ọ mbuọtidem oro onụkde nnyịn ndinyene iwụk ke ndinam utom Abasi. Ndien leta eke odudu spirit Abasi emi ọbọp mbuọtidem emi ọsọn̄de idem oro anamde nnyịn idi Mme Ntiense Jehovah oro ẹnyenede ime, ẹkọbọde ke akam mfịn, ke ini “edidu Ọbọn̄” Jesus Christ.
Didie ke Afo Ọkpọbọrọ?
◻ Ntak emi okoyomde ndusụk akpa Christian ẹkpụhọde ido ye edu uwem mmọ?
◻ Nso ntọt ke James ọnọ mbon inyene?
◻ Ntak emi nnyịn ikpenyenede ime?
◻ Ntak emi nnyịn ikpọbọn̄de akam kpukpru ini?
[Ebiet Ẹdade Ndise Ẹto ke page 19]
Pictorial Archive (Near Eastern History) Est.
[Ndise ke page 23]
Ama oyom ndusụk akpa Christian ẹnen̄ede ẹnyene ime ye mme ekemmọ andinịm ke akpanikọ
[Ndise ke page 24]
Oyom mme Christian ẹnyene ime, ẹwụt ima, ẹkọbọ ke akam