«Ένα Χιλιοστόν Ολοκλήρου του Κειμένου»

ΠΟΛΛΕΣ είναι οι παραλλαγές, που, όπως λέγουν, υπάρχουν στα διάφορα χειρόγραφα των Χριστιανικών Ελληνικών Γραφών. Αυτό έκαμε μερικούς να διερωτώνται πόση ουσιώδης παραλλαγή υπάρχει, δηλαδή, διαφορές που είναι πραγματικά ουσιαστικές. Θα είναι διαφωτιστικό να σημειωθή τι είπαν οι Ουέστκοτ και Χορτ γι’ αυτό το θέμα στην Εισαγωγή στην Καινή Διαθήκη, που αυτοί έχουν εκδώσει:

«Εν σχέσει με τον μεγάλο όγκο των λέξεων της Κ. Δ., . . . δεν υπάρχει παραλλαγή ή άλλος λόγος αμφιβολίας. . . . Η αναλογία λέξεων ουσιαστικά παραδεδεγμένων από όλους ως ισταμένων υπεράνω αμφιβολίας είναι πολύ μέγας, όχι λιγώτερος, κατά πρόχειρον υπολογισμόν, από τα επτά όγδοα του συνόλου. Το ένα όγδοον, λοιπόν, που απομένει, αποτελούμενον κατά μέγα μέρος από αλλαγές τάξεως και άλλες συγκριτικές μηδαμινότητες, αποτελεί το όλον έδαφος ασκήσεως κριτικής. Αν οι αρχές, που ακολουθούνται στην παρούσα έκδοσι, είναι υγιείς [και είναι γενικά παραδεδεγμένες ως υγιείς], το έδαφος αυτό μπορεί πάρα πολύ να μειωθή. Αναγνωρίζοντας στο πλήρες το καθήκον τού ν’ απέχωμε από λήψι αποφάσεως εκ των προτέρων σε περιπτώσεις, όπου η ένδειξις αφήνει την κρίσι σ’ εκκρεμότητα μεταξύ δύο ή περισσοτέρων αναγνώσεων, διαπιστώνουμε ότι, αφήνοντας κατά μέρος τις διαφορές ορθογραφίας [γραμματικής, ορθότητος], οι λέξεις, που υπόκεινται ακόμη, κατά τη γνώμη μας, σε αμφισβήτησι, αποτελούν μόνο το ένα έκτον περίπου του συνόλου της Καινής Διαθήκης.

»Στον δεύτερον αυτόν υπολογισμό, η αναλογία των συγκριτικώς μηδαμινών παραλλαγών είναι υπέρμετρα μεγαλύτερη από την του πρώτου· έτσι, η ποσότης αυτού, που θα ήταν δυνατόν με κάθε έννοια να λέγεται ουσιώδες, δεν είναι παρά ένα μικρό κλάσμα της όλης υπολειπόμενης παραλλαγής, και δεν μπορεί ποσώς ν’ ανέλθη πάνω από ένα χιλιοστόν ολοκλήρου του κειμένου. Εφόσον υπάρχει λόγος να υποπτεύεται κανείς ότι επικρατεί μια υπερβολική εντύπωσις ως προς την έκτασι της πιθανής παραφθοράς στην Κ. Δ., που θα μπορούσε να φανή ότι επιβεβαιώνεται από τη γλώσσα, που χρησιμοποιείται εδώ κι εκεί στις επόμενες σελίδες, επιθυμούμε να καταστήσωμε σαφώς νοητόν εκ των προτέρων πόσο μέρος της Κ. Δ. δεν έχει χρείαν των μόχθων ενός κριτικού του κειμένου». Ναι, όχι περισσότερο από το ένα χιλιοστόν των Χριστιανικών Ελληνικών Γραφών είναι έκθετον σε αμφισβήτησι για το ποια ακριβώς είναι η ορθή ανάγνωσις.