Η Άποψη της Αγίας Γραφής

Μήπως η Αγία Γραφή Αποθαρρύνει την Εκπαίδευση;

«Ο ΑΔΑΗΣ ΕΙΝΑΙ Ο ΜΟΝΟΣ ΠΟΥ ΠΕΡΙΦΡΟΝΕΙ ΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ».—Πόπλιος Σύρος, Ενάρετοι Λόγοι, πρώτος αιώνας Π.Κ.Χ.

Η ΑΓΙΑ ΓΡΑΦΗ μάς προτρέπει να “διαφυλάξουμε την πρακτική σοφία και την ικανότητα σκέψης”. (Παροιμίες 3:21) Ο Ιεχωβά, ο οποίος είναι Θεός γνώσης, θέλει να λαβαίνουν οι λάτρεις του εκπαίδευση. (1 Σαμουήλ 2:3· Παροιμίες 1:5, 22) Ωστόσο, μερικές δηλώσεις οι οποίες υπάρχουν στην Αγία Γραφή μπορεί να εγείρουν ερωτηματικά. Για παράδειγμα, αναφερόμενος στις προηγούμενες επιδιώξεις του, περιλαμβανομένης και της ανώτερης εκπαίδευσης που είχε λάβει, ο απόστολος Παύλος έγραψε: «Τα θεωρώ όλα σκουπίδια». (Φιλιππησίους 3:3-8, Σημερινή Αγγλική Μετάφραση [Today’s English Version]) Σε μια άλλη θεόπνευστη επιστολή, υποστήριξε: «Η σοφία αυτού του κόσμου είναι ανοησία για τον Θεό».—1 Κορινθίους 3:19.

Μήπως, λοιπόν, η Αγία Γραφή αποθαρρύνει την εκπαίδευση; Μέχρι ποιου βαθμού πρέπει ένας Χριστιανός να επιδιώκει κοσμική εκπαίδευση; Είναι αρκετή η στοιχειώδης σχολική εκπαίδευση την οποία απαιτεί ο νόμος ή πρέπει να επιδιώκει κάποιος επιπρόσθετη εκπαίδευση;

Η Εκπαίδευση τον Πρώτο Αιώνα

Ανάμεσα στους Χριστιανούς του πρώτου αιώνα υπήρχε μεγάλη ποικιλία ως προς το μορφωτικό επίπεδο. Ορισμένοι εξέχοντες άντρες θεωρούσαν τους Γαλιλαίους αποστόλους Πέτρο και Ιωάννη “αγράμματους και συνηθισμένους”. (Πράξεις 4:5, 6, 13) Μήπως αυτό σήμαινε ότι αυτοί οι δύο άντρες ήταν ανεκπαίδευτοι ή αμόρφωτοι; Όχι. Απλώς σήμαινε ότι η εκπαίδευσή τους δεν προερχόταν από τις εβραϊκές σχολές ανώτερης μάθησης που υπήρχαν στην Ιερουσαλήμ. Τα συγγράμματα αυτών των δύο θαρραλέων υποστηρικτών της Χριστιανοσύνης αργότερα επιβεβαίωσαν το γεγονός ότι ήταν μορφωμένοι, έξυπνοι άντρες, ικανοί να κάνουν μια λογική και Γραφική ανάλυση. Η εκπαίδευσή τους περιλάμβανε πρακτική εξάσκηση προκειμένου να φροντίζουν για τις υλικές ανάγκες των οικογενειών τους. Ήταν συνάδελφοι σε μια προφανώς κερδοφόρα αλιευτική επιχείρηση.—Μάρκος 1:16-21· Λουκάς 5:7, 10.

Σε αντίθεση, ο Λουκάς, ο μαθητής που έγραψε ένα από τα Ευαγγέλια καθώς και το βιβλίο των Πράξεων, έλαβε ανώτατη εκπαίδευση. Ήταν γιατρός. (Κολοσσαείς 4:14) Το παρελθόν που είχε ως γιατρός δίνει ένα χαρακτηριστικό ύφος στα θεόπνευστα συγγράμματά του.—Βλέπε Λουκάς 4:38· 5:12· Πράξεις 28:8.

Προτού γίνει Χριστιανός, ο απόστολος Παύλος εκπαιδεύτηκε στον Ιουδαϊκό νόμο, έχοντας δάσκαλο έναν από τους πιο λαμπρούς λογίους εκείνου του καιρού, τον Γαμαλιήλ. (Πράξεις 22:3) Η σχολική κατάρτιση του Παύλου θα αντιστοιχούσε σήμερα με πανεπιστημιακή εκπαίδευση. Επιπλέον, στην Ιουδαϊκή κοινωνία θεωρούνταν άξιο τιμής το να μαθαίνουν τα νεαρά άτομα κάποια τέχνη, ακόμη και όταν επρόκειτο να επιδιώξουν ανώτερη εκπαίδευση στα μετέπειτα χρόνια. Προφανώς, ο Παύλος εκπαιδεύτηκε ως σκηνοποιός ενόσω ήταν ακόμη νεαρός. Αυτή η τέχνη τού έδωσε τη δυνατότητα να συντηρεί τον εαυτό του στην ολοχρόνια διακονία του.

Ωστόσο, ο Παύλος αναγνώρισε ότι σε σχέση με την υπερέχουσα αξία της γνώσης του Θεού, η κοσμική εκπαίδευση—αν και απαραίτητη—είναι περιορισμένης αξίας. Ανάλογα, η Αγία Γραφή θεωρεί μεγαλύτερης σπουδαιότητας την απόκτηση γνώσης για τον Θεό και τον Χριστό. Οι Χριστιανοί σήμερα θα ήταν καλό να υιοθετήσουν αυτή τη ρεαλιστική άποψη για την κοσμική εκπαίδευση.—Παροιμίες 2:1-5· Ιωάννης 17:3· Κολοσσαείς 2:3.

Σταθμίστε Προσεκτικά το Ζήτημα

Μερικοί Χριστιανοί έχουν διαπιστώσει ότι η επιδίωξη επιπρόσθετης εκπαίδευσης, με τη μορφή είτε ακαδημαϊκών είτε επαγγελματικών σπουδών, τους έχει βοηθήσει να φροντίζουν για τις υλικές ανάγκες της οικογένειάς τους. Το να φροντίζει ένα άτομο για την οικογένειά του είναι κατάλληλο, επειδή “το να προμηθεύει κάποιος για το σπιτικό του” είναι ιερό καθήκον. (1 Τιμόθεο 5:8) Το να αποκτήσει τις απαραίτητες γνώσεις για να το κάνει αυτό είναι ζήτημα πρακτικής σοφίας.

Ωστόσο, όσοι νιώθουν την ανάγκη να αποκτήσουν περισσότερη από τη βασική εκπαίδευση προκειμένου να ανταποκριθούν σε αυτόν το σκοπό πρέπει να σταθμίσουν και τα οφέλη αλλά και τα μειονεκτήματα. Τα πιθανά οφέλη περιλαμβάνουν το να αποκτήσει κάποιος τα προσόντα για να εξασφαλίσει απασχόληση η οποία του δίνει τη δυνατότητα να συντηρεί τον εαυτό του και την οικογένειά του επαρκώς ενώ επιδιώκει με ζήλο τη Χριστιανική διακονία. Επιπλέον, μπορεί να είναι σε θέση να βοηθάει άλλους με υλικό τρόπο, “έχοντας να δίνει σε εκείνον που έχει ανάγκη”.—Εφεσίους 4:28.

Ποια είναι μερικά πιθανά μειονεκτήματα; Αυτά μπορεί να περιλαμβάνουν το να εκτεθεί κάποιος σε διδασκαλίες οι οποίες διαβρώνουν την πίστη στον Θεό και στην Αγία Γραφή. Ο Παύλος συμβούλεψε τους Χριστιανούς να φυλάγονται από “την ψευδώς αποκαλούμενη «γνώση»” και από “τη φιλοσοφία και την κενή απάτη σύμφωνα με την παράδοση των ανθρώπων”. (1 Τιμόθεο 6:20, 21· Κολοσσαείς 2:8) Αναμφισβήτητα, η έκθεση σε μερικά είδη εκπαίδευσης μπορεί να είναι καταστροφική για την πίστη κάποιου Χριστιανού. Όσοι σκέφτονται να λάβουν επιπρόσθετη εκπαίδευση ή να ακολουθήσουν επιπρόσθετες σπουδές πρέπει να γνωρίζουν τους κινδύνους τέτοιων επιβλαβών επιρροών.

Ο Μωυσής, που «διδάχτηκε όλη τη σοφία των Αιγυπτίων», διατήρησε ισχυρή πίστη παρά το ότι έλαβε εκπαίδευση η οποία αναμφίβολα περιλάμβανε πολυθεϊστικές διδασκαλίες που ατίμαζαν τον Θεό. (Πράξεις 7:22) Παρόμοια, οι Χριστιανοί σήμερα προσέχουν ώστε να μην υποκύψουν στις επιβλαβείς επιρροές σε οποιοδήποτε περιβάλλον και αν βρεθούν.

Ένας άλλος πιθανός κίνδυνος που υπάρχει στην επιδίωξη επιπρόσθετης εκπαίδευσης είναι ότι η γνώση κάνει κάποιον να φουσκώνει από υπερηφάνεια, δηλαδή προκαλεί έπαρση. (1 Κορινθίους 8:1) Πολλοί επιζητούν μέσω της εκπαίδευσης να αποκτήσουν γνώση για ιδιοτελείς λόγους, και ακόμη και η ειλικρινής επιδίωξη γνώσης θα μπορούσε να οδηγήσει σε αισθήματα ανωτερότητας και υπεροψίας. Μια τέτοια στάση δυσαρεστεί τον Θεό.—Παροιμίες 8:13.

Σκεφτείτε τους Φαρισαίους. Μέλη αυτής της εξέχουσας θρησκευτικής αίρεσης περηφανεύονταν για την πολυμάθειά τους και την υποτιθέμενη δικαιοσύνη τους. Ήταν πολύ καλά εξοικειωμένοι με ένα σύνολο ραβινικών παραδόσεων και περιφρονούσαν τους κοινούς ανθρώπους, οι οποίοι ήταν λιγότερο μορφωμένοι, θεωρώντας τους αδαείς, αξιοκαταφρόνητους, ακόμη και καταραμένους. (Ιωάννης 7:49) Εκτός από αυτό, ήταν φιλάργυροι. (Λουκάς 16:14) Το παράδειγμά τους δείχνει ότι όταν η επιδίωξη για ανώτερη εκπαίδευση γίνεται με εσφαλμένα κίνητρα, τότε αυτή μπορεί να κάνει ένα άτομο υπερήφανο ή να το οδηγήσει στη φιλαργυρία. Συνεπώς, για να καθορίσει ένας Χριστιανός το είδος της εκπαίδευσης και το πόση εκπαίδευση θα επιδιώξει, θα ήταν καλό να αναρωτηθεί: “Ποια είναι τα κίνητρά μου;”

Ζήτημα Προσωπικής Επιλογής

Όπως ακριβώς συνέβαινε τον πρώτο αιώνα, υπάρχει μεγάλη ποικιλία ως προς το μορφωτικό επίπεδο ανάμεσα στους Χριστιανούς σήμερα. Υπό την καθοδήγηση των γονέων τους, τα νεαρά άτομα που τελειώνουν την υποχρεωτική σχολική εκπαίδευσή τους μπορεί να επιλέξουν την επιδίωξη επιπρόσθετης κοσμικής εκπαίδευσης. Παρόμοια, οι ενήλικοι που ενδιαφέρονται να βελτιώσουν τα μέσα με τα οποία προμηθεύουν τα αναγκαία για την οικογένειά τους μπορεί να θεωρούν αυτή την επιπρόσθετη εκπαίδευση αποτελεσματικό μέσο για να το επιτύχουν αυτό.a Ορισμένες πλευρές της παραδοσιακής ακαδημαϊκής εκπαίδευσης θέτουν έμφαση στην ανάπτυξη της γενικής διανοητικής ικανότητας παρά στις τεχνικές ή επαγγελματικές γνώσεις. Επομένως, ένα άτομο μπορεί να διαπιστώσει ότι ακόμη και αφού έχει επενδύσει πολύ χρόνο για να λάβει τέτοια εκπαίδευση δεν έχει αποκτήσει κάποια αξιοποιήσιμη ειδικότητα. Γι’ αυτόν το λόγο, μερικοί επιλέγουν να εγγραφούν σε επαγγελματικά προγράμματα ή σε τεχνικές σχολές, με σκοπό την πιο εύκολη κάλυψη των σημερινών αναγκών στην αγορά εργασίας.

Όπως και αν έχουν τα πράγματα, αυτές οι αποφάσεις είναι προσωπικής φύσης. Οι Χριστιανοί δεν πρέπει να επικρίνουν ούτε να κρίνουν ο ένας τον άλλον για αυτό το ζήτημα. Ο Ιάκωβος έγραψε: «Εσύ ποιος είσαι που κρίνεις τον πλησίον σου;» (Ιακώβου 4:12) Αν κάποιος Χριστιανός σκέφτεται να επιδιώξει επιπρόσθετη εκπαίδευση, θα ήταν καλό να εξετάσει τα δικά του κίνητρα για να βεβαιωθεί ότι τα ιδιοτελή, υλιστικά συμφέροντα δεν είναι η υποκινούσα δύναμη.

Είναι προφανές ότι η Αγία Γραφή ενθαρρύνει την ισορροπημένη άποψη για την εκπαίδευση. Οι Χριστιανοί γονείς αναγνωρίζουν την υπερέχουσα αξία της πνευματικής εκπαίδευσης η οποία βασίζεται στον εμπνευσμένο Λόγο του Θεού και δίνουν ισορροπημένες συμβουλές στα παιδιά τους όσον αφορά την επιπρόσθετη εκπαίδευση. (2 Τιμόθεο 3:16) Επειδή έχουν ρεαλιστική άποψη για τη ζωή, αναγνωρίζουν την αξία της κοσμικής εκπαίδευσης προκειμένου τα ενήλικα παιδιά τους να αποκτήσουν τις απαραίτητες ικανότητες για να παρέχουν τα αναγκαία στον εαυτό τους και στη μελλοντική τους οικογένεια. Συνεπώς, στην προσπάθειά του να καθορίσει αν πρέπει να επιδιώξει επιπρόσθετη εκπαίδευση, και σε ποιο βαθμό, κάθε Χριστιανός μπορεί να πάρει σωστές προσωπικές αποφάσεις με βάση την αφοσίωση στον Ιεχωβά Θεό, η οποία «είναι ωφέλιμη για όλα τα πράγματα, εφόσον περιέχει υπόσχεση για την τωρινή ζωή και για αυτήν που θα έρθει».—1 Τιμόθεο 4:8.

[Υποσημειώσεις]

[Πρόταση που τονίζεται στη σελίδα 20]

«Διαφύλαξε την πρακτική σοφία και την ικανότητα σκέψης». —Παροιμίες 3:21

[Πρόταση που τονίζεται στη σελίδα 21]

Καθώς ένας Χριστιανός σκέφτεται αν πρέπει να επιδιώξει επιπρόσθετη εκπαίδευση, θα ήταν καλό να αναρωτηθεί: “Ποια είναι τα κίνητρά μου;”