MFỌNIDO Idịghe N̄kpọ Inua Inua

ESINEM nnyịn etieti owo ama ọfọn ido ye nnyịn, esinyụn̄ enem nnyịn ndikụt ke owo ekere aban̄a nnyịn. Sia esinemde nnyịn ntre, nso ke ikpanam man nnyịn n̄ko inyene utọ ediye edu emi?

Owo emi ọfọnde ido esikere aban̄a owo onyụn̄ ada se enye etịn̄de ye se enye anamde owụt ke imọfọn ido. Sia anade ẹnanam n̄kpọ man ẹkụt ke owo ọfọn ido, ọwọrọ mfọnido idịghe sụk ndikpono owo nnyụn̄ nye edu. Ata ima ye mbọm esinam owo ọfọn ido ye owo. Utọ mfọnido emi esịne ke otu edu emi edisana spirit Abasi esinamde owo enyene, ndien Bible ọdọhọ mme Christian ẹfọn ido. (Gal. 5:22, 23) Sia anade kpukpru nnyịn ifọn ido, ẹyak ise nte Jehovah ye Eyen esie ẹsifọnde ido ye nte ikemede ndikpebe mmọ.

JEHOVAH ESIFỌN IDO YE KPUKPRU OWO

Jehovah esifọn ido onyụn̄ ekere aban̄a kpukpru owo, esịnede “mme anana-esịtekọm ye mme idiọkowo.” (Luke 6:35) Ke uwụtn̄kpọ, Jehovah esinam “utịn esie asiaha ọnọ mme idiọkowo ye nti owo” onyụn̄ anam “edịm edep ọnọ ndinen owo ye mme anam ukwan̄ido.” (Matt. 5:45) Ọwọrọ idem mbon emi mînyịmeke ke Jehovah okobot mmimọ ẹsụk ẹbọbọ ufọn mme n̄kpọ emi enye adade enịm owo uwem, ẹnyụn̄ ẹkeme ndikop inemesịt.

Se Jehovah akanamde ọnọ Adam ye Eve owụt ke enye enen̄ede ọfọn ido. Adam ye Eve ẹma “ẹkịm mme ikọn̄ fig ẹdian ọtọkiet ẹkụne ke isịn” esisịt ini ke mmọ ẹma ẹkenam idiọkn̄kpọ. Sia Jehovah ama okosụn̄i isọn̄ ete etịbe “eto n̄kukịm ye mbaraekpe,” enye ama ọdiọn̄ọ ke se mmọ ẹsịnede oro idifọnke ye mmọ, emi mmọ ẹyomde ndikpọn̄ In̄wan̄ Eden do. Ntem Jehovah ama ọfọn ido ye mmọ onyụn̄ “ada ikpa unam anam anyan ewụra” ọnọ mmọ.—Gen. 3:7, 17, 18, 21.

Kpa ye emi Jehovah esifọnde ido ye “mme idiọkowo ye nti owo,” enye esinen̄ede ọfọn ido ye nti ikọt esie. Uwụtn̄kpọ kiet edi se enye akanamde ke eyo prọfet Zechariah ini angel kiet mîkenemke esịt iban̄a nte ẹketrede utom edifiak mbọp temple ke Jerusalem. Jehovah ama akpan̄ utọn̄ okop se angel oro eketịn̄de onyụn̄ “ada nti ikọ ye ikọ ndọn̄esịt” ọbọrọ angel oro. (Zech. 1:12, 13) Ukem se Jehovah akanamde ye prọfet Elijah edi oro. Enyene ini emi Elijah okofụhọde etieti tutu enye ọdọhọ Jehovah owot imọ. Jehovah ama akpan̄ utọn̄ ayak enye etịn̄ nte etiede enye ke idem, ekem ọdọn̄ angel ọkọsọn̄ọ enye idem. Jehovah ama anam enye ọdiọn̄ọ ke nti ikọt imọ efen do, ke enye idụhe ikpọn̄. Ke Abasi ama akada utọ nti ikọ oro ọsọn̄ọ Elijah idem, enye ama ekeme ndika iso nnam utom esie. (1 Ndi. 19:1-18) Anie ke otu kpukpru ikọt Abasi enen̄ede owụt ke imọfọn ido ye mme owo ukem nte Jehovah?

JESUS AMA ESIFỌN IDO ETIETI YE MME OWO

Ini Jesus okodude ke isọn̄, ẹkediọn̄ọ enye nte owo emi esifọnde ido onyụn̄ ekerede aban̄a mme owo. Akananam enye isọn̄ke ido, inyụn̄ itiehe ukara ukara. Esịtmbọm akanam enye ọdọhọ mme owo: “Ẹtiene mi, kpukpru mbufo emi ẹkpade utom ẹnyụn̄ ẹbiomde ndodobi mbiomo, ndien nyọnọ mbufo nduọkodudu.” (Matt. 11:28-30) Nte enye ekesituade owo mbọm akanam mme owo ẹsitiene enye ebiet eke enye akaka. “Mbọm” akanam Jesus ọnọ mme owo udia, ọkọk mmọ udọn̄ọ, onyụn̄ ekpep mmọ “ediwak n̄kpọ” aban̄a Ete esie.—Mark 6:34; Matt. 14:14; 15:32-38.

N̄kpọ en̄wen emi okowụtde ke Jesus ọfọn ido edi ke enye ama esidiọn̄ọ nte anamde n̄kpọ ye mme owo, ye nte etiede mme owo ke idem. Ọkpọkọm enye okoyom ndiduọk odudu, enye ama esidara mbon emi ẹkedide ẹbịne enye. (Luke 9:10, 11) Kere ban̄a uwụtn̄kpọ mma kiet emi ọkọdọn̄ọde uwọrọiyịp. Enye ama okotụk nyeriye ọfọn̄ Jesus man idem ọsọn̄ enye. Ikpakanaha enye anam ntre sia Ibet ọkọdọhọ ke owo emi ọdọn̄ọde utọ udọn̄ọ oro edehe. (Lev. 15:25-28) Jesus akanam n̄kpọ didie ye mma oro? Enye ikasuaha inọ mma oro. Jesus ama okụt ke idem enyek enye. Mbọm mma oro ama anam enye sia enye ama ọbọ ufen ofụri isua 12, ntre enye ama ọdọhọ mma oro ete: “Eyenan̄wan, mbuọtidem fo amanam idem ọsọn̄ fi. Nyọn̄ ke emem, bọhọ idiọk udọn̄ọ fo nyụn̄ kop nsọn̄idem.” (Mark 5:25-34) Ata mfọnido ekedi oro!

ANA INAM NTI N̄KPỌ INỌ MME OWO MAN IWỤT KE IMỌFỌN IDO

Mme uwụtn̄kpọ emi isụk inemede ke enyọn̄ emi ẹwụt ke ana inanam n̄kpọ iwụt ke imọfọn ido. Jesus ama ada uwụtn̄kpọ owo Samaria emi ekedide eti mbọhọidụn̄ owụt ke emi edi akpanikọ. Inọ ẹma ẹwo eyen Jew kiet, ẹtịm enye ekpere n̄kpa, ẹnyụn̄ ẹdaha ẹkpọn̄ ke mbenusụn̄. Kpa ye emi mbon Samaria ye mme Jew ẹkesuade idem mmọ etieti, mbọm ama anam owo Samaria oro an̄wam enye. Enye ama ọsọbọ unan esie, emen enye aka ufọkisen ekekpe “enyene ufọkisen” okụk ete ese enye enyịn, onyụn̄ ọdọhọ ke iyọnọ se ededi emi enye abiatde adian do ima ifiak idi.—Luke 10:29-37.

N̄kpọ en̄wen emi ikemede ndida n̄wụt ke imọfọn ido edi nditịn̄ nti ikọ nsọn̄ọ owo idem. Bible ọdọhọ ke “editịmede esịt ayanam esịt ofụhọ, edi eti ikọ anam esịt adara.” (N̄ke 12:25) Mfọnido ye eti ido ayanam isitịn̄ nti ikọ isọn̄ọ mbon en̄wen idem inyụn̄ inam esịt enem mmọ.a Emi oyowụt ke imekere iban̄a mmọ. Nti ikọ nnyịn ayan̄wam mmọ ẹkeme ndiyọ se iwọrọde mmọ.—N̄ke 16:24.

SE IDIN̄WAMDE NNYỊN IFỌN IDO

Se inamde kpukpru nnyịn ikeme ndifọn ido edi ke Abasi okobot nnyịn “ke mbiet” esie. (Gen. 1:27) Ke uwụtn̄kpọ, ẹkedọhọ Julius eyen Rome emi ekedide akwa owoekọn̄ ete ekpeme Paul tutu ekesịm Rome, edi enye ama ọfọn ido ye Paul onyụn̄ ayak enye aka ekese mme ufan esie ke Sidon man mmọ ẹse ẹban̄a enye. (Utom 27:3) Ekem ko, ini ubom emi Paul ye mbon en̄wen ẹkesịnede okowụrede, mbon Malta ẹma ẹwụt mmọ “n̄wọrọnda mfọnido.” Mmọ ẹma ẹkam ẹbara ikan̄ ẹnọ mmọ ẹwebe. (Utom 28:1, 2) Se mmọ ẹkenamde oro ama ọfọn etieti, edi idịghe eti n̄kpọ inikiet kpọt ke owo esida owụt ke idi owo mfọnido.

Ana ẹdiọn̄ọ nnyịn nte mbon mfọnido man ikeme ndinen̄ede nnem Abasi esịt. Oro anam Jehovah ọdọhọ imen mfọnido ‘isịne.’ (Col. 3:12) Imọdiọn̄ọ ke isimemke utom ndifọn ido ye mme owo kpukpru ini. Ntak idọhọde ntre? Bụt, ndịk, ukọbọ, ye ibụk ẹkeme ndinam nnyịn itre ndifọn ido ye owo. Edi mme n̄kpọ emi idikpanke nnyịn ndifọn ido ye mme owo edieke iyakde edisana spirit ada nnyịn usụn̄, inyụn̄ idomode ndifọn ido ye mme owo nte Jehovah esifọnde.—1 Cor. 2:12.

Ndi imekeme ndise m̀mê nso ye nso ke ikeme ndinam man isinen̄ede ifọn ido ye mme owo? Akpana ibụp idem nnyịn: ‘Ndi mmesinen̄ede n̄kpan̄ utọn̄ ini mbon en̄wen ẹtịn̄de ikọ? Ndi mmesisọp ndiọn̄ọ ini mbon en̄wen ẹyomde un̄wam? Ndi mmeti akpatre ini n̄kọfọnde ido ye owo emi mîtoho ubon nnyịn m̀mê emi mîdịghe akpan ufan mi?’ Ima ibụp ima, nnyịn ibiere ndinen̄ede ndiọn̄ọ n̄kpọ mban̄a mme owo, akpan akpan nditọete nnyịn. Emi ayan̄wam nnyịn idiọn̄ọ se ifịnade mmọ ye nte ikemede ndin̄wam mmọ. Ke ima ikọdiọn̄ọ mfịna mmọ, akpana idomo ndinam n̄kpọ ye mmọ nte ikpamade ẹnam ye nnyịn ekpedi se iwọrọde mmọ ọkọwọrọ nnyịn. (Matt. 7:12) Ke ima ikanam kpukpru emi inyụn̄ iben̄e Jehovah an̄wam nnyịn idi mbon mfọnido, enye iditreke ndin̄wam nnyịn.—Luke 11:13.

NTE MFỌNIDO NNYỊN ESIN̄WAMDE MBON EN̄WEN

Ini apostle Paul akabatde mme n̄kpọ emi ẹkedade ẹdiọn̄ọ enye nte asan̄autom Abasi, enye ama asiak “mfọnido” esịn. (2 Cor. 6:3-6) Nti ikọ emi Paul ekesitịn̄de ye mme owo ye nti n̄kpọ emi enye ekesinamde ọnọ mmọ akanam mmọ ẹkpere enye. Se enye akadade owụt ke imekere iban̄a mmọ edi oro. (Utom 28:30, 31) Mfịn n̄ko, eti uwem nnyịn ekeme ndinam mme owo ẹdụk esop. Ke ini ifọnde ido ye kpukpru owo, idem ye mbon emi ẹkọbọde nnyịn, emi ekeme ndinam mmọ ẹma nnyịn ẹnyụn̄ ẹtre ndikọbọ nnyịn. (Rome 12:20) Nte ini akade, mmọ ẹkeme ndikpan̄ utọn̄ n̄kop etop Bible.

Ke Paradise, anana-ibat mbon emi ẹdisetde idi ẹyekụt se ẹkotde ata mfọnido, oyonyụn̄ enem mmọ tutu. Ekeme ndidi akpa ini emi ẹdiwụtde mmọ ata mfọnido edidi oro. Inemesịt oro ayanam mmọ ẹtiene ẹfọn ido ye mbon en̄wen. Ini oro, Abasi idiyakke owo ekededi emi mîmaha ndifọn ido nnyụn̄ n̄n̄wam mbon en̄wen aka iso odu ke Obio Ubọn̄ Esie. Sụk mbon emi ẹdimade mbon en̄wen inyụn̄ ifọn ido ye mmọ ke enye ediyak ẹdu ke nsinsi. (Ps. 37:9-11) Emem ye ifụre ididịghe ekpri ke ererimbot ini oro! Edi didie ke ikeme ndibọ ufọn nto ndifọn ido idahaemi nte isụk itiede ibet utọ ini emi itịn̄de iban̄a do?

MME UFỌN EMI IDIBỌDE IMA IFỌN IDO

Bible ọdọhọ ke “owo [mfọnido] anam se ifọnde ye ukpọn̄ esiemmọ.” (N̄ke 11:17) Mme owo ẹsima owo emi ọfọnde ido, mmọ ẹsinyụn̄ ẹfọn ido ye enye n̄ko. Jesus ọkọdọhọ ete: “Udomo eke mbufo ẹdade ẹdomo ẹnọ owo, ke mmọ ẹdida ẹdomo ẹnọ mbufo ke usiene.” (Luke 6:38) Ntre isisọn̄ke owo mfọnido ndinyene ufan, mme ufan esie isinyụn̄ ikpọn̄ke enye.

Apostle Paul ọkọdọhọ nditọete ke esop Ephesus “ẹfọn ido ye kiet eken, ẹtua owo mbọm, ẹfen kiet eken ke ofụri esịt.” (Eph. 4:32) Edieke kpukpru owo ke esop ẹsifọnde ido ẹnyụn̄ ẹn̄wamde kiet eken, nditọete ẹyediana kiet, esop oyonyụn̄ ọsọn̄ idem. Ke utọ esop oro, owo idisitịn̄de ikọ uyat uyat ye owo, owo idisitakke ke ndikụt ndudue nnọ owo, m̀mê ndisisak owo. Utu ke ndisan̄a ntịn̄ ikọ mbiat nditọete, mmọ ẹditịn̄ se isọn̄ọde mmọ idem. (N̄ke 12:18) Emi ayanam mme owo ẹsọn̄ idem ke esop ẹnyụn̄ ẹnam n̄kpọ Jehovah idara idara.

Imokụt ke mfọnido idịghe n̄kpọ inua inua. Ke ini ifọnde ido ye mme owo, iyowụt ke imama mme owo nte Jehovah Abasi inyụn̄ itat ubọk nte enye. (Eph. 5:1) Emi ayanam isọn̄ọ mme owo ke esop nnyịn idem onyụn̄ anam mme owo ẹdidụk esop. Mbọk ẹyak inam mme owo ẹdiọn̄ọ nnyịn nte mbon mfọnido!