Πώς να Διακρίνετε τα Σημάδια Πίεσης στο Παιδί Σας

«Σπάνια δεν έχουν αιτία τα αισθήματα πίεσης: Συνήθως πρόκειται για αντιδράσεις σε συγκεκριμένα γεγονότα ή περιστάσεις».—Δρ Λίλιαν Γκ. Κατζ.

ΠΩΣ μπορεί ο πιλότος που πετάει στη διάρκεια μιας σκοτεινής νύχτας με ομίχλη να ξέρει πού πηγαίνει; Από την απογείωση μέχρι την προσγείωση βασίζεται σε σήματα. Πάνω από εκατό όργανα καταλαμβάνουν το χώρο του πιλοτηρίου ενός μεγάλου αεροπλάνου, που το καθένα μεταβιβάζει πολύτιμες πληροφορίες και προειδοποιεί τον πιλότο για πιθανά προβλήματα.

Το να μεγαλώνει κανείς στο γεμάτο πίεση κόσμο μας μοιάζει σαν να πετάει με αεροπλάνο μέσα σε μια θύελλα. Πώς μπορούν οι γονείς να επιτύχουν ομαλή πτήση από τη βρεφική ηλικία μέχρι την ενηλικίωση; Επειδή πολλά παιδιά δεν μιλούν για τις πιέσεις που αντιμετωπίζουν, οι γονείς πρέπει να μάθουν να διακρίνουν τα σημάδια.

Το Σώμα «Μιλάει»

Το παιδί συχνά δείχνει την πίεση που νιώθει με το σώμα. Οι ψυχοσωματικές αντιδράσεις, οι οποίες περιλαμβάνουν στομαχικά προβλήματα, πονοκεφάλους, κόπωση, διαταραχές του ύπνου και προβλήματα απέκκρισης, μπορεί να αποτελούν σημάδια ότι κάτι δεν πάει καλά.a

Η απώλεια της ακοής της Σάρον ήταν το αποκορύφωμα μιας περιόδου έντονης μοναξιάς. Όταν η Έιμι πήγε σχολείο, άρχισε να νιώθει κράμπες στο στομάχι εξαιτίας του φόβου για το χωρισμό της από τη μητέρα της. Η δυσκοιλιότητα του Τζον προήλθε από την ένταση που ένιωθε όταν γινόταν μάρτυρας βίαιων καβγάδων μεταξύ των γονέων του.

Η σεξουαλική κακοποίηση είχε σωματικές επιπτώσεις στη δεκάχρονη Άσλι. «Θυμάμαι ότι δεν πήγαινα στο σχολείο επί μια εβδομάδα [μετά το βιασμό] επειδή ήμουν άρρωστη», λέει καθώς φέρνει το περιστατικό στο νου της. Το βιβλίο Όταν το Παιδί σας Κακοποιηθεί (When Your Child Has Been Molested) εξηγεί: «Το βάρος της κακοποίησης που έχει υποστεί μπορεί να πιέσει το παιδί και να το κάνει να αρρωστήσει». Ανάμεσα στα πιθανά σωματικά σημάδια μιας τέτοιας τραυματικής εμπειρίας είναι οι αλλοιώσεις οργάνων, ο πόνος κατά τη διάρκεια απεκκρίσεων, οι υποτροπιάζοντες στομαχόπονοι, οι πονοκέφαλοι και οι πόνοι στα οστά και στους μυς χωρίς καμιά προφανή αιτία.

Όταν η αρρώστια φαίνεται ψυχοσωματική, οι γονείς πρέπει να πάρουν τα σημάδια στα σοβαρά. «Δεν έχει σημασία αν το παιδί υποκρίνεται ή όχι», λέει η Δρ Άλις Σ. Χόνιγκ. «Αυτό που είναι σημαντικό είναι το πρόβλημα που υποβόσκει».

Οι Πράξεις Μιλούν πιο Δυνατά από τα Λόγια

Μια ξαφνική αλλαγή στη συμπεριφορά είναι συχνά έκκληση για βοήθεια. Το βιβλίο Εκφράζοντας τη Θλίψη με Λόγια (Giving Sorrow Words) επισημαίνει: «Όταν ένας καλός μαθητής αρχίζει να παίρνει κακούς βαθμούς, αυτό είναι κάτι που πρέπει να τύχει προσοχής, και το ίδιο ισχύει όταν γίνεται αγγελούδι ένα παιδί το οποίο προηγουμένως ήταν άτακτο».

Ο εφτάχρονος Τίμι άρχισε ξαφνικά να λέει ψέματα όταν η μητέρα του απορροφήθηκε εντελώς από τη δουλειά της. Η ξαφνική αγενής συμπεριφορά του εξάχρονου Άνταμ είχε τη ρίζα της στα αισθήματα ανεπάρκειας που ένιωθε στο σχολείο. Με το να αρχίσει ξανά τη νυχτερινή ενούρηση, ο εφτάχρονος Καρλ έδειξε τη λαχτάρα του να κερδίσει την αποδοχή των γονέων του, η οποία τώρα φαινόταν να έχει στραφεί στη μικρότερη αδελφή του.

Η αυτοκαταστροφική συμπεριφορά είναι ιδιαίτερα ανησυχητική. Τα συχνά ατυχήματα της δωδεκάχρονης Σάρας δεν θα μπορούσαν να αποδοθούν σε απλή αδεξιότητα. Από τότε που οι γονείς της πήραν διαζύγιο, τα τραύματα που έκανε στον εαυτό της ήταν ο τρόπος τον οποίο χρησιμοποιούσε υποσυνείδητα στην προσπάθειά της να ανακτήσει τη στοργή του απόντα πατέρα της. Είτε είναι κάτι απλό όπως οι αυτοτραυματισμοί ελαφράς μορφής είτε είναι κάτι σοβαρό όπως η απόπειρα αυτοκτονίας, η επιθετικότητα του παιδιού η οποία στρέφεται στον εαυτό του μέσω αυτοκαταστροφικής συμπεριφοράς είναι σημάδι έντονης πίεσης.

Λόγια που Βγαίνουν από την Καρδιά

«Εκ του περισσεύματος της καρδίας λαλεί το στόμα», είπε ο Ιησούς Χριστός. (Ματθαίος 12:34) Μια καρδιά που έχει κυριευτεί από αρνητικά συναισθήματα συνήθως αποκαλύπτεται από το τι λέει το παιδί.

«Τα παιδιά που έρχονται στο σπίτι και λένε ‘Κανείς δεν με συμπαθεί’ στην πραγματικότητα σας λένε ότι δεν συμπαθούν τον εαυτό τους», λέει η Δρ Λορέν Στερν. Το ίδιο θα μπορούσε να αληθεύει και με την καυχησιολογία. Ενώ φαινομενικά εκφράζει το αντίθετο της χαμηλής αυτοεκτίμησης, ο κομπασμός για πραγματικά ή φανταστικά επιτεύγματα μπορεί να είναι μια προσπάθεια να υπερνικηθούν βαθιά αισθήματα ανεπάρκειας.

Είναι γεγονός ότι όλα τα παιδιά αρρωσταίνουν, κάνουν κατά καιρούς αταξίες και απογοητεύονται μερικές φορές από τον εαυτό τους. Αλλά όταν αυτά τα προβλήματα είναι μόνιμα και δεν φαίνεται να υπάρχει κάποια άμεση αιτία, οι γονείς πρέπει να σταθμίσουν τη σημασία που έχουν αυτά τα σημάδια.

Αφού μελέτησε τη συμπεριφορά που είχαν στην παιδική τους ηλικία έξι έφηβοι οι οποίοι είχαν διαπράξει μια εξαιρετικά βίαιη επίθεση, η Μαίρη Σούζαν Μίλερ επισήμανε: «Υπήρχαν όλες οι ενδείξεις. Τα αγόρια φανέρωναν αυτές τις ενδείξεις με τον τρόπο ζωής τους επί χρόνια, αλλά κανείς δεν έδινε προσοχή. Οι ενήλικοι έβλεπαν αλλά σήκωναν τους ώμους τους με αδιαφορία».

Τώρα, περισσότερο από κάθε άλλη φορά, οι γονείς πρέπει να είναι άγρυπνοι ώστε να αναγνωρίσουν τα σημάδια πίεσης που παρουσιάζονται στην παιδική ηλικία και να αναλάβουν δράση.

[Υποσημειώσεις]

[Πλαίσιο στη σελίδα 8]

Πίεση Μέσα στη Μήτρα;

Ακόμη και το έμβρυο μπορεί να αντιληφτεί την πίεση, το φόβο και το άγχος που εκδηλώνει η μητέρα του μέσω χημικών αλλαγών στην κυκλοφορία του αίματος. «Το αναπτυσσόμενο έμβρυο νιώθει και την παραμικρή ένταση που νιώθει η έγκυος», γράφει η Λίντα Μπερντ Φράνκε στο βιβλίο της Μεγαλώνοντας με την Εμπειρία του Διαζυγίου (Growing Up Divorced). «Αν και το νευρικό σύστημα του εμβρύου δεν συνδέεται άμεσα με το νευρικό σύστημα της γυναίκας, υπάρχει μια σχέση μονής κατεύθυνσης μεταξύ των δύο, η οποία δεν μπορεί να διακοπεί». Αυτό ίσως εξηγεί γιατί, σύμφωνα με το περιοδικό Τάιμ (Time), το 30 τοις εκατό, όπως υπολογίζεται, των βρεφών ηλικίας 18 μηνών και κάτω πάσχουν από δυσκολίες που σχετίζονται με την πίεση που νιώθουν, και οι οποίες κυμαίνονται από συναισθηματική απόσυρση μέχρι κρίσεις άγχους. «Τα μωρά που γεννιούνται από δυστυχισμένες, καταθλιμμένες γυναίκες συχνά είναι και τα ίδια δυστυχισμένα και καταθλιμμένα», καταλήγει η Φράνκε.

[Πλαίσιο στη σελίδα 9]

Όταν το Παιδί Προσπαθεί να Δώσει Τέλος σε Όλα Αυτά

«Τι θα γινόταν αν κοιμόμουν εκατό χρόνια;» ρώτησε η Λέτι τον πατέρα της. Παιδιάστικη ερώτηση, σκέφτηκε αυτός. Αλλά η Λέτι δεν μιλούσε επιπόλαια. Μερικές μέρες αργότερα νοσηλεύτηκε επειδή είχε καταπιεί ένα ολόκληρο μπουκάλι υπνωτικά χάπια.

Τι πρέπει να κάνετε αν το παιδί σας σκεφτεί ή αποπειραθεί στ’ αλήθεια να αυτοκτονήσει; «Αναζητήστε αμέσως βοήθεια από ειδικό», παροτρύνει το βιβλίο Κατάθλιψη—Τι Πρέπει να Γνωρίζουν οι Οικογένειες (Depression—What Families Should Know). «Ο χειρισμός πιθανών αυτοκτονιών δεν είναι υπόθεση για ερασιτέχνες, ακόμη και για εκείνους που ενδιαφέρονται πολύ για το καταθλιμμένο άτομο. Μπορεί να νομίζετε ότι πείσατε το μέλος της οικογένειάς σας να μην αυτοκτονήσει, ενώ το μόνο που κάνει αυτός ή αυτή είναι να σωπαίνει και να κρατάει κρυφά τα αισθήματά του ή τα αισθήματά της μέχρι να εκραγούν με τρομακτικά αποτελέσματα».

Με την κατάλληλη αγωγή, υπάρχει ελπίδα για το παιδί το οποίο προσπαθεί να δώσει τέλος σε όλα αυτά. «Οι περισσότεροι άνθρωποι που αποπειρώνται να αυτοκτονήσουν στην πραγματικότητα δεν θέλουν να σκοτωθούν», αναφέρει το βιβλίο που αναφέρθηκε παραπάνω. «Απλώς θέλουν να σταματήσουν να πληγώνονται. Οι απόπειρές τους είναι κραυγή για βοήθεια». Στη Χριστιανική εκκλησία, οι γονείς οι οποίοι δεν ξέρουν πώς να χειριστούν τα παιδιά τους, σε περίπτωση που αυτά εκδηλώσουν τάσεις αυτοκτονίας, μπορούν να λάβουν στοργική υποστήριξη και καλές Γραφικές συμβουλές από τους πρεσβυτέρους.