É dzam Biblia a lere nfa é môt a ne ñe Tsîn

1. Amu dzé bia ve akiba akal Biblia ?

BIA ve Jehôva Nzame abuiñ akiba, akal Biblia ! A Biblia été, ya akeng, a ve bia melepgha me ne bia vole a yem é dzam bi ne bo éyong bi tele mindzukh été. A ve fe bia mbemba ôyane akal melu ma zu. Édi da dang éban é ne naa, Jehôva a nga belane Biblia naa a lere aval môt a ne. Éyong bia binane ébe é mbemba mefulu mèñ, da bira bia name min’nem ye tsini bia naa, bi kômô ñe yit bebéñ ye bo memvuiñ mèñ—Bya 25:14.

2. Meval mevé Jehôva a nga lere boan be-bôt aval môt a ne ?

² Jehôva a kômô naa bôt be yem ñe. Metam ô mvus, a nga lere aval môt a ne, éé ve bôt b’ézing bibyeyem, min’yenane mi ye ôsiman, ye lôm bangele naa, be ke kanghle boan be-bôt mefuèñ mèñ (Nla. 12:6 ; Bisè mintôl 10:3, 4). Ve, aval avé bi mbe yeghe biyiyem, min’yenane mi ye ôsiman, nge ki mefuèñ me nga so ébe bangele, nge maa mbe ki ntsilan ? Ya ôsimane té éde, Jehôva nga bo naa, boan be-bôt « be tsili abakh été, » é dzam a nga kômô naa bi yem (Jér. 30:2). Amu « mezen Nzame me ne kaa évus, » bi ne tobe ndzi n’nem naa, aval a kobe ya bia éde da dang mbeng, da ye fe bia vole—Bya 18:30.

3. Aval avé Jehôva a nga bo naa Biblia a tobe yazukuiñ ému ? (Esaïe 40:8)

³ A lang Esaïe 40:8. Nkobe Nzame ô nga ve besosôe befam ye binenga be ye metam ô mvus mbemba melepgha tang betoyini a mimbu. Aval avé dzam té é nga boban ? Asughlan, ébe abuiñ tam, bifiè Nzame bi nga tobe ntsilan é biôm bia wu ntukh été. Dzam té é nga ve naa, bekalare be nga tare tsili ôsusua, baa dzi ki tobe yazukuiñ melu mèè. Ve, Jehôva a nga tugha daghe naa, be mane bo be copias be ye min’fufup mintsili. Amben be copistas nge copiste be mbe boan be-bôt a bikop, be nga tugha bo nkee éyong be nga bo ésèñ té. Éfônan, édi da daghe Mintsili nkobe Hebreo, n’yem mam ézing a nga tsili naa : « Bi ne tobe ya ndzi n’nem naa, abakh ézing afe ye metam ô mvus baa dzi ki de baghle kaa naa ba tsen de yazukuiñ ému ane be nga bo de ya Biblia. » Éde é ne naa, amben be nga tsili Biblia é biôm bia wu ntukh été, ye naa, be copistas be mbe bôt a bikop, bi ne tobe ya ndzi n’nem naa, bifiè bia lang a Biblia été ému, bia lere mesiman é môt a ne me Tsîn, Jehôva.

4. Za dzam bia ye fas ayeghle di été ?

⁴ Jehôva éñe a ne Tsîn ye « mbemba n’vehane ôse ye é das é ne kaa ékop » (Jacq. 1:17). Biblia a ne das daa, ye é mbemba bedas Jehôva a ve-hang bia. Das da dzô bia abuiñ mam nfa é môt a va ve de. Aval a tugha bia yem, ya yem é mam bia yi. Ôsimane té ô ne fe bebela nfa é môt nga ve bia Biblia. Éyong bia fas das té, bia yeghe abuiñ mam nfa Jehôva. Bia yeghe aval a tugha bia yem, ya fe, aval a tugha yem é dzam bia yi. Ayeghle di été, bia ye fas aval Biblia a lere mefulu melal Jehôva ma : akeng dèñ, é tetele dèñ, ya édzing dèñ. N’targhane fas meval Biblia a lere akeng Nzame.

BIBLIA A LERE AKENG NZAME

5. Aval avé Biblia a lere akeng Nzame ?

⁵ Jehôva a yem naa, bia yi melepgha mèñ me ne akeng. Éde, Biblia é das dèñ, é ne ndzalane ye akeng dèñ. Melepgha me ya Biblia ma yem name bôt. Biblia a tsen bining. Éyong a nga tsili mebakh ma tare a Biblia été, Moisés a nga dzô be Israelitas, ayong Nzame naa : « Éé se ki bifiè bi ne kaa ayilgha akal denan, ve bia yili éning denan » (Deut. 32:47). É bôt be nga bo Mintsili mité mewokh, mam me nga wulu be mbeng, be nga ning fe a mvom été (Bya 1:2, 3). Tam déé dzi ki tsen é ngu’u Nkobe Nzame ô bele naa da tsen bining boan be-bôt. Naa mi bele éfônan, kenghane a nden wèè jw.org, nlong minlô-medzô, « La Biblia les Cambió La Vida » nge ki « La Bible transforme des vies, » mia ye yen minlang mi ye éning a lôt 50. Minlang mité mia lere aval Biblia a nga « sèñ ébe bebunu » be ye ému ya ngu’u—1 Beth. 2:13.

6. Amu dzé bi ne dzô naa, Biblia aa fônane ki abakh éfe ézing ?

⁶ Abakh éfe ézing déé se ki ane Nkobe Nzame. Amu dzé bi ne de dzô ? Amu naa, é môt a ne abakh té Tsîn, Jehôva Nzame, a bele mengu’u mese, a ne mbèmbèè ya mbèmbèè, ye naa, a bele akeng biaa se ki vaghane ya dzôm éfe ézing. Bôt ba tsini naa ba lang abuiñ mebakh a too naa é bôt be nga tsili mebakh meté be wu-hang. Abuiñ biyong é wula kuiñ naa, melepgha bia yen mebakh meté été maa se fe éban. Ve, akeng é ne metsin metsing me ya Biblia été, me ne bia éban tam ésese ; melepgha meté me lere-yang naa, me ne éban akal é bôt ba ning metam mesese me ye éning. Éyong bia lang ya binane ébe é mam me ne nfufub abakh té été, é môt a ne Tsîn abakh té, a belane é ngu’u dzèñ naa a vole bia a yen, aval bi ne dzale melepgha me ne a Biblia été bining biè (Bya 119:27 ; Mal. 3:16 ; Behéb. 4:12). Ôwé, é môt a ne Tsîn Biblia a fep a n’nem naa a vole mina. Ke dzam té da tsini bia naa bi bo mban a lang Biblia nga !

7. Aval avé Biblia a nga lat ayong Nzame metam ô mvus ?

⁷ Dzam afe da lere naa Biblia a bele akeng Nzame. Dzam té é ne aval Biblia a vole ayong Nzame naa é tobe élat. Éyong be Israelitas be nga ñii a Si ngiagh, be nga ke ba tobe abuiñ mevôm me ye môra si té. Bevoo b’ézing be nga venghane beyop be koas, éba bevoo be nga bele biyem, éba bevoo ki, be nga béñ mefup. É mbe kuiñ naa, be Israelitas be too ngura nfa ye si, be sum naa ba bo kaa simane éba be too nfa mboo ya si té. Éde Jehôva a nga kômane naa, ébe biyong bizing be Israelitas be bo béé tubane naa, be bèè nlanghang ye ayilgha ba ve Nkobe wèñ ô ne ntsilan (Deut. 31:10-13 ; Néh. 8:2, 8, 18). Tame simane aval sôsôe Israelita a mbe wôran éyong a siène a Jerusalén, éyong ézing ye tubane bizukh bekang bevoo ba so minfa misese mi ya si ! Aval té, éde Jehôva a nga vole ayong dèñ naa é baghle élat. Ôsu vèè, ékôan bekristen é mbe é bele, befam ye binenga be nga kobe abuiñ minkobe. Bevoo be ye été, be mbe bôra be-bôt, éba bevoo ki, be mbe bingôngoo bi-bôt. Bevoo be mbe minkukuma, éba bevoo ki ajèñ bôt. Ve, amu be nga dzing Mintsili, be mbe élat ékang ña Nzame été. Éba be nga bo bekang, be mbe wokh Nkobe Nzame fave ye avole bekang bevoo, ya fe éyong ba kôan ya be—Bisè mintôl 2:42 ; 8:30, 31.

8. Aval avé Biblia a lat ayong Jehôva ému ?

⁸ É Nzame waa a ne akeng a tsini naa a yeghle ye lat ayong dèñ ngalane Biblia. Biblia a bele be bebela besese ba daghe Jehôva, bia yiène yem. Tam ésese, bia kôane nsama bisulane biè, é bura bisesang ya bisesang melu melal biè nfa ye naa, bi bèè aval ba lang, a ve ayilgha ye fas Mintsili. Éde é ne naa, Biblia a ne évole é ne édedèè éban Jehôva a belane de nfa ye naa, a vole ayong dèñ a « sèhane ñe nsama, élat été »—Soph. 3:9.

9. Za fulu é ne édedèè éban bia yiène bele naa bi wokh é fuèñ é ne a Biblia été ? (Luc 10:21)

⁹ N’yenghan é dzam afe da lere akeng Jehôva. Biblia a bele abuiñ minfa mi ne naa, fave é bôt be ne asili ñu ébe be ne mi wokh ( A lang Luc 10:21). Bôt besese be ne lang Biblia. Aval ane n’yem mam ézing a dzô de, Biblia « aa se fave abakh be dang-hang lang, ve, a ne fe abakh be dang-hang tugha lang a lôt mebakh mesese. » Ve bebela a ne naa, fave é bôt be ne asili ñu ébe be ne tugha wokh ye dzale é dzam a dzô—2 Becor. 3:15, 16.

10. Aval avé afe Biblia a lere akeng Jehôva ?

¹⁰ Bia yeghe fe akeng Jehôva aval afe a Biblia été. Jehôva aa belane ki Mintsili naa a yeghle bia fave ane nsama bôt, ve a belane fe de, naa a yeghle ye fong kada môt y’ébe bia. Bia besese bi ne wôran aval Jehôva a bis kada môt y’ébe bia, éyong bia lang Nkobe wèñ (Esaïe 30:21). Éyong wa tôbane ndzukh ézing, ye waa be wôrane biyong bizing naa, éyong wa lang éfus ézing ye Mintsili, a fônane naa, be va tsili de fave akal duè ? Biblia a nga tobe ntsilane aval da ve naa, bizukh bi-bôt be ne ñe wokh. Dzé da ve naa, Biblia a bele é fuèñ da yiène wa, ye dzale é mam wa yi, yazukuiñ ému ? Dzam té da boban fave amu é môt a ne ñe Tsîn a ne édedèè akeng—2 Tim. 3:16, 17.

BIBLIA A LERE É TETELE NZAME

11. Aval avé Nzame a nga lere naa éé se ki ôbangam éyong be nga tsili Biblia ?

¹¹ Tetele a ne é fulu éfe Jehôva (Deut. 32:4). Fulu tetele é ne élat ya fulu kaa ôbangam, amu Jehôva éé se ki ôbangam (Bisè mintôl 10:34, 35 ; Bero. 2:11). É fulu kaa ôbangam dèñ, é nga lereban ébe minkobe be nga belane mie naa be tsili Biblia. Mebakh 39 ma tare a Biblia été, me nga tobe ntsilane nkobe Hebreo, amu nkobe té éwô ô mbe ébubu a wokh akal ayong Nzame metam meté. Ve dzam daa, ntet mimbu ôsua kaa naa Yésu a byale, Amu nkobe Griego nge ki Grec éwô be nga bira kobe, éde mebakh 27 ma sughlan a Biblia été, me nga tobe ntsilane nkobe té. Jehôva éé dzi ki bane naa, Nkobe wèñ wa yiène tobe ntsilane fave nkobe mboo. Ému, bôt bebéñ bakuru muom ba kobe abuiñ minkobe si ése ngura. Éde aval avé abim bôt beté be ne yeghe a yem Jehôva ?

12. Aval avé nten Daniel 12:4 da dzalban melu me ye asughlan ?

¹² Ngalane nkulu medzô Daniel, Jehôva nga kiagh naa, melu me ye asughlan « é ña n’yemane » ba yen a Biblia été « a ye bo abuiñ. » Abuiñ bôt be nga ye de wokh (A lang Daniel 12:4). Ngura aval n’yemane té ô nga bo abuiñ, a ne ngalane nkonghlane, nkulane ye n’kabane be Biblias ya mebakh me ne tsîn a Biblia été. Biblia a venghaneyang abakh da dang nkonghlane ya n’kaban éning ngura. Biyong bizing minkonghlane be Biblias mimbana mia kulu, mi wôla bo édedèè nku abé. Yazukuiñ éndagha, ayong Jehôva é konghlaneyang Nkobe wèñ ngura nge ki éfas a lôt minkobe 240. Éde môt asese a ne bele nkonghlane ye été kaa yaane. Asughlane ye été, bôt be ye meyong mese be ne yeghe « fuèñ ye Édjié Nzame » kaa naa amangha é so (Mat. 24:14). É Nzame waa a ne tetele a kômô ve é bôt bese be ne de bo maa ye naa, be yem ñe, béé lang Nkobe wèñ, amu naa, a bira dzing bia besese.

BIBLIA A LERE ÉDZING NZAME

13. Amu dzé bi ne dzô naa, Biblia a lere édzing Jehôva ? (Jean 21:25)

¹³ Biblia a vole bia a wokh naa, é fulu da dang Jehôva n’nen é ne édzing (1 Jean 4:8). Fasghe é mam Jehôva a nga ve naa be tsili a Biblia été, ya éma a nga ve naa be taa tsili. A nga ve fave abim bia yi nfa ye naa, bi bele mbemba élat ya ñe, bi bele éning é ne mvom éndagha, ye wun éning é ne mbèmbèè melu ma zu. Ve, amu Jehôva a dzing bia, éde éé dzi ki bia ve abuiñ mefuèñ mefe maa se ki éban naa bi sèhane ñe—A lang Jean 21:25.

14. Aval avé afe Biblia a lere édzing Nzame ?

¹⁴ Jehôva a nga lere fe édzing éyong a nga kobe ya bia aval da ve bia édzidzin. A Biblia été, aa ve ki bia môra nlong metsing waa mane ki, éé ke a daghe minfa misese mi ye éning dèè. Ndaane de, a belane minlang mi ye éning, minkulane medzô, ya mbemba melepgha naa, a vole bia a ñong mbemba minkighane. Aval té, éde Nkobe Nzame wa tsini bia naa bi dzing ñe ya bo ñe mewokh ya n’nem ôse.

15. (a) Aval avé Jehôva a nga lere naa, a bis é bôt ba lang Nkobe wèñ ? (b) Évaghle été, za bifônane bi ya Biblia étong mominga, étong moadzang, ya n’nôm kal dzaa ba binane ? (Atar. 39:1, 10-12 ; 2 Bed. 5:1-3 ; Luc 2:25-38)

¹⁵ Biblia a lere naa Jehôva a bira bia bis. Aval avé a lere de ? Nkobe wèñ ô ne n’dzalane ya minlang mia lere awôrane boan be-bôt. Bia fe bi ne wokh bitéñ é bôt ba tu a Biblia été, amu baa fe be mbe é bôt « be nga wôrane mam ane bia » (Jacq. 5:17). Édi da dang éban é ne naa, éyong bia fas aval Jehôva a nga belane é bôt be ne ane bia, bi ne tugha wokh naa, « Jehôva a ne édedèè édzing ya mvam »—Jacq. 5:11.

16. Za dzam bia yeghe ébe Jehôva éyong bia lang a Biblia été éfônan é bôt be nga bo bikop ? (Esaïe 55:7)

¹⁶ Biblia a lere édzing Jehôva akal dèè aval afe. Mintsili mia bane bia naa, é Nzame waa, aa ye ki bia lame éyong bia bo bikop. Be Israelitas be nga bo minsem asu Jehôva abuiñ biyong ; ve dzam daa, éyong be nga dzôban ya n’nem ôse, Nzame nga dzame be (A lang Esaïe 55:7). Édzing Nzame é nga name fe bekristen be ye ntet mimbu ôsua. Ya nsisim Nzame, ntôl Pablo a nga sakh fe bekristen bevoo naa, be « dzame ye fong » é môt a nga bo mbia n’sem, ve a dzôban ya n’nem ôse (2 Becor. 2:6, 7 ; 1 Becor. 5:1-5). A yem naa, Jehôva éé dzi ki tep be-bo bisèñ bèñ amu be nga bo bikop, ke da name bia nga ! Ndaane de, ya édzing a nga vole be, a songhane be, ya luè be naa, be bera bo amvuiñ ye ñe. A kiagh naa, aval té fe, éde a ye bo ému ya é bôt ba bo minsem asu dèñ éyong ba dzôban—Jacq. 4:8-10.

DZINGHE « MBEMBA DAS » YE NKOBE NZAME

17. Amu dzé Biblia a ne é das é ne édedèè mbeng ?

¹⁷ Jehôva a nga ve bia édedèè mbemba das. Za dzam da ve naa Nkobe wèñ ô bo édedèè mbeng ? Aval ane bi yegheya de, Biblia a lere bia akeng Nzame, é tetele dèñ, ya édzing dèñ. Abakh té da lere naa, Jehôva a kômô naa bi yem ñe. A kômô fe naa, bi bo memvuiñ mèñ.

18. Aval avé bi ne lere naa bia ve akiba akal Biblia, é « mbemba das » da so ébe Jehôva ?

¹⁸ Biaa kômô ki vuène naa, Nkobe Nzame ô ne « mbemba das » (Jacq. 1:17). Ya dzam té n’kaane ôsu ye lere naa bia ve akiba akal mbemba das té. Bi ne de bo ngalane meyaghlan éyong bia lang min’fufub mintsili ye binane ébe mintsili mité. Éyong bia bo de, bi ne tobe ya ndzi n’nem naa, é môt a ne abakh té Tsîn a ye borane mengu’u bia ve, ya fe naa, bia ye « kuane n’yemane Nzame »—Mink. 2:5.