Περιέργεια—Καλή ή Κακή;
«ΑΠΟ πού προήλθα;» «Γιατί είναι γαλανός ο ουρανός;» «Πώς μπορεί να με δη ο Θεός αν κρύβωμαι;» «Πού;» «Γιατί;» «Πώς;» Αυτές είναι οι συχνές ερωτήσεις που ακούνε διαρκώς οι στοργικές μητέρες από τα μικρά παιδιά τους.
Ναι, τα παιδιά έχουν μια δυνατή, ενστικτώδη περιέργεια. Θέλουν να γνωρίζουν το γιατί και το διότι των πραγμάτων. Γνωρίζετε, όμως, ότι αυτή η περιέργεια είναι ένα από τα χαρίσματα με τα οποία επροίκισε ο Δημιουργός τον άνθρωπο; Απεδείχθη ότι είναι μεγάλη βοήθεια για το ανθρώπινο γένος, αλλά, όπως και για όλα τα άλλα ένστικτα και τις ιδιότητες, η χρήσις της μπορεί να είναι σοφή ή αντιθέτως, ανόητη ή ακόμη και επιβλαβής.
Η περιέργεια έχει περιγραφή ως «σφοδρή επιθυμία για μάθησι.» Επίσης ως «επιθυμία να ιδή κανείς ή να μάθη κάτι που είναι νέο ή άγνωστο.» Η περιέργεια υπήρξε ένας σημαντικός παράγων στην επέκτασι του πεδίου της γνώσεως του ανθρώπου και είναι για τη διάνοια ό,τι είναι η όρεξις για το σώμα.
Αλλά, όπως σωστά έχει παρατηρηθή, υπάρχουν διάφορα είδη περιέργειας, κακά καθώς και καλά. Γι’ αυτό το λόγο έχει επίσης χαρακτηρισθή με κακή έννοια ως «αδιακρισία,» που σημαίνει «να είναι κανείς υπερβολικά ανυπόμονος να μάθη,» και ως «προσπάθεια να μάθη για τις υποθέσεις των άλλων.» Ένας Αμερικανός χρονογράφος το διετύπωσε κάποτε ως εξής: «Η περιέργεια παραμονεύει για κάθε μυστικό.» Είναι φανερό ότι η περιέργεια, αν δεν ελέγχεται κατάλληλα, μπορεί να γίνη αδυναμία μάλλον παρά προσόν. Γι’ αυτό ήταν αναγκαίο να δοθή συμβουλή σε ωρισμένους Χριστιανούς στους αποστολικούς χρόνους να μη ‘περιεργάζωνται,’ δηλαδή να μη ανακατεύωνται σε πράγματα που δεν τους ενδιαφέρουν, αλλά να ‘καταγίνωνται εις τα ίδια.’—2 Θεσ. 3:11· 1 Θεσ. 4:11.
Υπάρχει ακόμη ένα άλλο είδος περιέργειας από το οποίον πρέπει να προφυλάγεται κανείς, και αυτό είναι η περιέργεια για πράγματα κακά, σκληρά, πονηρά. Πολλοί άνθρωποι είναι περίεργοι να μάθουν λεπτομέρειες ανατριχιαστικών δολοφονιών ή ακάθαρτων περιπτώσεων διαζυγίου, ή άλλων μορφών σκανδάλων. Αλλά δεν μπορεί κανείς να τρέφη τη διάνοιά του με τέτοια πράγματα, έστω κι’ από περιέργεια, χωρίς αυτά να τον βλάψουν, όπως δεν μπορεί να βάζη κανείς δηλητήριο στο σώμα του, απλώς από περιέργεια, χωρίς αυτό να τον βλάψη. Νεαροί κατήντησαν τοξικομανείς επειδή απλώς από περιέργεια ήθελαν να δουν πώς αισθάνεται κανείς όταν παίρνη ναρκωτικά. Η ίδια προειδοποίησις ισχύει επίσης για την περιέργεια σχετικά με τη σεξουαλική ανηθικότητα, καθώς επίσης και για την κακώς κατευθυνόμενη περιέργεια σχετικά με τον αποκρυφισμό, τη μαύρη μαγεία, τον πνευματισμό και «τα όμοια τούτων.» Δεν μπορεί κανείς να ασχολήται μ’ αυτά τα πράγματα χωρίς να κινδυνεύση να βλάψη τον εαυτό του.—Δευτ. 18:10-12· Γαλ. 5:19-21.
Αλλ’ η περιέργεια, όταν κατευθύνεται σοφά, μπορεί να αποβή ένα πραγματικό προσόν. Έτσι έχει λεχθή ορθά ότι «η περιέργεια είναι ένα διανοητικό χαρακτηριστικό που ξεχωρίζει τον άνθρωπο απ’ όλες τις υπανθρώπινες μορφές τόσο καθαρά και τέλεια όσο και η σκέψις.» Αυτό φαίνεται σ’ ένα απλό παράδειγμα, όπως είναι το ταξίδι. Οι πίθηκοι περιορίζουν τις περιπλανήσεις τους μέχρι το πολύ δεκαπέντε τετραγωνικά μίλια, ενώ ο άνθρωπος έχει εξερευνήσει τα τέσσερα άκρα της γης. Πράγματι, η περιέργεια είναι ένα από τα μεγάλα χαρίσματα με τα οποία ο Δημιουργός επροίκισε τις διάνοιές μας. Η περιέργεια ήταν εκείνη που έκαμε τον Ισαάκ Νεύτωνα να ανακαλύψη το νόμο της βαρύτητος.
Λόγω των δυνατοτήτων που παρουσιάζει η περιέργεια, ένας καθηγητής της ιστορίας του Πανεπιστημίου Γέηλ είπε κάποτε σε μια νέα ομάδα σπουδαστών του κολλεγίου ότι ενώ πολλοί άνθρωποι αντιπαθούν την περιέργεια, η σχολή του δείχνει μεγάλη εκτίμησι σε ανθρώπους με μεγάλη περιέργεια. Εξήγησε επίσης ότι, ενώ ένας ερευνητής επιστήμων, αν ερωτηθή για τις προσπάθειές του, μπορεί ν’ απαντήση ότι ελπίζει ν’ ανακαλύψη ή να παραγάγη κάτι πρακτικής αξίας, στην πραγματικότητα αυτός ερευνά για ν’ αποκτήση απλώς γνώσι για δική του ικανοποίησι, άσχετα αν αυτή θα καταλήξη ή όχι σε κάτι πρακτικό και ωφέλιμο για το ανθρώπινο γένος. Μολονότι αυτή η περιέργεια για δική του ικανοποίησι μπορεί να έχη πιθανότητες επιτυχίας, μεγαλύτερη αξία για το ανθρώπινο γένος έχει η περιέργεια ή η εφευρετικότης που κατευθύνεται σε καθωρισμένους στόχους. Έτσι υπάρχει ένας Δανός εφευρέτης που ανεκάλυψε πώς να ανελκύη βυθισμένα πλοία. Λόγω του πρακτικού σκοπού αυτής της περιέργειας, πολλοί είναι οι επιχειρηματίαι που τον επισκέπτονται για να τους βοηθήση.
Εν τούτοις, η πιο ανταποδοτική, η πιο σοφή περιέργεια είναι εκείνη που κατευθύνεται σε θρησκευτικά ερωτήματα, δηλαδή σ’ ερωτήματα που αφορούν τις σχέσεις του ανθρώπου με τον Δημιουργό του και τον συνάνθρωπό του. Ο αληθινά σοφός άνθρωπος θέλει να γνωρίζη, Από πού προήλθα; Πώς γνωρίζομε ότι υπάρχει Θεός; Γιατί ο Θεός επιτρέπει την πονηρία; Ποιο είναι το καθήκον του ανθρώπου; Ποιος είναι ο προορισμός μου;
Και πού θα βρεθούν οι απαντήσεις σ’ αυτά τα ερωτήματα; Στα δύο μεγάλα Βιβλία, στο Βιβλίο της Δημιουργίας και στη Γραφή, τον θεόπνευστο Λόγο του Δημιουργού, του Ιεχωβά Θεού. Το αχανές και εύτακτο σύμπαν και όλα όσα υπάρχουν σ’ αυτό βεβαιώνουν εύγλωττα την ύπαρξι του Θεού. Και από τον Λόγο του, τη Γραφή, μαθαίνομε ότι ο Θεός εδημιούργησε τη γη και τον πρώτο άνδρα και τη γυναίκα. (Γέν. 1:1-31) Το βιβλίο αυτό αποκαλύπτει ότι ο Θεός προσφέρει στο ανθρώπινο γένος την προοπτική αιωνίου ζωής σε μια παραδεισιακή γη. (Ησ. 11:1-9· Αποκάλ. 21:4) Δείχνει επίσης ότι ο Θεός επέτρεψε την πονηρία με σκοπό να δώση στον αρχιεναντιούμενο, Σατανά τον Διάβολο, την ευκαιρία να προσπαθήση ν’ αποδείξη την καυχησιολογία του ότι θα μπορούσε να απομακρύνη όλους τους ανθρώπους από τον Θεό, και για ν’ αφήση τους ανθρώπους να αποδείξουν οι ίδιοι την πλήρη ανικανότητά των να αυτοκυβερνηθούν σοφά ανεξάρτητα από τον Δημιουργό τους και τις αρχές του.—Ιώβ 1:7 έως 2:10.
Όσο για το ποιο είναι το καθήκον του ανθρώπου, αυτό συνοψίζεται με διαφόρους τρόπους στον Λόγο του Θεού. Έτσι ο Σολομών είπε: «Φοβού τον Θεόν, και φύλαττε τας εντολάς αυτού, επειδή τούτο είναι το παν του ανθρώπου.» (Εκκλησ. 12:13) Και ιδιαίτερα μας διεφώτισε πάνω σ’ αυτό το ζήτημα ο Υιός του Θεού, διότι στο ερώτημα, «Ποια εντολή είναι η πρώτη πασών;» απήντησε ως εξής: «Πρώτη πασών των εντολών είναι, ‘Άκουε Ισραήλ· Ιεχωβά ο Θεός ημών είναι εις Ιεχωβά. Και θέλεις αγαπά Ιεχωβά τον Θεόν σου εξ όλης της καρδίας σου, και εξ όλης της ψυχής σου, και εξ όλης της διανοίας σου, και εξ όλης της δυνάμεώς σου.’ Και δευτέρα ομοία αύτη, ‘Θέλεις αγαπά τον πλησίον σου ως σεαυτόν.’ Μεγαλύτερα τούτων άλλη εντολή δεν είναι.»—Μάρκ. 12:28-31.
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η περιέργεια μπορεί να κατευθυνθή ορθά, και η πιο σοφή περιέργεια είναι εκείνη που σας οδηγεί να γνωρίσετε τον Δημιουργό σας και τους σκοπούς του για σας. Οι μάρτυρες του Ιεχωβά είναι έτοιμοι να σας βοηθήσουν ν’ αποκτήσετε αυτή τη γνώσι.