Αποκομίζοντας Περισσότερα από την Προχωρημένη Ηλικία
ΟΛΟΙ θέλουν να μπορούν ν’ απολαμβάνουν τη ζωή. Αυτό ισχύει και για σας, αν βρίσκεσθε ήδη σε προχωρημένη ηλικία. Μολονότι ίσως περιορίζεσθε περισσότερο σε ό,τι μπορείτε να κάνετε σωματικά, ασφαλώς επιθυμείτε ν’ αποκομίσετε όσο το δυνατόν περισσότερα από τη ζωή.
Εκείνοι που έχουν προετοιμασθή καλύτερα για τη ζωή του συνταξιούχου λέγουν ότι, αν και τους λείπουν μερικές πλευρές της πρώην εργασίας τους, απολαμβάνουν τώρα λιγότερο πυρετώδη ρυθμό ζωής. Μπορούν να κάνουν πράγματα που τους άρεσαν στην αρχή της ζωής τους, αλλά δεν είχαν τότε χρόνο ν’ ασχοληθούν μ’ αυτά.
Πολλοί χαίρονται που έχουν περισσότερο χρόνο για ν’ απολαμβάνουν τα θαύματα της δημιουργίας. Τους αρέσει να εργάζονται στον κήπο, να πηγαίνουν ταξίδια, να παρατηρούν τα δένδρα, τα φυτά, τα λουλούδια και τα ζώα. Βρίσκουν διανοητική και σωματική τόνωσι κάνοντας περιπάτους, απολαμβάνοντας αυτή τη δραστηριότητα μόνοι ή με τη συντροφιά άλλων.
Έπειτα, υπάρχουν κι εκείνοι που είναι πολύ ευχαριστημένοι που έχουν χρόνο να διαβάζουν περισσότερο. Και αν η όρασίς τους δεν είναι αρκετά καλή, τους αρέσει ν’ ακούουν μαγνητοφωνημένες αφηγήσεις, ραδιοφωνικά προγράμματα, ή να τους διαβάζουν άλλοι. Και τους αρέσουν οι καλές συζητήσεις με άτομα κάθε ηλικίας.
Ο λόγιος ιστορικός Μάλκολμ Κόουλυ, όταν πέρασε την ηλικία των 80 ετών, έκανε το εξής σχόλιο για κάτι που εύρισκε ευχάριστη απασχόλησι:
«Υπάρχουν κι’ άλλες ευχάριστες απασχολήσεις, επίσης, στις οποίες περιλαμβάνονται και μερικές που οι νεαροί δυσκολεύονται να εκτιμήσουν. Μια απ’ αυτές είναι να κάθεται κανείς απλώς, σαν το φίδι σε μια ζεστή από τον ήλιο πέτρα, μ’ ένα υπέροχο αίσθημα νωχέλειας, που σπάνια απολάμβανε τα προηγούμενα χρόνια.
«Σε τέτοιες στιγμές, το ηλικιωμένο άτομο ξεκουράζεται πλήρως.»
Παραμένοντας Δραστήριος
Αλλά είναι αλήθεια, επίσης, ότι απαιτείται δραστηριότης. Είναι γενικά παραδεκτό ότι το να παραμείνη κανείς σωματικά και διανοητικά δραστήριος είναι ουσιώδες για τη σωματική και διανοητική του υγεία. Εκείνος του οποίου η υγεία επιτρέπει μεγαλύτερη ενεργητικότητα, αλλ’ ο οποίος διαρκώς βρίσκεται καθηλωμένος σε μια καρέκλα, είναι πολύ πιθανό να γίνη μελαγχολικός. Ένα τέτοιο άτομο μπορεί, επίσης, να εξασθενήση σωματικά.
Σχετικά μ’ αυτό, ο Δρ Ρόμπερτ Μπάτλερ, διευθυντής του Εθνικού Ιδρύματος Γήρατος στην Αμερική, δήλωσε:
«Κάθε μορφή χρήσιμης δραστηριότητας που δίνει πράγματι στο άτομο το αίσθημα ότι έκανε κάτι, και μάλιστα αξιόλογο, μπορεί να προσδώση στα χρόνια της συνταξιοδοτήσεως περισσότερο νόημα.
«Φαντασθήτε αν σταματούσατε κυριολεκτικά κάθε δραστηριότητα και δεν κάνατε τίποτα που να σας έδινε κάποιο αίσθημα σκοπού ή ουσίας. Αυτό μπορεί να είναι πολύ καταστρεπτικό.»
Μια γυναίκα στα 65 της παρατήρησε ότι δεν μπορούσε να καταλάβη γιατί άτομα της ηλικίας της με σχετική υγεία και οικονομική άνεσι δυσκολεύονται να ζουν μια ενδιαφέρουσα ζωή. Το ‘μυστικό’ της ήταν ότι ασχολείτο με μια ποικιλία απασχολήσεων. Είπε γι’ αυτούς που δεν εύρισκαν καμμιά χαρά: «Ίσως δεν έχουν αρκετά ποικίλες απασχολήσεις, . . . αλλά εγώ περνώ πολύ καλά.» Παραδέχτηκε ότι όταν η προχωρημένη της ηλικία θ’ άρχιζε να περιορίζη την ευκινησία της, τότε θα περιέκοπτε μερικές από τις δραστηριότητες της. Αλλά όχι πριν από τότε.
Έχομε Ανάγκη Άλλων Ανθρώπων
Ίσως απολαμβάνετε μερικά καινούργια ‘χόμπυ’ και νέες απασχολήσεις. Και μπορεί, επίσης, να χαίρεσθε που έχετε περισσότερο χρόνο για να είσθε μόνος σας. Αλλά δεν υπάρχει τίποτε που ν’ αντικαθιστά τη συντροφιά των ανθρώπων. Η μοναξιά, λοιπόν, πρέπει να βρίσκεται σε ισορροπία με τις σχέσεις σας με τους ανθρώπους.
Δημιουργηθήκαμε με ανάγκη για άλλους ανθρώπους. Κανείς δεν μπορεί να είναι πραγματικά ευτυχισμένος αν απομονωθή τελείως, άσχετα με το πόσα χρήματα έχει. Το να απομονώνεται κανείς λόγω γηρατειών, όταν είναι αρκετά κατάλληλος να κάνη το αντίθετο, μπορεί να είναι πολύ καταστρεπτικό στη διάνοια και στο πνεύμα, και μπορεί μάλιστα να επισπεύση τον θάνατο. Μια Βιβλική παροιμία λέγει: «Ο ιδιογνώμων [αυτός που απομονώνεται, ΜΝΚ] ζητεί κατά την επιθυμίαν αυτού και εναντιόνεται εις παν ό,τι είναι ορθόν.» (Παρ. 18:1) Ένα σχετικό παράδειγμα ήταν η προχωρημένη ηλικία του δισεκατομμυριούχου Χάουαρντ Χαγκς.
Ένας ηλικιωμένος συμβουλεύει: «Μη φοβάστε [στενοχωρήσθε] που είσθε ολομόναχος. Απλώς βγήτε έξω.» Εννοούσε ότι πρέπει κανείς να παίρνη την πρωτοβουλία ν’ αναζητήση άλλους ανθρώπους. Επίσης, η Δρ. Κωνστάνς Φράιζ από τη Νέα Υόρκη συμβουλεύει: «Επικοινωνείτε. Επικοινωνείτε με ανθρώπους. Αυτό είναι το πιο ουσιώδες πράγμα [ιδιαίτερα] για τους ηλικιωμένους που ζουν μόνοι. Συμβουλεύω τους ασθενείς μου να βγαίνουν κάθε μέρα και να μιλούν σε κάποιον—ακόμη κι αν πρόκειται για την ταμία στο σούπερ-μάρκετ.»
Με όμοιο τρόπο, ο Δρ Μπάτλερ συνιστά δραστηριότητες που κάνουν τους ανθρώπους να επικοινωνούν μεταξύ τους. Λέγει για τους ηλικιωμένους:
«Μπορούν να ενθαρρυνθούν να συμμετέχουν σε δραστηριότητες οι οποίες βοηθούν άλλους ανθρώπους. Μπορούν, επίσης, να υποκινηθούν να γίνουν μέλη κοινωνικών οργανώσεων, να γίνουν δραστήριοι σωματικά και ν’ αναπτύξουν ή να διατηρήσουν φιλίες.
«Οι άνθρωποι πρέπει να είναι σωματικά υγιείς, ατομικά υγιείς, πράγμα που σημαίνει να κρατούν τη διάνοιά τους δραστήρια, και κοινωνικά υγιείς—δηλαδή να διατηρούν καλές σχέσεις με άλλους.»
Διατήρησις Καλών Σχέσεων
Το ‘μυστικό’ για την επίτευξι και διατήρησι καλών σχέσεων με άλλους είναι το να έχη κανείς μια υγιή, θετική άποψι γι’ αυτούς. Εκείνο που μπορεί να βλάψη τις σχέσεις είναι η απροθυμία του ατόμου να προσπαθή να συνεργάζεται αρμονικά με τους άλλους. Μερικοί ηλικιωμένοι μπορεί, παραδείγματος χάριν, να μη θέλουν ν’ ακούσουν τις απόψεις των άλλων, θέλοντας μόνο να υποστηρίζουν τις δικές τους.
Αυτό δεν σημαίνει ότι πάντοτε πρέπει να συμφωνήτε με τους άλλους, άσχετα με το τι λέγουν. Αλλά υπάρχουν πάρα πολλά πράγματα που δεν είναι ζητήματα ‘ζωής και θανάτου’· οι διαφορετικές απόψεις μπορεί να επιτρέπωνται. Μην επιμένετε αδικαιολόγητα στην άποψί σας, όταν δεν πρόκειται για κάτι σπουδαίο.
Όταν οι άλλοι βλέπουν έναν ηλικιωμένο να έχη ήρεμη διάθεσι και προθυμία ν’ ακούη, αισθάνονται περισσότερο την ώθησι να μιλήσουν σ’ αυτό το άτομο. Όπως είπε ένας ηλικιωμένος: «Διαπίστωσα ότι μπορούσα ν’ απολαύσω περισσότερο τη συντροφιά των πιο νέων, όταν δεν ενεργούσα σαν να τα ήξερα όλα, ούτε έδειχνα ότι προσβάλλομαι από τις διαφορετικές γνώμες. Αντιθέτως, ζητούσα πάντοτε τις απόψεις τους για τα διάφορα ζητήματα, επαινώντας τους όταν εξέφραζαν ενδιαφέρουσες και υποβοηθητικές ιδέες. Ενεργώντας έτσι, διαπίστωσα, επίσης, ότι συχνά έδειχναν μεγαλύτερο ενδιαφέρον για μένα, και επανειλημμένως ζητούσαν τη γνώμη μου, δείχνοντας ενδιαφέρον για τις προσωπικές μου εμπειρίες από τα προηγούμενα χρόνια.»
Επίσης, μερικοί ηλικιωμένοι χρειάζεται να καταπολεμήσουν την ώθησι να παραπονιούνται συνεχώς όταν συναναστρέφωνται με άλλους. Μολονότι μπορεί να έχετε περισσότερα πράγματα για τα οποία να παραπονήσθε εξ αιτίας των προβλημάτων που επιφέρουν τα γηρατειά, το πνεύμα των διαρκών παραπόνων μπορεί ν’ απομακρύνη τους άλλους. Εξ άλλου, «κηρήθρα μέλιτος οι ευάρεστοι λόγοι· γλυκύτης εις την ψυχήν και ίασις εις τα οστά.» (Παρ. 16:24) Ασφαλώς το «ό,τι αν σπείρη ο άνθρωπος, τούτο και θέλει θερίσει» αληθεύει και για τις ανθρώπινες σχέσεις, έτσι δεν είναι; (Γαλ. 6:7, 8) Αν είμεθα εχθρικοί προς τους άλλους, εκφράζοντας πάντοτε παράπονα και έχοντας μια διαρκώς άγρια διάθεσι, οι άλλοι πιθανώς θα μας αποφεύγουν.
Σκληρές Πραγματικότητες
Είναι καλό να προσπαθούμε να κάνωμε τη ζωή πιο αξιόλογη και ενδιαφέρουσα. Ασφαλώς, αυτό ισχύει και για σας. Και μπορούν να σας βοηθήσουν σ’ αυτό και οι άλλοι. Ωστόσο, μια σκληρή πραγματικότης που πρέπει να αντιμετωπίσετε είναι η εξής: Άσχετα με το πόσο ενδιαφέροντα ή παραγωγικά μπορεί να είναι τα χρόνια της προχωρημένης ηλικίας, αργά ή γρήγορα η ζωή θα σταματήση. Στον παρόντα καιρό, όλοι αντιμετωπίζουν θάνατο. Γι’ αυτό, η Βίβλος λέγει ότι «διήλθεν ο θάνατος εις πάντας ανθρώπους.»—Ρωμ. 5:12.
Άσχετα με το πόσο διακριτικά μπορεί να μιλάμε γι’ αυτό, η ανθρώπινη ύπαρξις σήμερα μπορεί να συγκριθή με μια θανατική καταδίκη. Τη μέρα που γεννιόμαστε, ‘καταδικαζόμαστε’ στα γηρατειά και τον θάνατο, επειδή αυτά έρχονται ανελέητα. Πόσο λυπηρό είναι που η ζωή είναι τόσο σύντομη και γεμάτη ανησυχίες, ενώ μπορεί να την απολαύση κανείς τόσο πολύ όταν υπάρχη καλή υγεία, ασφάλεια και ωραίο περιβάλλον!—Ιώβ 14:1.
Εκείνο που χρειαζόμαστε πραγματικά είναι κάτι που θα πραγματοποιούσε εκείνο που είχε κατά νου ο Πονς ντε Λεόν όταν έψαχνε να βρη την «Πηγή της Νεότητος.» Χρειαζόμαστε κάτι που θα μπορούσε να συνδυάζη τη δύναμι της νεότητος με τη σοφία της ηλικίας.
Ωστόσο, μια άλλη σκληρή πραγματικότης είναι η εξής: Ακόμη κι’ αν το είχαμε αυτό, δεν θα μπορούσαμε ν’ απολαμβάνουμε πραγματική ευτυχία αν περιβαλλόμενα από φτώχεια, πληθωρισμό, έγκλημα, ενοχλητικούς γείτονες, φρικιαστικούς πολέμους και όλες τις άλλες ανασφάλειες αυτού του παρόντος συστήματος. Εκείνο που χρειαζόμαστε πραγματικά είναι να έχωμε αυτό το θαυμάσιο συνδυασμό της δυνάμεως της νεότητος και της σοφίας των γηρατειών, αλλά σ’ έναν κόσμο πλήρους ειρήνης και ασφαλείας, περιβαλλόμενοι από έντιμους ανθρώπους.
Δεν Είναι Όνειρο
Μήπως μια τέτοια ελπίδα είναι μόνο ένα όνειρο; Όχι, δεν είναι! Σύντομα θα γίνη πραγματικότης! Αλλά, πώς μπορεί να γίνη αυτό όταν όλες οι ενδείξεις δείχνουν ότι οι ανησυχίες της ζωής γίνονται χειρότερες, όχι καλύτερες;
Η ίδια η χειροτέρευσις των γεγονότων στον καιρό μας αποτελεί μια σαφή ένδειξι ότι ζούμε στην εποχή που, όπως προελέχθη στη Βιβλική προφητεία, θα έβλεπε το τέλος αυτού του παρόντος μη ικανοποιητικού συστήματος. Οι συμφορές που έχουν πλήξει τη γενιά μας από τον Α΄ παγκόσμιο πόλεμο, αποτελούν ορατή απόδειξι ότι αυτό το σύστημα πραγμάτων, που είναι γεμάτο ανησυχίες, έχει εισέλθει στις ‘έσχατες ημέρες’ του.—2 Τιμ. 3:1-5· Ματθ. 24:3-12.
Τι πρόκειται ν’ ακολουθήση; ‘Η ημέρα της κρίσεως και της απωλείας των ασεβών ανθρώπων,’ όπως λέγει η Βιβλική προφητεία. Μετά απ’ αυτή την εξάλειψι της πονηρίας από τη γη, ο Θεός θα εισάγη μια νέα τάξι δικής του δημιουργίας, μια τάξι στην οποία «δικαιοσύνη κατοικεί.» (2 Πέτρ. 3:7, 13) Σ’ αυτό το νέο σύστημα που θα εγκαθιδρύση ο Θεός, «ο θάνατος δεν θέλει υπάρχει πλέον, ούτε πένθος ούτε κραυγή ούτε πόνος δεν θέλουσιν υπάρχει πλέον.»—Αποκ. 21:4.
Επομένως, μπορούμε τώρα να κάνωμε εκείνο που είπε παρηγορητικά ο Ιησούς: «Ανακύψατε και σηκώσατε τας κεφαλάς σας, διότι πλησιάζει η απολύτρωσίς σας.» (Λουκ. 21:28) Όταν αυτή η δίκαιη νέα τάξις αρχίση, δεν θα υπάρχουν πια τα δυσάρεστα αποτελέσματα των γηρατειών. Αντιθέτως, οι ηλικιωμένοι θ’ αποκατασταθούν στη δύναμι της νεότητας. Ακόμα και οι νεκροί θ’ αναστηθούν για να έχουν την ευκαιρία να ζήσουν για πάντα στο νέο σύστημα πραγμάτων του Θεού. (Πράξ. 24:15) Να γιατί οι ηλικιωμένοι σήμερα δεν πρέπει, ν’ απελπίζωνται. Αντιθέτως, μπορούν να έχουν μια μεγάλη, ενισχυτική ελπίδα για ανακούφισι από τις συμφορές των γηρατειών και του θανάτου.
Έχοντας υπ’ όψιν όλ’ αυτά, οι Χριστιανοί μάρτυρες που είναι προχωρημένης ηλικίας διατηρούνται δραστήριοι, πηγαίνοντας στα σπίτια των ανθρώπων για να δημιουργήσουν επαφές με άλλους, ζητώντας τους τις απόψεις τους για τις προοπτικές της ζωής και λέγοντάς τους τι λέγει, η Βίβλος σχετικά με το εγγύς μέλλον. Μ’ αυτό τον τρόπο, αποκομίζουν όσο το δυνατόν περισσότερα από την προχωρημένη τους ηλικία.