Tịm Idem Nọ Edinyan̄a Nsịn ke Obufa Ererimbot
“Mbufo ẹti n̄wan Lot.”—LUKE 17-32.
1. Nso onịm-mbụk uwụtn̄kpọ oro aban̄ade edinyan̄a Abasi ke ukpepn̄kpọ nnyịn mfịn osio owụt, ndien didie ke enye ekeme ndinyene ufọn nnọ nnyịn?
KE AMA eketịn̄ aban̄a utịbe utịbe edinam edinyan̄a oro Jehovah akanamde ke ibuot Noah ye ubon esie, apostle Peter ama asiak onịm-mbụk uwụtn̄kpọ efen. Enye ama odụri ntịn̄enyịn owụt edinịm oro ẹkenịmde edinen Lot uwem ke ini ẹkenamde Sodom ye Gomorrah ẹkabade ẹdi ntọn̄, nte nnyịn ikotde ke 2 Peter 2:6-8. Ẹketịm ọyọhọ mbụk oro ẹnịm kaban̄a ufọn nnyịn. (Rome 15:4) Nnyịn ndida se ikotịbede ke ebuana ye edinyan̄a nsịn ke esịt ekeme ndin̄wam ndisịn nnyịn ke udịm mbon oro ẹdinịmde uwem ẹbe ẹdụk obufa ererimbot Abasi.
Nte Nnyịn Inamde N̄kpọ Iban̄a Usụn̄uwem Ererimbot
2. Nso edu ke Sodom ye Gomorrah akada okosụn̄ọ ke Abasi ndisobo mmọ?
2 Ntak ẹkesobode obio ẹmi ye mme andidụn̄ mmọ-ọ? Apostle Peter asiak edisịn idem ke “otịme otịme edinam.” (2 Peter 2:8) Nte ẹwụtde oto nte ẹsịnde ikọ Greek oro, ẹmi ẹkabarede usem emi ẹto, mbon Sodom ye Gomorrah ẹma ẹsịn idem ke idiọk edinam ke usụn̄ oro okowụtde ata unana ukpono, idem emiom, ọnọ ibet ye odudu ukara. Jude ufan̄ikọ 7 etịn̄ ete ke mmọ ẹma ‘ẹsịn idem ke use ẹbe ubọk ẹnyụn̄ ẹdu uwem obụkidem ke ido eke mîdotke.’ Nte edinam mmọ ọkọdiọkde ama ayarade ke ini “irenowo Sodom, ọtọn̄ọde ke nditọn̄wọn̄ ẹsịm ke n̄kaniren, kpukpru owo ẹto ke utịt obio,” ẹdikan ufọk Lot ẹkụk enyụn̄ ẹdọhọ yak Lot osion̄o isenowo esie ọnọ irenowo Sodom man mmọ ẹkpeyụhọ mbukpo udọn̄ mmọ. Ndien mmọ ẹma ẹtịn̄ ikọ isụn̄i ẹdian Lot sia enye akakpande mbukpo edinam mmọ.—Genesis 13:13; 19:4, 5, 9.
3. (a) Lot ye ubon esie ẹkesan̄a didie ẹkedụn̄ ke utọ idiọk ebiet nte Sodom? (b) Lot akanam didie n̄kpọ aban̄a obukpo ido uwem mme owo ke Sodom?
3 Lot ke akpa ọkọwọrọ okodụn̄ ke n̄kann̄kụk oro ekperede Sodom ke ntak uforo n̄kpọ obụkidem oro okodude do. Nte ini akade, enye ama anam idụn̄ ke obio oro. (Genesis 13:8-12; 14:12; 19:1) Edi enye ikamaha ndiọi edinam mbio obio oro, ndien irenowo obio oro ikonyụn̄ ibatke enye nte kiet ke otu mmọ, nte uyarade owụtde, sia Lot ye ubon esie mîketieneke idu uwem obio mmọ. Nte 2 Peter 2:7, 8 ọdọhọde ete: “Lot, . . . [ama ofụhọ] aban̄a mbukpo ido mme anamidiọk koro ke adan̄aemi edinen owo oro odụn̄de ke otu mmọ, se enye okụtde onyụn̄ okopde anam eti esịt esie okụt ndutụhọ ke usen ke usen ye otịme otịme edinam mmọ.” Mme n̄kpọntịbe oro ẹma ẹda ọkpọsọn̄ idomo ẹsọk Lot koro, nte edinen owo, enye ama asua mme utọ ido ntre.
4. (a) Ke nso mme usụn̄ ke idaha oro ẹdude mfịn ẹbiet eke Sodom eset? (b) Edieke nnyịn ibietde edinen Lot, didie ke nnyịn isinam n̄kpọ iban̄a ndiọi idaha oro ẹdude kemi?
4 Ke eyo nnyịn n̄ko, idaha eti ido uwem eke n̄kaowo omosụhọde ubọk. Ke ediwak idụt, ata ediwak owo ẹsinam idan̄ mbemiso ndọ mîdịghe ẹsịn efịbe. Idem n̄kparawa owo ke ufọkn̄wed ẹsiwak ndisịn idem ntotụn̄ọ ntotụn̄ọ ke usụn̄uwem emi, ndien mmọ ẹsisak mbon oro mîdianake ye mmọ nsahi. Mme adan̄-ukem-uduot ẹyarade idem mmọ an̄wan̄wa, ẹma ẹnyụn̄ ẹyọrọ ke efak ikpọ obio ẹyom ẹdiọn̄ọ mmimọ. Mme ọkwọrọ ederi n̄ko ẹma ẹtiene ẹbuana ke usọrọ emi. Nte an̄wan̄ade, idịghe ediwak ufọkederi ẹsidori mme adan̄-ukem-uduot ye mbon use ubọk. Edi, ke nditịm ntịn̄, nte n̄wedmbụk n̄kpọntịbe ẹsiwụtde ndien ndien, isọn̄ke ndikụt mme adan̄-ukem-uduot, mbon use, ye mme esịn efịbe ke otu mme ọkwọrọ ederi. Ke akpanikọ, ke ndisabade enyịn̄ mmọ ke ntak idan̄, ẹma ẹnọ ndusụk mme adaiso ido ukpono ẹka mme obio en̄wen mîdịghe ẹma ẹnyịk mmọ ndikpọn̄ utom. Mbon oro ẹmade edinen ido ibuanake ke utọ ndiọi edinam ntre, mmọ “[ẹsa]sua se idiọkde.” (Rome 12:9) Mmọ ẹsikop mfụhọ etieti ke ini edu-uwem mbon oro ẹdọhọde ke inam n̄kpọ Abasi adade esuene ọsọk enyịn̄ esie onyụn̄ anamde mbon oro mîfiọkke se idade itie ẹwọn̄ọde ẹkpọn̄ kpukpru ido ukpono ke itekesịt.—Rome 2:24.
5. Jehovah ndisobo Sodom ye Gomorrah ọbọrọ nso mbụme ọnọ nnyịn?
5 Ke isua ke isua idaha ke ọdọdiọk akan. Nte enye eyenyene utịt? Ih, eyenyene! Se Jehovah akanamde ye Sodom ye Gomorrah eset owụt in̄wan̄în̄wan̄ nte, ke edimek ini esie, enye eyenọ ubiereikpe. Enye eyesobo mme idiọkowo ofụri ofụri efep, edi enye eyenyan̄a mme anam-akpanikọ ikọt esie.
Anie, Mîdịghe Nso Idi Akpa ke Uwem?
6. (a) Nso ekemini ukpepn̄kpọ idu ke mbụk oro aban̄ade n̄kparawa iren oro ẹkeyomde ndidọ nditọiban Lot? (b) Didie ke edu nsan̄a ndọ ini iso mmọ ekesịn nditọiban Lot ke udomo?
6 Sụk mbon oro ẹwụtde ata uten̄e Abasi ke ẹdinịm uwem. Kaban̄a emi, kere ban̄a se angel Jehovah eketịn̄de ọnọ Lot mbemiso ẹkesobode Sodom ye Gomorrah. “Anie owo fo efen odu mi? Ukot, ye nditọiren fo, ye nditọiban fo, ye kpukpru se idide okwo ke obio emi, da mmọ wọrọ ke ọtọ emi: koro nnyịn imọn̄ iyom ndibiat ọtọ emi.” Ntre Lot ama asian n̄kparawa ẹmi ẹkeyomde ndidọ nditọiban esie. Enye ama akpak mmọ mban̄ mban̄ ete: “Mbufo ẹdaha ke ọtọ emi; koro Jehovah eyebiat obio emi.” Ebuana oro mmọ ẹkenyenede ye ikọtufọk Lot ama ọnọ mmọ san̄asan̄a ifet ndikụt edinyan̄a, edi mmọ ke idemmọ ẹkenyene ndinam n̄kpọ. Mmọ ẹkenyene ndiwụt ekpri idiọn̄ọ n̄kopitem oro mmọ ẹkekopde ẹnọ Jehovah. Utu ke oro, ke enyịn mmọ, Lot ‘eketie nte owo emi anamde mbubru.’ (Genesis 19:12-14) Afo emekeme ndikụt nte eketiede nditọiban Lot ke idem ke ini mmọ ẹkedifiọkde se ikotịbede. Emi ama esịn akpanikọ oro mmọ ẹkenamde ẹnọ Abasi ke udomo.
7, 8. (a) Ke ini mme angel ẹkekpakde Lot ẹte ada ubon esie efehe ọwọrọ, didie ke enye akanam n̄kpọ, ndien ntak emi edinam emi mîkowụtke eti ibuot-e? (b) Man ẹbọ edinyan̄a, nso ikedi akpan n̄kpọ inọ Lot ye ubon esie?
7 Ke eyo esierede, mme angel oro ẹma ẹkpak Lot usọp usọp. Mmọ ẹkedọhọ ẹte: “Daha ke enyọn̄, da n̄wan fo, ye nditọiban fo iba ẹmi ẹdude mi; mbak ẹdisobo fi ke idiọkn̄kpọ obio emi.” Edi enye ‘ama akaiso ndibiat ini.’ (Genesis 19:15, 16) Ntak-a? Nso ikomụm enye inịm? Nte ekedi n̄kpọ obụkidem oro enye ekenyenede do ke Sodom—kpa se ikatapde enye ndikodụn̄ ke n̄kann̄kụk oro ke akpa ifet? Edieke enye ọsọn̄ọde eyịre ye mmọemi, ẹyesobo enye ye Sodom.
8 Ke ntak mbọm, mme angel oro ẹma ẹmụm ikọtufọk esie ubọk ẹnyụn̄ ẹda mmọ usọp usọp ẹwọrọ ẹkpọn̄ obio oro. Ke ẹsịmde edem obio oro, angel Jehovah ama owụk mmọ ete: “Bọhọ ye uwem fo; kûse edem fo, kûnyụn̄ uda ke ofụri unaisọn̄: bọhọ ka ke obot, mbak ẹdisobo fi.” Lot okosụk ememen̄e. Ke akpatre, ke ẹma ẹkenyịme ẹte ke enye ekeme ndika ebiet oro mîyomke usụn̄ ikaha, enye ye ubon esie ẹma ẹfen̄e. (Genesis 19:17-22) Edinam ubịghi ikodụhe aba; n̄kopitem ekedi akpan n̄kpọ.
9, 10. (a) Ntak emi edidu ye ebe esie mîkedịghe n̄kem n̄kem n̄kpọ oro ẹyomde man ẹnịm n̄wan Lot uwem-e? (b) Ke ini ẹkewotde n̄wan Lot, nso udomo efen efen ke emi akada ọsọk Lot ye nditọiban esie?
9 Nte ededi, mmọ ikenyeneke ọyọhọ edinyan̄a kan̄a ke ini ẹkewọrọde ẹkpọn̄ Sodom. Genesis 19:23-25 asian nnyịn ete: “Utịn asiaha ọnọ isọn̄ ke ini Lot odụkde Zoar. Ndien Jehovah anam brimstone ye ikan̄ oto Jehovah ke enyọn̄ edep ke Sodom ye Gomorrah: onyụn̄ owụri kpukpru obio oro, ye ofụri unaisọn̄, ye kpukpru mme andidụn̄ obio, ye se itịbede ke isọn̄.” Edi n̄wan Lot okodu m̀mọ̀n̄?
10 Enye ama efehe ọwọrọ ye ebe esie. Nte ededi, nte enye ama onyịme ọyọhọ ọyọhọ ye se ebe esie akanamde? N̄kpọ baba kiet idụhe ndiwụt nte ke enye ke usụn̄ ekededi ama onyịme mbubiam ido Sodom. Edi nte ima oro enye akamade Abasi ama ọsọn̄ akan nte enye akamade ufọkidụn̄ esie ye n̄kpọ obụkidem oro enye ekenyenede do? (Men Luke 17:31, 32 domo.) Ke odude ke idak mfịghe, se ikodude enye ke esịt ama ayarade idem owụt. Nte uyarade owụtde mmọ ẹma ẹkpere ndisịm Zoar, iso-ọfọn ke idaha ẹyomde ndidụk obio oro, ke enye ke nsọn̄ibuot ọkọwọn̄ọde iso ese edem. Ndien nte mbụk Bible ọdọhọde, enye ama “akabade edi adaha inụn̄.” (Genesis 19:26) Kemi Lot ye nditọiban esie ẹma ẹsobo idomo edinam akpanikọ efen efen. Nte ima oro Lot akamade n̄wan esie m̀mê ima oro nditọiban ẹmi ẹkemade eka mmọ oro akpade mi ama ọsọn̄ akan ima oro mmọ ẹmade Jehovah, emi akadade afanikọn̄ emi edi? Nte mmọ ẹyekaiso ndikop uyo Abasi idem okposụkedi oro owo emi enen̄erede ekpere mmọ mînamke akpanikọ inọ enye? Ye ọyọhọ mbuọtidem ke Jehovah, mmọ ikesehe edem.
11. Nso ke nnyịn ikpep mi iban̄a edinyan̄a oro Jehovah ọnọde?
11 Ih, Jehovah ọmọfiọk nte anyan̄ade mbon uten̄e Abasi osio ke idomo. Enye ọmọfiọk nte anyan̄ade ofụri ubon oro ẹdianade kiet ke edisana utuakibuot; enye ọmọfiọk n̄ko nte anyan̄ade owo kiet kiet. Ke ini mmọ ẹmade enye ke akpanikọ; enye esikere aban̄a mmọ ata etieti ke ini anamde n̄kpọ ye mmọ. “Enye [ọfiọk] nte iborode, emeti ete ke nnyịn idi ntan.” (Psalm 103:13, 14) Edi edinyan̄a esie enyene sụk mme owo oro ẹdide mbon uten̄e Abasi, kpa mbon oro utuakibuot mmọ ẹdide eke akpanikọ, mbon oro n̄kopitem mmọ edide uyarade edinam akpanikọ.
Mme Ima Ima Ndutịm Ẹnamde ẹnọ Edinyan̄a oro Okponde Akan
12. Nso mme ima ima ntịmidem ke Jehovah oyom ndinam mbemiso adade edinyan̄a oro nnyịn idoride enyịn iban̄a edi?
12 Ebede ke se enye akanamde ke eyo Noah ye Lot, Jehovah ikosioho idiọk ido ifep ke nsinsi. Nte n̄wed Abasi ọdọhọde, enye n̄kukụre okonịm uwụtn̄kpọ kaban̄a mme n̄kpọ oro ẹdide. Mbemiso mme n̄kpọ oro ẹdide, Jehovah ama enyene ata ekese n̄kpọ ke ekikere oro enye akaduakde ndinam man ada ufọn ọsọk mme owo ẹmade enye. Enye okoyom ndinọ ikpọn̄îkpọn̄ edibon Eyen esie, Jesus Christ, edi isọn̄. Mi, Jesus eyemen esuene oro ẹdoride enyịn̄ Abasi efep ke ndiwụt orụk uten̄e Abasi oro Adam nte mfọnmma owo okpokowụtde ọnọ Abasi; edi Jesus akanam oro ke idak ata n̄kpọsọn̄ idaha. Jesus ama ọnọ mfọnmma uwem owo esie nte uwa man otodo nditọ Adam ẹmi ẹbuọtde idem ẹkpenyene se Adam ọkọduọkde. Ndien, Abasi eyemek “ekpri otuerọn̄” ke otu mme anam-akpanikọ man ẹbuana ye Christ ke Obio Ubọn̄ esie ke heaven, ndien ẹyetan̄ “akwa otuowo” ẹmi ẹtode kpukpru idụt ẹbok man ẹdi itiat idakisọn̄ ẹnọ obufa n̄kaowo oro. (Luke 12:32; Ediyarade 7:9) Ke ẹnamde oro, Abasi eyenam akwa edinyan̄a oro adade aban̄a mme n̄kpọntịbe oro enyenede ebuana ye Ukwọ ye nsobo Sodom ye Gomorrah.
Ntak Edinam Ubiere Edide Usọp Usọp Idahaemi
13, 14. Nso ke nnyịn ikeme ndikpep nto akpanikọ oro nte ke Peter akada nsobo oro ẹkesobode mbon unana uten̄e Abasi ke eyo Lot ye Noah nte uwụtn̄kpọ?
13 Nditọ ukpepn̄kpọ Ikọ Abasi ẹdiọn̄ọ ẹte ke Jehovah ke ediwak ini ama esinam mme edinam edinyan̄a ọnọ ikọt esie. Nte ededi, ke ediwak idaha Bible idọhọke ite, ‘Nte ekedide ke eyo oko, kpa ntre ke edidu Eyen Owo edinyụn̄ edi.’ Ntak emi apostle Peter, ke ndausụn̄ odudu edisana spirit, okosiode n̄kpasịp iba owụt-e? Nso ikedi isio isio iban̄a se ikotịbede ke eyo Lot ye eke Noah?
14 Ẹkụt nnennen uyarade ke Jude ufan̄ikọ 7, ke ebiet nnyịn ikotde ite ke “enye ama osio Sodom ye Gomorrah ye n̄kpet n̄kpet obio eken . . . onịm nte uwụtn̄kpọ, mmọ ẹnyụn̄ ẹkụt ufen nsinsi ikan.” Ih, nsobo oro okosịmde mme anam-akwa idiọkn̄kpọ ke mme obio oro ekedi nsinsi nsobo, nte nsobo oro edisịmde idiọk editịm n̄kpọ oro odude kemi. (Matthew 25:46) Ukem oro n̄ko ẹtịn̄ ẹtụk Ukwọ eke eyo Noah ke itien̄wed oro enemede n̄kpọ aban̄a nsinsi ubiereikpe. (2 Peter 2:4, 5, 9-12; 3:5-7) Ntre ke ndisobo mbon unana uten̄e Abasi oro ke eyo Noah ye ke eyo Lot, Jehovah owụt ete ke imọ iyenyan̄a ikọt imọ ke ndisobo mbon oro ẹnamde ukwan̄ido ke nsinsi.—2 Thessalonica 1:6-10.
15. (a) Nso usọp usọp ntọt ke ẹnọ mbon oro ẹsịnde idem ke ndiọi edinam? (b) Ntak emi ẹdibierede ikpe ẹnọ kpukpru mbon oro ẹsọn̄ọde ẹyịre ke ndinam ukwan̄ido-e?
15 Edisobo mme idiọkowo isinemke Jehovah Abasi esịt ndomo esisịt m̀mê enye ndinem ikọt esie esịt. Ebede ke Mme Ntiense esie, Jehovah akpak mme owo ete: ‘Ẹkabade, ẹkabade; ẹkpọn̄ ndiọi usụn̄ mbufo; koro nso inam mbufo ẹkpan̄ade?’ (Ezekiel 33:11) Kpa ye oro, ke ini mme owo mîwụtke udọn̄ ndinam n̄kpọ mban̄a ima ima n̄kpeubọk esie edi ẹyịrede ke ibụk ibụk usụn̄uwem mmọ, ukpono oro Jehovah okponode edisana enyịn̄ esiemọ ye ima oro enye amade mme anam-akpanikọ ikọt esie ẹmi ẹbọde esuene ke ubọk mbon unana uten̄e Abasi esiyom ete enye ọnọ ubiereikpe.
16. (a) Ntak emi nnyịn ikemede ndinyene mbuọtidem nte ke edinyan̄a oro ẹkebemde iso ẹtịn̄ ekpere ata etieti-e? (b) Ẹdinyan̄a owo ẹsio ke nso ẹnyụn̄ ẹsịn ke nso?
16 Ini oro Abasi oyomde ndida edinyan̄a ndi ekpere ata etieti! Mme edu ye n̄kpọntịbe oro Jesus ekebemde iso etịn̄ nte edidide idiọn̄ọ oro imọ idude ke utịt editịm n̄kpọ emi edi se ẹkụtde in̄wan̄în̄wan̄. Mme n̄kpọntịbe eke idiọn̄ọ oro ẹkebemiso ẹtọn̄ọ ndiwụt idem ke se ikperede ndisịm isua 75 ẹmi ẹkebede, ndien Jesus ọkọdọhọ ete ke “emana emi” idibehe ifep mbemiso ubiereikpe Abasi ke idem ererimbot unana uten̄e Abasi emi adade itie. Ke ini Jehovah ebierede ete ke ẹkwọrọ etop Obio Ubọn̄ emi ke udomo oro ekemde ke ofụri ekondo nte ntiense ẹnọ kpukpru mme idụt, adan̄aoro utịt idiọk ererimbot emi eyedi, ndien edinyan̄a oro enyenede mbon uten̄e Abasi eyedi ọkọrọ do. (Matthew 24:3-34; Luke 21:28-33) Edinyan̄a nsio ke nso? Edinyan̄a owo nsio ke mme idomo oro mmọ ẹkesobode ke ubọk mme idiọkowo, ye edinyan̄a owo nsio ke mme idaha oro kpukpru usen ẹsidide n̄kpọ nnanenyịn ọnọ mmọ nte mme ama edinen ido. Enye n̄ko edidi edinyan̄a owo nsịn ke obufa ererimbot emi udọn̄ọ ye n̄kpa ẹdidide n̄kpọ eset.
Un̄wam Abasi ye Edinyan̄a ke Ekikere
17. (a) Nso akpan mbụme ke nnyịn ikpobụp idem nnyịn? (b) Didie ke nnyịn ikeme ndinọ uyarade nte, ukem nte Noah, ke edi “uten̄e Abasi” onụk nnyịn?
17 Mbụme oro oyomde nnyịn owo kiet kiet ibụp edi, ‘Nte ami mmeben̄e idem nnọ edinam Abasi oro?’ Edieke nnyịn ibuọtde idem ke idem nnyịn m̀mê ke se nnyịn ikerede ke edi edinen ido, nnyịn iben̄eke idem. Edi edieke, ukem nte Noah, edide “uten̄e Abasi” onụk nnyịn, do nnyịn ke inam n̄kpọ ke mbuọtidem itiene ndausụn̄ oro Jehovah ọnọde nnyịn, ndien emi eyeda osịm edinyan̄a nnyịn.—Mme Hebrew 11:7.
18. Ntak edikpep ndinyene ata ukpono nnọ ndutịm ukara Abasi edide akpan ubak ntịmidem nnọ edinyan̄a nsịn ke obufa ererimbot?
18 Ke etịn̄de ediye ediye aban̄a mbon oro ẹnyenede ukpeme oro Jehovah ọnọde idem idahaemi, Psalm 91:1, 2 ọdọhọ ete: “Owo eke etiede ke ndịbe ebiet Ata Edikon̄, ke odụn̄ ke mfụt Ata Ọkpọsọn̄. Nyedọhọ Jehovah, nte, Ubọhọ mi, ye ọkpọsọn̄ ebiet mi; Abasi mi, nyebuọt idem mi ye enye.” Mi ẹtịn̄ ẹban̄a otu mbon oro Abasi ekpemede nte nditọ inuen ẹmi ẹdude ke idak ọkpọsọn̄ mba eka mmọ. Ọyọhọ ibetedem mmọ edi ke Jehovah. Mmọ ẹfiọk ẹte ke enye edi Ata Edikon̄, Ata Ọkpọsọn̄. Nte utịp, mmọ ẹkpono ndutịm ukara Abasi ẹnyụn̄ ẹsụk idemmọ ẹnọ enye, edide edi mme ete ye eka ẹsọn̄ọ ndutịm ẹmi m̀mê edi “asan̄autom emi anamde akpanikọ, onyụn̄ enyenede ọniọn̄.” (Matthew 24:45-47) Nte oro edi akpanikọ ye nnyịn owo kiet kiet? Ukem nte Noah, ndi nnyịn ke ikpep ndinam ‘kpukpru se Jehovah etemede’ nnyịn inyụn̄ inam n̄kpọ ke usụn̄ oro enye owụtde? (Genesis 6:22) Edieke edide ntre, nnyịn ke inam n̄kpọ iban̄a ntịmidem oro Jehovah otịmde nnyịn idem ọnọ edinyan̄a nsịn ke edinen obufa ererimbot esie.
19. (a) Nso edi ndamban̄a esịt nnyịn, ndien ntak edide akpan n̄kpọ nnyịn ndinọ enye ntịn̄enyịn-e? (Mme Nke 4:23) (b) Didie ke nnyịn ikeme ndinyene ufọn nto uwụtn̄kpọ Lot kaban̄a nte inamde n̄kpọ iban̄a mme n̄kpọ etabi eke ererimbot?
19 Ntịmidem oro n̄ko abuana nnyịn ndinọ ntịn̄enyịn ke ndamban̄a esịt nnyịn. “Jehovah [odụn̄ọde] esịt owo.” (Mme N̄ke 17:3) Enye an̄wam nnyịn ndidiọn̄ọ nte ke idịghe sụk se nnyịn iwụtde nte idide ke enyọn̄ idem akam edi enye, utu ke oro, se idide ke esịt idem, kpa esịt. Ke adan̄aemi nnyịn mîsịnke idem ke afai m̀mê ndibuana ke oburobụt ido nte ererimbot oro akande nnyịn okụk, oyom nnyịn idu ke ukpeme mbak idiyak idem nnyịn inọ mme n̄kpọ ẹmi ẹtap nnyịn m̀mê ndidat nnyịn esịt. Ukem nte Lot, nnyịn ikpenyene ndifụhọ mban̄a mme utọ edinam ubiatibet ntre ndikam ndodu. Mbon oro ẹsuade se idiọkde idiyomke usụn̄ ndisịn idem ke enye; edi, mbon oro mîsuaha enye ẹkeme ndisio idem mfep ke enye ke adan̄aemi mmọ ke esịt ẹkerede nte mmimọ ikpabuanade. “Mbufo ẹmi ẹmade Jehovah, ẹsua idiọk ido.”—Psalm 97:10.
20. (a) Ke nso mme usụn̄ ke Bible odụri owo utọn̄ aban̄a uwem uma inyene obụkidem? (b) Didie ke nnyịn ikeme nditịn̄ m̀mê mme akpan item Bible oro aban̄ade uwem uma inyene ẹnyene itie ke esịt nnyịn?
20 Jehovah ke ima ima usụn̄ ke ekpep nnyịn ndisọn oburobụt ido ye uwem uma inyene obụkidem nde. Ikọ esie ọnọ item ete, ‘Yụhọ ye se adiade ye se adade ofụk iferi.’ (1 Timothy 6:8) Noah ye nditọiren esie ẹkenyene ndikpọn̄ ufọkidụn̄ mmọ ke mi mmọ ẹkedụkde ubom. Lot ye ubon esie, n̄ko, ẹkenyene ndidaha n̄kpọn̄ ufọkidụn̄ ye inyene mmọ man ẹkpenyan̄a uwem mmọ. M̀mọ̀n̄ ke nnyịn ikọn̄ ima nnyịn? “Mbufo ẹti n̄wan Lot.” (Luke 17:32) Jesus akakpak ete: “Ẹkam ẹbemiso ẹyom Obio Ubọn̄ Esie ye edinen ido Esie.” (Matthew 6:33) Nte nnyịn ke inam oro? Edieke ndinen edumbet Jehovah ẹdade nnyịn usụn̄ n̄ko edieke edikwọrọ eti mbụk Obio Ubọn̄ esie edide akpan n̄kpọ oro ebehede nnyịn ke uwem, do nnyịn ke akpanikọ, ke inam n̄kpọ iban̄a ntịmidem oro enye otịmde ikọt esie idem ọnọ edinyan̄a nsịn ke obufa ererimbot esie.
21. Ntak emi nnyịn nte enende ikemede ndidori enyịn nte ke un̄wọn̄ọ Jehovah kaban̄a edinyan̄a eyesọp ndisu-e?
21 Ye mbon uten̄e Abasi oro ẹkụtde nte idiọn̄ọ oro enye odude ke ukara Obio Ubọn̄ osude, Jesus ọkọdọhọ ete: “Ẹmenede enyịn ke enyọn̄, ẹnyụn̄ ẹmenede ibuot mbufo ke enyọn̄, koro edifak mbufo ke asan̄a ekpere.” (Luke 21:28) Nte afo omokụt idiọn̄ọ oro nte enye osude ke kpukpru nde? Do nyene mbuọtidem nte ke edisu un̄wọn̄ọ Jehovah kaban̄a edinyan̄a ekpere ata etieti! Nịm ọyọhọ ọyọhọ ete ke “[Jehovah] ọmọfiọk ndinyan̄a mmọemi ẹten̄ede Enye nsio ke idomo.”—2 Peter 2:9.
Nso ke Afo Ekekpep?
◻ Ukem nte Lot, nnyịn ikpanam didie n̄kpọ iban̄a usụn̄uwem ererimbot?
◻ Mme udomo ewe ke Lot ye ubon esie ẹkesak iso ẹse idem ke adan̄aemi ẹfen̄ede ẹkpọn̄ Sodom?
◻ Didie ke uwụtn̄kpọ emi Peter akadade ẹsọn̄ọ ẹwụt nte edide usọp usọp n̄kpọ ndidu ke n̄kan̄ Jehovah idahaemi?
◻ Ke nditịm ikọt esie idem nnọ edinyan̄a, akpan ukpepn̄kpọ ewe ke Jehovah ọnọ?
[Ndise ke page 18]
Abasi ekpeme ikọt esie ukem nte nditọ inuen ẹmi ẹdude ke idak n̄kpọsọn̄ mba eka mmọ